سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 اي بۇرىن)
ابايدىڭ مۇراجاي - ءۇيى. مورفولوگيادان وتكەندى قايتالاۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ابايدىڭ مۇراجاي - ءۇيى. مورفولوگيادان وتكەندى قايتالاۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
ابايدىڭ ءومىرى، شىعارماشىلىعى تۋرالى بىلىمدەرىن تەكسەرە وتىرىپ، «ابايدىڭ مۇراجاي - ءۇيى» تۋرالى مالىمەت بەرۋ؛ مورفولوگيا تاراۋى بويىنشا العان بىلىمدەرىن قايتالاي وتىرىپ، ءسوز قۇرامىنا تالداۋ داعدىلارىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
ءماتىندى ساۋاتتى، ءتۇسىنىپ وقۋعا داعدىلاندىرۋ، بۇرىنعى وتكەن ساباقتان العان مالىمەتتەرىن تەرەڭدەتۋ، ويدا قالعاندارىن ناقتىلاۋ؛ ءسوز تاپتارىن پراكتيكالىق جولمەن مەڭگەرتۋ؛
وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىنشە ءبىلىم الۋ مۇمكىندىگىنە سۇيەنە وتىرىپ، ولاردىڭ تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ؛
ساۋاتتىلىققا، دۇرىس سويلەي بىلۋگە، ادامي قاسيەتتەرگە تاربيەلەۋ؛
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ابايدىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى، مۇراجاي - ءۇيى تۋرالى تۇسىنىكتەرى كەڭەيەدى.
ماتىنمەن تانىسىپ، سوزدىكپەن جۇمىستانۋ ارقىلى سوزدىك قورلارى كوبەيەدى.
ءتۇرلى تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ارقىلى تالداۋ داعدىلارى جەتىلەدى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، بايانداۋ، اڭگىمەلەۋ، توپتىق جۇمىس، وي قوزعاۋ، ءتۇسىندىرۋ، توپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى سلايدتار، گرامماتيكالىق كەستەلەر، سۋرەتتەر.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ادەبيەتى، بەينەلەۋ ونەرى.

ساباقتىڭ بارىسى:
I ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەلدەپ، ساباققا نازارلارىن اۋدارۋ.
- بالالار، بىزدەر بۇگىنگى ساباعىمىزدا مۇراجايلار، قازاقستانداعى مۇراجايلار تاقىرىبىن ودان ءارى جالعاستىرامىز. ابايدىڭ مۇراجاي ۇيىمەن تانىسىپ، مورفولوگيادان وتكەندى قايتالايمىز.

II ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
عىلىمي - مادەني ورتالىق. اۋەزوۆ ءۇيى.
ءماتىن مازمۇنىن سۇراق - جاۋاپ ارقىلى بەكىتۋ.
پىسىقتاۋ سۇراقتارى:
1. اۋەزوۆ ءۇيى قانداي عىلىمي - مادەني مەكەمە؟
2. ورتالىق نەشە باعىتتا جۇمىس جۇرگىزەدى؟
3. مۇراجايدا نەلەر بار؟
4. م. اۋەزوۆتىڭ قانداي كولەمدى شىعارماسىن بىلەسىڭدەر؟
(«اباي جولى» رومانى)

III جاڭا ساباق:
ابايدىڭ مۇراجاي - ءۇيى. مورفولوگيادان وتكەندى قايتالاۋ.
وي قوزعاۋ.(قازاق ادەبيەتى پانىمەن بايلانىستىرۋ)

- اباي كىم؟
- ابايدىڭ شىن ەسىمىن اتا.
- قاي جىلى، قاي جەردە تۋعان؟
- ابايدىڭ قانداي اندەرىن بىلەسىڭدەر؟
- قانداي پوەمالارى بار؟
- قانشا قارا ءسوزى بار؟
- ابايدىڭ قانداي ولەڭدەرىن بىلەسىڭدەر؟(ولەڭدەرىنەن ءۇزىندى وقۋ)
(وقۋشى جاۋاپتارىن تولىقتىرىپ ءوتۋ)
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى:(تاريحي دەرەكتەر، سلايدپەن جۇمىس)
ابايدىڭ اكەسى قۇنانباي 1840 جىلى جيدەبايعا قونىس تەپتى. كەيىن ابايدىڭ ءىنىسى وسپاننىڭ ەنشىسىنە قالدىرىپ، قۇنانباي ءوزى اقشوقىعا كوشەدى. 1894 جىلى وسپان قايتىس بولعان سوڭ، بۇل قىستاۋ اباي جايىنا اينالادى.
اباي شىعارماشىلىعىنىڭ جيدەباي كەزەڭىنە توقتالار بولساق، جيدەبايدا اقىن ءومىرىنىڭ 10 جىلى ءوتتى. وسى 10 جىل ىشىندە 75 - 76 ليريكالىق ولەڭى، 45 قارا ءسوزىنىڭ 27 - ءسى، لەرمونتوۆ، كرىلوۆ شىعارمالارىنىڭ اۋدارمالارى جاسالىپ، 2 ءانى دۇنيەگە كەلگەن ەدى. اباي ءۇشىن جيدەباي اقىندىق شابىت پەن فيلوسوفيالىق تولعانىستاردىڭ قاينار كوزى بولدى.
1945 جىلى ۇلى اقىننىڭ تۋعانىنا 100 جىل تولۋ قارساڭىندا ارناۋلى مەملەكەتتىك كوميسسيانىڭ شەشىمىمەن جيدەبايداعى اباي قىستاۋى ونىڭ مۇراجاي - ۇيىنە اينالدى.
1970 جىلى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزىلدى.

IV ماتىنمەن جۇمىس
جاڭا سوزدەرمەن تانىستىرۋ:
مادەني مەكەمە - كۋلتۋرنوە زاۆەدەنيە، ۋچرەجدەنيە
شاقىرىم - كيلومەتر
قىستاۋ - زيموۆكا
كۇردەلى جوندەۋ - كاپيتالنىي رەمونت
مۇراعات - ارحيۆ
ماعلۇمات - سۆەدەنيا، ينفورماسيا
ولكەتانۋ مۇراجايى - كرايەۆەدچەسكيي مۋزەي
1) قازاق تىلىنە ءتان دىبىستاردى تاۋىپ، دىبىستىق تالداۋ
2) سۇراق قويىپ، ءسوز تابىن انىقتاۋ.
3) ءسوز تىركەسى، سويلەم قۇراستىرۋ.
4) انتونيم، سينونيمدەرىن تابۋ.
ماتىنمەن تانىسۋ. ابايدىڭ مۇراجاي - ءۇيى

ابايدىڭ جيدەبايداعى مۇراجاي - ءۇيى - اقىننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىق جولىنان تولىق ماعلۇمات بەرەتىن مادەني مەكەمە. ول سەمەي قالاسىنان 180 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان.
1945 جىلى ۇلى اقىننىڭ تۋعانىنا 100 جىل تولۋ قارساڭىندا ارناۋلى مەملەكەتتىك كوميسسيانىڭ شەشىمىمەن جيدەبايداعى اباي قىستاۋى ونىڭ مۇراجاي - ۇيىنە اينالدى.

ول 1970 جىلى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزىلدى. مۇراجايدىڭ بەس بولمەسى مەن ءۇش زالىنا ورنالاستىرىلعان زاتتار ۇلى اقىننىڭ جاقىن تۋىستارىنان، دوستارى مەن زامانداستارىنان الىنعان. قۇرىلىمى، سىرتقى ءپىشىنى اباي زامانىنداعى كورىنىس - كەلبەتىن ساقتاعان. ۇزىن ءدالىزدىڭ سول جاعىنداعى ءبىرىنشى ەسىكتەن اس ۇيگە كىرەدى. ول - تەرەزەسى شىعىسقا قاراعان كەڭ بولمە، كىەبەرىستە - قازاناسپا. وعان ەكى قازان ورناتىلعان. ۇلكەنىندە ەت، كىشىسىندە جەڭىل تاعامدار ازىرلەنگەن. قازاناسپانىڭ جانىندا ەكى ساماۋرىن تۇر. وڭ جاق بوساعادا اسادال مەن كۇمىس، مىس جالاتىلىپ سۇيەكتەن جاسالعان كىشكەنە كەبەجە. 1885 جىلى اباي وسى ەكى بۇيىمدى سەمەيدىڭ ولكەتانۋ مۇراجايىنا ءوز قولىمەن وتكىزگەن.
اس ۇيدەگى مۇنان وزگە تاريحي مۇراعاتتاردىڭ ءبىرى - سۋرەتتەر. قوناق ۇيدە ابايدىڭ ورىس دوستارى ە. پ. ميحاەليس، س. س. گروسس، ن. ي. دولگوپولوۆتىڭ سۋرەتتەرى بار.
مۇراجايدىڭ تەمپەراتۋراسى جازى، قىسى ءبىرقالىپتى. ونىڭ قابىرعالارى تاسپەن قالانعان. (قازاق ەنسيكلوپەدياسىنان)
سلايد ماتەريالدارىمەن جۇمىس

V توپتىق جۇمىس:
1 - توپ ءماتىن بويىنشا جوسپار قۇرا، جۋان، جىڭىشكە سۇراقتار قۇراستىر. سويلەمنەن زات ەسىمدەردى تاۋىپ، ءسوز قۇرامىنا تالدا.
مۇراجايدىڭ قابىرعالارى تاسپەن قالانعان.
2 - توپ جوسپار بويىنشا اڭگىمەلە.
ماتىننەن سان ەسىمدەردى تاۋىپ، ءسوز قۇرامىنا تالدا.
3 - توپ «مۇراجايدا» تاقىرىبىنا ديالوگ قۇراستىر، سويلەمنەن سىن ەسىمدەردى تاۋىپ، ءسوز قۇرامىنا تالدا.

VI بەكىتۋ.
- سونىمەن بالالار، ابايدىڭ مۇراجاي - ءۇيى تۋرالى نە بىلدىك؟(قىسقاشا ءماتىن مازمۇنىن سۇراۋ)
- بۇگىنگى كۇننىڭ ابايى دەپ كىمدى ايتار ەدىڭىز؟
- سوزدەر قۇرامىنا قاراي نەشەگە بولىنەدى؟
- ءسوز تۇلعاسى نەلەردەن تۇرادى؟
5 جولدى ولەڭ قۇراستىر.
1 - توپ اباي 2 - توپ مۇراجاي 3 - توپ اقىن

VII قورىتىندى
اسىل ءسوزدى ىزدەسەڭ،
ابايدى وقى، ەرىنبە!
ادامدىقتى كوزدەسەڭ،
جاتتاپ توقى كوڭىلگە! – دەپ سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆ ايتقانداي، اباي تۋعان حالقىنىڭ، بولاشاق ۇرپاقتىڭ ونەگەلى تاربيەشىسى، انا
ءتىلىنىڭ، قازاق پوەزياسىنىڭ ءوسىپ - گۇلدەنۋىنە زور ۇلەس قوسقان قامقورشىسى.
VIII ۇيگە تاپسىرما:
ءماتىننىڭ مازمۇنىن ايتۋ. جاڭا سوزدەردى جاتتاۋ. 2 - تاپسىرما 98 - بەت.، «اباي مۇراسى - اسىل قازىنا» ويتولعاۋ.
IX ءبىلىمدى باعالاۋ

نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما