ابىگەر
جاڭا عانا كۋرس ءبىتىرىپ شىققان جاس ينستيتۋتقا ماشەنكا پاۆلەسكايا، ءوزى گۋۆەرنانتكا ەسەبىندە تۇراتىن. كۋشكيندەردىڭ ۇيىنە سەرۋەننەن قايتىپ كەلگەندە، توسىن ءبىر ابىگەردىڭ ۇستىنەن شىقتى. وعان ەسىك اشقان شۆەيسار ميحايلو ءبىر نارسەگە ابىرجىعانداي ەكى بەتى قىپ-قىزىل ەكەن.
جوعارعى ۇيدەن شۋ ەستىلەدى.
"ءسىرا، بايبىشەنىڭ دەرتى ۇستاپ قالعان بولار...- دەپ ويلادى ماشەنكا، - الدە كۇيەۋىمەن ۇرىستى ما ەكەن..."
اۋىزعى ءۇي مەن دالىزدە قىزمەتشى قىزداردى جولىقتىردى. ءبىر قىزمەتشى قىز جىلاپتى. سودان كەيىن ماشەنكا ءوز بولمەسىنەن ءۇي قوجاسى نيكولاي سەرگەيچتىڭ جۇگىرىپ شىققانىن كوردى؛ بۇل ءوزى شىلتيگەن كىشكەنتاي، ءبىراق پالەندەي موسقال بولماسا دا بەت، توبەسى جالتىراعان كىسى.
ءقازىر ءوڭى قىزارىپ كەتكەن. بەتى - اۋزى جىپىلىقتاپ تۇر... گۋۆەرنانتكانى بايقاماستان، قاسىنان وتە شىقتى دا، ەكى قولىن جوعارى كوتەرىپ، نالىپ بارادى:
— ويپىر-اي، بۇل نەتكەن سۇمدىق! نەتكەن ادەپسىزدىك! نەتكەن اقىماقتىق، ايۋاندىق! وڭباعاندىق!
ماشەنكا ءوزىنىڭ بولمەسىنە كىرىپ ەدى، داۋلەتتى، باي اقسۇيەكتەردەن نانىن تاۋىپ جۇرگەن تاۋەلدى، كونبىس ادامدارعا سونشالىقتى تانىس سەزىمدى ومىرىندە العاش رەت جانىنا وسى ارادا سەزىندى. بولمەسىنە ءتىنتۋ جاسالىپتى. ءۇيدىڭ بايبىشەسى فەدوسيا ۆاسيليەۆنا، تولىق دەنەلى، جاۋىرىندى، قالىڭ قارا قاستى، جالاڭباس، دەنەسى ساي - ساي، تەبىندەگەن ءتۇبىت مۇرتى بار، ەكى قولى قىپ-قىزىل، كەسكىن - كەيپى مەن ءجۇرىس-تۇرىسى قاراپايىم اسپازشى قاتىنعا ۇقساعان ايەل مۇنىڭ ۇستەلىنىڭ قاسىندا تۇرەگەپ تۇرىپ، قىزدىڭ بوقشاسىنا ءجۇننىڭ ءبىر شۇيكەلەرىن، شۇبەرەك قيقىمدارىن، تاعى ءبىر قاعازداردى قايتادان تىعىپ جاتىر ەكەن... ءسىرا، ول گۋۆەرنانتكا كەلىپ قالار دەپ ويلاماعان بولۋى كەرەك، سەبەبى، بۇعان جالت قاراپ، قىزدىڭ سۇپ-سۇر بولىپ كەتكەن ءوڭىن، تاڭدانعان ءجۇزىن كوردى دە، ءسال-پال قىمسىنعانداي بولىپ، كۇمىلجىدى.
— Pardon، مەن، بايقاۋسىزدا شاشىپ الىپ، جەڭىممەن ءىلىپ كەتىپ...
سونسوڭ تاعى بىردەڭە دەدى دە، مادام كۋشكينا كويلەگىنىڭ ەتەگىن شۇبالتىپ شىعا جونەلدى. ماشەنكا تاڭدانعان كوزبەن ءوز بولمەسىن ءبىر شولىپ ءوتتى دە، تۇگىنە تۇسىنبەي، نە ويلارىن دا بىلمەي، يىعىن ءبۇرىستىرىپ، قورىققاننان دەنەسى ءمۇزداپ كەتتى. فەدوسيا ۆاسيليەۆنا مۇنىڭ بوقشاسىنان نە ىزدەپ ءجۇر؟ ەگەر ءوزى ايتقانداي، شىنىندا دا جەڭىمەن ءىلىپ كەتىپ، شاشىپ السا، وندا نيكولاي سەرگەيچ نەگە قىزارىپ، نەگە سونشا ابىرجىپ شىقتى بولمەدەن؟ ۇستەلدىڭ ءبىر جاق سۋىرماسى نەگە ەپتەپ بەرى تارتىلعان؟ گۋۆەرنانتكانڭ مايدا اقشالار مەن ەسكى ماركالار سالىپ جۇرگەن قوبديشاسىنىڭ اۋزى اشىلىپ قالىپتى. ونىڭ اۋزىن اشقان دا، ءبىراق قايتا جابا الماي، قۇلپىنىڭ بەتىن تىرنالاپ تاستاعان. كىتاپ قويىلعان ەتاجەركا، ۇستەلدىڭ ءۇستى، توسەك - ورىن - وسىنىڭ بارىندە تىمىسكىلەگەن ءتىنتۋدىڭ ءىزى جاتىر. كىر سالعان سەبەتتىڭ ءىشى دە سونداي. جۋىلعان كىرلەردى دەستەلەپ-اق قويىپتى، ءبىراق ماشەنكانىڭ ۇيدەن كەتەردەگى قالپىندا ەمەس. ەندەشە، ناعىز ءتىنتۋ، كادىمگى بارىپ تۇرعان ءتىنتۋدىڭ ءوزى جاسالعان عوي، ال سوندا نەگە، نە ءۇشىن جاسالادى؟ نە بوپ قالدى؟ ماشەنكا شۆەيساردىڭ جاڭاعى ابىرجۋىن، انا جاقتاعى ءالى دە باسىلماي جاتقان ابىگەردى، قىزمەتشى قىزدىڭ جىلاعانىن ەسىنە ءتۇسىردى، سوندا وسىنىڭ ءبارى جاڭا عانا ءوز بولمەسىندە بولعان تىنتۋمەن بايلانىستى ەمەس پە ەكەن؟ ءوزى ءبىر سۇمدىق ىسكە ىلىگىپ كەتكەن جوق پا ەكەن؟ ماشەنكا سۇرلانىپ، تۇلا بويى ءمۇزداپ، كىر سالىنعان سەبەتكە وتىرا كەتتى. بولمەگە ءبىر قىزمەتشى قىز كىردى.
— ليزا، سەن بىلمەدىڭ بە، نەگە مەنى ءبۇيتىپ... ءتىنتتى ەكەن؟ - دەپ سۇرادى گۋۆەرنانتكا.
— بايبىشەنىڭ ەكى مىڭ سومدىق تۇيرەۋىشى جوعالىپتى... - دەدى ليزا.
— ءيا، ال سوندا مەنى نەگە تىنتەدى؟
— بيكەش-اۋ، ءبارىمىزدى ءتىنتتى. مەنى دە تۇپ-تۇگەل ءتىنتتى. ءبىزدى تىرداي جالاڭاش شەشىندىرىپ قويىپ ءتىنتتى ەمەس پە؟.. ال مەن بار عوي، بيكەش، قۇداي اقىڭا... ونىڭ تۇيرەۋىشىن الماق تۇگىل، ءتىپتى جەكە زاتتارىنىڭ ماڭىنا دا جاقىن بارعان ەمەسپىن. مەن پوليسياعا بارعاندا دا وسىنى ايتامىن.
— ال... مەنى نەگە تىنتەدى؟- دەپ گۋۆەرنانتكا ءالى دە بايىبىنا تۇسىنبەي تۇر.
— تۇيرەۋىشىن بىرەۋ ۇرلاپ الىپتى دەپ تۇرمىن عوي... بايبىشە ءبارىن ءوز قولىمەن اقتارىپ شىقتى. ءتىپتى، شۆەيسار ميحايلونى دا ءوزى ءتىنتتى. ماسقارانىڭ اكەسى! نيكولاي سەرگەيچ كوزى باقىرايىپ، تاۋىقشا قىت-قىتتاپ ءجۇر. ءسىز بار عوي، بيكەش، بەكەرگە قالتىرايسىز. سىزدەن ەشتەڭە دە تابا المادى. اگاركي، تۇيرەۋىشتى ءسىز الماعان بولساڭىز، وندا قورقاتىن دانەڭەسى دە جوق.
— ءبىراق تا بۇل، ليزا، پاسىقتىق قوي... بۇل قورلىق قوي! - دەدى ماشەنكا اشۋعا بۋلىعىپ، — بۇل جەكسۇرىندىق، وڭباعاندىق قوي! ماعان كۇدىك كەلتىرىپ، نارسەلەرىمدى اقتارۋعا ونىڭ قانداي قاقىسى بار؟
— ءسىز كىسى قولىندا تۇراسىز، بيكەش، - دەپ كۇرسىندى ليزا. — ءسىز بيكەش بولعانىڭىزبەن، قانشا ايتساڭىز دا... كۇڭ ىسپەتتىسىز... پاپاتايىڭىز بەن ماماتايىڭىزدىڭ قولىندا تۇرعان ەمەس بۇل..
ماشەنكا توسەككە قۇلاي كەتتى دە، قورلانىپ جىلاپ جىبەردى. ەش ۋاقىتتا ەشكىم بۇعان مۇنداي زورلىق ىستەگەن ەمەس، ەش ۋاقىتتا ءدال مۇنداي قورلىق كورسەتكەن ەمەس... كورگەندى تاربيە العان، سەزىمتال بويجەتكەنگە، وقىتۋشىنىڭ قىزىنا، ۇرلىق قىلدىڭ دەپ جالا جابادى، ونى كوشەنىڭ قاڭعىرعان ايەلىڭدەي قىلىپ تۇرىپ تىنتەدى. بۇدان اسقان قورلىقتى ويلاپ تابۋ قيىن بولار، ءسىرا. وسىنداي ءجابىر-جاپانىڭ ۇستىنە كەلىپ، ەندى نە بولار ەكەن دەگەن اۋىر قورقىنىش قوسىلدى. باسىنا ءارتۇرلى شىم-شىتىرىق ويلار كەلدى. ەگەر بۇعان ۇرلادى دەپ كۇدىك تۋعىزار بولسا، وندا ەندى مۇنى تۇتقىنعا الۋى، تىرداي جالاڭاش شەشىندىرىپ ءتىنتۋى، سودان كەيىن الدارىنا سالىپ الىپ، كوشەدە ايداپ ءجۇرۋى، ءدال باياعى كنياجنا تاراكانوۆا سياقتى، ءىشى تولعان تىشقان مەن ءجۇندى قۇرت، استى كەرەمەت سىز، ءىشى تاستاي قاراڭعى، مۇزداي سۋىق كامەراعا اپارىپ قاماپ تاستاۋلارى دا مۇمكىن عوي. بۇعان كىم اراشا تۇسپەك؟ اكە - شەشەسى بولسا شالعاي پروۆينسيادا تۇرادى؛ بۇعان كەلەتىندەي اقشالارى دا جوق. استانادا بۇل ەشبىر تۋىسسىز، تانىسسىز، جاپان تۇزدەگىدەي جاپادان-جالعىز. بۇعان جۇرت نە ىستەيمىن دەسە دە ىستەي الادى.
"بارلىق سوتتار مەن قورعاۋشىلارعا جۇگىرىپ بارامىن... - دەپ ويلادى ماشەنكا تۇلا بويى ءدىر-دىر ەتىپ. — مەن ولارعا ايتىپ تۇسىندىرەمىن، انت-سۋ ىشەمىن... ولار مەنىڭ ۇرلىق قىلا المايتىنىما سەنەدى".
ماشەنكا سەبەتتىڭ ىشىندە، اقجايمانىڭ استىندا ءبىر ازعانتاي ءتاتتى جاتقانىن ەسىنە الدى، ونى بۇل ينستيتۋتتا وقىپ جۇرگەندەگى ەسكى ادەتىمەن تاماق ۇستىندە قالتاسىنا تىعىپ بولمەسىنە اكەلىپ جۇرەتىن. ءوزىنىڭ وسى ءبىر كىشكەنتاي قۇپياسى ءۇي يەلەرىنە جاريا بوپ قالدى-اۋ دەگەن ويدان ماشەنكانىڭ تۇلا بويى دۋ-دۋ ەتىپ قاتتى ۇيالدى، مىنە، وسىنىڭ ءبارى - ىشكى قورقىنىشى، ۇياتى، كورگەن ءجابىرى قوسىلىپ كەلگەندە، جۇرەگى ءدۇرس-دۇرس سوعىپ، ودان ەكى شەكەسى، ەكى قولى، بۇكىل ءىش - باۋىرى سولقىلداپ كەتتى.
— تاماققا ءجۇرىڭىز! - دەپ قىزمەتشى قىز ماشەنكانى اسقا شاقىردى.
"بارۋ كەرەك پە، الدە بارماۋ كەرەك پە؟".
ماشەنكا شاشىن دۇرىستاپ، دىمقىل ورامالمەن بەتىن دىمداپ، اسحاناعا كەتتى. جۇرت تۇسكى اسقا كىرىسىپ كەتكەن ەكەن... ۇستەلدىڭ ءبىر جاق باسىندا ماڭعازدانىپ فەدوسيا ۆاسيليەۆنا وتىر، وڭىنەن تۇيىلگەن توپاستىق بايقالادى، ال ەكىنشى باستا - نيكولاي سەرگەيچ. ەكى جاق بۇيىردەن قوناقتار، بالالار جايعاسقان. تاماقتى ۇستەرىنە فراك، قولدارىنا اق قولعاپ كيگەن ەكى مالاي تاسىپ ءجۇر. ءۇي ءىشىنىن ابىگەر ەكەنىن، بايبىشەنىڭ قايعىرىپ وتىرعانىن ءبارى دە بىلەدى، سوندىقتان ەشقايسىسى ۇندەمەيدى. تەك تاماق شايناعان اۋىزدارىنىڭ سالپىلى مەن تارەلكەگە تيگەن قاسىقتاردىڭ تىقىلى عانا ەستىلەدى.
اڭگىمەنى بايبىشەنىڭ ءوزى باستادى.
— ۇشىنشىگە نە بەرۋشى ەدىڭدەر؟ - دەپ سۇرادى ول مالايدان شەرگە تولى كۇيزەلىستى ۇنمەن.
— ەسترۋجون ا ليا ريۋسس - دەپ جاۋاپ قايىردى مالاي.
— ونى، فەنيا، مەن ەدىم ازىرلەتكەن...- دەپ نيكولاي سەرگەيچ اسىعا جاۋاپ بەردى... -بالىق جەگىم كەلىپ كەتتى. ەگەر سەن ۇناتپاساڭ، ma سھە – گە وندا بەرمەي-اق قويسىن... مەن جاي انشەيىن... ايتا سالعام...فەدوسيا ۆاسيليەۆنا ءوزى ايتىپ ازىرلەتپەگەن تاعامدى جاراتپاۋشى ەدى، مىنە ەندى ەكى كوزىنە جاس مولتىلدەپ شىعا كەلدى.
— جارايدى، رەنجىمەي-اق قويايىق، - دەدى ونىڭ ۇيدەگى دارىگەرى ماميكوۆ جادىگوي ۇنمەن، قولىن بايبىشەنىڭ قولىنا بولار-بولماس تيگىزىپ جانە سونداي ءبىر ءتاتتى جادىگويلىك كۇلكىمەن. — جۇيكەمىز ونسىز دا قۇرىپ وتىرعان جوق پا. تۇيرەۋىشتى ۇمىتايىق! دەنساۋلىق ەكى مىڭنان گورى قىمباتىراق!..
— مەن ەكى مىڭعا قينالىپ وتىرعام جوق! - دەدى بايبىشە، سول-اق ەكەن كوزىنىڭ جاسى تومارداي بوپ بەتىنەن سورعالاي جونەلدى. — مەن وسى ءىستىڭ وزىنە ىزا بولامىن! مەن ءوز ۇيىمدە ۇرىنىڭ بولعانىنا توزە المايمىن، مەن ەشتەڭەنى قيماي وتىرعام جوق، ءبىراق تا مەنىڭ نارسەمدى ۇرلاۋ دەگەن - بۇل بارىپ تۇرعان وڭباعاندىق! سوندا مەنىڭ جاقسىلىعىمدى وسىلاي قايتارعاندارى عوي...
جۇرتتىڭ ءبارى تومەن قاراپ، تارەلكەلەرىنە ءۇڭىلىپ وتىر، ال ماشەنكا بايبىشەنىڭ الگى سوزىنەن كەيىن جۇرتتىڭ ءبارى وزىنە قاراپ وتىرعانداي كورىندى. كەنەت تاماعىنا بىردەڭە تۇرىپ قالعانداي ءتۇيىلىپ وتىردى دا، جىلاپ جىبەردى، ءسويتتى دە بەتىنە ورامالىن باسا قويدى.
— Pardon،- دەپ كۇبىرلەدى ول. - مەن وتىرا الاتىن ەمەسپىن. باسىم اۋىرىپ بارادى. كەتەيىن.
ءسويتتى دە، ۇستەلدەن تۇرەگەلىپ، ورىندىقتاردى ەبەدەيسىز تارسىلداتىپ جانە سونىسىنا ودان سايىن قىسىلىپ، شىعا جونەلدى.
— قۇداي سالماسىن! - دەدى نيكولاي سەرگەيچ، قاباعىن تىرجيتىپ. — سونىڭ نارسەلەرىن ءتىنتۋ نە كەرەك ەدى! وسىنىڭ ءوزى راسىندا دا... قانداي ىڭعايسىز.
— مەن تۇيرەۋىشتى سول الدى دەپ وتىرعانىم جوق، - دەدى فەدوسيا ۆاسيليەۆنا، — ءبىراق سەن سوعان كەپىل بولا الامىسىڭ؟ شىنىن ايتسام، مەن وسى وقىمىستى كەدەي قىزدارىنا ونشا كوپ سەنە قويمايمىن.
— راس ايتامىن، فەنيا، ىڭعايسىز... عافۋ ەت، فەنيا، ءبىراق زاڭ بويىنشا سەنىڭ بىرەۋدى تىنتۋگە ەشقانداي قاقىڭ جوق.
— مەن سەندەردىڭ زاڭدارىڭدى بىلمەيمىن. مەن ءوزىمنىڭ تۇيرەۋىشىم جوعالعانىن عانا بىلەمىن، مىنە، ءبىتتى سونىمەن. ءبىراق مەن بۇل تۇيرەۋىشتى تابامىن! — ول قولىنداعى شانىشقىمەن تارەلكەنى سالىپ قالعاندا، كوزى شاتىناپ شىعا كەلدى. — سەندەر تاماقتارىڭدى ىشىڭدەر دە، مەنىڭ جۇمىسىما ارالاسپاي، جايلارىڭا وتىرىڭدار!
نيكولاي سەرگەيچ جىم بولىپ تومەن قارادى دا، كۇرسىندى.
سول ەكى ارادا ماشەنكا ءوزىنىڭ بولمەسىنە كەلە سالىپ، توسەككە سىلق ەتىپ قۇلاي كەتتى. ەندى ول ەشكىمنەن قورىققان دا جوق، ۇيالعان دا جوق، كوكەيىندە كەرەمەت ءبىر عانا تىلەك بار -جاڭاعى مۇڭسىز بوپ وتىرعان كوكدولى، توپاس ايەلدى بارىپ جاقتان سالىپ-سالىپ جىبەرسەم دەپ ويلايدى.
جانتايىپ، بەتىن جاستىققا باسىپ جاتىپ، ول ءبىر نارسەنى ارمان ەتەدى: ءقازىر بارىپ، ەڭ قىمبات تۇيرەۋىشتى ساتىپ الىپ، مىناۋ ەسۋاس قاتىننىڭ بەتىنە لاقتىرسا، قانداي جاقسى بولار ەدى، دەيدى. قۇداي بەرىپ، ءبىر كۇنى فەدوسيا
ۆاسيليەۆنا جۇتاپ قالسا، ءسويتىپ ەل اقتاپ، قايىر سۇراپ، جوقشىلىق پەن قۇلدىقتىڭ بارلىق سۇمدىعىن كورسە، سول كەزدە مىناداي قورلىققا تۇسكەن ماشەنكا وعان قايىر - ساداقا بەرسە. شىركىن-اي، ءبىر كەرەمەت بايلىقتىڭ مۇراگەرى بولىپ، تاماشا اربا ساتىپ الار ما ەدى، سونسوڭ ونىڭ كوزىن قىزىقتىرا، تەرەزەسىنىڭ الدىنان سالدىر-گۇلدىر ەتكىزىپ، اعىزىپ ءبىر وتسە!
ءبىراق مۇنىڭ ءبارى جاي ارمان عانا ەدى، ال شىنتۋايتقا كەلگەندە ەندى ءبىر-اق نارسە قالدى - ول جىلدامىراق كەتۋ، بۇل جەردە ءبىر ساعات تا ايالداماي، كەتىپ قالۋ. ارينە، جىلى ورنىڭنان ايىرىلىپ، قولدارىندا تۇگى جوق اكە-شەشەگە كايتا بارۋ سۇمدىق - اق، ءبىراق امال قانشا. ماشەنكا بايبىشەنى دە، ءوزىنىڭ مىنا كىشكەنتاي بولمەسىن دە ەندى كورگىسى كەلمەيدى، بۇل جەردە ابدەن تىنىسى تارىلىپ، تۇنشىعىپ بارادى. اۋرۋمەن بايا-شايا بولىپ، ءوزىنىڭ جالعان اقسۇيەكتىگىنە ءبوسىپ، ابدەن ەسى اۋىسقان فەدوسيا ۆاسيليەۆنانىڭ بۇعان ءتىپتى جەكسۇرىن كورىنىپ كەتكەندىگى سونداي، وسى ايەل جەر باسىپ جۇرگەندە مىنا دۇنيەنىڭ ءبارى بۇعان ءبىر ءتۇرلى دورەكى، اجارسىز سياقتى بولىپ كورىنەدى. ماشەنكا كەرەۋەتتەن اتىپ تۇرىپ، نارسەلەرىن جيىستىرا باستادى.
— كىرۋگە بولا ما؟ - دەپ داۋىستادى نيكولاي سەرگەيچ ەسىكتىڭ ار جاعىنان؛ ول اياعىنىڭ تىقىرىن بىلدىرمەي، ەسىككە جايلاپ كەلىپ، جۇمساق داۋسىمەن سىبىرلاپ سويلەدى — رۇقسات پا؟
— كىرىڭىز.
ول كىرىپ كەلدى دە، ەسىكتىڭ الدىندا تۇرىپ قالدى. كۇڭگىرت كوزىندە ەشقانداي نۇر قالماعان، كىشكەنتاي قىزىل مۇرنى ءالى دە ءجىپسىپ تۇر. تۇسكى استان كەيىن سىرا ىشسە كەرەك، ونىسى جۇرىسىنەن، جىلبىسقى، سىلبىر قولىنان ءبىلىنىپ تۇر.
— جينالىپ جاتىرمىن. كەشىرىڭىز، نيكولاي سەرگەيچ، ءبىراق مەن بۇدان ءارى ءسىزدىڭ ۇيدە قالا المايمىن. وسى ءبىر ءتىنتۋ مەنى قاتتى قورلادى!
— مەن تۇسىنەمىن... ءبىراق ءسىز مۇنى بەكەر ىستەيسىز... نە ءۇشىن؟ تىنتە بەرسىن، ال ودان سىزگە... ودان سىزگە كەلىپ-كەتەر نە بار؟ ءسىزدىڭ تۇگىڭىز دە كەتپەيدى ودان.
ماشەنكا ۇندەمەي، زاتتارىن جيناستىرا بەردى. نيكولاي سەرگەيچ تاعى دا بىرنارسە ايتقىسى كەلىپ، ويلانعانداي، مۇرتىن شيراتىپ تۇرىپ، جارامساقتانا سويلەدى.
— مەن، ارينە، تۇسىنەمىن، ءبىراق كىسىگە كەشىرىمشىل بولۋ كەرەك. بىلەسىز عوي، مەنىڭ ايەلىمنىڭ جۇيكەسى بۇزىلعان، ەركەتوتاي ادام، تىم قاتاڭ كەتۋگە بولمايدى...
ماشەنكا ۇندەمەدى.
— ەگەر ءسىز سونداي جابىرلەنگەن بولساڭىز، - دەدى نيكولاي سەرگەيچ، ءسوزىن ءارى قاراي سوزىپ، -وندا، رۇقسات ەتىڭىز، مەن - اق ءسىزدىڭ الدىڭىزدا كەشىرىم سۇراۋعا ءازىرمىن. كەشىرىڭىز.
ماشەنكا جاۋاپ قاتقان جوق. تومەن قاراي تۇقىرىپ، ءوزىنىڭ شامادانىمەن اۋرە بوپ جاتىر. ابدەن ىشكىلىككە سالىنىپ كەتكەن وسىناۋ ىنجىق ادامنىڭ ءۇي ىشىندە ەشقانداي ءقادىرى جوق. ەڭ اياعى ۇيدەگى مالايلاردىڭ كوز الدىندا دا جاي ءبىر باسى ارتىق، تەك اس يەسى ادامنىڭ بەيشارا حالىندە ءجۇر؛ سوندىقتان مۇنىڭ كەشىرىم سۇراۋىندا ەشقانداي ءمان جوق ەدى.
— ءھىم... ۇندەمەيسىز؟ ءسىز مۇنى ازسىنىپ تۇرسىز - اۋ؟ ەندەشە ايەلىم ءۇشىن دە كەشىرىم سۇرايىن. ايەلىمنىڭ اتىنان... ول دورەكىلىك جاسادى، مەن مۇنى اقسۇيەك ادامشا مويىندايمىن...
نيكولاي سەرگەيچ ارلى-بەرلى جۇرىڭكىرەپ، كۇرسىندى، سونسوڭ تاعى دا سويلەپ كەتتى:
— سوندا ءسىز، دەمەك، مەنىڭ مىنا جەرىمدى، جۇرەگىمنىڭ استىن ءبىر نارسە تىرناي بەرسىن دەيسىز عوي... ءسىز مەنى ار-ۇياتتىڭ ازابىن شەكسىن دەيسىز عوي...
— مەن بىلەمىن، نيكولاي سەرگەيچ، ءسىز كىنالى ەمەسسىز، - دەدى ماشەنكا، بۇلاۋداي بوپ ىسىنگەن ايالى كوزدەرىمەن ونىڭ بەتىنە تۋرا قاراپ. — ءسىز نەسىنە قينالاسىز؟
— ارينە... ءبىراق سويتسە دە ءسىز الگى... كەتپەڭىزشى... وتىنەمىن سىزدەن.
ماشەنكا كونبەي باسىن شايقادى. نيكولاي سەرگەيچ تەرەزەنىڭ الدىنا تۇرا قالىپ، اينەكتى تىرسىلداتتى.
— مەن ءۇشىن وسىنداي كىربىڭدەر - ناعىز بارىپ تۇرعان ازاپ، - دەدى ول كۇبىرلەپ. — قايتەيىن، ءسىزدىڭ الدىڭىزدا تىزەرلەپ تۇرايىن با، نە ىستەيىن؟ ءسىزدىڭ نامىسىڭىزعا تيگەن ەكەن، سوعان ءسىز جىلادىڭىز، ەندى كەتەيىن دەپ جاتىرسىز، ءبىراق مەندە دە نامىس بار عوي، ءسىز ونى مۇسىركەمەي تۇرسىز. الدە ءسىز مەنىڭ قۇدايعا جالبارىنىپ، ارىزداسقان كەزدە دە ايتپايتىن ءسوزىمدى ايتقىزباقسىز با؟ سويتكىڭىز كەلە مە؟ بەرى قاراڭىزشى، ءسىز مەنى جان تاپسىرايىن دەپ جاتقان اقتىق دەمىمنىڭ الدىندا دا مويىنداپ، اعىنان جارىلماسپىن دەگەن نارسەمدى مويىنداتقىڭىز كەلە مە؟
ماشەنكا ۇندەمەدى.
— ايەلىمنىڭ تۇيرەۋىشىن مەن الدىم! - دەدى نيكولاي سەرگەيچ جۇلىپ العانداي. — ەندى ريزامىسىز؟ قاناعاتتاندىڭىز با؟ ءيا، مەن... العانمىن... ءبىراق، ارينە، مەن ءسىزدىڭ ۇستامدىلىعىڭىزعا سەنەمىن... قۇداي ءۇشىن، جان ادامعا جالعىز اۋىز ءسوز، تيتتەي دە ءتىس جارىپ ايتا كورمەڭىز.
ماشەنكا ءارى تاڭدانىپ، ءارى قورىققان كۇيىندە جينالا بەردى: ول ءوزىنىڭ زاتتارىن تەز-تەز جيناستىرىپ، قالاي بولسا سولاي بۇكتەپ، شامادانى مەن سەبەتىنە تىققىلاپ جاتىر. ەندى، نيكولاي سەرگەيچتىڭ جاڭاعى اشىق مويىنداۋىنان كەيىن، بۇل ءبىر مينۋت تا قالا المادى جانە بۇعان دەيىن قالاي عانا تۇرىپ كەلگەنىن ەندى تۇسىنبەدى.
— تاڭداناتىن تۇگى دە جوق... - دەيدى نيكولاي سەرگەيچ، از ۇنسىزدىكتەن كەيىن. — ۇيرەنشىكتى جاعداي! ماعان اقشا كەرەك، ءبىراق ول.. بەرمەيدى. وسى ءۇيدى، وسى دۇنيەنىڭ ءبارىن تىرنەكتەپ جيناعان مەنىڭ اكەم ەدى، ماريا اندرەيەۆنا! وسىنىڭ ءبارى مەنىكى ەدى، تۇيرەۋىش تە مەنىڭ شەشەمدىكى بولاتىن... ءبارى دە مەنىكى! ال اناۋ وسىنىڭ ءبارىن تارتىپ الىپ، يەمدەنىپ وتىر... مەن ونىمەن سوتتاسا المايمىن عوي، سولاي ەمەس پە... سوندىقتان سىزدەن ءوتىنىپ سۇرايمىن، كەشىرىڭىز... ءسويتىڭىز دە... ءسويتىڭىز دە قالىڭىز وسىندا. Pout comprendre tout pardonner. قالاسىز با؟
— جوق!- دەدى ماشەنكا ۇزىلدى-كەسىلدى، ءوزى قالشىلداي باستادى. — ەندى مەنى مازالاماڭىز، وتىنەمىن سىزدەن.
— ءجا، بەتىڭىزدەن جارىلقاسىن، - دەپ كۇرسىندى نيكولاي سەرگەيچ، شاماداننىڭ قاسىنداعى كىشكەنتاي ورىندىققا وتىرا بەرىپ. - مەن، شىنىمدى ايتسام، نامىستانا بىلەتىن، بىرەۋدى جەك كورە الاتىن، تاعى دا سونداي ادامداردى جاقسى كورەمىن. ءومىر بويى وسىلاي ءسىزدىڭ مىنا ىزالى جۇزىڭىزگە قارار ەدىم دە وتىرار ەدىم... ءسويتىپ، سونىمەن، قالمايسىز عوي؟ مەن تۇسىنەمىن... باسقاشا بولۋى مۇمكىن ەمەس... ءيا... ارينە... سىزدىكى جاقسى عوي، ال ەندى ماعان بىلاي بولادى... وسى زىنداننان اياقتى اتتاپ شىعا المايمىن. ءوزىمىزدىڭ بىرەۋىنە بارا قالساڭ، سونىڭ بارىندە دە وسى ايەلدىڭ قۇيىرشىقتارى وتىرادى... قۇداي اتقىر، وڭشەڭ باسقارۋشىلار، اگرونومدار. ءبارىن وتكىزەدى دە جاتادى تىنىمسىز... بالىعىن اۋلاما، شوبىنە اياق باسپا، ءبىر بۇتاسىن سىندىرما.
— نيكولاي سەرگەيچ! - دەگەن فەدوسيا ۆاسيليەۆنانىڭ داۋىسى ەستىلدى زالدان. — اگنيا، شاقىرشى مىرزانى!
— سونىمەن قالمايسىز عوي؟ - دەدى نيكولاي سەرگەيچ، ورنىنان ۇشىپ تۇرىپ، ەسىككە قاراي جۇرە بەرىپ - قالساڭىز ەتتى، قۇداي اقىڭا! كەشكىسىن مەن سىزگە كەلەر ەدىم... اڭگىمەلەسەر ەدىك. ءا؟ قالىڭىزشى! ءسىز كەتىپ قالساڭىز، بۇكىل وسى ۇيدە ادام پەرنەلى ءبىر جان قالمايدى. ول سۇمدىق ەمەس پە!
نيكولاي سەرگەيچتىڭ اراق ءسىڭىپ، سۇپ-سۇر بولعان كەسكىنىنەن جالىنىش بايقالىپ ەدى، ءبىراق ماشەنكا كونبەي، باسىن شايقادى، سونسوڭ ول قولىن ءبىر سىلتەپ، شىعىپ كەتتى.
ەندى جارتى ساعاتتان كەيىن قىز جول ۇستىندە كەتىپ بارا جاتتى.
اۋدارعان ج. ىسماعۇلوۆ
You Might Also Like
-
اباي قۇنانبايەۆ- ونەگەلى ءومىرىن ولەڭمەن ءورىپ، ارتىنا ماڭگىلىك مۇرا قالدىرعان قازاق حالقىنىڭ ماڭدايىنا بىتكەن جارىق جۇلدىزى. ونىڭ شىعارماشىلىعىنان ورىن العان ماحاببات، تابيعات ليريكالارى، ساياسي، الەۋ...
-
— ەڭ باستىسى جوقتان وزگەگە رەنجىپ، ابىرجۋشى بولماڭىز، — دەدى دارىگەر مەينەلل ءوز ارىپتەستەرىنە ءتان سابىرلىلىقپەن.
