InfoHub Logo

جالايىر ەلىنىڭ ءبىر توپ يگى جاقسىلارى ەل اراسىنداعى ءبىر داۋلى ءىستى ءبىتىرىپ، ۇيلەرىنە قايتىپ كەلە جاتىپ، ءبىر بايدىڭ اۋىلىنا قونعان ەكەن. ولاردىڭ ىشىندە جىلكەلدى ۇلى ەسكەلدى دە بولىپتى. ەرتەڭىندە الگى قوناقتار جولعا قايتا شىعاردا ەسكەلدى:

— ماعان رۇقسات ەتىڭىزدەر، مەن تۇسكە دەيىن وسى اۋىلدا قالا تۇرايىن ايالداپ. وسى جولدىڭ بويىمەن ءبىر اتاقتى ادام تاشكەن جاققا كەلە جاتقانعا ۇقسايدى. مەن سول كىسىنى كورىپ، تىلدەسىپ قالۋىم كەرەك، — دەپتى.

جانىنداعى كىسىلەر:

— وۋ، ەسەكە، ول كىسىڭ كىم؟ — دەيدى.

— ونى كەيىنىرەك بىلە جاتارسىزدار، — دەيدى ەسكەلدى.

سونىمەن جولداستارى كەتىپ، ەسكەلدى سول اۋىلدا قالىپ قويادى. سوندا كەتىپ بارا جاتقانداردىڭ بىرەۋى:

— ەسكەلدىنى بىلايعى ەل «كورىپكەل، ساۋەگەي» دەپ ءجۇر عوي. ونى وسى جولى بايقايىق، — دەيدى.

ەسكەلدىنىڭ ايتقانىنداي، ۋاقىت تۇسكە تاياعاندا، ۇزىن قارا جولدىڭ بويىنان ءبىر توپ اتتىلار كورىنىپتى. ولار ساداق اسىنىپ، نايزا ۇستاعان جاساۋىلدار ەكەن. ولاردان سوڭ استىندا ەسىك پەن توردەي بوزجورعا اتى بار، ەر-توقىم ءابزالدارى التىندالعان ءبىر ادام اناداي دان جارقجۇرق ەتىپ كوزگە ەرەكشە تۇسەدى. ءوزى زور دە نەلى، سۇستى، كەلبەتى كەلىستى، ۇزىن قارا مۇرتتى ەكەن. باسىندا قۇندىز بوركى بولسا كەرەك. باسقالارى سول كىسىنىڭ جان-جاعىن قورشاپ كەلە جاتىپتى.

ەسكەلدى تاياپ بارىپ جانىنداعىلاردان:

— بۇل كىم؟ — دەپ سۇراعاندا الگىلەر:

— بۇل — ابىلاي حان. تاشكەنتتىڭ بەگى قوناققا شاقىرىپ، سوعان كەتىپ بارا جاتىر. ءبىز نوكەرىمىز، — دەيدى.

مۇنى ەستىگەن ەسكەلدى توپتىڭ الدىنا تامان بارىپتى دا، حانعا انادايدان تاعزىم ەتىپ:

— اسسالاۋماعالەيكۋم، الديار، حان! ءسىز ءۇشىن قۇربان بولسىن جان! اقسۇڭقار قۇس مەكەندەگەن جەرىنەن الىسقا ۇزاپ ۇشپاۋشى ەدى. ەگەر الىستاپ ۇشسا، قايتا كەلۋى قيىن دەۋشى ەدى قاريالار، — دەپتى ىزەتپەن.

سوندا حان ابىلاي ەسكەلدىگە بۇرىلا قاراپ:

— بولار ىسكە بوگەت جوق، بۇقپانتايلاپ ۇيدەن شىقپاي وتىراتىن ادەت جوق مەندە! — دەپ اتىنىڭ ءجۇرىسىن توقتاتپاي كەتە بەرگەن ەكەن دەيدى.
حان نوكەرلەرى كوزدەن ۇزاپ كەتكەنشە ورنىنان قوزعالماعان ەسكەلدى اۋليە:

— ءيسى قازاق سىيلاعان، جاماندىققا قيماعان، حان يەم، كەلمەسكە كەتتىڭ-اۋ! — دەپتى داۋىستاپ.

مۇنى سول ماڭايداعىلاردىڭ ءبارى ەستىپتى. ەسكەلدىنىڭ سول ويلاعان ءقاۋپى اقىرىندا راسقا شىعىپ، ابىلاي حان تاشكەنگە تارتقان سول ساپارىندا وپات بولىپ، كوكشەتاۋعا جەتە الماي، تۇركىستان تۇبىندە كوز جۇمىپتى.

ەسكەلدى اۋليەنىڭ كورىپكەلدىك، ساۋەگەيلىگى وسىلاي ەكەن، قاراقتارىم، — دەيدى الماتىلىق اقساقال داۋىتبەك نۇرتازا ۇلى.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

ەسكەلدىنىڭ ەلشىلىككە بارۋى (ابىلاي حاننىڭ ەسكەلدىنى الدىرۋى)

دۇنيەدەگى قازىنا نە؟

ابىلاي حاننىڭ مايداقوڭىرى

ابىلايدىڭ ىزدەتتىرۋى

---