ادامداردىڭ ومىردە كوپ جىبەرەتىن 5 قاتەلىگى
ءبارىمىز ومىردە كوپ قاتەلىك جىبەرەمىز. ولار مانسابىمىزعا ءىزىن قالدىرادى، ماقساتىمىزعا جەتۋگە كەدەرگى كەلتىرەدى جانە ۇزاق ۋاقىتقا جولىمىزدان تايدىرادى. ءبىز ادامداردىڭ ەڭ كوپ جىبەرەتىن قاتەلىكتەرى جايلى جانە ولاردى بولدىرماۋدىڭ جولدارى جايلى اڭگىمەلەمەكپىز.
1. كۇتە الماۋ
قىرىق جىل بۇرىن ستەنفورد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ (اقش) عالىمدارى تاتتىلەرمەن قىزىقتى ءبىر ەكسپەريمەنتتى باستاعان بولاتىن. ەكسپەريمەنت جاقىندا عانا اياقتالدى. ونىڭ ءمانى مىنادا: كىشكەنتاي بالانى بولەك ءبىر بولمەدە كرەسلوعا وتىرعىزىپ، زەفير جەۋدى ۇسىنعان. الايدا وعان تاڭداۋ جاساۋ ۇسىنىلدى. بالا زەفيردى ءدال ءقازىر جەۋىنە بولادى نەمەسە ون بەس مينۋت كۇتىپ ەكى زەفير جەي الادى. ياعني، ءدال ءقازىر – بىرەۋ نەمەسە، كەيىن – ەكەۋ.
كەيبىر جاعدايلاردا بالالار شارتتى سوڭىنا دەيىن تىڭداماي زەفيردى جەپ قوياتىن بولعان. ءبىراق بەلگىلەنگەن مەرزىمدە شىدامدىلىق تانىتىپ، لايىقتى ماراپاتىن العاندار دا بولدى.
ستەنفوردتىق زەفير ەكسپەريمەنتىنىڭ ناتيجەسى جەتپىسىنشى جىلدارى جاريالاندى، ءبىراق عالىمدار وسى ەكسپەريمەنتكە قاتىسقان بالالاردىڭ تاعدىرىن ءارى قاراي باقىلاۋدى جالعاستىرعان. جانە بەكەر ەمەس، ويتكەنى ءبىر قىزىق جايتتى انىقتاعان. ءبىراز كۇتىپ، ەكى زەفير العان بالالار بىرىنشىلەرىنە قاراعاندا ءومىردىڭ بارلىق سالاسىندا تابىسقا جەتكەن.
دەمەك، كۇتە ءبىلۋ – ومىردە تابىسقا جەتەلەيتىن جاقسى قاسيەت.
ءبىز بۇل جايلى بۇعان دەيىن ءبىر ەمەس، بىرنەشە رەت ەستىگەنبىز. ءبىراق دەگەنمەن، كۇش جىگەرگە بايلانىستى كوپتەگەن زەرتتەۋلەر مەن ءوز-وزىڭدى باسقارۋ سۇراقتارىنا كەلگەندە ادامدار شەشىم جاساردا قىزبالىققا سالىنىپ كەتەدى.
بۇل قاتەلىكتى قالاي بولدىرماۋعا بولادى؟ اسىقپاڭىز. اسىعىس شەشىم قابىلداماڭىز. كۇتە ءبىلىڭىز، سوندا مىندەتتى تۇردە لايىقتى ماراپاتتالاسىز.
2. دۇرىس ەمەس موتيۆاسيا
ادامدار ۇزاق مەرزىمدى شەشىم قابىلداۋدان قورقاتىنىنىڭ ءبىر سەبەبى، ولار جالپى نە قالايتىنىن بىلمەيدى. ەگەر ءسىز نە قالايتىنىڭىزدى بىلمەسەڭىز، ءبىرىنشى ۇسىنىسقا كەلىسە كەتەتىنىڭىزدىڭ ەش تاڭعالارلىعى جوق.
ءبىرىنشى تابىسقا جەتە باستاعاندا (عىلىمي دارەجە العاندا، جالاقىڭىز نەمەسە قىزمەتىڭىز وسكەندە) ءسىزدىڭ الدىڭىزدان جاڭا مۇمكىندىكتەر اشىلادى. ەگەر نەگە ۇمتىلىپ جۇرگەنىڭىزدى بىلمەسەڭىز، وندا ءسىزدى جولدان تايدىرۋ وڭاي بولادى.
كوپتەگەن ادام وزدەرىنە نە كەرەك ەكەنىن بىلمەيدى. ولاردىڭ باستى ماقساتى باسقالاردىڭ كوزىندە جاقسى كورىنۋ. مۇنىڭ دۇرىس ەمەس ەكەنىن ايتۋ قاجەت پە؟
ويلانىڭىز، ىستەپ جاتقان ءىسىڭىزدى نە ءۇشىن ىستەپ جاتىرسىز جانە اينالىسىپ جۇرگەن ءىسىڭىزدى نە ءۇشىن ىستەيسىز؟
بۇل سۇراقتاردىڭ جاۋابىن زاماناۋي جازۋشىلاردىڭ موتيۆاسياسىن قاراستىرا وتىرىپ ىزدەپ كورەيىك. جازۋشى كىتاپتى نە ءۇشىن جازادى؟ نەگىزگى ەكى سەبەپ بار:
- باسپامەن كەلىسىم شارتقا وتىرىپ، قالاماقى الۋ؛
- كلاسسيكاعا اينالاتىن كىتاپ جازۋعا تىرىسۋ، اتىن شىعارۋ.
كوپتەگەن جازۋشى كىتابىنىڭ تابىستى بولۋىن قالاعانىن ايتقان. ولار كلاسسيك بولامىن دەگەن ۇزاق مەرزىمدى ماقساتىن قۇربان ەتىپ، تابىستى كىتاپ جازعىسى كەلگەن.
مانساپ جولىن ەندى باستاعان نەمەسە باسقا ءىستى باستاعان ادامدارعا دا وسى قاعيدا شىندىققا ساي. ولاردىڭ باستى ماقساتى جاي عانا دارىگەر، كاسىپكەر، اسپيرانتۋرا تۇلەگى نەمەسە تاعى باسقا بولۋ. ءبىراق تۇپتەپ كەلگەندە مۇنىڭ ءبارى بەدەلىن ويلاۋ. بەدەل مەن سىرتتاي تابىستى بولىپ كورىنۋ ولارعا مىقتى مامان بولۋدان الدەقايدا ماڭىزدى.
بۇل قاتەلىكتى قالاي بولدىرماۋعا بولادى؟ ءسىز شىن مانىندە نەنى اڭسايسىز، سونى ويلاڭىز. ماقساتىڭىز نە؟ وعان جەتۋ ءۇشىن كۇش سالا الاسىز با؟ وسى سۇراقتارعا بارىنشا شىنايى جاۋاپ بەرىپ كورىڭىز.
3. ءبارىن بىردەن الۋعا ۇمتىلۋ
ناقتى ءبىر مىسالدى قاراستىرايىق. جاس امەريكالىق جازۋشى، بىرنەشە كىتاپتاردىڭ اۆتورى رايان حوليدەيدى الايىق. ونىڭ مانسابى قالاي قۇرىلدى؟
باسپا جاس جىگىتكە ءالى دە جازىلىپ بىتپەگەن تۇڭعىش كىتابىنا كەلىسىم شارت ۇسىندى. ارينە، حوليدەي بۇعان قاتتى قۋاندى جانە قۋانىشىن ەلدەرمەن ءبولىستى. ءبىرىنشى كەزەكتە ول بۇل جاڭالىعىن ۇستازى جازۋشى روبەرت گرينگە ايتتى. الايدا ول بۇعان سالقىنقاندىلىق تانىتتى.
ءيا، ول ءوز شاكىرتىنىڭ بۇل ساتتىلىگىنە قۋاندى، الايدا وعان ءبىراز كۇت دەپ كەڭەس بەردى. گرين حوليدەيدى كىتاپ جازۋعا ءالى جاس دەپ ەسەپتەدى (سول كەزدە ول 22-دە ەدى). ونىڭ ويىنشا، حوليدەيگە ءبىراز تاجىريبە جيناپ، جازۋشىلىققا ءبىراز ماشىقتانۋى كەرەك ەدى.
حوليدەي بۇل كەڭەسكە قۇلاق اسىپ، اسىقپادى. جانە بەكەر ەمەس: الداعى بىرنەشە جىلدا ول ءبىراز تاجىريبە جيناپ، جازۋشىلىق ونەرىن دامىتتى.
ول تاماشا كىتاپتى 22 جاسىندا جازا الار ما ەدى؟ ول كىتابى كلاسسيكاعا اينالار ما ەدى؟ ءبىزدىڭ ويىمىزشا، جوق. قانداي دا ءبىر ماڭىزدى شەشىم قابىلداماس بۇرىن، وسى مىسالدى ەسكە الىڭىز. ءسىز ءدال ءقازىر شىنىمەن تاڭعالارلىق بىردەڭە جاساي الار ما ەدىڭىز؟ وزىڭىزگە شىنىمەن سەنىمدىسىز بە؟ بۇل سۇراقتار قارابايىر كورىنگەنىمەن، ماڭىزى بار سۇراقتار.
ناقتى نە قالايتىنىڭىزدى ەلەستەتە العان كەزىڭىزدە، بۇل ءسىزدىڭ ساناڭىز بەن دەنەڭىزدى ماقساتىڭىزعا جەتۋ ءۇشىن پروگراممالاي باستايدى. ءوز شەكتەۋلەرىمىزدەن اسىپ شىعۋ ءۇشىن بۇدان دا زورىنا لايىقتى ەكەنىمىزدى سەزىنە الۋىمىز كەرەك. سول كەزدە شىنايى ءومىر ءسىزدىڭ ءۇمىتىڭىزدى اقتايدى.
ەنتوني روببينس (Tony Robbins)، كاسىپكەر جانە جازۋشى
كۇتە بىلگەنىڭىزدىڭ باستى ماراپاتى – سوڭىندا كىم بولاتىنىڭىز. ءسىز جاساعان ىسىڭىزگە ريزا بولۋىڭىز كەرەك، ءجۇرىپ وتكەن جولىڭىزعا ريزا بولۋىڭىز كەرەك. ءسىزدىڭ وز-وزىڭىزبەن جۇمىسىڭىز – بۇل ءسىزدىڭ بەينەڭىز. بۇل جۇمىس ءسىزدى تۇلعا رەتىندە انىقتايدى.
بۇل قاتەلىكتى قالاي بولدىرماۋعا بولادى؟ شىنىمەن لايىقتى ناتيجە ادامنان تىڭعىلىقتى جۇمىس پەن تولىقتاي بەرىلۋدى تالاپ ەتەدى. ءبىر ساتتە تابىسقا جەتەمىن دەپ ويلاماڭىز. كۇتە ءبىلىڭىز.
4. ماڭىزدى ءساتتى جىبەرىپ الامىن دەپ قورقۋ
كوپ ادامدى «مەن ۇزاق كۇتىپ قالعان جوقپىن با؟» دەگەن سۇراق مازالايدى. ىسكە كىرىسەر الدىنداعى كىدىرىستى كەيىنگە قالدىرىلعان ماراپاتپەن شاتاستىرۋعا بولمايدى. ەكەۋى ەكى بولەك دۇنيە.
پروكراستيناسيا مەن ارتىق پەرفەكسيونيزم – كەشەۋىلدەتۋ مەن ءاردايىم كەيىنگە قالدىرۋعا اكەلەتىن ەكى اۋرۋ. ولارعا بەرىلمەڭىز.
قاشان ىسكە كىرىسۋ كەرەك ەكەنىن ءسىز بىردەن ۇعاسىز. سونىمەن قاتار ءوزىڭدى دايىن سەزىنۋ دە جەتكىلىكسىز. ۋاقىت كەلگەنىن كورسەتەتىن ناقتى دالەلدەر بولۋى كەرەك. ءبارى ءسىزدىڭ باسىڭىزدا عانا ەمەس، شىنايى ومىردە جۇرگىزىلۋى ءتيىس.
بۇل قاتەلىكتى قالاي بولدىرماۋعا بولادى؟ ارەكەت ەتەتىن ۋاقىت كەلگەنىن تۇسىنگەن ۋاقىتتا، باتىلدىعىڭىزدى جوعالتىپ الماڭىز. جاعدايدى مىڭ رەت ساناڭىزدا ويلاستىرىپ، ودان دا قولايلى ۋاقىتتى كۇتىپ قالماڭىز.
5. ساتسىزدىكتەن قورقىپ ارەكەت ەتپەۋ
ماقساتىڭىزعا جاقىنداۋ ءۇشىن ارەكەت ەتۋدى باستاساڭىز، مىندەتتى تۇردە قيىندىقتار مەن ماسەلەلەرگە ۇرىناسىز. ءبىر رەتتەن ءبارى ويداعىداي بولا بەرمەيدى جانە بۇل قالىپتى جاعداي.
مۇندا ەڭ ماڭىزدىسى ءبىرىنشى ساتسىزدىكتەن كەيىنگى ءسىزدىڭ امالدارىڭىز. بالكىم ءسىز بارىنە قول سىلتەپ، اعىسپەن جۇرە بەرۋگە شەشىم قابىلدايتىن شىعارسىز. ماڭىزدىسى بەرىلمەۋ.
وزىڭىزگە ۋاقىت بەرىپ، ساتسىزدىكتەن نەدەن بولعانىن سارالاۋ كەرەك. ال كەيىن تاعى باستاپ كورىڭىز. ويىڭىزداعىنى ىسكە اسىرعان سوڭ بۇرىن-سوڭدى سەزىنبەگەن سەزىمگە بولەنەسىز.
بۇل قاتەلىكتى قالاي بولدىرماۋعا بولادى؟ ساتسىزدىككە ۇرىنامىن دەپ قانداي دا ءبىر قادام جاساۋدان قورىقپاۋ كەرەك. ىستەمەي وكىنگەننەن، ىستەپ وكىنگەن الدەقايدا جاقسى.
قورىتىندى
ءومىرىڭىزدى قۇردىمعا اكەتەتىن بوس قاتەلىكتەرگە ۇرىنباس ءۇشىن مىنا ەرەجەلەردى ۇستانىڭىز:
- كەيدە بىردەڭەنى باستاماس بۇرىن ءسال كۇتە تۇرعان دۇرىس؛
- نەگە قول جەتكىزگىڭىز كەلەتىنىن ناقتى ءبىلۋ؛
- ءوز ىسىڭىزگە، ءوز كۇشىڭىزگە سەنىمدى بولىڭىز؛
- قىزۋ شەشىمدەر قابىلداماڭىز.
وسى ەرەجەلەردى ۇستاناتىن بولساڭىز ءومىر ءسۇرۋ جەڭىلدەي تۇسپەك.