ادامگەرشىلىك - ادامنىڭ نۇرلى شۋاعى
ادامگەرشىلىك - ادامنىڭ نۇرلى شۋاعى
ماقساتىم: جاڭا كەزەڭدەگى ءبىلىم بەرۋدىڭ وزەكتى ماسەلەسى جاس ۇرپاققا ادامگەرشىلىك - رۋحاني تاربيە بەرۋ.
قۇندى قاسيەتتەرگە يە بولۋ، رۋحاني باي ادامدى قالىپتاستىرۋ ونىڭ تۋعان كەزىنەن باستالۋى كەرەك. حالىقتا «اعاش ءتۇز ءوسۋ ءۇشىن وعان كوشەت كەزىندە كومەكتەسۋ بولادى، ال ۇلكەن اعاش بولعاندا ونى تۇزەتە المايسىڭ» دەپ بەكەر ايتپاعان. سوندىقتان بالانىڭ بويىنا جاستايىنان ىزگىلىك، مەيرىمدىلىك، قايرىمدىلىق، ادامگەرشىلىك قۇندى قاسيەتتەردى ءسىڭىرىپ، ءوز - وزىنە سەنىمدىلىكتى تاربيەلەۋدە وتباسى مەن پەداگوگتار شەشۋشى رول اتقارادى.
ادامگەرشىلىكتىڭ نەگىزى مىنەز – قۇلىق نورمالارى مەن ەرەجەلەرىنەن تۇرادى. ولار ادامداردىڭ ءىس - قىلىقتارىنان، مىنەز - قۇلىقتارىنان كورىنەدى، مورالدىق ءوزارا قارىم - قاتىناستاردى باسقارادى. وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك، قوعام يگىلىگى ءۇشىن ادال ەڭبەك ەتۋ، ءوزارا كومەك، سونداي - اق قوعامعا ءتان ادامگەرشىلىكتىڭ وزگە دە فورمالارى، بۇل - سانانىڭ، سەزىمنىڭ، مىنەز - قۇلىق پەن ءوزارا قارىم - قاتىناستىڭ بولىنبەس ەلەمەنتتەرى، ولاردىڭ نەگىزىندە قوعامىمىزدىڭ قوعامدىق - ەكونوميكالىق قۇندىلىقتارى جاتادى.
ادامگەرشىلىككە، ەڭبەككە تاربيەلەۋ كۇندەلىكتى ومىردە، ۇلكەندەردىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن ىسكە اسۋى قاجەت. ءار بالانىڭ جەكە باسى - ونىڭ مورالدىق دامۋى ءۇشىن قامقورلىق جاساۋ - بۇگىنگى كۇننىڭ جانە الداعى كۇندەردىڭ تالابى، وعان اتا - انالار مەن پەداگوگتاردىڭ كۇندەلىكتى كوڭىل بولۋلەرى تالاپ ەتىلەدى.
رۋحانيلىق جەكە تۇلعانىڭ نەگىزگى ساپالىق كورسەتكىشى. رۋحانيلىقتىڭ نەگىزىندە ادامنىڭ مىنەز - قۇلقى قالىپتاسادى، ار - ۇيات، ءوزىن - ءوزى باعالاۋ جانە ادامگەرشىلىك ساپالارى داميدى. مۇنىڭ ءوزى مەيىرىمدىلىككە، ىزگىلىككە شاقىرادى.
رۋحاني - ادامگەرشىلىك تاربيە – بۇل ءوزىن - ءوزى ۇستاۋ داعدىلارىنىڭ نورمالارى، ۇيىمداعى قارىم - قاتىناس مادەنيەتىنىڭ تۇراقتىلىعىن قالىپتاستىرادى. جەكە ادامنىڭ ادامگەرشىلىك ساناسىنىڭ دارەجەسى ونىڭ مىنەز - قۇلقى مەن ءىس ارەكەتىن انىقتايدى. سانانىڭ قالىپتاسۋى - ول بالانىڭ مەكتەپكە بارماستان بۇرىن، قوعام تۋرالى العاشقى ۇعىمدارىنىڭ قالىپتاسۋىنا، جاقىن ادامداردىڭ ءوزارا قاتىناسىنان باستالادى. بالانى جاقسى ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە، مادەنيەتكە تاربيەلەۋدە تاربيەلى اداممەن جولداس بولۋدىڭ اسەرى كۇشتى ەكەنىن حالقىمىز ەجەلدەن باعالاي بىلگەن. «جاقسىمەن جولداس بولساڭ - جەتەرسىڭ مۇراتقا، جامانمەن جولداس بولساڭ - قالارسىڭ ۇياتقا...»، «جامان دوس، جولداسىن قالدىرار جاۋعا» - دەگەن ماقالداردان كورۋگە بولادى. ماقال - ماتەلدەر، جۇمباق، ايتىس، ولەڭدەر ادامگەرشىلىك تاربيەنىڭ ارقاۋى. ۇلكەندى سىيلاۋ ادامگەرشىلىكتىڭ ءبىر نەگىزى.
ادامگەرشىلىك - ادامنىڭ رۋحاني بايلىعى، بولاشاق ۇرپاقتى ىزگىلىك بەسىگىنە بولەيتىن رۋحانيات داۋىرىنە جاڭا قادام بولىپ تابىلادى. ادامگەرشىلىك تاربيەنىڭ ناتيجەسى – ادامدىق تاربيە بولىپ تابىلادى. ول تۇلعانىڭ قوعامدىق باعالى قاسيەتتەرىمەن ساپالارى، قارىم - قاتىناستارىندا قالىپتاسادى. ادامگەرشىلىك قوعامدىق سانانىڭ ەڭ باستى بەلگىلەرىنىڭ ءبىرى بولعاندىقتان، ادامداردىڭ مىنەز - قۇلقى، ءىس - ارەكەتى، قارىم - قاتىناسى، كوزقاراسىمەن سيپاتتالادى.
الماتى وبلىسى،
پانفيلوۆ اۋدانى،
اۋليەاعاش ورتا مەكتەبى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانى ءمۇعالىمى
مۋحتارحانوۆا باقىتكۋل ديحانباي قىزى
ادامگەرشىلىك - ادامنىڭ نۇرلى شۋاعى. جۇكتەۋ
ماقساتىم: جاڭا كەزەڭدەگى ءبىلىم بەرۋدىڭ وزەكتى ماسەلەسى جاس ۇرپاققا ادامگەرشىلىك - رۋحاني تاربيە بەرۋ.
قۇندى قاسيەتتەرگە يە بولۋ، رۋحاني باي ادامدى قالىپتاستىرۋ ونىڭ تۋعان كەزىنەن باستالۋى كەرەك. حالىقتا «اعاش ءتۇز ءوسۋ ءۇشىن وعان كوشەت كەزىندە كومەكتەسۋ بولادى، ال ۇلكەن اعاش بولعاندا ونى تۇزەتە المايسىڭ» دەپ بەكەر ايتپاعان. سوندىقتان بالانىڭ بويىنا جاستايىنان ىزگىلىك، مەيرىمدىلىك، قايرىمدىلىق، ادامگەرشىلىك قۇندى قاسيەتتەردى ءسىڭىرىپ، ءوز - وزىنە سەنىمدىلىكتى تاربيەلەۋدە وتباسى مەن پەداگوگتار شەشۋشى رول اتقارادى.
ادامگەرشىلىكتىڭ نەگىزى مىنەز – قۇلىق نورمالارى مەن ەرەجەلەرىنەن تۇرادى. ولار ادامداردىڭ ءىس - قىلىقتارىنان، مىنەز - قۇلىقتارىنان كورىنەدى، مورالدىق ءوزارا قارىم - قاتىناستاردى باسقارادى. وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك، قوعام يگىلىگى ءۇشىن ادال ەڭبەك ەتۋ، ءوزارا كومەك، سونداي - اق قوعامعا ءتان ادامگەرشىلىكتىڭ وزگە دە فورمالارى، بۇل - سانانىڭ، سەزىمنىڭ، مىنەز - قۇلىق پەن ءوزارا قارىم - قاتىناستىڭ بولىنبەس ەلەمەنتتەرى، ولاردىڭ نەگىزىندە قوعامىمىزدىڭ قوعامدىق - ەكونوميكالىق قۇندىلىقتارى جاتادى.
ادامگەرشىلىككە، ەڭبەككە تاربيەلەۋ كۇندەلىكتى ومىردە، ۇلكەندەردىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن ىسكە اسۋى قاجەت. ءار بالانىڭ جەكە باسى - ونىڭ مورالدىق دامۋى ءۇشىن قامقورلىق جاساۋ - بۇگىنگى كۇننىڭ جانە الداعى كۇندەردىڭ تالابى، وعان اتا - انالار مەن پەداگوگتاردىڭ كۇندەلىكتى كوڭىل بولۋلەرى تالاپ ەتىلەدى.
رۋحانيلىق جەكە تۇلعانىڭ نەگىزگى ساپالىق كورسەتكىشى. رۋحانيلىقتىڭ نەگىزىندە ادامنىڭ مىنەز - قۇلقى قالىپتاسادى، ار - ۇيات، ءوزىن - ءوزى باعالاۋ جانە ادامگەرشىلىك ساپالارى داميدى. مۇنىڭ ءوزى مەيىرىمدىلىككە، ىزگىلىككە شاقىرادى.
رۋحاني - ادامگەرشىلىك تاربيە – بۇل ءوزىن - ءوزى ۇستاۋ داعدىلارىنىڭ نورمالارى، ۇيىمداعى قارىم - قاتىناس مادەنيەتىنىڭ تۇراقتىلىعىن قالىپتاستىرادى. جەكە ادامنىڭ ادامگەرشىلىك ساناسىنىڭ دارەجەسى ونىڭ مىنەز - قۇلقى مەن ءىس ارەكەتىن انىقتايدى. سانانىڭ قالىپتاسۋى - ول بالانىڭ مەكتەپكە بارماستان بۇرىن، قوعام تۋرالى العاشقى ۇعىمدارىنىڭ قالىپتاسۋىنا، جاقىن ادامداردىڭ ءوزارا قاتىناسىنان باستالادى. بالانى جاقسى ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە، مادەنيەتكە تاربيەلەۋدە تاربيەلى اداممەن جولداس بولۋدىڭ اسەرى كۇشتى ەكەنىن حالقىمىز ەجەلدەن باعالاي بىلگەن. «جاقسىمەن جولداس بولساڭ - جەتەرسىڭ مۇراتقا، جامانمەن جولداس بولساڭ - قالارسىڭ ۇياتقا...»، «جامان دوس، جولداسىن قالدىرار جاۋعا» - دەگەن ماقالداردان كورۋگە بولادى. ماقال - ماتەلدەر، جۇمباق، ايتىس، ولەڭدەر ادامگەرشىلىك تاربيەنىڭ ارقاۋى. ۇلكەندى سىيلاۋ ادامگەرشىلىكتىڭ ءبىر نەگىزى.
ادامگەرشىلىك - ادامنىڭ رۋحاني بايلىعى، بولاشاق ۇرپاقتى ىزگىلىك بەسىگىنە بولەيتىن رۋحانيات داۋىرىنە جاڭا قادام بولىپ تابىلادى. ادامگەرشىلىك تاربيەنىڭ ناتيجەسى – ادامدىق تاربيە بولىپ تابىلادى. ول تۇلعانىڭ قوعامدىق باعالى قاسيەتتەرىمەن ساپالارى، قارىم - قاتىناستارىندا قالىپتاسادى. ادامگەرشىلىك قوعامدىق سانانىڭ ەڭ باستى بەلگىلەرىنىڭ ءبىرى بولعاندىقتان، ادامداردىڭ مىنەز - قۇلقى، ءىس - ارەكەتى، قارىم - قاتىناسى، كوزقاراسىمەن سيپاتتالادى.
الماتى وبلىسى،
پانفيلوۆ اۋدانى،
اۋليەاعاش ورتا مەكتەبى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانى ءمۇعالىمى
مۋحتارحانوۆا باقىتكۋل ديحانباي قىزى
ادامگەرشىلىك - ادامنىڭ نۇرلى شۋاعى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
بايانداما «ۇرپاق تاربيەسى - بارشامىزعا ورتاق»
