ۇنەمدىلىك
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ۇنەمدىلىك
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. وقۋشىلاردى ءبىلىمپازدىققا، ىزدەنىمپازدىققا تاربيەلەي وتىرىپ، ءوز ويىن اشىق ايتا بىلەتىن قابىلەتتى تۇلعا قالىپتاستىرۋ.
2. وقۋشىلاردى ەلىن، جەرىن، ونىڭ داستۇرلەرىن سىيلاۋعا، حالقىمىزدىڭ بولاشاعىن گۇلدەنتەر تاربيەلى، ءبىلىمدى بولىپ وسۋگە ىقپال ەتۋ.
3. وقۋشىلارعا ۇنەمدەۋ مەن ىسىراپ جايلى ماعلۇمات بەرە وتىرىپ، ولاردىڭ شىعۋ جولدارىن ءتۇسىندىرىپ، كۇندەلىكتى ومىردە پايدالانا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى: قۇرمەتتى وقۋشىلار! قاي زامان بولسىن ادامزات الدىندا تۇراتىن باستى مىندەت - ادال، ءبىلىمدى، ەڭبەك سۇيگىش ۇرپاق تاربيەلەپ ءوسىرۋ.
مالعا دوستىڭ مۇڭى جوق، مالدان باسقا،
الارىندا شارا جوق، الداماسقا.
تابىسىنا تابىنىپ، قالتاڭ قاعىپ،
تويعانىنان قالعانىن بەرسە الاشقا.
مال جيادى ماقتانىن بىلدىرمەككە،
كوزگە شۇقىپ، مالمەنەن كۇيدىرمەككە.
ءوزى شوشقا، وزگەنى يت دەپ ويلار،
سورپا - سۋمەن، سۇيەكپەن سۇيدىرمەككە.
اقىلدى دەپ، ارلى دەپ، اقپەيىل دەپ
ماقتامايدى ەشكىمدى بۇل كۇندە كوپ.
وسى كۇندە مال قايدا، بوق ىشىندە،
التىن الساڭ، بەرەدى بوعىنان جەپ.
وسىنى وقىپ، ويلاي بەر، بولساڭ زەرەك.
ەڭبەكتى سات، ار ساتىپ نەگە كەرەك؟
ءۇش - اق نارسە – ادامنىڭ قاسيەتى:
ىستىق قايرات، نۇرلى اقىل، جىلى جۇرەك.
(اباي)
ءمۇعالىم:
« ۇنەمدىلىك» اتتى تاربيە ساعاتىمىزدى باستايمىز.
- قاي ۋاقىتتا ۇنەمشىل بولا الامىز؟
– ادامداردىڭ باسىم بولىگى ءاربىر تاپقان تيىنىن لەزدە جۇمساپ، قارىزعا جانە نەسيەگە دۇنيە الۋعا بەيىم تۇرادى. ەگەر دە وسى ادەتىڭىزدەن قۇتىلماساڭىز سىزدە ەشۋاقىتتا اقشا بولمايدى، بايىمايسىز. ۇنەمشىلدىكتى ادەتكە ايلاندىرىڭىز. اقشانى بەت الدى شاشپاڭىز. بايلىققا باراتىن جولدى اڭساپ تۇرساڭىز، ول جول بازارعا بارعانداي قاراپايىم ءارى ءتۇزۋ. ول نەگىزىنەن مىنا ەكى سوزدەن تۇرادى – ىنتاڭىز بەن ۇنەمشىلدىگىڭىزدەن. ۋاقىتىڭىزدى بەت الدى ىسىراپ قىلىپ، اقشاڭىزدى ءراسۋا قىلىپ شاشا بەرمەڭىز. وسى ۋاقىتىڭىزدىڭ دا، قاراجاتىڭىزدىڭ دا قارىمتاسى بارىنشا قايتاتىنداي ەتىپ اقشاڭىز بەن ۋاقىتىڭىزدى جۇمىسقا جەگىڭىز، مۇمكىنشىلىكتى ۇتىمدى پايدالانىڭىز. ادام تابيعاتىندا ءومىر سۇرۋگە كەرەكتى جانتالاستىڭ تۇقىمى سالىنعان. وسى ءومىر ءۇشىن جانتالاس – ادامزاتتىڭ العا جىلجىپ دامۋىنىڭ باستى سەبەبى. تۋعاننان ولگەنگە دەيىنگى ارالىق، پەندە ءۇشىن الما - كەزەك قايتالانىپ جاتاتىن سىناق الاڭى. وسى ءومىر ءۇشىن كۇرەستە ءبىز باعا جەتپەس تاجىريبە جيناقتايمىز. وسى كۇرەستە، الدىمىزعا قويعان ماقساتىمىزعا جەتكىزەتىن دانالىق، كۇش، قۋاتقا يە بولامىز. ومىردە جولى بولماعان پەندەلەر وزدەرىنىڭ ومىرلەرىن «جەڭىلدىڭ استىمەن، اۋىردىڭ ۇستىمەن» وتكىزگىسى كەلەدى. ولاردىڭ تۇسىنبەيتىنى، ءومىر وسىلاردى ەزىپ جىبەرەتىنى. ءومىردىڭ شىرعالاڭدارىنا قايمىقپاي قاسقايىپ قارسى تۇرۋ ءۇشىن مىقتى مىنەز، ايقىن ماقسات، ناقتىلى جوسپار بولۋ كەرەك.
ءومىردىڭ ءمانىن تۇسىنگەننەن كەيىن، ءبىز وسى ماقساتقا جەتەلەيتىن كۇرەستىڭ شارتىن قابىلدايمىز. ناتيجەسىندە ەرىنبەي ەڭبەك ەتىپ، كورسەقىزارلىقتان، بەت الدى تاپقان تابىسىڭدى وڭعا - سولعا شاشىپ، قارىزعا كىرە بەرۋدەن قۇتىلماي ماقساتقا جەتۋگە بولمايتىنىن تۇسىنەمىز.
– ادامداردا اقشاسىنىڭ بولماۋىنىڭ تاعى ءبىر سەبەبى، سوڭعى جىلدارى رۋحاني، ءدىني، تىلسىم دۇنيە تۋرالى كوركەم، عىلىمي، كوپشىلىككە ارنالعان ادەبي - وقۋ كىتاپتارى كوبەيىپ كەتتى. بۇل ارينە وتە تاماشا! وسىنىڭ سالدارىنان كوپتەگەن ادامداردىڭ ويلاۋ جۇيەسى جەردەگى كۇيبەڭ تىرشىلىككە ەمەس، رۋحاني باعىتقا بۇرىلىپ كەتكەنىنىڭ دالەلى. وسى ادامداردىڭ ويلاۋ جۇيەسى نازىك الەمدەردەن رۋحاني ءىلىم سۇراعاننان كەيىن، تابيعات وسىلاردىڭ قالاۋىن ورىنداپ، سۇراعاندارىن بەرۋدە. بۇنداي ادامداردىڭ قالتالارىنىڭ تاياز بولاتىن جوندەرى دە بار.
بۇل ماسەلەنىڭ كۇردەلىلىگى – ەگەر اقشا ءومىرىڭىزدىڭ باستى ماقساتى، نەگىزگى بولىگى بولماسا، وندا اقشا تۋرالى ويلاۋ قيىن بولادى. وندا اقشانى كۇندەلىكتى ەسكە ءتۇسىرىپ وتىراتىن ءادىس قۇرىڭىز. بۇل ءۇشىن قانداي بولماسىن ءادىس جاراي بەرەدى – بولمەڭىزدىڭ، كولىگىڭىزدىڭ ت. ب. ءوزىڭىزدىڭ تۇراقتى وتىراتىن، كوزگە ۇرىمتال جەرلەرىڭىزگە اقشانى قىستىرىپ نە ءىلىپ قويىڭىز. بۇل سىزگە اقشانى، اقشا بولعان كەزدە الاتىن قاناعات سەزىمىڭىزدى ۇنەمى ەسكە ءتۇسىرىپ وتىراتىن بولادى. ويلاۋ جۇيەڭىز اقشا تۋرالى ويلانۋعا ءماجبۇر بولادى.
وي سەرگىتۋ
ءى. جۇمباقتىڭ شەشۋىن تابۋ:
1. جازۋ جازىپ جالىقپاعان،
2. جازا جازا ارىقتاعان.
(بور)
3. التى قىرلى،
التىن سىرلى.
(قارىنداش)
4. قابات - قابات قاتتاما،
اقىلىڭ بولسا اتتاما.
(كىتاپ)
5. ۇيرەتكەن ءىلىمدى،
قىرىق ەكى ءبىلىمدى.
(الفاۆيت)
6. ءوشىردى، ءسۇرتتى،
وزگەنى قۇرتتى،
ءوزىن دە قۇرتتى.
(وشىرگىش)
كورىنىس «ءبىر ۋىس ماقتا»
بiر كiشكەنتاي قىز اكەسiنiڭ شاپانىن جاماپ وتىر ەكەن، شەشەسi قاسىنا وتىرىپ، اقىل ايتتى:
– بالام، دۇنيەدەگi جاراتىلعان جاندى - جانسىزداردىڭ ەشقايسىسىنىڭ دا كەرەكسiز بولىپ، جەردە قالاتىنى بولمايدى، – دەپ. سول ءسوزدi ايتىپ وتىرعاندا، قىز بالا كيiمiن جاماپ بولىپ، جەردەگi ماقتانىڭ قيقىمىن تەرەزەدەن لاقتىرىپ، دالاعا تاستادى:
– اجە، وسى قيقىمنىڭ ەش نارسەگە كەرەگi بولا قالماس، – دەپ.
شەشەسi:
– بالام، سول دا جەردە قالمايدى، – دەدi. وسىلايشا سويلەسiپ، تەرەزەدەن قاراپ وتىرسا، ماناعى ماقتانى جەل كوتەرiپ ۇشىردى، مۇنى بiر تورعاي كورiپ قۋىپ بارىپ، ماقتانى تۇمسىعىنا تiستەپ قانا الىپ، ۇشىپ كەتتi. قىز اجەسiنەن:
– ماناعى ماقتانىڭ قيقىمىن بiر تورعاي الىپ كەتتi، ونى نەعىلادى؟ – دەپ سۇرادى. اجەسi ايتتى:
– كوردiڭ بە، بالام، كۇن اينالماي ماناعى ايتقان ءسوزدiڭ كەلگەنiن. ول كiشكەنتاي ماقتانى تورعاي ۇياسىنا توسەپ، جاس بالاپاندارىنا مامىق ەتەدi، – دەدi.
قورىتىندىلاۋ: وسى جەردە كورىنىستە نە بايقادىق. ۇنەمشىلدىك ىسىراپتىن قانداي ايىرمالشاقتارىن بايقادىق
سەرگىتۋ ءساتى:
ال، بالالار، تۇرايىق.
الاقاندى ۇرايىق
وڭعا قاراي يiلiپ
سولعا قاراي يiلiپ
بiر وتىرىپ، بiر تۇرىپ،
بويىمىزدى سوزايىق
بەلiمiزدi جازايىق.
وڭعا - وڭعا ءتۇزۋ تۇر
سولعا - سولعا ءتۇزۋ تۇر
جوعارى - تومەن قارايىق
قولىمىزدى سوزايىق
بويىمىزعا كۇش جيناپ
بiر شىنىعىپ الايىق.
ءمۇعالىم:
بىلە بەر، قانشا بىلسەڭ - تاعى تىلە،
جەتەسىڭ ماقساتىڭا بىلە - بىلە،- دەپ ءجۇسىپ بالاساعۇن جىرلاعان.
ماقالدىڭ جالعاسىن تاپ.
1. تۋعان جەردەي جەر بولماس،
تۋعان ەلدەي ەل بولماس.
2. كۇش – بىلىمدە.
ءمۇعالىمنىڭ قورىتىندى ءسوزى:
سابىرلىق، ۇنەمدىلىك جانە قاجەتسىز ىسىراپكەرشىلىككە جول بەرمەۋشىلىك، پايعامبارلىق سيپاتىنىڭ جيىرما ءتورت قاسيەتىنىڭ ءبىرى. ىسىراپكەرشىلىككە جول بەرمەنىز. پايعامبارىمىز مۇحاممەد.
جاندارىڭا ساپالى ءبىلىم مەن سالاۋاتتى اقىلدى سەرىك ەتىپ، ۇيلەستىرىپ مەملەكەتتى الداعى ۋاقىتتا دامىتاتىن سىزدەر مەن بىزدەر. ەندەشە م. اۋەزوۆ اتامىز: «ەل بولامىن دەسەڭ، بەسىگىڭدى تۇزە» دەگەندەي، قۇرمەتتى ورەن اتانىڭ ەمەس، ادامنىڭ بالاسى بولۋ كەرەكتىگىن وسى باستان وي - زەردەلەرىڭدە
ساقتاڭدار.
ۇنەمدىلىك. جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. وقۋشىلاردى ءبىلىمپازدىققا، ىزدەنىمپازدىققا تاربيەلەي وتىرىپ، ءوز ويىن اشىق ايتا بىلەتىن قابىلەتتى تۇلعا قالىپتاستىرۋ.
2. وقۋشىلاردى ەلىن، جەرىن، ونىڭ داستۇرلەرىن سىيلاۋعا، حالقىمىزدىڭ بولاشاعىن گۇلدەنتەر تاربيەلى، ءبىلىمدى بولىپ وسۋگە ىقپال ەتۋ.
3. وقۋشىلارعا ۇنەمدەۋ مەن ىسىراپ جايلى ماعلۇمات بەرە وتىرىپ، ولاردىڭ شىعۋ جولدارىن ءتۇسىندىرىپ، كۇندەلىكتى ومىردە پايدالانا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى: قۇرمەتتى وقۋشىلار! قاي زامان بولسىن ادامزات الدىندا تۇراتىن باستى مىندەت - ادال، ءبىلىمدى، ەڭبەك سۇيگىش ۇرپاق تاربيەلەپ ءوسىرۋ.
مالعا دوستىڭ مۇڭى جوق، مالدان باسقا،
الارىندا شارا جوق، الداماسقا.
تابىسىنا تابىنىپ، قالتاڭ قاعىپ،
تويعانىنان قالعانىن بەرسە الاشقا.
مال جيادى ماقتانىن بىلدىرمەككە،
كوزگە شۇقىپ، مالمەنەن كۇيدىرمەككە.
ءوزى شوشقا، وزگەنى يت دەپ ويلار،
سورپا - سۋمەن، سۇيەكپەن سۇيدىرمەككە.
اقىلدى دەپ، ارلى دەپ، اقپەيىل دەپ
ماقتامايدى ەشكىمدى بۇل كۇندە كوپ.
وسى كۇندە مال قايدا، بوق ىشىندە،
التىن الساڭ، بەرەدى بوعىنان جەپ.
وسىنى وقىپ، ويلاي بەر، بولساڭ زەرەك.
ەڭبەكتى سات، ار ساتىپ نەگە كەرەك؟
ءۇش - اق نارسە – ادامنىڭ قاسيەتى:
ىستىق قايرات، نۇرلى اقىل، جىلى جۇرەك.
(اباي)
ءمۇعالىم:
« ۇنەمدىلىك» اتتى تاربيە ساعاتىمىزدى باستايمىز.
- قاي ۋاقىتتا ۇنەمشىل بولا الامىز؟
– ادامداردىڭ باسىم بولىگى ءاربىر تاپقان تيىنىن لەزدە جۇمساپ، قارىزعا جانە نەسيەگە دۇنيە الۋعا بەيىم تۇرادى. ەگەر دە وسى ادەتىڭىزدەن قۇتىلماساڭىز سىزدە ەشۋاقىتتا اقشا بولمايدى، بايىمايسىز. ۇنەمشىلدىكتى ادەتكە ايلاندىرىڭىز. اقشانى بەت الدى شاشپاڭىز. بايلىققا باراتىن جولدى اڭساپ تۇرساڭىز، ول جول بازارعا بارعانداي قاراپايىم ءارى ءتۇزۋ. ول نەگىزىنەن مىنا ەكى سوزدەن تۇرادى – ىنتاڭىز بەن ۇنەمشىلدىگىڭىزدەن. ۋاقىتىڭىزدى بەت الدى ىسىراپ قىلىپ، اقشاڭىزدى ءراسۋا قىلىپ شاشا بەرمەڭىز. وسى ۋاقىتىڭىزدىڭ دا، قاراجاتىڭىزدىڭ دا قارىمتاسى بارىنشا قايتاتىنداي ەتىپ اقشاڭىز بەن ۋاقىتىڭىزدى جۇمىسقا جەگىڭىز، مۇمكىنشىلىكتى ۇتىمدى پايدالانىڭىز. ادام تابيعاتىندا ءومىر سۇرۋگە كەرەكتى جانتالاستىڭ تۇقىمى سالىنعان. وسى ءومىر ءۇشىن جانتالاس – ادامزاتتىڭ العا جىلجىپ دامۋىنىڭ باستى سەبەبى. تۋعاننان ولگەنگە دەيىنگى ارالىق، پەندە ءۇشىن الما - كەزەك قايتالانىپ جاتاتىن سىناق الاڭى. وسى ءومىر ءۇشىن كۇرەستە ءبىز باعا جەتپەس تاجىريبە جيناقتايمىز. وسى كۇرەستە، الدىمىزعا قويعان ماقساتىمىزعا جەتكىزەتىن دانالىق، كۇش، قۋاتقا يە بولامىز. ومىردە جولى بولماعان پەندەلەر وزدەرىنىڭ ومىرلەرىن «جەڭىلدىڭ استىمەن، اۋىردىڭ ۇستىمەن» وتكىزگىسى كەلەدى. ولاردىڭ تۇسىنبەيتىنى، ءومىر وسىلاردى ەزىپ جىبەرەتىنى. ءومىردىڭ شىرعالاڭدارىنا قايمىقپاي قاسقايىپ قارسى تۇرۋ ءۇشىن مىقتى مىنەز، ايقىن ماقسات، ناقتىلى جوسپار بولۋ كەرەك.
ءومىردىڭ ءمانىن تۇسىنگەننەن كەيىن، ءبىز وسى ماقساتقا جەتەلەيتىن كۇرەستىڭ شارتىن قابىلدايمىز. ناتيجەسىندە ەرىنبەي ەڭبەك ەتىپ، كورسەقىزارلىقتان، بەت الدى تاپقان تابىسىڭدى وڭعا - سولعا شاشىپ، قارىزعا كىرە بەرۋدەن قۇتىلماي ماقساتقا جەتۋگە بولمايتىنىن تۇسىنەمىز.
– ادامداردا اقشاسىنىڭ بولماۋىنىڭ تاعى ءبىر سەبەبى، سوڭعى جىلدارى رۋحاني، ءدىني، تىلسىم دۇنيە تۋرالى كوركەم، عىلىمي، كوپشىلىككە ارنالعان ادەبي - وقۋ كىتاپتارى كوبەيىپ كەتتى. بۇل ارينە وتە تاماشا! وسىنىڭ سالدارىنان كوپتەگەن ادامداردىڭ ويلاۋ جۇيەسى جەردەگى كۇيبەڭ تىرشىلىككە ەمەس، رۋحاني باعىتقا بۇرىلىپ كەتكەنىنىڭ دالەلى. وسى ادامداردىڭ ويلاۋ جۇيەسى نازىك الەمدەردەن رۋحاني ءىلىم سۇراعاننان كەيىن، تابيعات وسىلاردىڭ قالاۋىن ورىنداپ، سۇراعاندارىن بەرۋدە. بۇنداي ادامداردىڭ قالتالارىنىڭ تاياز بولاتىن جوندەرى دە بار.
بۇل ماسەلەنىڭ كۇردەلىلىگى – ەگەر اقشا ءومىرىڭىزدىڭ باستى ماقساتى، نەگىزگى بولىگى بولماسا، وندا اقشا تۋرالى ويلاۋ قيىن بولادى. وندا اقشانى كۇندەلىكتى ەسكە ءتۇسىرىپ وتىراتىن ءادىس قۇرىڭىز. بۇل ءۇشىن قانداي بولماسىن ءادىس جاراي بەرەدى – بولمەڭىزدىڭ، كولىگىڭىزدىڭ ت. ب. ءوزىڭىزدىڭ تۇراقتى وتىراتىن، كوزگە ۇرىمتال جەرلەرىڭىزگە اقشانى قىستىرىپ نە ءىلىپ قويىڭىز. بۇل سىزگە اقشانى، اقشا بولعان كەزدە الاتىن قاناعات سەزىمىڭىزدى ۇنەمى ەسكە ءتۇسىرىپ وتىراتىن بولادى. ويلاۋ جۇيەڭىز اقشا تۋرالى ويلانۋعا ءماجبۇر بولادى.
وي سەرگىتۋ
ءى. جۇمباقتىڭ شەشۋىن تابۋ:
1. جازۋ جازىپ جالىقپاعان،
2. جازا جازا ارىقتاعان.
(بور)
3. التى قىرلى،
التىن سىرلى.
(قارىنداش)
4. قابات - قابات قاتتاما،
اقىلىڭ بولسا اتتاما.
(كىتاپ)
5. ۇيرەتكەن ءىلىمدى،
قىرىق ەكى ءبىلىمدى.
(الفاۆيت)
6. ءوشىردى، ءسۇرتتى،
وزگەنى قۇرتتى،
ءوزىن دە قۇرتتى.
(وشىرگىش)
كورىنىس «ءبىر ۋىس ماقتا»
بiر كiشكەنتاي قىز اكەسiنiڭ شاپانىن جاماپ وتىر ەكەن، شەشەسi قاسىنا وتىرىپ، اقىل ايتتى:
– بالام، دۇنيەدەگi جاراتىلعان جاندى - جانسىزداردىڭ ەشقايسىسىنىڭ دا كەرەكسiز بولىپ، جەردە قالاتىنى بولمايدى، – دەپ. سول ءسوزدi ايتىپ وتىرعاندا، قىز بالا كيiمiن جاماپ بولىپ، جەردەگi ماقتانىڭ قيقىمىن تەرەزەدەن لاقتىرىپ، دالاعا تاستادى:
– اجە، وسى قيقىمنىڭ ەش نارسەگە كەرەگi بولا قالماس، – دەپ.
شەشەسi:
– بالام، سول دا جەردە قالمايدى، – دەدi. وسىلايشا سويلەسiپ، تەرەزەدەن قاراپ وتىرسا، ماناعى ماقتانى جەل كوتەرiپ ۇشىردى، مۇنى بiر تورعاي كورiپ قۋىپ بارىپ، ماقتانى تۇمسىعىنا تiستەپ قانا الىپ، ۇشىپ كەتتi. قىز اجەسiنەن:
– ماناعى ماقتانىڭ قيقىمىن بiر تورعاي الىپ كەتتi، ونى نەعىلادى؟ – دەپ سۇرادى. اجەسi ايتتى:
– كوردiڭ بە، بالام، كۇن اينالماي ماناعى ايتقان ءسوزدiڭ كەلگەنiن. ول كiشكەنتاي ماقتانى تورعاي ۇياسىنا توسەپ، جاس بالاپاندارىنا مامىق ەتەدi، – دەدi.
قورىتىندىلاۋ: وسى جەردە كورىنىستە نە بايقادىق. ۇنەمشىلدىك ىسىراپتىن قانداي ايىرمالشاقتارىن بايقادىق
سەرگىتۋ ءساتى:
ال، بالالار، تۇرايىق.
الاقاندى ۇرايىق
وڭعا قاراي يiلiپ
سولعا قاراي يiلiپ
بiر وتىرىپ، بiر تۇرىپ،
بويىمىزدى سوزايىق
بەلiمiزدi جازايىق.
وڭعا - وڭعا ءتۇزۋ تۇر
سولعا - سولعا ءتۇزۋ تۇر
جوعارى - تومەن قارايىق
قولىمىزدى سوزايىق
بويىمىزعا كۇش جيناپ
بiر شىنىعىپ الايىق.
ءمۇعالىم:
بىلە بەر، قانشا بىلسەڭ - تاعى تىلە،
جەتەسىڭ ماقساتىڭا بىلە - بىلە،- دەپ ءجۇسىپ بالاساعۇن جىرلاعان.
ماقالدىڭ جالعاسىن تاپ.
1. تۋعان جەردەي جەر بولماس،
تۋعان ەلدەي ەل بولماس.
2. كۇش – بىلىمدە.
ءمۇعالىمنىڭ قورىتىندى ءسوزى:
سابىرلىق، ۇنەمدىلىك جانە قاجەتسىز ىسىراپكەرشىلىككە جول بەرمەۋشىلىك، پايعامبارلىق سيپاتىنىڭ جيىرما ءتورت قاسيەتىنىڭ ءبىرى. ىسىراپكەرشىلىككە جول بەرمەنىز. پايعامبارىمىز مۇحاممەد.
جاندارىڭا ساپالى ءبىلىم مەن سالاۋاتتى اقىلدى سەرىك ەتىپ، ۇيلەستىرىپ مەملەكەتتى الداعى ۋاقىتتا دامىتاتىن سىزدەر مەن بىزدەر. ەندەشە م. اۋەزوۆ اتامىز: «ەل بولامىن دەسەڭ، بەسىگىڭدى تۇزە» دەگەندەي، قۇرمەتتى ورەن اتانىڭ ەمەس، ادامنىڭ بالاسى بولۋ كەرەكتىگىن وسى باستان وي - زەردەلەرىڭدە
ساقتاڭدار.
ۇنەمدىلىك. جۇكتەۋ