InfoHub Logo

قازىرگى كەزدە ءبىز جاھاندانۋ الەمى مەن تەحنولوگيا، يننوۆاسيا داۋىرىندە كۇن كەشىپ ءجۇرمىز.  بۇگىندە كوپتەگەن ادامدار عالامدىق  ماسەلەلەرگە ۇڭىلە قاراۋدا: جاساندى ينتەللەكت دەگەن نە جانە عالىمدار وزدەرىنىڭ يدەيالارىن قاشان اسىرادى، دۇنيەگە تەمىر دە بولسا «ادام» قاشان كەلەدى. ازىرگە عىلىمي الەمدە بۇل ونەرتابىستىڭ نەگىزى بولىپ تابىلاتىنى تۋرالى پىكىرتالاستار مەن داۋلار عانا ورىن الادى. وسى پىكىرتالاستاردىڭ باستى ساۋالدارىنىڭ ءبىرى: ادامدار مەن روبوتتار اراسىنداعى ايىرماشىلىقتى ءىس جۇزىندە تولىق جوياتىنداي ەتىپ جاساۋ بولىپ تابىلادى. ەڭ الدىمەن، جاساندى ينتەللەكت دەگەن ۇعىمعا توقتالىپ كورەيىك. "جاساندى ينتەللەكت" تۇسىنىگى "ينتەللەكتۋالدى ماشينالاردى، اسىرەسە ينتەللەكتۋالدى كومپيۋتەرلىك باعدارلامالاردى جاساۋ عىلىمى مەن تەحنيكاسى"رەتىندە انىقتالادى. دامۋ پروسەسىندە بۇل عىلىم ءوزارا ءىس-قيمىل جاسايدى، سونداي-اق كوپتەگەن باسقا عىلىمدارمەن جانە مادەنيەت سالالارىمەن تىعىز بايلانىستا بولادى. مىسالى، روبوتوتەحنيكا جانە روبوت جاساۋ سالاسى جاساندى ينتەللەكت جاساۋ سالاسىنداعى ازىرلەمەلەرمەن تىعىز بايلانىستى. ءبىراق «جاساندى ينتەللەكت» نە ءۇشىن قاجەت؟ جاساندى ينتەللەكت ۇعىمىنىڭ وزەكتىلىگى قانداي؟ جاساندى ينتەللەكتتىڭ ومىرگە كەلتىرەر پايداسى زور. وعان دالەل بولا الاتىن ومىردەگى سان ءتۇرلى جاعدايلاردى كورسەتۋگە بولادى. ءقازىر كومپيۋتەرلەر كوپتەگەن نارسەلەردى جاساي الادى، ءتىپتى ادامدار قوعامىنىڭ وزىنەن دە اسىپ تۇسەدى. قاراپايىم مىسال: ولار ادامداردىڭ ساعاتتاپ، ايلاپ جاسايتىن ەسەبىن سەكۋندتا جاساپ بەرە الادى. جي ماتەماتيكالىق ەسەپتى شەشۋدە، مەديسينالىق بولجاۋدا، شاحمات ويناۋ سياقتى تەورياسىندا، ءماتىندى ءبىر تىلدەن ەكىنشى تىلدەن اۋدارۋدا، تەورەمانى دالەلدەۋدە، كومەرسيالىق مەكەمەلەردە جانە ت.ب. سالالاردا ءجيى پايدالانىلۋدا. قازىرگى كەزدە كەيبىر جاساندى ينتەللەكت نىساندى (وبەكتىنى) تاني جانە سويلەي دە الادى.الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرىندە جاساندى ينتەللەكت قۇرىلعىلارى ءارتۇرلى مەكەمەلەردە قىزمەت اتقارۋدا. ياعني، بەلگىلى ءبىر مەكەمەدە جاساندى ينتەللەكت قۇرىلعىسى ارقىلى كەز-كەلگەن جۇمىس تەز ءارى قاتەسىز اياقتالادى، جانە بۇل قۇرىلعى قاراجاتتى تالاپ ەتپەيدى. قازىرگى كەزدە اقىلدى كولىكتەر، اقىلدى ۇيلەر جوباسى قولعا الىنۋدا. ەندەشە، جاساندى ينتەللەكتىڭ بولا الاتىن بارلىق ارتىقشىلىقتارىن، وزىعىن سارالاپ كورەيىك:

جاساندى ينتەللەكتتى قولدانا وتىرىپ دالدىككە قول جەتكىزىلەدى، ال قاتەلىك بولۋى مۇمكىن جاعداي نولدىك دەڭگەي شاماسىندا.

جاساندى ينتەللەكت  عارىش كەڭىستىگىن يگەرۋدە قولدانىلادى .ءتۇرلى روبوتتار عارىشتى زەرتتەۋ ءۇشىن پايدالانىلۋى مۇمكىن.وعان دالەل قازىرگى كەزدە عارىشتى زەرتتەپ جۇرگەن  روبوتتار، مارستىڭ توپىراعىن زەرتتەۋمەن اينالىسىپ جاتقان روبوتتار.

جاساندى ينتەللەكت روبوتتارى جەر قويناۋىن زەرتتەۋ ءۇشىن پايدالانىلۋى مۇمكىن.  جاساندى ينتەللەكت روبوتتارى الەمدىك مۇحيتتىڭ تەرەڭدىگىن زەرتتەي الادى، ادامعا قاجەتتى وتىن، رەسۋرستار وندىرە الادى.

سمارتفوندار جاساندى ينتەللەكتىنىڭ تاماشا ۇلگىسى. جەكە كومەكشى رەتىندە ارەكەت ەتەتىن Siri سياقتى باعدارلامالار،پايدالانۋشىعا ەڭ قىسقا جول مەن مارشرۋتتاردى كورسەتەتىن GPS پەن كارتالار. وسىلايشا، ءبىز جي كۇندەلىكتى ءومىردى جەڭىلدەتەتىنىن  كورە الامىز.

قايتالاناتىن، تىنىمسىز جانە كوپ ەڭبەكتى قاجەت ەتەتىن مىندەتتەردى ورىنداۋ كەزىندە جي ءتيىمدى قىزمەت اتقارا الادى.

جاساندى ينتەللەكت ادامنىڭ دەنساۋلىعى مەن ومىرىنە ءقاۋىپتى مىندەتتەردى ورىنداي الادى:  ادامداردى قۇتقارۋ، ءورت ءسوندىرۋ جانە باسقالار.

روبوتتالعان ءۇي جانۋارلارى ادامدارعا دەپرەسسيا كەزىندە كومەك كوسەتىپ، قول ۇشىن بەرە الادى. ولارعا ءتىپتى اللەرگياعا يە ادامدار دا  قامقورلىق جاساي الادى.

جاساندى ينتەللەكتتىڭ تاعى ءبىر زور وزىعى:   ماشينالارعا ۇيقى، دەمالىس،نەمەسە تۇسكى ءۇزىلىس قاجەت ەمەس. ولار  بەلگىلى ءبىر ءىستى بىرىنەن سوڭ ءبىرى اتقارا الادى، ءتىپتى ءبىر جۇمىستى سان مارتە ورىنداسا دا بۇل ءىس ولاردى جالىقتىرتپايدى.

جوعارىدا اتالعان دالەلدەر ارقىلى جاساندى ينتەللەكتىڭ ادامعا تيگىزەر پايداسىنىڭ مول ەكەنىن اڭعارۋعا بولادى. دەگەنمەن «تاياقتىڭ ەكى  ۇشى » بولاتىنىن ۇمىتپاعان ءجون. جوعارىدا اتاپ كەتكەندەي جاساندى ينتەللەكتىڭ وزىنە ءتان قاراما-قايشىلىقتارى مەن ءقاۋپى، توزىعى دا بار. ەندەشە وسى ءبىر قاتەلىكتەردى سارالاپ كورەيىك.

جاساندى ينتەللەكتتىڭ نەگىزگى كەمشىلىكتەرىنىڭ ءبىرى - تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتۋ جانە جوندەۋ. تالاپتارعا سايكەس باعدارلاماردى جاڭارتۋ، سىنعان جاعدايدا، جوندەۋ قۇنى وتە زور بولۋى مۇمكىن.

2. ەگەر روبوتتار ءاربىر قىزمەت سالاسىندا ادامدى الماستىرا باستاسا، بۇل جۇمىسسىزدىققا اكەلۋى مۇمكىن.

3. ونىڭ ەسەسىنە،ءوز ينتەللەكتىن قولدانۋ قاجەتتىلىگىنىڭ ازايۋىنا بايلانىستى ادامنىڭ قابىلەتى قىسقارۋى مۇمكىن. ماشينادان تاۋەلدىلىك پايدا بولۋى ابدەن مۇمكىن.

4. ەگەر جاساندى ينتەللەكتى بار اسكەري قۇرىلعىلار، قىلمىسكەر ادامداردىڭ قولىنا تۇسسە، بۇل ۇلكەن قيراتىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن. ماشينا ءبىر ءىستى جاساماستان بۇرىن ونىڭ سالدارىن ويلامايدى.

بارلىق وسى كەمشىلىكتەردەن باسقا، روبوتتار ادامدى اۋىستىرىپ كەتۋى مۇمكىن دەگەن قورقىنىش، ۇرەي بار. ەڭ دۇرىسى، ادامدار كولىك يەسى بولۋى كەرەك، ناقتى جۇمىستى ادامدار اتقارۋ كەرەك. الايدا،ەگەر ءبارى كەرىسىنشە بولسا، ادام ءۇشىن الەم حاوسقا اينالۋى مۇمكىن.بارلىق تاۋەكەلدەر مۇقيات ولشەنبەس بۇرىن، ادام كومەگىنە جاساندى ينتەلللەكتتى قولدانۋ ۇلكەن قاتەلىككە اكەلۋى مۇمكىن. جاساندى ينتەللەكتتىڭ وزىعى مەن توزىعىن تىزبەكتەي وتىرىپ ناقتى تۇجىرىم كەلتىرەر بولساق: ەگەر ادام ەسسىز قۇداي كەيپىن ويناسا، ول ءوزىن جويا الۋى مۇمكىن.

جوعارىدا ايتىلعانداردان ناتيجە كەلتىرەتىن بولساق، جاساندى ينتەللەكت  جاقسى دۇنيە، ءبىراق ازىرگە ەشقانداي كەمشىلىگى جوق دەپ تۇجىرىمداۋعا كەلمەيدى. جاساندى ينتتەلەكتتىڭ، اقىلدى ماشينالار مەن روبوتتاردىڭ ومىرگە تيگىزەر وزىعى دا توزىعى دا بار. سوندىقتان عالىمدار جاساندى ينتەلەكتى ءوندىرۋ بارىسىندا مۇمكىن بولا الاتىن بارلىق ءقاۋىپتى جاعدايلاردى بولدىرماۋ قاجەت. ادامنىڭ قولىمەن جاسالعان نارسە، ادامزاتتى جويۋعا الىپ كەلەدى دەۋگە سەنگىمىز كەلمەيدى، ءبىراق ادام ءوزى جاساعان ماشينالاردى باقىلاۋ، تەكسەرۋ ماسەلەلەرىمەن جان-جاقتى اينالىسپاسا، وقيعانىڭ قالاي ءوربىپ كەتەتىنىن ايتۋ قيىن بولاتىنى ءسوزسىز.

ەرماعامبەت ارۋجان

---