InfoHub Logo

9 سىنىپ
تاقىرىبى: ادەپتىلىك - ادامگەرشىلىك باستاۋى
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى قارىم - قاتىناس مادەنيەتىنە ۇيرەتۋ، ولاردىڭ ادەپ، ادەپ ساقتاۋ ۇعىمدارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
- وقۋشىلارعا ادەپ، ادەپ ساقتاۋ تۋرالى تۇسىنىكتەرىن تەرەڭدەتۋ؛
- وقۋشىلاردىڭ ەتيكالىق قارىم - قاتىناستارىن دامىتۋعا ىقپال ەتۋ؛
- وقۋشىلاردى ىزەتتى، ءىلتيپاتتى، سىپايى بولۋعا تاربيەلەۋ
ءپانارالىق بايلانىس: مۋزىكا، تاريح بەينەلەۋ، پسيحولوگيا

شاتتىق شەڭبەرى: ادەپ (ع. قاراش)
جىگىتتەر، جانىڭ جاستا ادەپ ۇيرەن،
قاش جىراق، ادەبى جوق ىستەن شيرەك
سۇيكىمدى ادەپ تۇتپاي بولا الماسسىڭ،
ادەپسىز، جوق مىنەزى ءتاڭىرى سۇيگەن

ويلانايىق، پىكىرلەسەيىك
1. “ادەپتىلىك – ادامگەرشىلىك باستاۋى”دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
2. ءوز ءىس - ارەكەتىڭنەن ۇيالعان كەزىڭ بولدى ما؟
3. ادەپتى ادام بويىندا قانداي قاسيەت بولۋى قاجەت؟

ادەپتىلىك الىپپەسى
ن. شاكۋزادا ۇلى
.. ادام بالاسىنىڭ ءبارى بۇل ومىردە باقىتتى بولسام دەيدى. سول باقىتقا جەتۋ ءۇشىن قولىنان كەلگەن بار مۇمكىندىگىن ىستەپ باعادى.
ءبىراق، كوبىسى باقىتقا اپارار ەڭ وڭاي جولدى ۇمىتىپ جاتادى.
بۇل جول - ادەپتىلىك جولى.
ال، ادەپتىلىك ادامنىڭ ىشكى جان دۇنيەسى، ونىڭ ينتەللەكتىسى، پاراساتى مەن سەزىمى سىرتقى كەلبەتىنەن، كوزدەرىنەن، بەت - الپەتىنەن، سونداي - اق تۇلعا -
ءمۇسىنى مەن مىنەز-قۇلقىنان كورىنىس تابادى.

ادەپ ارقىلى جەكە ادامنىڭ ادامدار اراسىنداعى ءقادىر - قاسيەتى ارتا تۇسەدى. ول ەلگە وسىلايشا سىيلى بولادى. مۇنداي ادەپتى ادام ىستەيتىن ىسىنە، سويلەيتىن سوزىنە، قابىلدايتىن شەشىمىنە باسا نازار اۋدارادى. ادام - ءوز ومىرىنە ءوزى قوجا. ويتكەنى، ول ءوز تۇرمىس تىرشىلىگىن ءوزى رەتتەستىرىپ وتىرۋعا قابىلەتتى. ول ءوزىنىڭ وسى ءبىر قابىلەتىن دۇرىس پايدالانا العان جاعدايدا عانا دەگەنىنە جەتە الادى. بۇل دا ادەپتىلىككە بايلانىستى. سەبەبى ادامدى ادەپتىلىك باسقارماعان جاعدايدا ادەپتىلىككە جات نارسەلەر ونى جاۋلاپ الادى. ولاي بولسا، ادام ادەپ نورمالارىن اتتاپ كەتپەي، ءوزىنىڭ بارلىق ءىس - ارەكەتتەرىن وسى قاعيدالارمەن باعامداي العاندا، مىنەز - قۇلقىن ادەپ ەرەجەلەرىنە ساي ۇستاي العاندا، ءوزىن - ءوزى ادەپتىلىك تۇرعىسىنان قاداعالاي العاندا عانا بۇل ومىردەگى، تىرشىلىكتەگى دىتتەگەن ارمانىنا جەتە الماق.

وي تولعانىس
• ءوز ورتاڭمەن ۇيلەسىمدى بولۋدىڭ ءمانى نەدە؟
• ادەپتى ادەتكە قالاي اينالدىرۋعا بولادى؟
دايەكسوز
ينابات - ەردىڭ ازىعى،
باقىت پەنەن داۋلەتتىڭ
ۇستايتۇعىن قازىعى. (ق. ابۋباكىر)

جاعداياتتاردى تالداۋ
ارمان ءبىر توپ بالامەن ساباقتان كەلە جاتقانى سول ەدى، اۋلادا وتىرعان ۇلكەن كىسىلەر: - “ وسى بالا جاقسى بالا، تۇبىندە جاقسى ازامات بولادى ”- دەپ ءبىر – بىرىنە ماقتاي باستادى.
- ارماننىڭ اينالاسىنا ەرەكشە كورىنۋىنىڭ سىرى نەدە؟
قوناقتار شاقىرىلعان ۋاقىتتا ءبارى جينالدى. قوناقتاردىڭ ءبارى دە ءبىرىن - ءبىرى جاتىرقاماي، تەز شۇيىركەلەسىپ كەتتى.
اڭگىمە كۇندەلىكتى قاجەتتى زاتتاردىڭ قىمباتتاۋى تۋرالى ايتىلعان كەزدە، وسى ءۇيدى ۇلى سامات تا ۇلكەندەردىڭ سوزىنە ارالاسىپ، ءوز ويىن ءبىلدىردى: - ءيا، ءتىپتى بازارداعى تاماق تا قىمباتتاپ كەتىپتى. ونى انام ەكەۋمىز بازارعا بارعاندا ءبىراق بىلدىك. ءتىپتى، ورىك – ءمۇيىزدى الماي - اق قويسا بولماي ما؟- دەسەم، “قوناقتاردان ۇيات بولادى، ولار ءبىزدى جاعدايى جوق ەكەن دەپ ويلاپ كەتپەي مە ”- دەدى... قوناقتار ءبىر - بىرىنە قارادى.