اعاشتار نەگە اشۋلاندى؟
جادىراپ كوكتەم تۋدى. قار قاۋىرت ەرىدى دە، از كۇندە توڭىرەك قارايىپ، قۇرعاپ شىعا كەلدى.
مەكتەپتە كوشەلەردى كوگەرتىپ، اعاش وتىرعىزۋ اپتالىعى باستالدى.
وقۋشىلاردى تۇگەل قىزىقتىرعان بۇل باستاما تەك المابەككە ۇنامادى. ورمان بولسا تان ىرگەدە ءتيىپ تۇر. كوشەگە اعاش وتىرعىزىپ، اۋرەلەنۋدىڭ كەرەگى قانشا دەپ ويلادى ول. ءبىراق جۇرت ءبىر كىسىدەي جۇمىلىپ كىرىسكەن ىستەن المابەك شەتتە قالا المادى. ءوز كلاستارىمەن بىرگە توعايعا ول دا باردى. بىرنەشە جاس تال، تەرەك، قايىڭ اكەلىپ، باسقالاردىڭ ۇلگىسىمەن تەرەزە تۇسىنا ءتىزىپ وتىرعىزدى.
المابەك وسىمەن ءىستى تىندىعا سانادى. وزگەلەر وتىرعىزعان اعاشتارىن سۋارىپ، ءتۇبىن قوپسىتىپ، ماپەلەپ كۇتۋمەن بولسا، بۇل ونىڭ ءبىرىن دە ىستەمەدى.
جاز شىقتى. كوكتەمدە وتىرعىزعان اعاشتار جاپىراقتارى جەلكىلدەپ، بويلاپ ەسە باستادى. سولاردىڭ اراسىندا: المابەك وتىرعىزعان اعاشتار ەشبىر كۇتىم كورمەگەن سوڭ تامىرلانىپ كەتە الماي، ءشوجىپ شالاجانسار جۇتاپ تۇردى.
ورماننان وزدەرىمەن بىرگە اكەلىپ وتىرعىزعان باسقا اعاشتاردىڭ اينالا جامىراپ، جايناپ ءوسىپ كەلە جاتقانىن كورگەندە، قۋقىل تارتقان اعاشتار قاپالانىپ، قايعىعا باتتى. ەرتەلى-كەش سامال جەلمەن تەربەلگەن ورمانداعى كەشەگى ەركىن ومىرلەرىن اڭساپ، ءبىر بىرىنە مۇڭىن شاعىپ جىلادى. «بۇل حالدە تۇرا بەرسەك، ءبىراز كۇندە تامىرىمىز سۋالىپ، قۇريتىن شىعارمىز»، — دەپ ۋايىم شەكتى.
بۇل قايعىلى ءحالدى سامال جەل وزەن بويىنداعى ورمانعا جەتكىزدى. «وسىنداي دا وسىنداي. المابەك دەيتىن بالا الىپ بارىپ وتىرعىزعان سىزدەردىڭ تۋىسقان شىبىقتارىڭىزدىڭ ءحالى مۇشكىل ەكەن»،— دەپ، ول سىبدىرلاپ بۇتالارعا ايتىپ ەدى. اۋىزدارىنا ءسوز تۇرمايتىن بۇتالار ونى سىبدىر قاعىل تالدارعا، تالدار قايىڭدارعا، قايىڭدار دەرەۋ تەرەكتەرگە جەتكىزدى. ءسويتىپ، كەن القاپتى جالپاعىنان الىپ جاتقان نۋ ورمان المابەكتىڭ قىلىعىن تۇگەل ەستىدى.
ءبىر كۇنى المابەك جولداستارىمەن بىرگە وزەنگە شومىلۋعا كەلدى. ولار شەشىنىپ تە ۇلگەرمەپ ەدى. اۋا رايى كۇرت بۇزىلىپ، اسپاندى سىرەسكەن قارا بۇلت باسىپ كەتتى. ازىناپ جەل تۇردى. بالالار ساسقالاقتاپ، ۇيلەرىنە قاراي جۇگىرە جونەلىستى.
المابەك تە جۇگىرىپ كەلە جاتىر ەدى. اعاشتىڭ جىلانداي ىسىلداپ مايىسقان بۇتاقتارىنىڭ ءبىرى كەنەت ونىڭ باسىنان كەپكاسىن قاعىپ، ۇشىرىپ ءتۇسىردى. ول جالت بۇرىلىپ، كەپكاسىن ۇستاپ الماق بولىپ ەدى، جولداستارىنان اداسىپ قالدى. ال كەپكا توقتار ەمەس. اعاشتىڭ قالىڭ ىشىنە قاراي دومالاپ بارادى. المابەك انە جەتەم، مىنە، جەتەم دەپ، قۋا بەردى. بالالار بۇل كەزدە ۇزاپ كەتتى.
ءدال سول ۋاقىتتا ادام ايتسا نانعىسىز عاجاپ وقيعا بولدى. ورمان ءىشى ازان-قازان جاڭعىرىپ كەتتى. تۇيە بەلىندەي جۋان بايتەرەك مايىسىپ كەلىپ، المابەكتى باسا جازداپ، جولىنا كولدەنەڭدەپ توسقاۋىل بولا قالدى. المابەك قورىققانىنان شىڭعىرىپ جىبەرىپ، كەيىن قاراي جالت بەردى. سول كەزدە تۇس - تۇستان:
— ءا بالەم، المابەك، قولىمىزعا ءتۇستىڭ بە؟ — دەگەن اشۋلى داۋىستار جامىراپ ەستىلدى.
المابەكتە ەس قالمادى. اعاشى ازداۋ ءبىر جەرمەن جۇگىرىپ وتپەكشى بولىپ ەدى. ۇزىن ءبىر اق قايىڭ جاپىراقتارى جالپىلداپ الدىن تاعى بوگەي قالدى. المابەك كەيىن قاراي جالت بەردى. ماڭايداعى اعاشتار سۋ-سۋ ەتىپ، ءتونىپ كەلىپ قالعانىن كوردى. بىرنەشە سولقىلداق كوك شىبىق جوتادان شىپ-شىپ ەتكىزىپ، شارپىپ ءوتتى.
— سەندەرگە مەن نە جازدىم؟! — دەپ، المابەك جىلاپ جىبەردى. سول كەزدە توبەسى كوك تىرەگەن كوپتى كورىپ، كوپ جاساعان ورمان اتاسى كارى ەمەننىڭ گۇجىلدەگەن جۋان داۋسى ەستىلدى.
— سەنىڭ جازىعىڭ سول: ءبىزدىڭ بىرنەشە جاس شىبىعىمىزدى ءۇيىڭنىڭ قاسىنا وتىرعىزباق بولىپ، قازىپ اكەتىپ ەدىڭ، ناعىز ازاپ حالگە سالىپ قويىپسىڭ. ءتۇبى بوساتىلماي، قاتىپ قالىپتى. تامىرى سۋالىپ، قۇرىپ بارا جاتقان كورىنەدى. وسى قىلىعىڭ ادامشىلىققا جاتا ما؟ اعاشتان كورگەن نە جاماندىعىڭ بار؟ جايقالىپ ءوسىپ تۇرساق قىستاقتىڭ كوركى ەمەسپىز بە؟ جازدىگۇنى مي قايناتقان ىستىقتا سايامىزعا پانالايسىڭ. قىستىگۇنى ازىناعان بوراننان قورعايمىز. استىڭداعى ورىندىعىڭ مەن الدىڭداعى ستولىڭ، قالام-قاعازىڭا دەيىن — ءبارى اعاشتان ىستەلەدى. ۇيىڭە قابىرعا بولىپ تا قالانامىز. سەن وسىنى نەگە تۇسىنبەيسىڭ، نەگە باعالامايسىن؟ — دەدى قارت ەمەن.
ءىستىڭ ءمان-جايى المابەككە ابدەن تۇسىنىكتى بولدى.
— كەشىرىڭىزدەر. كەشىرە كورىڭىزدەر! — دەدى المابەك.
— كەشىرۋگە بولمايدى، — دەپ، سولقىلداق كوك شىبىق تاعى دا ءتونىپ قالىپ ەدى، قارت ەمەن ونى بۇتاعىمەن قاعىپ توقتاتتى.
— ءجا، شوشتاڭداماي تۇرا تۇر. بالا ءسوزىن ايتىپ بولسىن، — دەدى.
— كەشىرىڭىزدەر. مەن وتىرعىزعان اعاشتارىمدى بۇگىننەن باستاپ ماپەلەپ، كۇتۋگە ۋادە بەرەمىن،— دەدى المابەك.
— جارايدى، — دەدى كارت ەمەن،— ولاي بولسا، بار ۇيىڭە.
اعاشتار تۇزەلىپ، بويلارىن جازىپ، المابەككە جول اشتى.
المابەك ۇيىنە كەلدى. دەرەۋ كۇرەك الىپ، اعاشتاردىڭ ءتۇبىن قوپسىتتى. ارىقتان سۋ اكەپ قۇيدى. قۇرت تۇسپەس ءۇشىن اعاش دىڭگەگىنىڭ ءتۇپ جاعىن اكپەن اقتاپ قويدى. از كۇندە اعاشتار قايتادان جانداندى. كۇزگە سالىم كادىمگىدەي جاپىراقتارى جايقالىپ، جەتىلىپ قالدى.
بۇل ءۇشىن وزەن بويىنداعى نۋ ورمان المابەككە ريزاشىلىق ءبىلدىرىپ، ول كەلگەندە ساياسىن توسىپ، شاتتانا سىبدىرلاسىپ تۇراتىن بولدى.
You Might Also Like
-
قوعامنىڭ نەگىزىن قالاۋشى قۇرىلىم — وتباسى. وتباسى قانشالىقتى كۇشتى بولسا، وندا ءوسىپ جەتىلگەن بالالاردىڭ قۇرايتىن قوعام دا دەندى، قۋاتتى بولادى. وتباسى ءوزارا قۇرمەت، ماحاببات مەكەنى دەگەن ءسوز....
