وتباسىلىق قۇندىلىقتارىمىز
قوعامنىڭ نەگىزىن قالاۋشى قۇرىلىم — وتباسى. وتباسى قانشالىقتى كۇشتى بولسا، وندا ءوسىپ جەتىلگەن بالالاردىڭ قۇرايتىن قوعام دا دەندى، قۋاتتى بولادى. وتباسى ءوزارا قۇرمەت، ماحاببات مەكەنى دەگەن ءسوز. بىر-بىرىنە قۇرمەتى جوق جانۇيالار مەن وتباسىلىق قۇرىلىمىن جوعالتقان قوعامدار كۇيزەلىس ىشىندە ءومىر سۇرەدى. قازىرگى تاڭدا اجىراسۋلار كوبەيىپ جاتقاندىعى سونشالىق «اجىراسۋ ءۇشىن ۇيلەنىپ جاتىر ما؟» دەگەن وي كەلەدى. ەگەر ارادا بالا بار بولسا، اجىراسۋدىڭ زيانى ودان دا ارتا تۇسەدى. جانجالى كوپ جانۇيادا مەيىرىمنەن ماحرۇم وسكەن ۇرپاق كەلەشەكتىڭ رۋحاني ىندەتتىلەرى رەتىندە بوي كوتەرەدى. وسىلايشا ادامزات ءوز كەلەشەگىنە بالتا شابادى. ال ءوزارا قۇرمەت، مەيىرىم ىشىندە وسكەن بالا جاقسىلىققا بەيىم بولىپ وسەدى. ءبىزدىڭ ءداستۇرلى وتباسىمىز ونسىز دا مەيىرىم، ءوزارا قۇرمەت، ماحاببات نەگىزىندە قۇرالعان. وتباسىدا اركىمنىڭ ورنى قانداي، كىمنىڭ مىندەتى قانداي، كىمنىڭ قاي جەردە وتىراتىنى، كىمنىڭ جولى ۇلكەن، ءبارى ورنىققان.
تۇركى حالىقتارى، جالپى مۇسىلمان حالىقتارىنىڭ تاريح بويىنشا وركەندەۋىنە، ال قيىن كەزەڭدەردە جويىلىپ كەتپەۋىنە سەبەپشى بولعان ماڭىزدى فاكتورلاردىڭ ءبىرى — ءداستۇرلى وتباسىلىق قۇرىلىمى. ءبىزدى ءبىز ەتىپ ۇستاپ تۇرعان كۇش — وتباسىدان العان تاربيە، وتباسىمىزعا بەرگەن ءقادىر قاسيەت، ماحاببات، وتباسى بىرلىگى بولدى. رۋحاني قۇندىلىقتارىنا يە ناعىز جانۇيانى ەشكىم تىزە بۇكتىرە المايدى. ءومىر اعىسىندا الدارىنان نە شىقسا دا، ول جانۇيا بۇكىل قيىندىقتارعا بىرگە توتەپ بەرەدى، ءتىپتى شىڭدالىپ، ودان دا كۇشەيىپ ارتىنشا كەلەتىن كوركەمدىكتەرىمەن، قۋانىشتارىمەن دە بولىسەدى. ءومىردى ءماندى ەتەتىن دە وسى ەمەس پە، ءبولىسۋ... اششىنى دا، تۇششىنى دا، جوقتىقتى دا، مولدىقتى دا... الايدا بۇل دارەجەگە جەتۋ ءۇشىن مول سابىر جانە ەرەن ەڭبەك كەرەك. ەڭبەكسىز ەشتەڭە ونبەيدى.
انانىڭ بالا-شاعاسىنا جاساعان دۇعا-تىلەكتەرى بالانى قورعاشتاپ جۇرەدى. بالانىڭ اتا-اناسىن رازى ەتۋى، قۋانتۋى وعان جاراتقاننىڭ قۇت-بەرەكە ەسىكتەرىن اشادى. ۇلكەندەردى رەنجىتۋ جۇمىستاردىڭ جۇرمەۋىنە، كەلەڭسىزدىكتەرگە سەبەپ بولادى. ءبىز مۇسىلمان حالىقتارى رەتىندە مۇنى جاقسى بىلەمىز. وسى نەگىزدەردى ۇستانىپ، وسى نەگىزدەردى سەزىنىپ وستىك.
سوڭعى كەزدەرى قوعام رەتىندە رۋحاني قۇندىلىقتارىمىزدان الىستاپ جاتقاندىعىمىز بايقالۋدا. ەسىرتكى تاۋەلدىلىگى، ماسكۇنەمدىك، قۇمار ويىندارى، زورلىق-زومبىلىق، ايەلدى جابىرلەۋ سەكىلدى وزبىرلىقتار بەلەڭ الۋدا. بۇرىندارى بۇل ىندەت ەۋروپا ەلدەرىندە كوپ دەپ ءبىلۋشى ەدىك. ءقازىر وسى ءقاۋىپ بىزگە دە ءتونىپ تۇر. بۇگىن ەۋروپا ەلدەرى كۇشتى ەكونوميكالىق جاعدايىنا قاراماستان قوعامىنىڭ ەگدە جاستاعىلارى كوبەيىپ، جاستارىنىڭ ۇيلەنگىسى، وتباسى قۇرعىسى كەلمەيتىنى، دۇنيەگە بالا اكەلۋدى قالامايتىنى ءجيى ايتىلىپ كەلەدى. سەبەبى — رۋحاني قۇندىلىقتاردان جۇرداي، ءوزىن جوعالتقان ادامدار قاتارىنىڭ ارتۋىندا. كوبى رۋحاني كۇيزەلىس ىشىندە، وزىنە قول جۇمساۋدىڭ قارساڭىندا، اراق نەمەسە ەسىرتكى تاۋەلدىلىگى ىشىندە...
ءبىز دە سولار سەكىلدى بولۋىمىز كەرەك پە؟! ءبارىمىز ويانۋىمىز قاجەت. بۇگىن وتباسى قۇندىلىقتارىمىز ۇلكەن قاۋىپتە. جاھاندانىپ جاتقان دۇنيەدە قوعام رەتىندە «زاماناۋي» دەگەن ۇرانمەن ۇسىنىلىپ جاتقان ادەپكە جات قاسيەتتەردى ءسىڭىرىپ، اقىرىن-اقىرىن ءتۇپ تامىرىمىزداعى قۇندىلىقتارىمىزدى جوعالتىپ كەلەمىز. بۇعان جول بەرمەيىك! ماسكۇنەمدىك، ەسىرتكى، ۇرلىق، زورلىق-زومبىلىق سەكىلدى بارلىق جاماندىقتاردىڭ ءتۇبى — نەگىزىندە وتباسىلىق قۇندىلىقتاردىڭ بۇزىلۋىنان باستاۋ الادى. بۇل اقاۋ دۇرىستالمايىنشا قانشاما شىرىلداساق تا، قانشاما ۇرانداتساق تا ناتيجە وزگەرە قويمايدى. ۇمىتپايىق، وتباسى كۇشتى بولسا، ادام دا، قوعام دا كۇشتى بولادى. وتباسىلىق قۇندىلىقتارىمىزعا بەكەم بولماساق، كەلەڭسىزدىكتەر شەشىلمەيدى. شەشىم — وتباسىلىق قۇندىلىقتارىمىزدى ساقتاپ قالۋ.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز (تومەندەگى سىلتەمەلەردى باسىپ وقۋىڭىزعا بولادى):
بالا تاربيەسىندەگى نەگىزگى فاكتورلار
بالانىڭ تابىسقا جەتۋىنە كەدەرگى كەلتىرەتىن اتا-انا تاربيەسىندەگى 7 قاتەلىك
رۋحاني مىقتى بالالاردى تاربيەلەۋگە ارنالعان 8 ويىن
ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەرسىڭ
You Might Also Like
-
جادىراپ كوكتەم تۋدى. قار قاۋىرت ەرىدى دە، از كۇندە توڭىرەك قارايىپ، قۇرعاپ شىعا كەلدى.
