InfoHub Logo

قىستىڭ سۇرەڭسىز كۇندەرىنىڭ بىرىندە تۇسكە تاياۋ اناتوميالىق ينستيتۋتتىڭ ديرەكتورىنىڭ كومەكشىسى ءبىر بەيتانىس ادامدى ەرتىپ كەلدى. ايتۋىنشا مارتەبەلى مىرزاعا ايتاتىن شۇعىل بۇيىمتايى بار ەكەن.

ديرەكتور تەك بىر-ەكى مينۋتقا عانا قابىلدايتىنىن، دارىسكە كىرۋى كەرەكتىگىن ەسكەرتتى. شىندىعىندا دا ءدارىسحانا ستۋدەنتتەرگە لىق تولىپ ، ۋ-شۋ بولىپ جاتقان

كەلگەن بەيتانىس بويى سۇڭعاق، كيىم كيىسى ءتاۋىر، اشاڭ ءجۇزدى ادام ەكەن. كىرە سالىسىمەن جوعارى وزىپ، تومەن ءيىلىپ سالەم بەرە سالا، سىدىرتا، توقتاماي سويلەدى. تازا قىرىلعان ساقال-مۇرتسىز بەتىنە قاراپ، ءتىپتى ماجار ەكەن دەپ ويلامايسىڭ، دەگەنمەن ماجارشاسى تۇپ-تۇنىق. الىستان ناشار كورەتىن كوزىنە قارا جيەكتى پەنسنە تاعىپ العان.

— مارتەبەلى مىرزام، مۇنشالىقتى تولقىپ، القىن-جۇلقىن سويلەگەنىمدى ايىپ كورمەڭىز، ءبىراق بۇل وتە شۇعىل شارۋا، مۇمكىن مەن ءۇشىن عانا شۇعىل. ءاتى-جونىم ‒ پال دەتۆاش، ينجەنەرمىن، امەريكادان كەشە عانا كەلدىم. پويىزدان تۇسكەنىمدە انام اكەمنىڭ قايتىس بولعانىن ەستىرتتى. قارالى حابار جازىلعان حات مەن ەلگە قايتپاق بوپ كەمەگە وتىرىپ قويعاندا جەتكەن ەكەن. اكەمنىڭ باقيلىق بولعانىنا ەندى سەنىپ تۇرمىن، ەمحانادا دۇنيەدەن ءوتىپتى. جوقشىلىقتان كوز اشپاعان انامنىڭ اكەمدى كومۋگە جاعدايى كەلمەپتى. اكەمنىڭ ءمايىتىن ەمحانادا قالدىرىپتى، دارىگەرلەر ءوزىمىز جەر قوينىنا بەرەمىز دەپ ۋادە بەرگەن ەكەن. مەن ەلگە جەتكەن سوڭ، وسى ءىستىڭ انىق-قانىعىن بىلۋگە تىرىستىم. كەشە اكەمنىڭ مۇردەسىن وسى اناتوميالىق ينستيتۋتقا اكەلىپ، بولاشاق دارىگەرلەردىڭ تاجىريبەسىنە پايدالانباق بولعانىن ءبىلدىم. مايىتتەردى جەر قوينىنا بەرمەس بۇرىن، ولاردى ابدەن جىلىكتەپ شاعىپ، ۇساقتالعان سۇيەكتى تابىتقا سالادى دەپ ەستىدىم. مەنىڭ بىلەيىن دەگەنىم مارقۇم اكەمنىڭ تاعدىرى دا سولاي بولدى ما ەكەن؟ ال قىزمەتكەرلەرىڭىز اكەمنىڭ سۇيەكتەرىن بايلاپ، قانقا قۇراپ قويدى دەيدى، سول شىن با ەكەن؟ قۇرمەتتى ديرەكتور مىرزا، سىزدەن سونىڭ شىن-وتىرىگىن بىلسەم دەپ ەدىم، ەگەر سولاي بولسا، اكەمنىڭ قاڭقاسىن نەمەسە باسسۇيەگىن ماعان بەرەر مە ەكەنسىزدەر؟ تۇتاس قاڭقاسىن السام، ءتىپتى جاقسى بولار ەدى، جەر قوينىنا بەرسەم دەپ ەدىم. قۇرمەتتى ديرەكتور مىرزا، اكەمنىڭ سۇيەگىن كورۋگە بولا ما؟ قىزمەتكەرىڭىز تاجىريبەگە سىمباتتى، سۇيەگى مىقتى قاڭقالار تاڭدالىنادى دەپ ەدى، جارىقتىق اكەم سۇيەگى كەسەك، مەن سەكىلدى بويشاڭ كىسى ەدى. ينستيتۋتتىڭ شىعىندارىن قايتارىپ-اق بەرەيىن. …

ديرەكتور وسىناۋ ۇزاق، اسىعىس سوزدەردى ساقالىن سيپاپ تۇرىپ، سابىر ساقتاپ تىڭدادى، سونان سوڭ باياۋ، قارلىعىڭقى داۋىسپەن بىلاي دەدى:

— سولاي دەڭىز، قاراپ كورەيىن. اكەڭىزدىڭ ءاتى-جونى قالاي ەدى؟

— اكەمنىڭ اتى دا ءدال مەنىكى سەكىلدى ‒ پال دەتۆاش.

— نەگىزى ينستيتۋت مايىتتەردى قايتارمايدى… ، ءبىراق ەگەر اكەڭىزدىڭ سۇيەگى بار بولسا، قاڭقاسىن قۇراستىرىپ قويسا، وندا مەن ەش كەدەرگى جاسامايمىن، سىزگە بەرگىزەمىن.

ديرەكتور قوڭىراۋ شىلدىرلاتتى. اق حالاتتى كومەكشى كىرىپ كەلدى.

— دارىگەر مىرزا، وتىنەمىن، قاراپ كەلىڭىزشى — دەدى ديرەكتور — وتكەن ايدا پال ءدوتۆاش دەگەن ادامنىڭ ءمايىتى وڭدەلىپ پە ەكەن؟ ودان دارىستەرگە كەرەك قاڭقا قۇراستىردىق پا؟

كومەكشى جۇگىرىپ كەتتى. عالىم قوناققا جايعاسۋعا ورىن ۇسىندى.

بەس مينۋت ءۇنسىز تىنىشتىق ورنادى. قوناقتىڭ تىزەسى ءدىر-دىر ەتەدى. عالىم بولسا قالتاسىنا قولىن سالىپ، تەرەزەدەن جاڭبىر سىركىرەپ تۇرعان كوشەگە قاراۋمەن بولدى. الدەن ۋاقىتتا ەسىكتى جۇلقي اشىپ كومەكشى كىردى.

— ءمايىتتىڭ ءنومىرى جازبادان تابىلدى، گاستروەنتەرولوگيادان ءتۇسىپتى. ءمايىتتى ءبىز جارىپپىز. ەسىمە ەندى ءتۇستى، ءۇشىنشى كۋرسقا تاپسىرعانمىن… قاڭقاسى ادەمى ەدى. وتكەن اپتادا ماتياشقا ماسەراسيالاۋعا بەرگەنمىن، الدىڭعى كۇنى قاڭقاسىن قايتا قۇراستىرىپ قويعانبىز. ءبارى ءساتتى بولدى، ءوزىڭىز بۇيىرعانداي ءمايىت بۇزاتىن بولمەگە قويدىق، سەبەبى ءبىرىنشى كۋرستىڭ ستۋدەنتتەرى وتكەن ايدا سوندا تۇرعان ءبىر قاڭقانى سىندىرىپ العان بولاتىن، سونىڭ ورنىنا جايعاستىردىق.

ينجەنەردىڭ جۇزىنەن قاتتى ابىرجىعانى بايقالدى، بۋىنى قالتىراپ كەتكەندەي. پروفەسسور اۋەلگىسىندەي سابىرلى داۋىسپەن:

— وندا دارىگەر مىرزا، مىنا كىسىگە سۇراعان كاڭقاسىن بەرگىزىڭىز.

ينجەنەرگە بۇرىلىپ: ‒ ال سىزدەن شىعىنداردى قولما-قول تولەۋىڭىزدى سۇرايمىن. قانشا ەدى، دارىگەر مىرزا؟ Mءايىتتى جارۋ مەن قايتا قاڭقاسىن قۇرۋ وتىز بەس كرونا بولادى ەمەس پە؟

بويشاڭ ادام جالما-جان ءاميانىن الىپ، بىردەن تولەدى. ازداپ قوبالجىپ، ءبىر جاعى جەڭىلدەگەندەي بولىپ، بىلاي دەدى:

— مارتەبەلى مىرزا، كومەگىڭىزگە راحمەت. ۋاقسىز ۋاقتا مازاڭىزدى العانىم ءۇشىن كەشىرىم وتىنەم. مەنەن قانداي دا ءبىر كومەك بولسا، ايتىڭىز.

كومەكشى ينجەنەردى ءمايىت جاراتىن بولمەگە الىپ كەلدى. بۇرىشتا ىزدەگەن كاڭقا سوستيىپ تۇر. ەڭگەزەردەي، سۇيەكتەرى مىقتى، باسسۇيەگى جۇمىر، فارفور سەكىلدى اپپاق قاڭقا.

بوتەن ادام تاڭىرقاپ ءبىراز ۋاقىت تۇردى. بۇرىن-سوڭدى قاڭقا كورمەسە كەرەك. الدى-ارتىنا شىعىپ قاراپ، اينالدىرىپ كوردى، قابىرعالارىنا ساۋساقتارىن تيگىزىپ، جاعىن تارتقان سەرىپپەلەردى سيپاپ ءوتىپ، قىزمەتكەر مەن كومەكشىگە جەتىم كوزبەن قاراپ تۇردى.

كومەكشى باسسۇيەكتى ماقتاي جونەلدى. قوناق كەنەت اناتوميالىق دەرەكتەرگە قىزىعۋشىلىعى ويانعان كەيىپ تانىتتى. اق حالاتتى ادام كوپ تۇرماي، قوشتاسىپ دارىسىنە كەتتى.

قىزمەتكەر بولسا ينجەنەردىڭ كوڭىلىن سولاي جۇباتۋ كەرەك دەپ ويلاسا كەرەك، بار ءبىلىمىن سالىپ-اق جاتىر:

— مۇنداي تاماشا قاڭقانى كورمەگەلى كوپ بولىپ ەدى. ەكىنشى اناتومياداعى ءديۋريدىڭ پىكىرى دە سونداي. بۇل سىمباتتى قاڭقانى، ماتياش اعاي، ەندى سىزدەردەن الىپ كەتۋگە كەلدىك.

بەيتانىس قوناق باسىن سالبىراتىپ، قاڭقانىڭ اياعىن شايقالتا قوزعادى. اياق-قولدارى ارى-بەرى تەڭسەلىپ، سالدىرلادى. سونان سوڭ ادام باس سۇيەكتەگى كوزدىڭ ۇياسىنا تەسىلىپ قاراپ قالدى. ويلانىپ، كوزى جاساۋراپ، ەرنىن تىستەدى.

كاركەستە ماتياش وتىز جىل قاڭقالاردى ارى-بەرى لاقتىرىپ جۇرگەن ادام عوي. بوتەننىڭ كوزىنە ۇيىرىلگەن مولتەك جاستى كورىپ، ونىڭ دا كوڭىلى بوساعانسىپ، بىلاي دەدى:

— مارتەبەلى مىرزا، بۇل كىسى ءسىزدىڭ تۋىسىڭىز با ەدى؟

— اكەم ەدى.

— اكەڭىز. مم، مم… سولاي ما ەدى … — دەدى دە باسقا ءسوز تابا الماي.

سول جەردە قاڭقاعا ءۇڭىلىپ، ءۇنسىز قالىستى.

„قاڭقانىڭ” ۇلى بىردەڭە دەۋ كەرەك پە ەدى دەپ ءبىر ويلاندى، الاي-دۇلەي كۇي كەشتى، جان دۇنيەسىندەگى باستالعالى تۇرعان وي مەن سەزىمنىڭ داۋىلىن سىرتقا شىعارعىسى كەلىپ، بۇلقىندى.

ءبىراق ىشىندەگى الاپات بوران تاپ-تازا، اپپاق فارفور سەكىلدى قاڭقالار جارقىراعان بولمەگە توگىلىپ تۇرعان ساۋلەدەن تارقاپ سالا بەردى؛ مۇڭى، قازا قايعىسى ۇلكەن تەرەزەلەردەن تۇسكەن جارىققا ارالاسىپ جوق بولعانداي. ينجەنەر كەنەت ەسىن جيىپ العانداي كورىندى، قاڭقا كەرىلگەن تىك باعاننان ۇستاپ، ەسىككە قاراي اسىعا باستى. سول „ءبىر ءتۇرلى” جۇگىن قولىنان بوساتپاي، باتىل قاداممەن سىرتقا تارتتى، كوزىن تومەن سالىپ بارادى، اكەسى ءۇشىن نامىستانىپ كەتكەندەي.

ۇزىن دالىزبەن ۇزاپ بارادى. زالداعى بىرنەشە ساباققا كەشىككەن بولاشاق دارىگەر ستۋدەنت ينجەنەردىڭ قولىنداعى قاڭقانىڭ قول-اياعى بيلەگەندەي بولىپ قوزعالىپ بارا جاتقانىنا قاراپ تۇردى. ساقال-مۇرتى قىرىلعان ادام قاڭقانى ەبەدەيسىز وزىنە تارتتى. ۇلى اكەسىن قۇشاقتادى.

---