اقشا بۇلتتار الەمى
قالانىڭ وڭتۇستىگىنە قاراي، كوپ قاباتتى عيماراتتار سيرەپ، قورا-قوپسىلى جاتاعان ۇيلەر باستالاتىن تۇستا وقشاۋ تۇرعان، اۋلاسى قاشان كورسەڭ دە بالالاردان ارىلمايتىن قوس قاباتتى ءۇي ارى-بەرى ءوتىپ جاتقان جولاۋشىلار نازارىن بىردەن اۋداراتىن. اۋدارعاندا ەرەكشە ءساندى ساۋلەتىمەن نەمەسە گۇل-باقشالى اۋلاسىمەن ەمەس، كوپتەن جوندەۋ كورمەي توزىعى جەتكەن سىرتقى كورىنىسىمەن كوزگە تۇسەتىن.
قازىرگى زامانعى بارشىلىققا ۇيرەنگەن ادامداردىڭ كوزىنە ءۇيدىڭ سىلاعى تۇسكەن قابىرعالارى مەن اينەكتەرى قىرىق قۇراۋ تەرەزەلەرى وعاش كورىنىپ، ازىپ-توزعان ءۇيدىڭ تۇرعىندارىنا اياۋشىلىق تۋدىرۋى مۇمكىن. ءبىراق ناعىز اياۋشىلىق تۋدىرار، جان جۇدەتەر جاي — وسى ءۇيدىڭ پايدا بولۋى ەكەندىگى ەشكىمنىڭ ويىنا كىرىپ-شىقپايتىن سياقتى. بۇل — اتا-اناسىنان ايرىلعان سوڭ تۋىس-تۋعانىنا سىيماعان، مەملەكەتتەن باسقا قامقورشىسى جوق بالالاردىڭ باسپاناسى، كوپكە تۇسىنىكتى تىلمەن ايتقاندا — جەتىم بالالار ءۇيى ەدى.
بىلايعى جۇرت بۇل ءۇي تۋرالى سىرتتاي حاباردار بولعانىمەن، ونىڭ ىشكى ءومىرىن، تىنىس-تىرشىلىگىن، كىشكەنتاي تۇرعىنداردىڭ مۇڭ-مۇقتاجىن تەرەڭ بىلەتىندەر نەكەن-ساياق. قورعانشى جانە قامقورشى دەپ اتالاتىن مەكەمەنىڭ قىزمەتكەرلەرى وزدەرىنە كەلىپ تۇسەتىن مالىمەتتەرگە قاراپ وي تۇيسە، تاربيەشىلىك قىزمەتتىڭ تام-تۇمداعان اقشاسىن الاتىنداردىڭ اراسىندا ارزىمايتىن اقىعا بولا جۇرەك-جۇيكەسىن توزدىرعىسى كەلمەي، جۇمىسقا قارا كورسەتىپ، كەلىپ-كەتەتىندەر باسىم.
تابيعاتىنان مەيىرىمى تاپشى ادامدارعا بالالارعا جىلىلىق تانىتپادىڭ دەپ وكپە ايتۋدىڭ ءوزى ارتىق. بۇل ءۇيدىڭ تۇرعىندارى سونى ءتۇسىنىپ، وزدەرىن كىممەن قالاي ۇستاۋ كەرەكتىگىن ءبىلىپ ءوسىپ كەلەدى. تاعدىر سوققىسىنان تىم ەرتە ەسەيىپ، اقىل توقتاتقان ولار قارىندارىنىڭ اشپاعانىنا، ۇستەرىندە ءبىر سىدىرعى كيىمى بار ەكەندىگىنە شۇكىرشىلىك ەتىپ، ءومىر سۇرۋگە كوندىككەن بالا بەينەلى قاريالار سياقتى: ويلانۋى كوپ، اسىر ساپ ويناقتاپ، كۇلۋى از.
سول ماڭنىڭ تۇرعىندارى بولسا كەرەك، بىر-ەكى كەيۋانا بالالار اۋلاعا شىققان كەزدە ولاردى ىمداپ شاقىرىپ، قولدارىنا كەيدە ءتاتتى توقاش، كەيدە ءيىسى بۇرقىراعان ءبالىش ۇستاتىپ جىبەرەدى. ارا-تۇرا دەپۋتاتتىققا وتپەكشى بولعاندار كەلىپ، كىشكەنتاي بالالارعا ءتۇرلى ويىنشىقتار، ەرەسەكتەۋ وقۋشىلارعا فۋتبول دوبى، بوكسشىلاردىڭ قولعابى سياقتى سىيلىقتار جاساپ، تاۋداي تىرلىك تىندىرعانداي جان-جاعىنا قوقيلانا قاراپ كەتەتىنى بار.
سپورت تۇرلەرىنە باۋليتىن سەكسيالار مەن جاتتىقتىرۋشىلار دا، بالالار وزدەرى بارىپ دايىندالاتىن جابدىقتالعان الاڭشاسى دا بولماعاندىقتان، ءار جەردە ءبىر دومالاپ، اقىرى تەنتەك بالالاردىڭ بىرەۋى تىلگىلەپ، ىشىنەن پارالونى شىعىپ جاتاتىن قولعاپتاردى ەدەن جۋۋشى اپاي «بوسقا شاشىلعان دۇنيە-اي...» دەپ كۇڭكىلدەپ ءجۇرىپ، قوقىس سالاتىن جاشىككە اپارىپ تاستايدى.
قايناعان ءومىرلى قالادان شەتكەرىدە، اۋقاتتىلاردىڭ ساياجايلارى ساپ تۇزەگەن جاققا شىعار جولدا وقشاۋلانىپ تۇرعان بۇل ءۇي وسىندا بەس جىل بويى تۇرىپ كەلە جاتقان بەكزاتقا بارلىق مەن جوقتىقتىڭ، باقىت پەن قايعىنىڭ شەكارالىق بەكەتىندەي كورىنەدى. اتا-اناسىنىڭ مەيىرىم شۋاعىنا شومىلعان بالالىق شاعى كەنەت ۇزىلگەن ول قازىنالىق ءۇيدىڭ قابىرعاسىنداعى قۋانىشى از، ءبىر سارىندى كۇندەردەن ابدەن قاجىدى. اسىرەسە قاي جەردە جۇرسە دە — اسحانادا دا، مەكتەپ جيىنىندا دا، ۇيىقتايتىن بولمەسىنە قاراي كەتىپ بارا جاتىپ تا وزىنە جاۋتاڭ-جاۋتاڭ قارايتىن كىشكەنتاي ءجانيانى كورگەن سايىن قينالادى. قارىنداسىنىڭ جانارىنان جەر بەتىندەگى جالعىز جاقىنى — اعاسىنان كوز جازىپ قالامىن با دەگەن قورقىنىشتى وقىپ، جانى كۇيزەلەدى. سوسىن ەكەۋى ۋاقىتىن بىرگە وتكىزەتىن مەرەكەلەردى، كانيكۋل كەزىن اسىعا كۇتەدى. مۇنداعى جۇرەك جىلۋى تاپشى، قاتاڭ تارتىپكە باعىنعان تىرلىكتەن مەرەكەمەن باستالاتىن ماۋسىم ايى، جازعى كانيكۋل قۇتقاراتىنداي.
مەرەكەلىك كوڭىل-كۇيگە ءزارۋ بۇل مەكەمەنىڭ تۇرعىندارى ءۇشىن 1 ماۋسىم ەرەكشە مەيرام ەدى. سەبەبى بۇل كۇنى تاماق تا ەرەكشە مازىرمەن ازىرلەنىپ، بالالار كوپتەن اۋىزعا تيمەگەن تاتتىلەرگە ارمانسىز توياتىن. سونىڭ ءبارى ەرەسەكتەر تىلىندە «دەمەۋشىلەر» دەپ اتالاتىن كىسىلەردىڭ ارقاسىندا ەكەنى دە بۇلارعا بەلگىلى. جىل بويى قارا كورسەتپەيتىن ولار ماۋسىمنىڭ ءبىرى كۇنى شىرت ۇيقىسىنان وزگەرىپ ويانعانداي، ماشينالارىنا ءتۇرلى سىيلىقتى تولتىرا سالىپ، بالالار ۇيىنە ءبىرى كەلىپ، ءبىرى كەتىپ ساپىرىلىسىپ جاتاتىن...
وسىندا تۇرعان جىلدارى بەكزات تالاي بايقادى: بۇل كۇنى تولاسسىز كەلىپ جاتقان ۇلكەندى-كىشىلى قوراپتاردىڭ ءبىرى اشىلسا، ءبىرى اشىلماي، ءبىرىنشى قاباتتاعى قويما بولمەگە توعىتىلاتىن. ۋاقىت وتە ولار ءوز جونىمەن تاراتىلىپ، اناۋ اعايدىڭ، مىناۋ اپايدىڭ ۇيىنە كوشەتىنىن دە بىلەدى. ءتىپتى تالاي رەت كوتەرىسىپ، ۇيلەرىنە دەيىن اپارىپ تا بەرگەن. بالالارعا قالعان سىيلىقتار دا جەتىپ، ارتىلادى. بەكزاتقا بۇل جاي ەش اسەر ەتپەيدى، ونىڭ ەسىل-دەرتى — مەيرام الدىنداعى ابىر-سابىر تەزىرەك ءوتىپ، ماۋسىم ايىنىڭ العاشقى كۇنىنىڭ كەلۋى.
اتا-اناسى بار كەزىندە بۇل كۇنى ولار تورتەۋى وزەن جاعاسىنا باراتىن. ءجانيا سەلتەڭدەپ، كوبەلەك قۋىپ جۇرگەندە، اكەسى ەكەۋى بالىق اۋلاپ، اناسى ودان سورپا پىسىرەتىن. اكەسى ەكەۋى قانشا ۇمتىلسا دا، اناسى بۇلاردى اعىنى قاتتى وزەنگە تۇسىرمەي شىر-پىرى شىعىپ، ءتىپتى جىلارمان بولۋشى ەدى. ءالى ەسىندە، «اۋ، سوندا، كەشكە دەيىن باقا قۋىپ، بالىق اۋلايمىز با؟» دەپ كۇيىپ-پىسكەن اكەسىنە: «نەگە اشۋلاناسىڭ؟ باقا قۋىپ شارشاساڭ، كوك شالعىنعا جاتىپ، مەن سياقتى اقشا بۇلتتاردى تاماشالا. جالىقپاسىڭ انىق...»، - دەپ اناسى كۇلە جاۋاپ بەرگەن. سوسىن سابىرلى قالپىنا ءتۇسىپ: «سۋ — ءتىلسىز جاۋ دەگەن راس، سۋدان قورقام وسى، ساپاش...» دەگەنى ءالى ەسىندە.
ساپاربەك قولىن ءبىر سىلتەپ، كوبەلەك قۋىپ جۇرگەن قىزىنا بەتتەگەندە، بەكزات مامىقتاي كوك شالعىنعا جاتىپ اپ، اسپانعا ارمانداي كوز تىككەن اناسى ايزادانىڭ قاسىنا كەلىپ جايعاسقان.
اسپاندا اقشا بۇلتتار كوشىپ بارا جاتتى...
كورشى اجەنىڭ تۇتكەن تۇبىتىندەي ۇلپىلدەگەن اقشا بۇلتتار باياۋ قالقىپ، نەشە ءتۇرلى كەيىپكە ەنىپ، بىرەسە توستاعانعا تولتىرىلعان بالمۇزداققا، بىرەسە موينىن سوزعان بوتاعا، بىرەسە كوك ايدىندا قاناتىن جايعان اققۋعا اينالادى. شەت-شەتتەرى ساماۋىر مۇرجاسىنان سوزىلا ۇشقان تۇتىنگە ۇقساپ سەلدىرەگەن اقشا بۇلت كوز الماي قاراپ جاتا بەرسەڭ، ءبىر دەمدە مىڭ قۇبىلىپ، كەيدە ادامعا، كەيدە تۇسىنىكسىز ءبىر حايۋاندارعا ۇقساپ كەتەدى ەكەن.
سوندا بەكزات اناسىنان اقشا بۇلتتار قايدان پايدا بولعانىن، قايدان شىعىپ، قايدا بارا جاتقانىن سۇراعان.
اسپانداعى اقشا بۇلتتار كوشىنە قيالدانا كوز تىككەن ايزادا جەر بەتىندەگى سۋدىڭ اينالىسى تۋرالى عىلىمي تۇجىرىمدى ءتۇسىندىرۋدى مەكتەپ سىباعاسىنا قالدىرىپ، بالاسىنا باسقا ءبىر اڭگىمە ايتىپ بەرىپ ەدى.
«سەن سياقتى كىشكەنتاي كەزىمدە وسىلاي كوك شالعىندا، كوشىپ بارا جاتقان اقشا بۇلتتاردى تاماشالاپ جاتىپ: «ولار قايدا بارادى؟» دەپ اجەمنەن سۇراعانىم ەسىمدە. اجەم: «بۇرىنعىلار اقشا بۇلتتاردى — ومىردەن وزعان ادامداردىڭ رۋحى دەسەدى. ارتىندا قالعان جاقىندارىن كورگىسى كەلگەندە اقشا بۇلتقا اينالىپ، ءوزى دۇنيەدەن وتكەن جەرگە ءبىر سوعىپ كەتەدى ەكەن. ولاردىڭ اجەپتاۋىر تىرلىك ەتىپ جۇرگەندەرىن كورسە، شۇكىرشىلىك ەتىپ توبەسىنەن قالقي ۇشىپ وتەدى.
ال ەت-جاقىندارىنىڭ جۇدەپ جۇرگەنىن كورسە، جانى قينالىپ، لەزدە قورعاسىنداي اۋىر بۇلتقا اينالىپ، نوسەرلەتە كوز جاسىن توگەدى ەكەن. ەرتەڭ ومىردەن وزعانىمدا مەن دە اقشا بۇلت بولىپ كەلىپ، سەنى كورىپ كەتىپ جۇرەمىن» دەپ ەدى ماعان.
كەيىن، سەندەر ۇلكەن ازامات بولعاندا مەنىڭ دە اجەم سياقتى باقي ساپارعا اتتانار كەزىم كەلەدى. ارا-تۇرا، توبەڭنەن قالقي ۇشقان اقشا بۇلتتاردى كورسەڭ، سەندەردى ساعىنىپ، كورىپ كەتۋگە كەلگەن مەن دەپ ءبىل»، — دەپ ايزادا بالاسىنىڭ كەكىلىنەن سيپاپ، قۇشىرلانا يىسكەدى.
اناسىنىڭ اڭگىمەسىن تىڭداپ جاتىپ، بەكزات ءبىر اقشا بۇلتتى جاۋلىعى جەلبىرەگەن اناعا ۇقساتقان سوندا. سەزىمتال بالا ورنىنان اتىپ تۇرىپ، «ەي، ەي، اقشا بۇلت، اجە، اجە، ءبىزدى كوردىڭ بە؟ بىزدە ءبارى تاماشا-ا-ا!» دەپ ايقايلاعان. انادايدا جۇرگەن اكەسى ۇلىنىڭ بۇل قىلىعىنىڭ سىرىن تۇسىنە قويعان بولۋى كەرەك، باسىن شايقادى دا، «تا-ما-شا-ا-ا!» دەپ بۇعان داۋىس قوستى. سودان تورتەۋى قول ۇستاسىپ الىپ شىركوبەلەك اينالىپ، اندەتىپ، نە كەرەك، وزەن جاعاسىنداعى باقالاردىڭ زارەسىن ۇشىرىپ، ءبىراز شۋلاپ، ازەر باسىلىپ ەدى...
كەلەسى جىلى اتا-اناسى قالىپتاسقان ءداستۇردى بۇزىپ، بۇلاردى وزەن جاعاسىنا ەرتىپ اپارمادى. سويتسە، ءۇش-تورت وتباسى جازدىڭ باستالۋىن بالالاردان بولەك اتاپ وتۋگە كەلىسكەن ەكەن. ۇل-قىزدارىنا الاڭداماي، ەركىن دەمالۋ ءۇشىن بالالاردىڭ باسىن قوسىپ، قالالىق ساياباقتا وتەتىن مەرەكەگە اتتاندىرىپ سالعان ەرەسەكتەر، الدارىنان نە كۇتىپ تۇرعانىنان بەيحابار كۇيدە، كۇلىپ-ويناپ، وزەن جاعاسىنا اسىعا اتتانعان. سول كوڭىلدى توپ مەرەكەدەن ورالعان بەكزات پەن ءجانيانى جىلاپ قارسى الدى.
بەكزات وقيعانىڭ قالاي بولعانىن كەيىننەن ەستىپ-بىلدى. ءبىر توپ قىز-كەلىنشەك قايىقپەن سەرۋەندەۋگە شىعىپ، «ءجۇزۋ بىلمەيمىن، سۋدان قورقامىن» دەپ تارتىنشاقتاعانىنا قاراماي، ايزادانى دا وتىرعىزىپ الادى. وزەن ورتاسىنا بارعاندا، الدەبىر وقىس قيمىلدان قايىق اۋدارىلىپ، شوشىنا شىڭعىرعان ايەلدەر سۋعا توبىمەن ءبىر-اق قۇلايدى. ايزادانىڭ «ساپاربەك!» دەپ كۇيەۋىنىڭ اتىن ءبىر-اق رەت ايتۋعا شاماسى كەلدى دەستى قايىقتاعىلار.
جاعادا تۇرعان ساپاربەك سۋعا قويىپ كەتىپ، جانتالاسا وزەن ورتاسىنا ۇمتىلادى. اۋدارىلعان قايىق ماڭىندا ەكى رەت سۇڭگىپ، ايەلىن تابا الماعان ول وزەننىڭ قاتتى يىرىمىنە تاپ كەلدى مە، الدە ماۋسىم باسىنداعى تاستاي سۋىق سۋدان اياق-قولى تارتىلىپ قالدى ما ەكەن، ءۇشىنشى رەت سۇڭگىگەننەن كەيىن ءوزى دە سۋ بەتىنە قايتا كوتەرىلە الماي قالادى.
سودان بەرى، مىنە بەسىنشى جىل، بەكزات ىلعي ءبىرىنشى ماۋسىم كۇنى وزەن جاعاسىنا كەلىپ اقشا بۇلتتارمەن سىرلاسادى. ونىڭ مۇنىسىن ەشكىم ەشبىر ءدىن نەمەسە سالت ءراسىمىنىڭ شەڭبەرىنە سىيعىزا الماس ەدى. بۇل — ونىڭ جۇرەگىنىڭ ايتۋى، جانىنىڭ قاجەتتىلىگى. ءوزىنىڭ بىلۋىنشە، ءسابي جۇرەگىنىڭ قالاۋىمەن، جان-دۇنيەسىنىڭ ايتۋىمەن اتا-اناسىنىڭ رۋحىنا تاۋەپ ەتۋى دە بولار، بالكىم. وقۋىن جاقسى وقىپ جۇرگەنىن، ءجانيانىڭ دا ادەمى قىز بولىپ ءوسىپ كەلە جاتقانىن، ونى قورعاشتاپ، باسقا بالالاردىڭ جىلاتىپ قويماۋىن قاداعالاپ جۇرەتىنىن ايتادى. العاشقى جىلى وزەن جاعاسىندا تۇرىپ: «ەكەۋىڭ بىردەي نەگە كەتىپ قالدىڭدار؟» دەپ ايقايلاپ، جەر باۋىرلاپ جىلاپ، كوپكە دەيىن وكسىگىن باسا الماعان. كەلە-كەلە، ەسەيگەنى بولار، داۋىستاپ جىلاعانىن قويىپ، كوز جاسىن جۇتا وتىرىپ، ىشتەي سويلەسەتىن بولدى.
بيىل كوكتەم شىعا وزەن جاعاسىن ۇزاق ارالاپ، ونىڭ جۇرت كوزىنەن تاسالاۋ، نەگىزگى ارناسىنان بۇرىلىپ، ىشكە قاراي ەندەي كىرىپ جاتقان ءبىر قولتىعىنان وزىنە ورىن سايلاپ الدى. وزەننىڭ بۇل جەردەگى اعىسى دا باياۋ، ال ەكى قاپتالىنان يتمۇرىن بۇتالارى ۇيىسىپ ءوسىپ، ورتاسىندا كوك مايسا ءشوپ قاۋلاپ شىعىپ كەلە جاتقان شاعىن عانا الاڭقاي شالعىنىندا جاتىپ، اسپانداعى اقشا بۇلتتار كوشىن تاماشالاۋعا ىڭعايلى-اق ەكەن. بەكزاتقا كەرەگى دە سول بولاتىن — ءوزىنىڭ بارشا ادامنان وقشاۋلانىپ، وڭاشا وتىرار مەكەنى ءۇشىن ىزدەگەنى تاپ وسىنداي جەر ەدى. سودان كەيىن دە بىرنەشە رەت كەلىپ، مەكەنىنە بارار جولدى تازارتىپ، تىم باتپاقتى جەرلەرىنە شىمتەزەك تاستاپ، كادىمگىدەي-اق ەڭبەكتەندى.
بارا-بارا ءوز قولىمەن جايلاستىرعان مەكەنى بەكزاتتى تارتىپ تۇراتىن بولدى. بالالار ۇيىندە تۇستەن كەيىنگى «تىنىعۋ ساعاتى» بولعاندا، ال كۇن ۇزارعالى بەرى، تاربيەشىلەر ۇيدى-ۇيىنە تاراعاندا ءبىرىنشى قاباتتاعى ءدالىزدىڭ تەرەزەسىنەن ءتۇسىپ، وسى جەرگە كەلىپ، ويلانىپ وتىرۋدى ادەتكە اينالدىرعان. ال بۇگىن، مىنە، ءساتى وزدىگىنەن ءتۇستى. كوپتەن كۇتكەن ءبىرىنشى ماۋسىم كۇنى، تاربيەشىلەردىڭ مەيرامعا وراي قالادان كەلە باستاعان جارىلقاۋشىلاردى توسىپ الۋ قامىمەن ابىگەرلەنىپ جۇرگەنىن پايدالانىپ، ينتەرناتتان شىعىپ كەتكەن بەكزات ادەتىمەن وزەننىڭ جاعاسىنا كەلدى.
بۇل ءبىر ءۇپ ەتكەن جەلى جوق تىپ-تىنىق كۇن ەدى. جەل بولماعان سوڭ وزەننىڭ بەتى دە ايناداي جارقىراپ، ەركەلەي اۋناقشىعان مايدا تولقىندار سىبىرلاسىپ، جاعاعا كەلىپ، شىپ-شىپ ەتىپ دومالاي قۇلاپ جاتتى. انادايدا جالعىز قايىق قارايادى. ادەتتە وزەننەن بالىق اۋلايتىندار كەلەسى كەلگەنگە دەيىن قايىعىن وسىلايشا قاڭتارىپ كەتەدى دەگەندى بەكزات تالاي ەستىگەن، ءبىراق كورىپ تۇرعانى بۇگىن عانا. ءبىر ءسات بوس قايىققا ءمىنىپ سەرۋەنگە شىققىسى كەلدى، ءبىراق... اۋدارىلعان قايىق، اكە-شەشەسىنىڭ قازاسى كوز الدىنا ەلەستەپ، ول ويىنان ىلە اينىدى. كوڭىلى نىلدەي بۇزىلىپ، ۇيرەنشىكتى جەرىنە جەتتى دە، كوك شالعىنعا قۇلاي كەتتى. وز-وزىنە توقتاۋ سالىپ ءبىراز جاتقان سوڭ شالقاسىنا اۋدارىلىپ ءتۇسىپ، كوگىلدىر اسپانعا كوز تىكتى.
كوكپەڭبەك، تۇپ-تۇنىق اسپاندا شوكىمدەي عانا اقشا بۇلت قالىقتاپ تۇر ەكەن... اناسىنداي ناپ-نازىك، ۇلبىرەك. بەكزاتقا ول بۇعان انىقتاپ قاراپ الايىن دەگەندەي ءبىر ورىننان قوزعالماي تۇرعانداي كورىندى. شىرقاۋ بيىكتە كوز قارىقتىرا جارقىراعان كۇن كوگىلدىر اسپانعا شاپاعىن شاشىپ، ساۋلەلى نۇرعا تولعان اينالانىڭ سۇلۋلىعىنان ءتىل بايلانعانداي.
بۇل ءبىر تىپ-تىنىق، اناسىنىڭ مىنەزىندەي جايماشۋاق كۇن ەدى. بەكزات ورنىنان تۇرىپ، مايدا تولقىندارى جاعاعا كەلىپ جىعىلىپ جاتقان وزەنگە تۇنجىراي قاراپ ءبىراز وتىردى.
«ماما، پاپا... مىنە، مەن كەلىپ وتىرمىن... — دەدى ىشتەي. — ءجانيانى ەرتپەدىم، ەسىنە سالىپ، كوڭىل-كۇيىن بۇزبايىن دەدىم. ءارى بۇگىن — بالالار مەيرامى عوي. ءتۇرلى سىيلىقتار بەرەدى. ءالى كىشكەنتاي عوي — سىيلىق السام دەپ قاتتى كۇتىپ ءجۇر. مەن وتكەندە وعان قونجىق ايۋ ساتىپ الىپ قويعانمىن. كەشكە بولمەسىنە اپارىپ بەرەمىن...
اكە، اناشىم... بىزگە الاڭداماڭدار... جاقسى وقىپ ءجۇرمىز. اپايلار «قىزىل» اتتەستات الاسىڭ دەيدى... ءجانيا بي ۇيىرمەسىنە قاتىسىپ ءجۇر. ادەمى بيلەيدى. مەن... وقۋشىلار سپارتاكياداسىندا جۇزۋدەن ءبىرىنشى ورىن الدىم. قالاداعى سپورت مەكتەبىنەن ءبىر اعاي كەلىپ وزدەرىنە اۋىستىرىپ العىسى كەلگەن. ءبىراق... ءجانيانى قالاي تاستاپ كەتەمىن؟ بارمادىم...»
بەكزات كۇرسىنىپ قويدى. جارىستا باسقا بالالاردان وق بويى وزىپ كەلگەنىن اكە-شەشەسىنىڭ كورمەگەنى ويىنا ورالىپ، تاماعىنا وكسىك تىعىلدى. بوسامايىن دەسە دە شاماسى كەلمەي، بۋلىعىپ، كوزىنەن جاس تارام-تارام بوپ اعىپ، جەر باۋىرلاپ جاتا كەتتى. قانشا جىلاعانىمەن ەشكىم كەپ جۇباتپاسىن بىلەتىن بالا ءبىراز وكسىپ، كوز جاسىن قولىنىڭ سىرتىمەن ءسۇرتتى دە شالقاسىنا اۋناپ ءتۇستى. جىلاپ-جىلاپ، وتىعاتىن جەتىم قوزىداي بۇل دا سولىعىن باسىپ، تەرەڭ كۇرسىندى. سوسىن ەسىنە الدەنە تۇسكەندەي اسپانعا تەسىلە قاراپ، ادەتىنشە اقشا بۇلتتاردى ىزدەي باستادى.
اسپاندا اقشا بۇلتتار كوشىپ بارا جاتتى...
الگىندەگىدەي ەمەس، قويۋلانا تۇسكەن بۇلتتاردىڭ بۇرىنعىسىنشا باياۋ قالقىماي، ايازدى كۇنى مۇرجادان شىققان تۇتىندەي بۋداق-بۋداق بولىپ، جوڭكىلە كوشىپ بارا جاتقانىنا قاراپ، «مامام مەن پاپام مەنىڭ جىلاعانىما شىداماي تەزىرەك كەتكىلەرى كەلدى مە ەكەن؟» دەپ ويلادى. سول-سول-اق ەكەن، جۇرەگى سىزداپ، ەندى اتا-اناسى وزدەرىن ۋايىمدايتىن بولدى-اۋ دەپ، السىزدىك تانىتىپ جىلاعانىنا وكىنىپ قالدى.
«اكەتاي، اناشىم... كەشىرىڭدەر... بىزدە ءبارى جاقسى... قارنىمىز توق. كوڭىلدى ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز...» دەپ اسىعا سىبىرلادى بەكزات. اقشا بۇلتتار تۋرالى اڭىز ساناسىندا بەكەم ورنىعىپ قالعان بالا جىگىت ەرتە كەلگەن جازدىڭ ەركە جەلى باعىتىن قايتا-قايتا وزگەرتىپ، قۇبىلىپ تۇرعانىن بايقاعان دا جوق. قالىقتاعان بۇلتتار اۋەلى ءسال تىنىم تاۋىپ، كەلەسى ءبىر ساتتە باستاپقى باعىتىنان اۋىتقىپ، اقىرىنداپ كەرى قاراي كوشە باستاعاندا، الگىندە عانا ايتقان سوزدەرى اتا-اناسىنا جەتكەندەي ءارى قۋانىپ، ءارى بۇلتتار تۋرالى اڭىزعا بۇرىنعىدان بەتەر يلانىپ، سەنىمى ۇيي ءتۇستى. سول سەزىمىمەن اقشا بۇلتتاردان كوز الماي، نازارى بۋداق-بۋداق اق تورعىنعا بايلاندى دا قالدى.
اسپاندا ارلى-بەرلى قالقىعان اقشا بۇلتتاردان ءوز اناسىنىڭ بەينەسىن ىزدەپ، سەلدىر تالشىقتارىن سامال جەل جەلپىگەن شاشىنا، يىرىلە دوڭگەلەنگەن تۇسىن كويلەگىنىڭ ەتەگىنە ۇقساتىپ قيالدانىپ جاتقان بەكزات مۇنىڭ وتىرعان جەرىنەن وتىز-قىرىق قادامداي جەرگە ءبىر ايەلدىڭ كەلىپ جايعاسقانىن اڭداعان دا جوق. ينتەرناتقا قايتپاقشى بوپ، ورنىنان تۇرا بەرگەن كەزدە عانا كوزى شالىپ، تاس ۇستىندە وتىرعان ايەلدى تاربيەشىلەردىڭ ءبىرى ەكەن دەپ، بۇعا قويدى. جوق، مۇلدە بوتەن، بەيتانىس جان سياقتى.
بەكزات دەمىن ىشىنە تارتىپ، بەيتانىس ايەلدى زەرتتەپ قاراي باستادى. دەنە ءبىتىمى اناسىن ەسىنە ءتۇسىردى، ءبىراق جەلكەسىنەن بۋىپ قويعان شاشىنىڭ اعى مولىراق پا، قالاي؟ ۇستىنە كيگەن كويلەگى دە، ءتىپتى اياعىنىڭ باسىنا ىلە سالعان جەڭىل شاركەيى دە كوزىنە ىستىق كورىندى — اناسىنىڭ وسىعان ۇقساس كيىمدەرى بولاتىن. باسىنا وقىس كەلگەن ويدان بەكزاتتىڭ دەنەسى ءدىر ەتە قالدى — مۇنىڭ ساعىنعانىن سەزىنىپ، اناسى ەلەس بولىپ كەلىپ وتىرعان شىعار؟ بۇل سياقتى تاسا جەرگە تىعىلماي، سول ماڭداعى ەڭ ۇلكەن قويتاسقا شىعىپ وتىرعانىنا قاراعاندا ادەيى كوزگە تۇسكىسى كەلگەن بولار؟..
جاڭا عانا تۇڭعيىق اسپاندا قالقىپ ۇشقان تۇبىتتەي ۇلپا بۇلتتار ۇيلىعىسىپ، مۇنىڭ توبەسىندە ءبىراز كىدىرىستەگەننەن كەيىن مىنا ايەلدىڭ پايدا بولۋىن ءوزارا بايلانىستىرعىسى كەلگەن بەكزاتتىڭ بويى شىمىرلاپ كەتتى. جۇرەگىنىڭ ۇدەي تۇسكەن ءدۇرسىلىن باسۋعا تىرىسىپ، ءوزىنىڭ تاسا جەردەگى مەكەنىنە كەزدەيسوق كەلگەن قوناقتى انىقتاپ كورۋ ءۇشىن ودان سايىن قادالا ءتۇستى...
مايدا تولقىندارى شىپ-شىپ ەتىپ جاعاعا كەلىپ جىعىلىپ جاتقان وزەنگە تەلمىرە قاراپ وتىرعان ايەل تۋ سىرتىنان قادالعان كوزدى سەزەتىن ەمەس. وزىنە عانا بەلگىلى ءبىر ءساتتى ەسىنە تۇسىرگەندەي تەڭسەتىلىپ، ارا-تۇرا باسىن شايقاپ قويادى. اينالاسىنا قارامايدى دا، قالىڭ بۇتانى قالقالاپ، ءوزىنىڭ ءار قيمىلىن قالت جىبەرمەي باعىپ وتىرعان ءبىر بالا تۇگىلى، سانسىز كوپ كوز قادالسا دا سەزەتىندەي كۇيدە ەمەس ەدى.
ايەل جىلاپ وتىردى.
بار باقىتىنان ايىرعان وزەنگە وكپە ايتىپ، مۇڭىن شاعىپ، بىردە اشۋلانا ىشقىنىپ، بىردە شاراسىز كۇيدە سىبىرلاپ جىلاپ وتىردى.
— ال، ەندى تويدىڭ با؟ جولىڭداعىنى جايپاپ، قانشا جاندى جالماعاندا نە ۇتتىڭ؟ كوك تەڭىزگە اينالدىڭ با؟ كوكوراي شالعىنعا مالىندىڭ با؟ جوق! سول باياعىشا جاعاڭدى جاپىرىپ، ارناڭدى وپىرىپ، ءجۇرىپ وتكەن جەرىڭدى جايراتىپ جاتقان دولى وزەنسىڭ! جىل سايىن قانشا جاننىڭ ءومىرىن قياسىڭ! ەندى مىنە، مەنىڭ جارىمدى، قوس قۇلىنىمدى جۇتىپ الىپ، تۇك بولماعانداي موماقانسىپ اعىپ جاتىرسىڭ...
بۇل — ءوزى تۇنگى اۋىسىمدا جۇمىس ىستەپ جۇرگەنىندە كۇيەۋى مەن ەكى بالاسىنان قاپىدا كوز جازىپ قالعان گۇلزادا ەدى. ەرتە كوكتەمدە، قار ەرىپ، ونسىز دا ارىندى تاۋ وزەنى كەنەرەسىنەن اسىپ، اينالانىڭ ءبارى ءبىر تۇندە كول-دارياعا اينالعان كەزدە ۇيلەر قۇلاپ، ۇيقىدا جاتقان ادامداردى باسىپ قالعان وقيعانى جۇرتشىلىق ءالى ۇمىتا قويعان جوق-تى. سولاردىڭ ىشىندە گۇلزادانىڭ وتباسى دا بار-تىن. قۇتقارۋشىلار قيراعان ءۇيدىڭ استىنان كۇيەۋى مەن بالالارىنىڭ جانسىز دەنەلەرىن الىپ شىققاندا قۇلاق تۇندىرا شىڭعىرعان ايەل ەس-تۇسسىز قۇلاپ تۇسكەن.
اينالدىرعان بىر-ەكى كۇندە شاشى اعارىپ كەتكەن گۇلزادانىڭ ۇزاق ۋاقىت اۋرۋحانادا جاتىپ، ۇيىنە شىققانى تاياۋدا عانا. بەتى بەرى قاراعالى بەرى وزەنگە بارۋعا سان ۇمتىلدى، ءبىراق تۋىستارى قالت جىبەرمەي قاداعالاپ، ويىن جۇزەگە اسىرا الماي جۇرگەندە بۇگىن ءساتى تۇسە قالعانى. بارىنە سەبەپ بولعان — بالالار كۇنىنە ارنالعان مەيرام.
ينتەرناتتا ىستەيتىن ءسىڭلىسىن مەڭگەرۋشى شاقىرىپ جاتىر دەگەن حابار جەتتى. بارماۋعا امال جوق، قازىرگى جۇمىسسىزدىق جايلاعان زاماندا بوساعان ءبىر ورىندى انتالاپ ون ادام كۇتىپ وتىرعاندا قالاي بۇلدانا الادى؟ اپاسى جاتقان بولمەگە باس سۇققان ول «گۇلزادا... گۇلزادا...» دەپ اقىرىن عانا سىبىرلاپ ەدى، جاۋاپ بولمادى. گۇلزادانىڭ كوزىن جۇمىپ باياۋ تىنىستاپ جاتقانىن كورگەن ول اياعىنىڭ ۇشىمەن باسىپ ۇيدەن شىقتى. ويى — اپاسى ۇيىقتاپ جاتقاندا جۇگىرىپ بارىپ جۇمىسىن تىندىرىپ، قايتىپ كەلە قويۋ.
تەلەفون سوققان ادامعا ءسىڭلىسىنىڭ «بىرەۋدى جىبەرىڭدەرشى» دەپ جالىنعانىنان ەشتەڭە شىقپاعانىن، سوسىن «جارايدى، ءبىر امالىن تابارمىن» دەگەن امالسىز جاۋابىن قابىرعالاس بولمەدەگى گۇلزادا ەستىپ جاتقان-دى. ويىنداعىسىن ىسكە اسىرۋ تۋرالى شەشىم دە تاپ سول ساتتە كەلدى. ءسىڭلىسىنىڭ اسىعا باسقان دىبىسى ۇزاعان كەزدە بۇل دەرەۋ ۇيدەن شىعىپ، وزەنگە بەتتەدى. جاعانى ابدەن شارلاپ، وزەننىڭ ەشكىم جوق ءبىر قولتىعىنداعى تەڭكيىپ جاتقان قويتاسقا وتىرىپ وزەنگە ۇزاق تەلمىردى. مايدا تولقىنداردىڭ اراسىنان بىرەۋلەردى ىزدەگەندەي، ءوزى سارعايا ساعىنعان الدەكىمدەر سۇڭگىپ شىعا كەلەتىندەي كوزىن تالدىرا قاراعان ول كوكىرەگىندە سارتاپ بوپ جينالىپ قالعان مۇڭى مەن زارىن وزەنگە توگىپ، جىلاپ وتىردى.
— قانشا جان سەنىڭ تويىمسىز قۇلقىنىڭنىڭ قۇربانى بولدى! سەنىڭ دۇلەي مىنەزىڭ قانشاما ادامدى جۇتىپ، قانشا ءۇيدىڭ شاڭىراعىن ورتاسىنا ءتۇسىردى! سوندا دا باسىلمايسىڭ...
...مەنىڭ ەندىگى ومىرىمدە نە ءمان قالدى؟ جان جارىم مەن بالالارىمنىڭ ارتىندا قالعاندا نە بىتىرەم؟ قانداي مۇراتقا جەتەم؟ اقىرى بالا-شاعامدى الدىڭ، ەندى مەنى دە ال...
سولاي دەدى دە، وقىس شەشىمگە كەلگەن گۇلزادا وسىندا كەلە جاتقاندا كوزى شالىپ قالعان قايىققا قاراي جەدەل ادىمدادى.
باعانادان بەرى بۇتانىڭ ارتىندا بۇعىپ وتىرعان بەكزات اۋەلگىدە ەشتەڭەگە تۇسىنبەي ءالىپتىڭ ارتىن باعىپ سول ورنىندا قالا بەرگەن. تەك قايىق جاعادان ۇزاي بەرگەندە ايەلدىڭ بوتەن ويىن سەزگەندەي ايقايلاپ سۋعا قاراي تۇرا جۇگىردى. وقىس شىققان داۋىستان سەلك ەتە قالعان ايەل الدەنەگە ۇلگىرە الماي قالاتىنداي سۋدى جانتالاسا قولىمەن ەسە باستادى. سوسىن بۇلايشا ۇزاپ كەتە الماسىن ءتۇسىندى مە، كوزىن تارس جۇمىپ، سۋعا قويدى دا كەتتى...
باستاپقىدا ەكپىنمەن تومەن قۇلديلاعانىمەن ۇزاق ناۋقاستان كەيىن ارىپ-اشىپ، سالماق قالماعان جەپ-جەڭىل دەنەنى اعىن قايتا سەرپىگەن. گۇلزادا ءجۇزىپ شىعۋعا ەش ارەكەت جاساماي، وزەن تەرەڭدەگەن سايىن كۇشەيە تۇسكەن اعىنمەن قالت-قۇلت ەتىپ، ءبىر باتىپ، ءبىر شىعىپ وزەن ورتاسىنا قاراي اعىپ بارا جاتتى.
بۇل كەزدە بەكزات تا مۇزداي سۋدى شاشىراتا جۇگىرىپ، وزەننىڭ ورتاسىندا باسى قارماقتىڭ قالتقىسىنداي قىلت-قىلت ەتىپ كەتىپ بارا جاتقان ايەلگە قاراي ۇمتىلعان. قۇلاشتاي ءجۇزىپ، تەز-اق جەتسە دە، ءيىرىم ءۇيىرىپ، بىرەسە تەرەڭگە تارتىپ، بىرەسە وزەن بەتىنە تەپكەن ايەلدى ۇستاۋ وڭايعا سوقپادى. تاستاي سۋىق سۋ دەنەسىن قارىپ، وزەننىڭ اعىنى كۇشەيە تۇسسە دە قانشا جىل بويى جۇزۋمەن اينالىسقانىنىڭ كادەگە جاراعان جەرى وسى بولدى. كەلەسى ءبىر ۇمتىلعاندا قولى ايەلدىڭ شاشىنا ىلىكتى-اۋ.
ءارى شوشىنىپ، ءارى ءيىرىم سوعىپ ءالى قۇرىعان ايەلدى وزىنە قاراي جۇلقا تارتىپ، وڭ قولىمەن قاۋسىرا قۇشاقتادى دا، سول قولىمەن مالتىعان بەكزات انادايدا قارايعان قايىقتى كورىپ، سوعان قاراي ءجۇزدى. جاعادا بىرنەشە ادام جينالىپ قالعانىن، بىر-ەكەۋىنىڭ بۇلارعا قاراي ءجۇزىپ كەلە جاتقانىن كوزى شالعاندا بويىنا كۇش قۇيىلعانداي بولدى. قايىقتىڭ ەرنەۋىنە قولى تيگەندە «ۋھ» دەپ ءبىر دەم الىپ، سوسىن بار كۇشىن جيناپ، قاتتى شوشىنىپ، قالش-قالش ەتكەن ايەلدى قايىققا جاتقىزباقشى بولىپ كوتەرە بەرگەن...
ءبىر جاعىنا تۇسكەن ەكەۋىنىڭ سالماعىنان اۋدارىلىپ كەتكەن قايىقتىڭ ەرنەۋى باسىنا ءدوپ ءتيىپ، بەكزاتتىڭ كوز الدى قاراۋىتىپ كەتتى. تەرەڭگە شىم-شىم باتىپ بارا جاتىپ جانىنا جەتكەندەردىڭ بىرەۋى مۇنىڭ قارىسىپ قالعان قولىنان ايەلدى جۇلقا تارتىپ بوساتىپ العانىن ۇقتى. ىلە-شالا ايەلدىڭ «قۇتقارىڭدار!» دەپ شىڭعىرعان داۋسى ەمىس-ەمىس ەستىلدى... سودان سوڭ بۋىن-بۋىنى بوساپ، ەش جەرى اۋىرماستان، ەش قينالماستان قالقي جونەلگەن سياقتى كۇي كەشتى...
...دەنەسى جەپ-جەڭىل... سويتسە، سۋدا ەمەس، بۋداق-بۋداق اقشا بۇلتتاردىڭ ىشىندە قالقىپ ۇشىپ كەلە جاتىر ەكەن. مامىق بۇلتتار جۇپ-جۇمساق قۇشاعىنا وراپ الىپ، الديلەپ، كەلەسى ءبىر شوعىر بۇلتقا قاراي ۇشىرىپ جىبەرەتىن سياقتى. تۇبىتتەي ۇلپىلدەگەن اقشا بۇلتتار شۇعىلاعا مالىنىپ مىڭ قۇبىلىپ، ال بۇل وتكەننەن كەيىن لەزدىڭ اراسىندا الۋان ءتۇرلى اعاشتارعا، كوز جاۋىن الاتىن گۇلدەرگە اينالىپ كەتىپ جاتىر. مۇنداي عالاماتتى كىم كورگەن؟! شىرقاۋ بيىكتەن توگىلگەن شۋاق بويىن ءبىر راحات سەزىمگە بولەگەن بەكزات ءوزىنىڭ وسىناۋ عاجاپ كۇيىنىڭ تاۋسىلماۋىن تىلەپ، كوزىن جۇما بەردى.
«بەك-زا-ا-ات!» «بەك-زا-ا-ات!»
و، عاجاپ! مىناۋ قوسارلانا شىققان داۋىس — اكەسى مەن اناسىنىڭ داۋىستارى عوي! بەكزات كوزىن اشسا بالعىن قۇراقتى جاپ-جاسىل دالىزبەن... اكەسى مەن اناسى وزىنە قاراي ءجۇرىپ كەلە جاتىر! ەكەۋى دە سول جاپ-جاس، وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىنعى قالىپتارىندا، جۇزدەرى گۇل-گۇل جايناپ، وزىنە قاراي قۋانا قول سوزىپ كەلەدى! قاس قاعىم ساتتە قاستارىنا ۇشىپ جەتكەن مۇنى ەكەۋى ەكى جاعىنان قۇشاقتاپ، ءسۇيىپ، ماۋىقتارىن باسا الار ەمەس. بالا اتا-انانىڭ ىستىق قۇشاعىنا جەتەتىن ەشتەڭە جوق ەكەنىن العاش رەت تۇسىنگەندەي، ەندى وسى ءساتتىڭ تاۋسىلماۋىن تىلەپ، جالبارىنىپ تۇرعاندا: «ءجانيا قايدا، بالام؟» دەدى اناسى. «سەن جوقتا ونى بىرەۋلەر رەنجىتىپ جۇرمەي مە؟» دەدى اكەسى.
ءيا-يا! بۇل قالاي ءجانيانى ۇمىتىپ كەتكەن؟ وسىنداي باقىتتى شاقتى جالعىز ءوزى قالاي باستان كەشۋدە؟ ءجانيانى كوزىنەن تاسا قىلماۋعا تىرىسۋشى ەدى، قالايشا ۇمىتىپ كەتكەن؟ قوي، ءجانياعا تەزىرەك جەتۋى كەرەك! سىيلايمىن دەپ الىپ قويعان قونجىق ويىنشىقتى دا ءالى بەرگەن جوق قوي.
قارىنداسىن ويلاپ دەگبىرسىزدەنگەن بۇعان اتا-اناسى مەيىرلەنە قارادى. «بارا عوي، — دەستى ولار قوسارلانا سويلەپ، — ءجانيانى جالعىزسىراتپا!» سول-اق ەكەن، جاسىل دالىزگە كوز قارىقتىرار جاپ-جارىق نۇر توگىلىپ، سول نۇر مۇنى شىرقاۋ بيىككە الىپ ۇشا جونەلگەندەي بولدى. اينالاسى قايتادان اپپاق تۇسكە ەندى: اۋناقشىعان اقشا بۇلتتار ما، قوپسىعان اپپاق ماقتا ما دەپ اجىراتا الماي جاتقاندا قۇلاعىنىڭ تۇبىنەن «كوزىن اشتى» دەگەن قۋانىشتى داۋىس ەستىلدى.
قانشا اۋىرسىنسا دا موينىن بۇرىپ، داۋىس شىققان جاققا قاراسا، قاسىندا بەيتانىس ايەل وتىر ەكەن: جاڭاعى قۋانىشتى داۋىستىڭ يەسى دە وسى ايەل بولۋى كەرەك — ونىڭ وزىنە كۇلىمسىرەي قاراعانىنان بەكزات سولاي دەپ توپشىلادى. ءوزىن ءبىر جەردەن كورگەن سياقتى: اناسىنا ۇقساتتى، تەك شاشىنىڭ اعى مولىراق كورىندى. بەيتانىس ايەل بۇعان ەت جاقىن تۋىسىنداي مەيىرلەنە قارايدى، جاڭا عانا... وسىدان قاس قاعىم ءسات بۇرىن وزىنە تاپ وسىلايشا قاراعان اناسىنىڭ كوزقاراسىن سەزىنىپ، دەنەسىنە شۋاق قۇيىلعانداي بولدى.
«ءجانيا...» دەدى بەكزات ەرنىن يكەمگە كەلتىرىپ.
— ءجانياش پا؟ ول بۇگىن بيدەن وتەتىن بايقاۋعا قاتىساتىن بولىپ، مەنىڭ ءسىڭلىم الىپ كەتكەن، — دەدى بەيتانىس ايەل كۇلىمدەي سويلەپ. — ءوزىم-اق اپاراتىن ەدىم، سەنىڭ قاسىڭدا بولايىن دەدىم...
وسىلاي دەپ بەكزاتتىڭ ماڭدايىن جۇپ-جۇمساق الاقانىمەن سيپاپ وتكەن ايەل ءبىر ماڭىزدى ماسەلەنى قالاي ايتارىن بىلمەگەندەي ءسال كىبىرتىكتەپ بارىپ:
— كەشكە وسىندا اكەل دەگەنمىن، سوسىن... سەن ءتاۋىر بولعان سوڭ... ۇشەۋمىز ۇيگە بارامىز، — دەپ قوسىپ قويدى.
— ۇيگە؟
— ءيا، ۇيگە! ەندى ۇشەۋمىز ۇيدە بىرگە تۇرعانىمىز دۇرىس دەپ ويلايمىن. ءجانياش قۋانىپ ءجۇر. سەن قالاي قارايسىڭ، بالام؟
ايەلدىڭ تۇپ-تۋرا اناسى سياقتى «بالام» دەگەنىن ەستىگەندە دەنەسىنەن باعاناعىداي ىستىق تولقىن جۇگىرىپ وتكەندەي بولىپ، بەكزاتتىڭ تۇلا بويى تاعى دا ءدىر ەتە قالدى. جۇرەگى الاسۇرىپ، ويى شاتاسىپ، سانسىز كوپ سۋرەتتەر — اتا-اناسى، ينتەرناتتاعى جاداۋ ءومىر، وزەنگە ءبىر باتىپ، ءبىر شىققان ايەل، جاۋتاڭداعان ءجانيا... دەم اراسىندا كوز الدىنان ءتىزىلىپ وتە شىقتى. ايەلدىڭ مەيىرىمگە تولى جانارىندا ءۇمىت پەن كۇدىك شۇپىلدەپ، ءوزىنىڭ جاۋابىن تاعاتسىزدانا كۇتىپ وتىرعانىن تۇسىنسە دە قالاي جاۋاپ بەرەرىن بىلمەدى. تەك «ءجانياش... بالام...» دەگەن سوزدەر قۇلاعىندا جاڭعىرىعىپ، قارىنداسى ەكەۋىنىڭ ول سوزدەردى تالايدان بەرى ەستىمەگەنىن ويلادى.
جانىنىڭ سوناۋ تەرەڭىنەن باستالعان ىپ-ىستىق تولقىن لىقسىپ كەلىپ، القىمىنا تىعىلعاندا كوزى جاساۋراپ، بەتىن قابىرعاعا قاراي بۇردى.
ونىڭ جاستىققا تىرس-تىرس تامعان جاسىن الاقانىمەن ءسۇرتىپ، گۇلزادانىڭ ءوزى دە جىلاپ وتىردى.
ارادا بىرەر كۇن وتكەندە گۇلزادا بەكزاتتى اۋرۋحانادان ەرتىپ شىقتى. ەسىكتىڭ الدىندا سەلتيىپ تۇرعان ءجانيانى كورگەندە جۇرەگى شىم ەتە قالعان بەكزات قارىنداسىنىڭ الدىنا جۇرەلەي وتىرىپ، باۋىرىنا باستى.
— گۇلزادا تاتەنىڭ ۇيىنە بارايىق پا؟ — دەدى سوسىن سىبىرلاپ قانا.
— بارايىق! — دەدى ءوڭى بىردەن جايناپ قويا بەرگەن ءجانيا.
قارىنداسىن قاۋسىرا قۇشاقتاعان بەكزات كوڭىلى بوساعانىن ەشكىمگە بىلدىرگىسى كەلمەي جانارىن اسپانعا اۋداردى. اسپاندا بىرەسە كۇمىستەي جارقىراپ، بىرەسە تۇبىتتەي ۇلپىلدەپ، اقشا بۇلتتار قالقي ۇشىپ بارا جاتتى...
You Might Also Like
-
قىستىڭ سۇرەڭسىز كۇندەرىنىڭ بىرىندە تۇسكە تاياۋ اناتوميالىق ينستيتۋتتىڭ ديرەكتورىنىڭ كومەكشىسى ءبىر بەيتانىس ادامدى ەرتىپ كەلدى. ايتۋىنشا مارتەبەلى مىرزاعا ايتاتىن شۇعىل بۇيىمتايى بار ەكەن.
-
تاناكوز بۇگىن دە ۇيقىسىنان ەرتە وياندى. جۋىنىپ-شايىنىپ العاننان كەيىن اس ۇيگە بارىپ، كۇندەگىسىنشە بالالارىنىڭ تاڭەرتەڭگى ءشايىن قامداۋعا كىرىستى. ءوتىپ بارا جاتىپ، ۇيرەنشىكتى ادەتىمەن قابىرعاعا ءىلۋلى ...
