InfoHub Logo

ءال - فارابي – شىعىستىڭ عۇلاما عالىمى

بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا اريستوتەلدەن كەيىنگى ەكىنشى ۇستاز ءال - فارابي ءومىرى، ەڭبەك جولى تۋرالى تۇسىنىك بەرىپ، عۇلامانىڭ جان - جاقتى ەرەكشە تۇلعا بولعاندىعىن انىقتاۋ ماقساتىندا ىزدەنىس جۇرگىزۋ
دامىتۋشىلىق: شىعارماشىلىقتان ءۇزىندى كەلتىرە وتىرىپ، ءمان - ماعىناسىن اشۋعا، نەگىزگى ويدى ءوز سوزدەرىمەن جەتكىزە بىلۋگە جەتەلەۋ
تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ بويىنان تۋعان جەرگە، ەلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى وياتىپ، دوستىق پەن سىيلاسىمدىلىق سەزىمدەرىن قادىرلەي بىلۋگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق

ساباقتىڭ ءادىسى: سىني تۇرىسىنان ويلاۋ ستراتەگياسى، دەڭگەيلەپ سارالاۋ تەحنولوگياسى، سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ ارقىلى وي قوزعاۋ، ۆەنن دياگراماسى.
كورنەكىلىگى: پورترەتتەر، ساياسي كارتا، ويىن «سيقىرلى ساندار»، «سيقىرلى بالىقتار»
ساباقتىڭ ءپان ارالىق بايلانىسى: جاراتىلىستانۋ، قازاق ادەبيەتى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ميعا شابۋىل (سۇراقتار)

1.ۇلى جىبەك جولى دەگەنىمىزدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
2.ۇلى جىبەك جولى قازاقستاننىڭ قانداي قالالارى ارقىلى ءوتتى؟
3.ۇلى جىبەك جولى قاي كەزەڭدەردە ءومىر ءسۇردى؟
4.ۇلى جىبەك جولىندا تاسىمالدانعان تاۋاردىڭ ەڭ باعالىسى؟
5.ۇلى جىبەك جولى قاي جەردەن باستاۋ الىپ، قاي جەردەن اياقتالعان ەكەن؟
وقۋشىلاردى ءۇش توپقا ءبولىپ، سايىس ساباق تۇرىندە وتكىزۋ.
«سيقىرلى ساندار» ويىنى

تاقتاداعى 16 سىيقىرلى ساندار سىنىبىمىزداعى 16 وقۋشىعا ارنالعان. ءار توپ ءبىر - ءبىر وقۋشىدان شىعىپ، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى. ەگەر سۇراققا دۇرىس جاۋاپ بەرسەك، ساندى كەرىسىنشە اينالدىرىپ رەتىمەن قويساق، سىيقىرلى سانداردان پورترەت قۇراي الامىز.
ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن قورىتۋ.
- ءبىز تاقتادا كىمنىڭ پورترەتىن قۇراستىردىق؟
- ءابۋ ناسىر ءال - ءفارابيدىڭ

ساباعىمىزدى قورىتىندىلايتىن بولساق، ۇلى جىبەك جولىنىڭ ءبىر تارماعى قازاقستاننىڭ وڭتۇستىگى مەن جەتىسۋ، تاراز، سوزاق، وتىرار قالالارى ارقىلى وتكەن ەكەن. وسى وتىرار قالاسىندا شىعىستىڭ عۇلاما عالىمى – ءال - فارابي دۇنيەگە كەلگەن ەكەن.
وتىرار ءال - فارابي تۋعان قالا
تاڭ قالعان ول تۋعاندا بارشا دالا
ءبىر ءوزى عالىم، سازگەر، تاريحشى دا
دارىگەر ءوز حالقىنا بولعان شيپا
وسى ولەڭ شۋماقتارىنان قاي قالانىڭ اتىن ەستىدىك؟
وتىرار قالاسىندا كىم دۇنيەگە كەلگەن ەكەن؟
ءىV. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.

وتىرار قالاسىندا ۇلى ۇستاز اتانعان، ويشىل عالىم ءال - فارابي دۇنيەگە كەلگەن. وتىرار قالاسىن كارتادان كورسەتىپ، جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
«سيقىرلى بالىقتار» ويىنى.
وتىرار قالاسى ورنالاسقان وڭتۇستىك قازاقستانداعى ارىس وزەنىنە ساياحات جاسايىق. ارىس وزەنىنە سىيقىرلى بالىقتار بار ەكەن، ول بالىقتاردا دەڭگەيلىك سۇراقتار جاسىرىلعان. التىن بالىقتاعى سۇراقتار كۇردەلى، ال كۇمىس بالىقتاعى سۇراقتار ءسال جەڭىلدەۋ. ال، ول بالىقتاردى مىنا التىن قارماقتار ارقىلى ۇستايىق. ءبىراق بۇل ويىنعا توپ باسشىلارى قاتىسپايدى.

1-تاپسىرما: ءابۋ ناسىر ءال - فارابي كىم؟
2-تاپسىرما: ءابۋ ناسىر ءال - فارابي ءومىرى جايلى اڭگىمەلە.
3-تاپسىرما: العاشقى ءبىلىمىن قاي قالادا، قانداي تىلدە الادى؟
4-تاپسىرما: ءابۋ ناسىر ءال - فارابي زامانداستارى:
5-تاپسىرما: وتىرار قالاسى جايلى نە بىلەسىڭ؟
6-تاپسىرما: ءابۋ ناسىر ءال - فارابي ولەڭدەرىنىڭ نەگىزگى تاقىرىبى:
7-تاپسىرما: ءابۋ ناسىر ءال - فارابي قاي جىلدارى ءومىر ءسۇردى؟
8-تاپسىرما: ءال - ءفارابيدىڭ تولىق اتى - ءجونى

9-تاپسىرما: وتىرار قالاسىن كەزىندە قالاي اتاعان؟
10-تاپسىرما: ءابۋ ناسىر ءال - فارابي قاي تىلدەردى مەڭگەرگەن؟
11-تاپسىرما: ءابۋ ناسىر ءال - فارابي ەڭبەكتەرىن اتا؟
12-تاپسىرما: ءابۋ ناسىر ءال - فارابي بويىنداعى كوپ قاسيەتتەرى مەن، دارىندىلىعى
ءحىح عاسىرداعى ءبىزدىڭ ۇلى اقىندارىمىزدان كىمگە ۇقسايدى؟
Vءى. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ.

ارينە بالالار، ءابۋ ناسىر ءال - ءفارابيدىڭ كوزقاراسى اباي قۇنانبايەۆپەن ۇندەسەدى. ەندەشە توپ باسشىلارى شىعىپ، ۆەنن دياگرامماسى ارقىلى ءابۋ ناسىر ءال - فارابي مەن ابايدىڭ ۇقساستىعى مەن ايىرماشىلىعىن ايقىنداسىن
1-قاتار: ءابۋ ناسىر ءال - ءفارابيدىڭ ەرەكشەلىگىن
2-قاتار: ابايدىڭ ەرەكشەلىگىن
3-قاتار: ەكەۋىنىڭ ۇقساستىعىن جازادى
بالالار، ءال - فارابي، اباي اتالارىمىزدىڭ تاريح، جاراتىلىستانۋ، ادەبيەت سالالارىنا سىڭىرگەن ەڭبەكتەرى زور. مىنە سول سەبەپتى دە، ولاردىڭ اتتارىن ماڭگىلىك جادىمىزدا ۇستاۋ ءۇشىن، قازىرگى تاڭدا مەكتەپ، ليسەي، ءتىپتى جوعارعى وقۋ ورىندارىنا ءال- فارابي، اباي اتالارىمىزدىڭ اتتارى بەرىلگەن. جانە دە اۋىل، قالالاردا وسى كىسىلەردىڭ ەسىمدەرىمەن اتالاتىن كوشەلەر بار
Vءىى.جاڭا ساباقتى قورىتۋ.

ولاي بولسا بالالار سەندەرگە ءال - فارابي مەن ونىڭ زامانداسى مۇحامەد قايدار دۋلاتي جايلى ءبىر اڭىز ايتايىن. مۇحامەد قايدار دۋلاتي بىردە ءال - فارابيگە:
- الدىڭدا سان تاراۋ جول جاتىر. ءبىرى - باقىتقا، ءبىرى - اتاق- داڭققا، ءبىرى - ونەر- بىلىمگە، ءبىرى- بايلىققا اپارادى. قايسىسىن تاڭدار ەدىڭ؟- دەپتى.
- ارينە ، ونەر - بىلىمگە اپارار جولدى.
- نەگە؟
- باقىت تا، ابىروي - داڭق تا، بايلىق تا تەك قانا ونەر- بىلىمدە – دەپتى.
بالالار ەگەر سەندەر مەكتەپتەگى ءتۇرلى شارالارعا قاتىسىپ، ساباقتارىڭىزدى جاقسى وقىپ، ءبىلىمدى بولساڭىزدار، وسى العان بىلىمدەرىڭىز سىزدەردىڭ جارقىن بولاشاقتارىڭنىڭ كەپىلى بولماق.
كانە، بالالار، كىم ونەر - ءبىلىم تۋرالى ماقال - ماتەل بىلەدى؟
ءال - فارابي بابامىزدىڭ اتى 1150 جىل بولسا دا وشكەن جوق. سەبەبى، ونىڭ ارتىندا قالدىرعان ءبىلىمى، ۇلكەن عىلىمي مۇراسى بار. سونىمەن، بالالار، ادامنىڭ بايلىعى دا، باقىتى دا، اتاق- داڭىقى دا، ول - ءبىلىم. ءبىلىم – تاۋسىلمايتىن بايلىق.
Vءىىى. ۇيگە تاپسىرما.

ءابۋ ناسىر ءال- فارابي تۋرالى شاعىن اڭگىمە قۇراستىرۋ.
وقۋشىلاردى باعالاپ، جەڭىسكە جەتكەن توپقا ءبىلىم كىلتىن تابىستاۋ.

ابجاپپار قىزى ميرا
الماتى وبلىسى، اقسۋ اۋدانى، كوكوزەك اۋىلى.
ق.تەرىبايەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەبى، مەكتەپكە
دەيىنگى شاعىن ورتالىعىنىڭ تاريح ءپانى ءمۇعالىمى