InfoHub Logo

ج.ەلەبەكوۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق 
ەسترادا-سيرك كوللەدجىنىڭ وقىتۋشىسى
تۇمەنباي  ىسماتوللا نۇرلان ۇلى

الاش كوسەمى، كورنەكتى قوعام قايراتكەرى ءاليحان بوكەيحانوۆتىڭ تۋعانىنا بيىل 156 جىل.

دارىندى ەتنوگراف، ساياساتكەر، ءجۋرناليستتىڭ سان قىرلى بولعاندىعى بارشامىزعا ءمالىم. الايدا، ءاليحان نۇرمۇحامەد ۇلىنىڭ ءالى دە بەلگىسىز قىرلارىن تانۋ بىردەن ءبىر پارىزىمىز ەكەندىگىن ۇمىتپاعان ءجون.

قىر بالاسى تۋرالى بالكىم ءسىز بىلمەگەن فاكتىلەر:

1. ءاليحان بوكەيحانوۆ قازاق دالاسىنداعى نەگىزگى بيلەۋشىلەر شىڭعىس ۇرپاقتارىنان تاراعان. ونىڭ اتاسى بوكەي تىكەلەي جوشى حاننان تاراعان تورە بولعان.

2. بەلگىلى زەرتتەۋشى سۇلتان حان اققۇل ۇلى ءاليحان بوكەيحانوۆتىڭ ماسوندىق ۇيىمدا بولعاندىعىن انىقتادى.

3. ءاليحان بوكەيحانوۆ اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ شىعارمالارىن جەرگىلىكتى باسىلىمدار مەن گازەتتەرگە جاريالاپ قانا قويماي، ونىڭ ءومىربايانىن زەرتتەۋمەن اينالىسقانداردىڭ اراسىنداعى العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولعان.

4. ءاليحان نۇرمۇحامەد ۇلىنىڭ «قىر بالاسى» پسيەۆدونيمىنەن وزگە ماقالالار جازۋ بارىسىندا «ع.ب»، «ۇ»، «ءاليحان» دەگەن بۇركەنشىك اتتاردى كەڭىنەن قولدانعا.

5. قونىستاندىرۋ ساياساتىنىڭ ەنگىزىلۋىنە بايلانىستى قازاق دالالى ايماقتارىنداعى بوس ورىنداردى، حالىقتىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگىن، مادەنيەتىن انىقتاۋ ءۇشىن قۇرىلعان ف.ششەربينا ەكسپەديسياسىنا ءاليحان بوكەيحانوۆ جاس مامان بولا تۇرا قاتىسىپ توپتاستىرىلعان مالىمەتتەردى سارالاۋدا، قورىتىندىلاۋدا وتە ماڭىزدى ءرول اتقاردى. ول قازاق جەرىنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ جەتىلدىرۋ تۋرالى باتىل ويلارىن ايتا وتىرىپ، نەگىزىن قالادى. قازاق جۇزدەرىنىڭ قۇرىلۋ سەبەپتەرىن انىقتاي وتىرىپ، ولاردىڭ ورنالاسۋ كارتاسىن ناقتىلادى.

6. ءاليحان بوكەيحانوۆ 1917 جىلى قازاق اۆتونومياسىنىڭ باسشىسى قىزمەتىن اتقاردى. ونىڭ باسشىلىعىمەن «يرتىش»، «وميچ» گازەتتەرى دە جارىق كوردى.

7. ول ماماندىعى بويىنشا ورمانشى بولسا دا، مۇعالىمدىك قىزمەتتى دە قاتار العان. سول زاماندا قازاقتاردىڭ ساۋات اشۋىنا ىقپال تيگىزگەن تۇلعالاردىڭ ءبىرى.

---