- 02 مام. 2022 00:00
- 203
"شىندىق" - مەنىڭ ۇرانىم
"مەن تەك شىندىقتى ايتاتىن جۋرناليست بولامىن" - جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنە تۇسەيىن دەپ جۇرگەن نەمەسە ءتۇسۋدى ارمانداپ جۇرگەن جانداردىڭ ايتاتىنى.
ءبىرىنشى كۇندەرى مۇعالىمدەر "نەگە جۋرناليستيكانى تاڭدادىڭ؟ " دەگەندە، ءبارىمىز ءبىر اۋىزدان "حالىققا شىندىقتى جەتكىزۋ ءۇشىن" دەپ جاۋاپ بەرەتىنبىز. ءقازىر ەسىمە تۇسىرسەم، جىميامىن دا قويامىن. شىندىعىنا كەلگەندە، ءبارى مۇلدە باسقاشا.
بارلىق شىندىقتى جاريالاۋ - مۇمكىن ەمەس دۇنيە. ءبىر ماتەريال مەملەكەتتىك قۇپيا بولىپ شىقسا، ەكىنشىسى "سەنزۋرا" دەگەن نارسەگە كەلىپ تىرەلەدى. ءتىپتى ەڭ تاۋەلسىز دەگەن جۋرناليستەر ءبارىن ايتپايدى، سەبەبى شەكتەن شىعۋعا بولمايدى.
جۋرفاكقا تۇسەمىن دەسەڭىز ، دايىندالىڭىز؛ ءبىرىنشى كۇنى ەشكىم قولىڭىزعا كامەرا مەن ميكروفون ۇستاتىپ، رەپورتاج تۇسىرۋگە جىبەرمەيدى ، ەشكىم جاڭالىقتار جۇرگىزۋگە شاقىرمايدى. تەوريا، تەوريا جانە تەك قانا تەوريا. تەورياسىز پراكتيكا مۇمكىن ەمەس. جازۋ ماشىعىڭىزدى قالىپتاستىرۋعا تىرىسىڭىز. "جازا المايتىن جۋرناليست ەشكىمگە كەرەك ەمەس" ، - دەيدى ءبىزدىڭ كۋراتور. كىتاپ وقىڭىز، كوپ وقىڭىز. ماعىنالى، قۇلاققا جاعىمدى فرازەولوگيزمدەر ەستىسەڭىز، جازىپ الىڭىز. راس ايتامىن، جازىپ الىڭىز، ەسسە مەن شىعارما جازعاندا، تاپتىرماس دۇنيە.
اينالاڭىزداعى ادامداردان "جۋرناليست - ول كىم؟" دەپ سۇراڭىزشى، كوبىسى "جاڭالىق جۇرگىزەتىن ادام"، "سۇحبات الاتىن ادام"، "ءماتىندى كامەراعا وقىپ بەرەتىن ادام" جانە ت.س.س. جاۋاپ بەرەدى. "ءوي، كامەرا الدىندا ءماتىندى وقىپ بەرۋدى دە ۇيرەتە مە؟ " دەگەندى دە ەستىگەنمىن. جۋرناليستەردىڭ مارتەبەسى قانشالىقتى تومەن ەكەنىن كوردىڭىز بە؟
وكىنىشكە قاراي، قازىرگى كەزدە ەش ءبىلىمى جوق، جۋرناليستىك ەتيكا تۇگىلى، ب ا ق تۋرالى زاڭداعى ءجۋرناليستىڭ قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى جازىلعان 20-شى، 21ء-شى باپتاردى بىلمەي، كەۋدەسىن قاعىپ، وزدەرىن "جۋرناليست" دەپ اتاپ جۇرگەندەر از ەمەس. وسەك-اياڭدى تەرىپ، سودان "ماتەريال" جاساپ، "جاڭالىق" قىلىپ شىعارىپ جۇرگەندەر جەتكىلىكتى. جالعان اقپاراتتان عانا قۇرالعان جاڭالىق پورتالدارى مەن باعدارلامالار دا اسىپ-تاسىپ جاتىر. ءبىر قىزىعى، وسىنداي دۇنيەلەردىڭ رەيتينگى بارىنەن جوعارى بولادى.
وسى قالىپپەن باق-تىڭ جاعدايى نە بولماق؟
بىرەۋ ساپالى مامان بولامىن دەپ 6 جىل ايانباي تەر توكسە، بىرەۋ ءبىر ساتتە fake news-پەن تانىمال بولادى.