الگەبرالىق ورنەكتەردى قايتالاۋ
الماتى وبلىسى، اقسۋ اۋدانى،
قىزىلاعاش اۋىلى، ءى. جانسۇگىروۆ اتىنداعى ورتا مەكتەبىنىڭ
ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى جاۋىنبايەۆا نازيرا توقتاسىنوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: الگەبرالىق ورنەكتەردى قايتالاۋ (سلايد)
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلاردىڭ الگەبرالىق ورنەكتەر جانە ولاردى تۇرلەندىرۋدە قوسىندىنىڭ كوبەيتۋگە قاتىستى تەرىمدىلىك قاسيەتتەرى مەن ورتاق كوبەيتكىشتى جاقشا سىرتىنا شىعارۋ تەپە - تەڭدىكتەرىن ءتيىمدى پايدالانۋعا ماشىقتاندىرۋ؛
دامىتۋشىلىعى: وسى تاقىرىپ بويىنشا بىلىمدەرىن ومىردە، ءارتۇرلى جاعدايلاردا قولدانا بىلۋگە داعدىلاندىرۋ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ؛
تاربيەلىگى: وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، سىيلاستىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: قايتالاۋ
ساباقتا قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: توپپەن جانە جەكە، ويىن ارقىلى وقىتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، بانكتەردىڭ بەلگىلەرى، 1000، 5000، 10000 اقشالار بەينەسى، فيشكالار.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، سىنىپ تازالىعىن تەكسەرۋ، قاعاز قيىندىلارى ارقىلى ەكى توپقا ءبولۋ، وقۋشىلاردىڭ كوڭىل - كۇيلەرىن انىقتاۋ (ولار وزدەرىنىڭ كوڭىل - كۇيلەرىن قاعازعا تۇسىرەدى، ءبىر - بىرىنە كورسەتەدى).
وقۋشىلار: ءبىز ءبىر - بىرىمىزگە قۋانىش سىيلايمىز.
ءبىز قوناقتارعا قۋانىش سىيلايمىز،
ءبىز سىزگە قۋانىش سىيلايمىز.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ (اۋىزشا)
ءمۇعالىم ءبىر وقۋشىنىڭ جۇمىسىن تەكسەرىپ، قاتەلەرىن تۇزەتەدى. داپتەرى تەكسەرىلگەن وقۋشى دۇرىس جاۋابىن داۋىستاپ وقيدى، ال قالعان وقۋشىلار ءوز جۇمىستارىن تەكسەرەدى.
ءىىى. تەوريالىق بىلىمدەرىن تەكسەرۋ
ا) «قارلى كەسەك» ويىنى (ءمۇعالىم وقۋشىعا دوپتى لاقتىرىپ سۇراق قويادى، وقۋشى ونى قاعىپ الىپ جاۋاپ بەرەدى، سوسىن دوپتى مۇعالىمگە قايتارادى، وسىلايشا ءىس - ارەكەت قايتالانا بەرەدى)
1. تاڭبالارى ءارتۇرلى سانداردى قالاي قوسامىز؟
2. تەرىس سانداردى قالاي قوسامىز؟
3. ۇقساس قوسىلعىشتار دەگەنىمىز نە؟
4. قوسىندىنىڭ كوبەيتۋگە قاتىستى ۇلەستىرىمدىلىك قاسيەتىن تۇجىرىمداپ بەر.
5. ۇقساس قوسىلعىشتاردى قالاي بىرىكتىرەمىز؟
ءا) «كانە جىلدام ويلاڭدار، سوزدەردەن سويلەم قۇراندار» (وقۋشىلار سوزدەردەن سويلەم قۇراستىرادى)
1 - توپ. جاقشانىڭ الدىندا «+» تاڭباسى بولسا، جاقشانى اشقاندا جاقشا ىشىندەگى قوسىلعىشتاردىڭ ءوز تاڭبالارى ساقتالادى.
2 - توپ. جاقشانىڭ الدىندا «-» تاڭباسى بولسا، جاقشانى اشقاندا جاقشا ىشىندەگى قوسىلعىشتاردىڭ تاڭبالارى قاراما - قارسى تاڭبامەن الماستىرىلادى.
ءىV. اۋىزشا تاپسىرمالار.
ا) تەز شىعارىپ ەسەپتى، زەرەك بولىپ وسەيىك
1 - توپ.
1) - 4+7، 1؛ 2) - 4+0، 5؛ 3) - 4+7، 25؛ 4)- 4+9؛ 5)- 4+2، 5؛ 6)- 4+72، 1
2 - توپ.
2) - 9+15؛ 2) - 9+10، 25؛ 3) - 9+0، 2؛ 4)- 9+11؛ 5)- 9+3، 5؛ 6)- 9+7، 2
ءا) تەپە - تەڭدىكتى ساقتايىق، جاقشانى تەز اشايىق
1) - 3(ا - 2b)؛
2) - 4(7 - 2b)
V. پراكتيكالىق بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
ا) ۇقساس مۇشەلەردىڭ استىن سىزىپ، بىرىكتىرىڭدەر
2اb+3a - 5ab
7c - 3cd - 5dc
ءا) قانداي ورنەك تىعىلدى؟ قانە تاۋىپ كورەيىك.
6x - …- 13x=- 7x - 9
6x -…- 13x+1 - 4x=…- 8
Vءى. بانك ويىنىن پايدالانىپ ەسەپتەر شىعارۋ. بانك - قارجى مەكەمەسى وندا بارلىق حالىق، بارلىق مەكەمەلەر، كاسىپورىندار قاراجاتتارىن جينايدى جانە نەسيە بەرەدى. وقۋشىلاردى ەكى توپقا بولەمىز. ءار توپقا بانك اتاۋى بەرىلەدى. 1 - توپ. حالىق بانك، 2 - توپ بتا بانكى. 2 توپتىڭ پرەزيدەنتىن سايلايمىز. قالعان وقۋشىلار سالىمشىلار. ءار بانكتىڭ تاپسىرمالارى 1 مىڭدىق، 5 مىڭدىق، 10 مىڭدىق بەينەلەنگەن اقشالى كارتوچكالارعا جازىلادى.
1 مىڭدىق بەينەلەنگەن اقشادا وقۋشىنىڭ مىندەتتى دەڭگەيىنە بايلانىستى، ياعني جەڭىل تاپسىرمالار بەرىلەدى.
5 مىڭدىق بەينەسىندە ءسال كۇردەلى تاپسىرمالار.
10 مىڭدىق بەينەسىندە قيىندىعى جوعارى تاپسىرمالار بەرىلەدى.
2 توپتاعى ءار وقۋشىلار ءوز دەڭگەيىنە بايلانىستى ءوزى شىعارعان ەسەپ تەڭگەلەردى ءوز بانكىسىنە سالىپ وتىرادى. قاي بانك قارجىسىنىڭ ءوسىمى كوپ بولسا، سول بانك جەڭىسكە جەتەدى.
1 مىڭدىق №801؛ 5 مىڭدىق №809؛ 10 مىڭدىق №818
Vءىى. ماتەماتيكالىق ديكتانت
1) - 4س*3d؛ 2)- 0، 2a*(- 3b)؛ 3).
VءىىI. «مۇنى ءبىلىپ جۇرەيىك، زەينىمىزگە تۇيەيىك!»
(بۇل تاپسىرما ومىرگە بايلانىستى بولادى) بۇل تاپسىرمانى وقۋشىلار توپپەن بىرىگە وتىرىپ ورىندايدى.
مىسال. كوپ قاباتتى ءۇيدىڭ ءبىر قابىرعاسى كەسكىندەلگەن. ءۇيدىڭ بەرىلگەن قابىرعاسىنىڭ ۇزىندىعى n م، بيىكتىگى m م. قابىرعادا بيىكتىگى ح م ەنى ۋ م ءبىر ەسىك جانە قابىرعاسى ا م ون التى كۆادرات تەرەزەلەرى بەرىلگەن. سۋرەتتى سالىپ، قابىرعانىڭ بويالعان بولىگىنىڭ اۋدانىن تابىڭدار.
ءىح. قورىتىندىلاۋ.
بالالار بۇگىنگى ساباقتا نەنى ۇيرەندىڭدەر؟
الگەبرالىق ورنەكتەردىڭ ومىردە پايدالانۋعا بولادى ما؟ مىسال كەلتىرىڭدەر.
ح. وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالاۋ. ساباقتاعى ءاربىر دۇرىس ورىندالعان تاپسىرمالارى ءۇشىن فيشكالار بەرىلىپ وتىرادى جانە ءار توپتىڭ الدىندا باعالاۋ قاعازدارى بويىنشا وقۋشىلار وزدەرىن باعالايدى.
ءحى. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
قىزىلاعاش اۋىلى، ءى. جانسۇگىروۆ اتىنداعى ورتا مەكتەبىنىڭ
ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى جاۋىنبايەۆا نازيرا توقتاسىنوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: الگەبرالىق ورنەكتەردى قايتالاۋ (سلايد)
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلاردىڭ الگەبرالىق ورنەكتەر جانە ولاردى تۇرلەندىرۋدە قوسىندىنىڭ كوبەيتۋگە قاتىستى تەرىمدىلىك قاسيەتتەرى مەن ورتاق كوبەيتكىشتى جاقشا سىرتىنا شىعارۋ تەپە - تەڭدىكتەرىن ءتيىمدى پايدالانۋعا ماشىقتاندىرۋ؛
دامىتۋشىلىعى: وسى تاقىرىپ بويىنشا بىلىمدەرىن ومىردە، ءارتۇرلى جاعدايلاردا قولدانا بىلۋگە داعدىلاندىرۋ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ؛
تاربيەلىگى: وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، سىيلاستىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: قايتالاۋ
ساباقتا قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: توپپەن جانە جەكە، ويىن ارقىلى وقىتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، بانكتەردىڭ بەلگىلەرى، 1000، 5000، 10000 اقشالار بەينەسى، فيشكالار.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، سىنىپ تازالىعىن تەكسەرۋ، قاعاز قيىندىلارى ارقىلى ەكى توپقا ءبولۋ، وقۋشىلاردىڭ كوڭىل - كۇيلەرىن انىقتاۋ (ولار وزدەرىنىڭ كوڭىل - كۇيلەرىن قاعازعا تۇسىرەدى، ءبىر - بىرىنە كورسەتەدى).
وقۋشىلار: ءبىز ءبىر - بىرىمىزگە قۋانىش سىيلايمىز.
ءبىز قوناقتارعا قۋانىش سىيلايمىز،
ءبىز سىزگە قۋانىش سىيلايمىز.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ (اۋىزشا)
ءمۇعالىم ءبىر وقۋشىنىڭ جۇمىسىن تەكسەرىپ، قاتەلەرىن تۇزەتەدى. داپتەرى تەكسەرىلگەن وقۋشى دۇرىس جاۋابىن داۋىستاپ وقيدى، ال قالعان وقۋشىلار ءوز جۇمىستارىن تەكسەرەدى.
ءىىى. تەوريالىق بىلىمدەرىن تەكسەرۋ
ا) «قارلى كەسەك» ويىنى (ءمۇعالىم وقۋشىعا دوپتى لاقتىرىپ سۇراق قويادى، وقۋشى ونى قاعىپ الىپ جاۋاپ بەرەدى، سوسىن دوپتى مۇعالىمگە قايتارادى، وسىلايشا ءىس - ارەكەت قايتالانا بەرەدى)
1. تاڭبالارى ءارتۇرلى سانداردى قالاي قوسامىز؟
2. تەرىس سانداردى قالاي قوسامىز؟
3. ۇقساس قوسىلعىشتار دەگەنىمىز نە؟
4. قوسىندىنىڭ كوبەيتۋگە قاتىستى ۇلەستىرىمدىلىك قاسيەتىن تۇجىرىمداپ بەر.
5. ۇقساس قوسىلعىشتاردى قالاي بىرىكتىرەمىز؟
ءا) «كانە جىلدام ويلاڭدار، سوزدەردەن سويلەم قۇراندار» (وقۋشىلار سوزدەردەن سويلەم قۇراستىرادى)
1 - توپ. جاقشانىڭ الدىندا «+» تاڭباسى بولسا، جاقشانى اشقاندا جاقشا ىشىندەگى قوسىلعىشتاردىڭ ءوز تاڭبالارى ساقتالادى.
2 - توپ. جاقشانىڭ الدىندا «-» تاڭباسى بولسا، جاقشانى اشقاندا جاقشا ىشىندەگى قوسىلعىشتاردىڭ تاڭبالارى قاراما - قارسى تاڭبامەن الماستىرىلادى.
ءىV. اۋىزشا تاپسىرمالار.
ا) تەز شىعارىپ ەسەپتى، زەرەك بولىپ وسەيىك
1 - توپ.
1) - 4+7، 1؛ 2) - 4+0، 5؛ 3) - 4+7، 25؛ 4)- 4+9؛ 5)- 4+2، 5؛ 6)- 4+72، 1
2 - توپ.
2) - 9+15؛ 2) - 9+10، 25؛ 3) - 9+0، 2؛ 4)- 9+11؛ 5)- 9+3، 5؛ 6)- 9+7، 2
ءا) تەپە - تەڭدىكتى ساقتايىق، جاقشانى تەز اشايىق
1) - 3(ا - 2b)؛
2) - 4(7 - 2b)
V. پراكتيكالىق بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
ا) ۇقساس مۇشەلەردىڭ استىن سىزىپ، بىرىكتىرىڭدەر
2اb+3a - 5ab
7c - 3cd - 5dc
ءا) قانداي ورنەك تىعىلدى؟ قانە تاۋىپ كورەيىك.
6x - …- 13x=- 7x - 9
6x -…- 13x+1 - 4x=…- 8
Vءى. بانك ويىنىن پايدالانىپ ەسەپتەر شىعارۋ. بانك - قارجى مەكەمەسى وندا بارلىق حالىق، بارلىق مەكەمەلەر، كاسىپورىندار قاراجاتتارىن جينايدى جانە نەسيە بەرەدى. وقۋشىلاردى ەكى توپقا بولەمىز. ءار توپقا بانك اتاۋى بەرىلەدى. 1 - توپ. حالىق بانك، 2 - توپ بتا بانكى. 2 توپتىڭ پرەزيدەنتىن سايلايمىز. قالعان وقۋشىلار سالىمشىلار. ءار بانكتىڭ تاپسىرمالارى 1 مىڭدىق، 5 مىڭدىق، 10 مىڭدىق بەينەلەنگەن اقشالى كارتوچكالارعا جازىلادى.
1 مىڭدىق بەينەلەنگەن اقشادا وقۋشىنىڭ مىندەتتى دەڭگەيىنە بايلانىستى، ياعني جەڭىل تاپسىرمالار بەرىلەدى.
5 مىڭدىق بەينەسىندە ءسال كۇردەلى تاپسىرمالار.
10 مىڭدىق بەينەسىندە قيىندىعى جوعارى تاپسىرمالار بەرىلەدى.
2 توپتاعى ءار وقۋشىلار ءوز دەڭگەيىنە بايلانىستى ءوزى شىعارعان ەسەپ تەڭگەلەردى ءوز بانكىسىنە سالىپ وتىرادى. قاي بانك قارجىسىنىڭ ءوسىمى كوپ بولسا، سول بانك جەڭىسكە جەتەدى.
1 مىڭدىق №801؛ 5 مىڭدىق №809؛ 10 مىڭدىق №818
Vءىى. ماتەماتيكالىق ديكتانت
1) - 4س*3d؛ 2)- 0، 2a*(- 3b)؛ 3).
VءىىI. «مۇنى ءبىلىپ جۇرەيىك، زەينىمىزگە تۇيەيىك!»
(بۇل تاپسىرما ومىرگە بايلانىستى بولادى) بۇل تاپسىرمانى وقۋشىلار توپپەن بىرىگە وتىرىپ ورىندايدى.
مىسال. كوپ قاباتتى ءۇيدىڭ ءبىر قابىرعاسى كەسكىندەلگەن. ءۇيدىڭ بەرىلگەن قابىرعاسىنىڭ ۇزىندىعى n م، بيىكتىگى m م. قابىرعادا بيىكتىگى ح م ەنى ۋ م ءبىر ەسىك جانە قابىرعاسى ا م ون التى كۆادرات تەرەزەلەرى بەرىلگەن. سۋرەتتى سالىپ، قابىرعانىڭ بويالعان بولىگىنىڭ اۋدانىن تابىڭدار.
ءىح. قورىتىندىلاۋ.
بالالار بۇگىنگى ساباقتا نەنى ۇيرەندىڭدەر؟
الگەبرالىق ورنەكتەردىڭ ومىردە پايدالانۋعا بولادى ما؟ مىسال كەلتىرىڭدەر.
ح. وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالاۋ. ساباقتاعى ءاربىر دۇرىس ورىندالعان تاپسىرمالارى ءۇشىن فيشكالار بەرىلىپ وتىرادى جانە ءار توپتىڭ الدىندا باعالاۋ قاعازدارى بويىنشا وقۋشىلار وزدەرىن باعالايدى.
ءحى. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
