التى الاشتىڭ الىبى اقىن اباي
اباي قۇنانباي ۇلى عۇلاما، ويشىل، اقىن، اعارتۋشى، ۇلتتىڭ جاڭا ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، اۋدارماشى، كومپوزيتور رەتىندە ەل تاريحىندا وشپەس ءىز قالدىرعانى ءسوزسىز. قۇنانباي بالالارىنىڭ ىشىندەگى ەڭ قابىلەتتىسى اباي بولاتىن. ول ون ءۇش جاسىندا رۋ اراسىنداعى ماسەلەلەرگە بەلسەندى ارالاسىپ، تاجىريبە جيناپ، اكەسى قۇنانباي قاجىنىڭ ساياسي قارسىلاستارىنا قاتىستى قارسى ءۋاج ايتىپ وتىرعان. ونىڭ ولەڭدەرى مەن قارا سوزدەرىندە ۇلت بولمىسى، ءبىتىمى، تۇرمىسى، تىرشىلىگى، دۇنيەتانىمى، مىنەزى، جانى، ءدىنى، ءدىلى، ءتىلى، رۋحى كورىنىس تاۋىپ، كەيىن اباي الەمى دەگەن بىرەگەي قۇبىلىس رەتىندە باعالانادى. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «اباي جولى» ەپوپەياسىن وقۋ ارقىلى دا تانىم-نانىمىمىزدى كەڭەيتىپ، تەرەڭدەتە تۇسەمىز. الايدا تۇرسىن جۇرتباي «قازاق ادەبيەتى» گازەتىندەگى سۇحباتىندا «اباي جولى» -ابايدىڭ ءوز ءومىرى ەمەس دەگەن بولاتىن: «ومىرلىك شىندىق بىتكەن جەردەن-كوركەم شىندىق باستالادى» (يۋ. تىنيانوۆ). سوندىقتان دا «اباي جولىنداعى» سۋرەتتەلگەن سيۋجەتتىك وقيعالار-مۇحتار اۋەزوۆتىڭ كوركەم شىندىعى. كوركەم شىعارمانىڭ باستى زاڭدىلىعى دا سول. قيىننان قيىستىرا وتىرىپ، مىڭ ومىرلىك شىندىقتان ءبىر كوركەم شىندىق جاساۋ كەرەك. ايتپەسە، «سوقتىقپالى، سوقپاقسىز، ەتەك باستىلىقتى» بەينەلەنگەن شىعارما بولىپ شىعار ەدى – دەلىنگەن.
پرەزيدەنت ق. توقايەۆتىڭ قاڭتاردا 9-ى كۇنى «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندە جاريالانعان «اباي جانە ءححى عاسىرداعى قازاقستان» اتتى ماقالاسىندا ۇلى اقىننىڭ مەرەي تويىنا وراي، ۇلتتىق سانانى ساقتاۋ جانە ونى زامان تالابىنا بەيىمدەۋ مەملەكەتتىك ماڭىزى بار ماسەلەگە اينالىپ وتىرعانىن اتاپ كورسەتەدى. پرەزيدەنت ماقالاسىنىڭ ماعان ايرىقشا اسەر ەتكەن تۇسى – اباي مۇراسى ارقىلى ۇلتتى جاڭا ساپالىق دەڭگەيگە كوتەرۋ يدەياسى.
مەملەكەت باسشىسى اتالعان ماقالاسىندا ۇلى اقىننىڭ 175 جىلدىعىنا وراي وتكىزىلەتىن ءىس-شارالار جونىندە اتاپ ءوتتى.
1. تامىز ايىندا سەمەي قالاسىندا يۋنەسكو-مەن بىرلەسىپ وتكىزىلەتىن «اباي مۇراسى جانە الەمدىك رۋحانيات» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنسيا ەڭ باستى شاراعا اينالادى.
2. قازان ايىندا نۇر-سۇلتان قالاسىندا «اباي جانە رۋحاني جاڭعىرۋ ماسەلەلەرى» دەگەن تاقىرىپتا حالىقارالىق كونفەرەنسيا وتەدى.
3. ۇلى اقىن ابايدىڭ شىعارمالارى الەمنىڭ ون تىلىنە اۋدارىلىپ، باسىلىپ شىعارىلادى. اتاپ ايتقاندا اعىلشىن، اراب، جاپون، يسپان، يتاليان، جۇڭگو، نەمىس، ورىس، تۇرىك، فرانسۋز تىلدەرىنە اۋدارىلادى.
4. اقىننىڭ ءومىرى، مۇراسى، قازاق مادەنيەتىنىڭ دامىتۋداعى ءرولى تۋرالى بىرنەشە دەرەكتى فيلم جانە «اباي» تەلەسەريالى تۇسىرىلەدى.
5. اقىن تويىنا وراي رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق دەڭگەيدە تەاتر جانە مۋزىكا فەستيۆالدارى وتەدى. بيىلعى بايگەلەر اباي شىعارماشىلىعىنا ارنالادى. ادەبيەت جانە ونەر سالاسىنداعى ۇزدىك شىعارمالارعا بەرىلەتىن مەملەكەتتىك سىيلىق ەندى «اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىق» دەپ اتالاتىن بولادى.
6. ابايدىڭ تۇلعاسى مەن مۇراسىن ۇلىقتاۋ شەتەلدەردە دە جالعاسادى. رەسەيدەگى، فرانسياداعى، ۇلىبريتانياداعى جانە باسقا دا مەملەكەتتەردەگى قازاقستاننىڭ ەلشىلىكتەرى جانىنان «اباي ورتالىقتارىن» قۇرۋ جوسپارلانىپ وتىر.
7. شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اقشوقى ەلدى مەكەنىندەگى قۇنانباي وسكەنباي ۇلى اۋلەتىنىڭ قورىمى اباتتاندىرىلادى. سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسى اباي تۇلعاسىن جوعارى دارەجەدە دارىپتەۋ ءۇشىن ۇكىمەتكە ءبىرقاتار تاپسىرمالار بەردى.
8. سەمەي قالاسىن الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تۇرعىدان كەشەندى دامىتۋ جۇمىستارى قولعا الىنادى
9. مەرەيتوي جىلى اياسىندا ابايدىڭ قاستەرلى مەكەنى-ايگىلى جيدەبايدا اباتتاندىرىپ، ۇلى اقىننىڭ رۋحىنا تاعزىم ەتۋگە كەلەتىن جۇرتشىلىققا قولايلى جاعداي جاسالاتىن بولدى.
10. «اباي» جۋرنالىنا مەملەكەت تاراپىنان قولداۋ كورسەتىلەدى.
وسى جانە باسقا دا اۋقىمدى شارالار ۇلى ابايدىڭ رۋحىنا تاعزىم ەتىپ، ونىڭ مول مۇراسىن دارىپتەۋ ءۇشىن وتكىزىلمەك.
ءار قازاقتىڭ تورىندە دومبىرا تۇرسىن دەگەن ۇعىم قالىپتاسقانىن جاقسى بىلەمىز. سول سياقتى ءار شاڭىراقتا ابايدىڭ كىتابى مەن مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «اباي جولى» رومانى تۇرۋى كەرەك دەپ سانايمىن. اباي سىنى-اۋىر سىن. جالپى ءومىردىڭ قاي سالاسىندا دا ابايدىڭ اقىلىن ايتساق، ايتقانىن ىستەسەك، ەل رەتىندە ەڭسەلەمىز، مەملەكەت رەتىندە مۇراتقا جەتەمىز. توقسان اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنى «ادامزات باردا اباي بار». اباي-دۇنيە تۇرعانشا تۇراتىن تۇلعا!
مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ «اباي جانە ءححى عاسىرداعى قازاقستان» اتتى ماقالاسى وندا ايتىلعان وردالى، وزىق ويلارىمەن، جاھاندىق ءمانى بار ۇسىنىس، يدەيالارىمەن اسا قۇنارلى، اسا قۇندى ەڭبەك، كۇندەلىكتى ءومىرىمىزدىڭ باعىتىن ايقىنداپ تۇرعان باعدارشام، اداستىرماس اق جۇلدىز.
ءيا، ادامزات باردا-اباي بار. اباي-دۇنيە تۇرعانشا تۇراتىن تۇلعا!
ورازالييەۆا اقنيەت
You Might Also Like
-
ەكى اۋىل جەرگە تالاسىپ توبەلەسىپ، ءبىر جاقتىڭ جىگىتتەرى تاياق جەپ قايتسا كەرەك، تاياق جەگەن اۋىلدا ءبىر الكەۋدەلەۋ جىگىت بار ەكەن، ول توبەلەسكە قاتىناسا الماي قالىپتى دا، جەڭىلىپ قايتقان جىگىتتەرگە:
-
بىرەۋ ناۋقاستانىپ قالعان قۇرداسىنىڭ كوڭىلىن سۇراي بارىپتى. ونى كورگەن قۇرداسىنىڭ كوڭىلى بوساپ:
