InfoHub Logo

(ومىردەن الىنعان)

بۇل وقيعانىڭ قاي كەزدە ورىن العانىن ەسىمە تۇسىرە المادىم. ءبىراق ارعى جىلدىڭ جاز ايىندا وتكەنى ءالى ەسىمدە. قالانىڭ ورتالىق كوشەلەرىنىڭ بىرىندە كەلە جاتقانىمدا، كوشە بويىنان 70 جاستى ەڭسەرىپ قالعان اجەيدى بايقاپ قالدىم. قولىندا ءوزى ازەر ۇستاپ كەلە جاتقان ەكى دورباسى بار ەدى. شارشاعاندىعى سونشا دەم الىسى جۇرگەن سايىن ايقىن ەستىلىپ كەلە جاتىر. احلاپ، ۇحلەپ اۋلاداعى كىشكەنە ورىندىقتاردىڭ بىرىنە جايعاسا كەتتى. قالتاسىنان قول ورامالىن سۋىرىپ، ماڭدايىنان شىققان ىستىق تەردى سۇرتە باستادى. اندا-ساندا كوز جانارى جاسقا تولىپ، مونشاقتاي ءۇزىلىپ-ۇزىلىپ اعا باستادى. جانىنا جاقىنداپ نە سەبەپتەن كوزىنە جاس الىپ وتىرعانىن سۇراعىم دا كەلگەن بولاتىن، الايدا مازاسىن العىم كەلمەدى. جاي عانا سىرتىنان بايقاعىم كەلدى. اينالاسىنا جالتاقتاي قاراي بەرەدى. كوز جانارى جولعا قاراي تۇسە بەرەدى. بىرەۋدى كۇتىپ وتىرعانداي. كۇتكەننەن ءۇمىتى ۇزىلگەننەن كەيىن بە ءوزىنىڭ جۇرگەن جولىنا كەرى بۇرىلىپ مەنەن الىستاي بەردى. الىستاي بەردى...

بۇل اجەي جالعىز ۇلىن ۇيلەندىرمەي تۇرىپ وتە باقىتتى ادام ەدى. ۇلى: سۇڭعاق بويلى، ءتۇر دەسە ءتۇرى بار، وي دەسە ويى بار، اقىلدى، بويىندا ءبىر ءمىن جوق ازامات. ءوز ورتاسىندا بەدەلدى، ءوز جۇمىسىندا العىر. تەك اجەيدىڭ ۇلىنا قاتىستى جالعىز عانا ۋايىمى بولاتىن. ول-30 دان جاڭا عانا اسقان جالعىز ۇلىن ۇيلەندىرۋ ارمانى. اراعا كوپ ۋاقىت سالار-سالماستان كوپتەن كۇتكەن ارمانى دا ورىندالدى. ۇلى اناسىنىڭ كوپتەن بەرى ۇلىنان ەستىگىسى كەلىپ جۇرگەن: "مەن ۇيلەنەمىن" دەگەن ءسوزدى ايتقاندا اناسىنىڭ ۋايىمىن سەيىلتى. اناسىنىڭ قۋانىشىندا شەك جوق. ماز-مەيرام. ارينە، انا دەگەن بالاسى ءۇشىن وزىنەن قاتتى ۋايىمدايدى عوي. «ءبىزدىڭ ۇيدە دە ۇلكەن قۋانىش بولادى ەكەن-اۋ»، دەپ قۋانىشىندا شەك جوق. بىر-ەكى اي وتەر-وتپەستەن ۇلى قالىندىعىن تانىستىرىپ ۇيىنە الىپ كەلدى. اناسى كەلىنىنەن بەتەر قاتتى تولقىپ ءجۇر. نەدە بولسا شاڭىراعىندا ەڭ العاشقى توي بولعالى جاتىر. ۇيقىسىز، دامىلسىز كۇندەر باستاۋ الدى. "تويدىڭ بولعانىنان بولارى قىزىق"، دەگەن سياقتى بۇل سالتاناتقا ازىرلىك قىزۋ جۇرگىزىلۋدە. ءسويتىپ، كوپتەن ارمان بولعان تويدا ءوز ساتىمەن وتكىزىلدى. اجەي وتە باقىتتى. كەلىنىن ءوز قىزىنداي كورىپ، بار بىلەتىنىن ۇيرەتىپ، جىلى سوزدەرىن اياماي جاقسىلىققا تاربيەلەدى. ۇيرەتەرىن ۇيرەتتى. كورسەتەتىنىن كورسەتتى. كەلىنى دە ەنەسىنىڭ ايتقانىنىڭ ءبىرىن قالدىرماي جاساپ كوڭىلىنەن شىعىپ جۇرەدى. وكىنىشتىسى، اجەيدىڭ بۇل قۋانىشى كوپكە سوزىلا قويعان جوق. 2-3 اي وتەر-وتپەستەن كەلىنى اجەيگە جالعىز ۇيگە شىعامىز دەگەن تالاپ قويدى. اجەي قال دەپ تە ايتتى، سەندەردەن باسقا مەنىڭ ەشكىمىم جوق دەپ تە ايتتى. ءبىراق كەلىنى ەنەسىنىڭ ءسوزىن ەلەمەدى. ءتىپتى، توعىز اي، توعىز كۇن قۇرساعىندا كوتەرىپ، ماپەلەپ باعىپ قاققان جالعىز ۇلى دا اناسىنىڭ سوزىنە قۇلاق اسپادى. باسىندا ۇلى اناسىنىڭ ءسوزىن سويلەپ ءجۇردى. كەيىننەن ۋاقىت وتە كەلە ايەلىنىڭ بارلىق سوزدەرىنە، قويعان تالاپتارىنا باعىنا باستادى. ۇلى ءبىز قالاعا كەتكەلى جاتىرمىز، بىزبەن بىرگە كەتكىن كەلسە ءجۇر دەگەن سىناي ءبىلدىردى. ال اجەي بولسا، ءوزىنىڭ ءومىرىنىڭ كوپ جىلدارى وتكەن پاناسىن سۋىتقىسى كەلمەدى. قازاقتا قارا شاڭىراققا وتباسىنىڭ كەنجە ۇلى ۇستاپ قالۋى كەرەك دەگەن تۇسىنىگى بار بولاتىن. اناسى وسى ءسوزدى ءتۇسىندىرىپ تە ايتتى. ءبىراق بالاسى تىڭدامادى. امال نە، جالعىزدان جالعىز قالعىسى كەلمەگەندىكتەن ۇلى مەن كەلىنىنە ىلەسىپ، قالاعا اتتانىپ كەتە باردى. قالاعا كەلگەننەن كەيىن ەنەسى كەلىنىنىڭ باسقاشا زاڭ ورناتىپ، ءوز تىرلىكتەرىن، ءوز ادەتتەرىن شىعارا باستاعانىن بايقادى. ءۇي ىسىمەن اينالىسۋدان، ءتىپتى، تۇندەلەتىپ جۇرەتىن كەزدەردى، قوڭبايتىن كەزدەردى دە شىعارا باستادى. بۇل قىلىقتارى ارينە، ەنەسىنە ونشا ۇنامايتىن. كەيىن ەنەسىنە زەكىپ سويلەيتىندى دە شىعارا باستادى. بار سەبەبى: ەنەسىنىڭ بىر-ەكى ءسوزىن كوتەرە الماۋى ەدى. سول كەزدەردەن باستاپ ەنە مەن كەلىنىنىڭ اراسى سۋي باستادى. اناسى ۇلىنا كەلىنىنىڭ اراسىندا بولىپ جاتقان جايتتاردى بىلدىرگىسى كەلمەدى. سەبەبى: ۇلى مەن كەلىنىنىڭ اراسىنا تۇسكىسى كەلمەگەن بولاتىن. بار ارمانى-جالعىز ۇلىنىڭ باقىتتى بولۋى ەدى. قولىنان باسقا نە كەلەدى. انا جۇرەگى-بالام دەپ سوعادى عوي. وسىنداي كۇندەردىڭ بىرىندە كەلىنى ەنەسىنە ۇيدەگى شارۋالارمەن اينالاسۋىن سۇراعان بولاتىن. ەنەسى جارايدى، كەلىنىمە كومەكتەسە قويايىن دەپ كومەكتەسە باستادى. ءبىر كەزدە اجەي قولىنان بايقاۋسىزدان شەلەكتەگى سۋدى توگىپ الادى. مۇنى كورگەن كەلىنى ەنەسىنىڭ جاساعان ىسىنە كوز جۇما الماي وزىنەن كەشىرىم سۇراۋىن سۇرادى. - «مەن ساعان نە ىستەدىم، قۇلىنىم-اۋ. بار جازىعىم ساعان كومەكتەسكەنىم بە؟»، دەپ اجەي جىلاي باستادى. - «ءسىزدىڭ پايداڭىزدان زيانىڭىز كوپ. كوزگە كۇيدىرگى بولماي كيىمدەرىڭىزدى جيناپ ءوز بولمەڭىزدى بوساتىڭىز. ءسىزدىڭ ورنىڭىزعا سول بولمەنى پايدالى ادامعا جالعا بەرەيىن. ءسىز ۇيىمىزدە ەشبىر اقشا تولەمەي تۇرىپ جاتقانىڭىزعا كوزىمدى جۇمدىم. الايدا، مىنانداي تىرلىگىڭىزگە كوز جۇما المايمىن دەپ اجەيدىڭ كوڭىلىنە قاراماي اۋىر سوزدەرىن جاۋدىرىپ جاتتى. انا جۇرەگى بۇل سوزدەرگە شىداسىڭ با. كوزىنە جاس الىپ، كيىمدەرىن جيناپ كەتىپ قالدى. ۇيدەن اقىرىن-اقىرىن ادىمداپ، ومىرىڭدە بارىپ كورمەگەن قارتتار ۇيىنە كەلدى. كەلەسى كۇنى عيماراتتىڭ قىزمەتشىلەرى اجەيگە ءبىر كىسى كەلىپ تۇرعانىن ايتتى. بارىپ قاراسا ءوزىنىڭ جالعىز ۇلى ەكەن. بارلىق جاعدايدى ۇمىتقان اجەي: مەنى ۇيگە الىپ كەتەتىن شىعار، دەپ ەزۋىنە كۇلكى ءۇيىرىلدى. ءبىراق بۇل ويلاعانى تەك قانا قيال عانا بولىپ شىقتى. ۇلى بىزبەن بىرگە تۇرعىن كەلسە، كەلىنىننىڭ ءسوزىن تىڭدا، ايتپەسە وسىندا قالا بەر دەپ تالاپ قويا باستادى. ۇلىنىڭ بۇل ءسوزى اناسىنىڭ جۇرەگىنە وق تيگەندەي شانشۋ بولىپ قادالدى. ارينە، اجەي بۇل تالاپقا مۇلدەم كەلىسپەدى. ول ۇيگە بارىپ، كەلىنمەن كەلىن بولعانشا، وسىندا ءومىرىمنىڭ سوڭىنا دەيىن ءومىر سۇرگەنىم ەكى ەسە جاقسى دەپ جىلاي باستادى. ۇلى اناسىنىڭ كوز جاسىنا قاراماستان ءوز ەركىن ءوزىڭ دە، دەپ اناسىنا قولىن سىلتەپ كەتە باردى. ارتىندا اناسى جىلاپ قالا بەردى. اجەنىڭ قولىنان ەش دارمەن كەلمەدى. قارعايىن دەسە جالعىز بالاسى، ءومىرىنىڭ جالعىزى، ماقتايىن دەسە بۇل جاساعان ءىسىن كەشىرە المايدى. سودان اجەي كۇندە قارتتار ءۇيىنىڭ اۋلاسىنا شىعىپ، ىشىنەن: بالام مەنى الىپ كەتەتىن شىعار. قاتەسىن تۇسىنەر، دەپ كۇندە جول جاققا قاراي بەرەدى. بار كۇنى سولاي وتۋدە. باسقا قولىنان نە كەلەدى؟ ەشتەڭە كەلمەيدى. وكىنىشتى...

ايدانا بورانبايەۆا يننوۆاسيالىق ەۋرازيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 3-كۋرس ستۋدەنتى پاۆلودار قالاسى

---