اق بوران. ج. جۇماحانوۆ
شقو، اياگوز قالاسى،
«№5 جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەپ» كمم
باستاۋىش كلاسس ءمۇعالىمى
قىزجانوۆا راۋيا ايمۇحامەت قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اق بوران. ج. جۇماحانوۆ.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى جەكەن جۇماحانوۆتىڭ ومىربايانىمەن، «اق بوران» ماتىنىمەن تانىستىرۋ. ماتىنگە تالداۋ جۇرگىزە وتىرىپ، اۆتوردىڭ نەگىزگى ويىن اشۋ. وقۋشىلارعا باعىت، باعدار بەرە وتىرىپ، وزدىكتەرىمەن جۇمىس ىستەۋ. وي - ءورىسىن دامىتۋ، ءبىلىم ىسكەرلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ. ءوز ويىن ادەبي تىلمەن ورنەكتەي بىلۋگە ماشىقتاندىرۋ. تۋعان جەرىنىڭ تابيعاتىن سۇيە بىلۋگە، تابيعي قۇبىلىستاردى باقىلاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: وي قوزعاۋ، سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، ءتىل دامىتۋ، اڭگىمە قۇراۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: يت، بوران ءۋىلى (دىبىس)، اۆتور سۋرەتى، قىسقى بوران سۋرەتى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ: دۇربەلەڭ. و. اۋباكىروۆ.
وسپانحان اۋباكىروۆ كىم؟
قانداي ولەڭىمەن تانىستىق؟
بۇل ولەڭ قانداي شىعارما تۇرىنە جاتادى؟
ساتيرا دەگەنىمىز نە؟
ولەڭ نەگە دۇربەلەڭ دەپ اتالادى؟
دۇربەلەڭ ءسوزىنىڭ ماعىناسى.
دارىگەر بەكتايدىڭ ىستەگەن قۋلىعىن ءبىلدى مە؟
بەكتايدىڭ ىسىنە سەن قانداي باعا بەرەسىڭ؟
ولەڭدى رولگە ءبولىپ وقىتۋ.
وسپانحان اۋباكىروۆتىڭ تاعى قانداي مىسالدارىمەن تانىسىپ ەدىك؟
(ءسۇت قالاي ۇيىقتادى؟، ارا مەن شىبىن؟) بۇل مىسالداردان ءبىز نە ۇيرەنىپ ەدىك؟
ءىىى. جاڭا ساباققا دايىندىق:
قاناتى جوق ۇشادى،
اياعى جوق جۇرەدى،
اۋزى جوق ۇليدى. (بوران)
ءقازىر قاي مەزگىل؟
قىستا قانداي تابيعات قۇبىلىستارى بولادى؟ (ءۇنتاسپاسپادان ۇلىعان بوران دىبىسىن تىڭداتۋ).
كوز الدارىڭا نە ەلەستەدى؟
وزدەرىڭدى وسى بوراننىڭ ورتاسىندا تۇرمىز دەپ ەسەپتەڭدەر.
بۇگىنگى ساباعىمىز نە تۋرالى بولماق دەپ ويلايسىڭدار؟
كىرىسپە. جەكەن جۇماحانوۆتىڭ «اق بوران» ماتىنىمەن تانىسىمىز.
وزدەرىڭ جاڭ بوران داۋىسىن ەستىگەندە قالاي سەزىندىڭدەر؟
ولاي بولسا، اق بوران ءماتىنىنىڭ كەيىپكەرىنىڭ باسىنان نە كەشكەنىن جاقسى تۇسىنەتىن بولاسىڭدار؟
جەكەن جۇماحانوۆ 5 جەلتوقساندا 1913 جىلى شىعىس قازاقستان وبلىسى اباي اۋدانى قاراۋىل اۋىلىندا تۋعان. سەمەيدەگى پەد ۋچيليششەنى بىتىرگەن. 1941 - 1945 جىلدارى ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسقان. مانشۇكپەن بىرگە مايداندا بولعان. مانشۇك تۋرالى وچەركتەر جازعان. ءوزىمىزدىڭ جەرلەسىمىز. ەندەشە ماتىندەگى تابيعي قۇبىلىس ءوزىمىزدىڭ ءوڭىرىمىزدىڭ قىسقى قۇبىلىسى.
ءماتىندى مانەرلەپ ەكى وقۋشىعا وقىتۋ.
داپتەرمەن جۇمىس:
«ءتۇرتىپ الۋ» ستراتەگياسى.
وقۋشىلار وقۋلىقتاعى ءماتىندى وقي وتىرىپ، تۇسىنبەگەن سوزدەردى تابادى.
سوزدىك جۇمىس: ىشقىندى – قاتتى سوعادى،
ەكىلەنە – جەلدىڭ ەكىلەنە سوعادى
بۇلكەك – اتتىڭ جەلىپ ءجۇرۋى.
سەرگىتۋ ءساتى:
ىشتەي وقۋ. قاتارعا تاپسىرما.
قاتار. قىستىڭ سۋرەتىن بەرەتىن جەرلەردى تاۋىپ وقىپ ايتىپ بەرەدى.
قاتار. جازۋشىنىڭ بورانعا ادام قيمىلىن بەرە سۋرەتتەگەن جولدارىن تاۋىپ وقىپ، اڭگىمەلەيدى.
قاتار. قاسىمنىڭ ىشكى ويىن بەرەتىن جولداردى تاۋىپ وقى، اڭگىمەلە.
ءماتىندى بولىكتەرگە ءبولۋدى، ات قويۋدى تاپسىرۋ.
ءبىلىمدى جيناقتاۋ: سۇراق - جاۋاپ ءادىسى.
قاسىم قايدا وقيدى؟
قاسىمنىڭ بوراندا اداسپاۋىنا نە سەبەپ بولدى؟
ول نەنى ەسىنە الدى؟
ونى تاباندىلىعىن، اقىلدىلىعىن قانداي ءىس - ارەكەتىنەن بايقاۋعا بولادى؟
قاسىمنىڭ ورنىندا بولساڭ سەن نە ىستەر ەدىڭ؟
اۆتور بۇل اڭگىمەن نەگە جازدى دەپ ويلايسىڭدار؟
«ادەبيەت لوتوسى»
قاسىم
دالەل
ۇلكەننىڭ ءسوزىن تىڭدايتىنى
بايقاعىشتىعى
شىدامدىلىعى
1.«ۇسىك اياقتان باستالادى» دەۋشى ەدى ۇلكەندەر.
2. ات تۇمسىعىن قار استىندا قالعان ءبىر مايا پىشەنگە تىرەپتى...
3. الدان سوققان بوراندى ەلەمەي، قاسىم جيرەنگە قامشى باستى...
1 - قاتار.
5 جولدى ولەڭ قۇراستىرۋ.
1. زات ەسىم. كىم؟
2. سىن ەسىم. قانداي؟
3. ەتىستىك. نە ىستەيدى؟
4. 4 سوزدەن قۇرالعان سويلەم.
5. بالاما ءسوز.
2 - قاتار. قىس تۋرالى ماقال - ماتەل.
3 - قاتار. قىسقا بايلانىستى حالىق بولجامدارى.
ءتۇيىن: قاسىمنىڭ اقىلدىلىعى، شىدامدىلىعى، ۇلكەندەردەن كورگەن - بىلگەندەرىن ەستە ساقتاي وتىرىپ، وزىنە كەرەك بولعان كەزدە پايدالانا ءبىلۋى.
باعالاۋ: قار ۇلپاسىمەن باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: ءماتىندى وقىپ، مازمۇنداۋ. «مەنىڭ قىزىقتى ءبىر كۇنىم» شىعارما.
«№5 جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەپ» كمم
باستاۋىش كلاسس ءمۇعالىمى
قىزجانوۆا راۋيا ايمۇحامەت قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اق بوران. ج. جۇماحانوۆ.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى جەكەن جۇماحانوۆتىڭ ومىربايانىمەن، «اق بوران» ماتىنىمەن تانىستىرۋ. ماتىنگە تالداۋ جۇرگىزە وتىرىپ، اۆتوردىڭ نەگىزگى ويىن اشۋ. وقۋشىلارعا باعىت، باعدار بەرە وتىرىپ، وزدىكتەرىمەن جۇمىس ىستەۋ. وي - ءورىسىن دامىتۋ، ءبىلىم ىسكەرلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ. ءوز ويىن ادەبي تىلمەن ورنەكتەي بىلۋگە ماشىقتاندىرۋ. تۋعان جەرىنىڭ تابيعاتىن سۇيە بىلۋگە، تابيعي قۇبىلىستاردى باقىلاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: وي قوزعاۋ، سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، ءتىل دامىتۋ، اڭگىمە قۇراۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: يت، بوران ءۋىلى (دىبىس)، اۆتور سۋرەتى، قىسقى بوران سۋرەتى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ: دۇربەلەڭ. و. اۋباكىروۆ.
وسپانحان اۋباكىروۆ كىم؟
قانداي ولەڭىمەن تانىستىق؟
بۇل ولەڭ قانداي شىعارما تۇرىنە جاتادى؟
ساتيرا دەگەنىمىز نە؟
ولەڭ نەگە دۇربەلەڭ دەپ اتالادى؟
دۇربەلەڭ ءسوزىنىڭ ماعىناسى.
دارىگەر بەكتايدىڭ ىستەگەن قۋلىعىن ءبىلدى مە؟
بەكتايدىڭ ىسىنە سەن قانداي باعا بەرەسىڭ؟
ولەڭدى رولگە ءبولىپ وقىتۋ.
وسپانحان اۋباكىروۆتىڭ تاعى قانداي مىسالدارىمەن تانىسىپ ەدىك؟
(ءسۇت قالاي ۇيىقتادى؟، ارا مەن شىبىن؟) بۇل مىسالداردان ءبىز نە ۇيرەنىپ ەدىك؟
ءىىى. جاڭا ساباققا دايىندىق:
قاناتى جوق ۇشادى،
اياعى جوق جۇرەدى،
اۋزى جوق ۇليدى. (بوران)
ءقازىر قاي مەزگىل؟
قىستا قانداي تابيعات قۇبىلىستارى بولادى؟ (ءۇنتاسپاسپادان ۇلىعان بوران دىبىسىن تىڭداتۋ).
كوز الدارىڭا نە ەلەستەدى؟
وزدەرىڭدى وسى بوراننىڭ ورتاسىندا تۇرمىز دەپ ەسەپتەڭدەر.
بۇگىنگى ساباعىمىز نە تۋرالى بولماق دەپ ويلايسىڭدار؟
كىرىسپە. جەكەن جۇماحانوۆتىڭ «اق بوران» ماتىنىمەن تانىسىمىز.
وزدەرىڭ جاڭ بوران داۋىسىن ەستىگەندە قالاي سەزىندىڭدەر؟
ولاي بولسا، اق بوران ءماتىنىنىڭ كەيىپكەرىنىڭ باسىنان نە كەشكەنىن جاقسى تۇسىنەتىن بولاسىڭدار؟
جەكەن جۇماحانوۆ 5 جەلتوقساندا 1913 جىلى شىعىس قازاقستان وبلىسى اباي اۋدانى قاراۋىل اۋىلىندا تۋعان. سەمەيدەگى پەد ۋچيليششەنى بىتىرگەن. 1941 - 1945 جىلدارى ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسقان. مانشۇكپەن بىرگە مايداندا بولعان. مانشۇك تۋرالى وچەركتەر جازعان. ءوزىمىزدىڭ جەرلەسىمىز. ەندەشە ماتىندەگى تابيعي قۇبىلىس ءوزىمىزدىڭ ءوڭىرىمىزدىڭ قىسقى قۇبىلىسى.
ءماتىندى مانەرلەپ ەكى وقۋشىعا وقىتۋ.
داپتەرمەن جۇمىس:
«ءتۇرتىپ الۋ» ستراتەگياسى.
وقۋشىلار وقۋلىقتاعى ءماتىندى وقي وتىرىپ، تۇسىنبەگەن سوزدەردى تابادى.
سوزدىك جۇمىس: ىشقىندى – قاتتى سوعادى،
ەكىلەنە – جەلدىڭ ەكىلەنە سوعادى
بۇلكەك – اتتىڭ جەلىپ ءجۇرۋى.
سەرگىتۋ ءساتى:
ىشتەي وقۋ. قاتارعا تاپسىرما.
قاتار. قىستىڭ سۋرەتىن بەرەتىن جەرلەردى تاۋىپ وقىپ ايتىپ بەرەدى.
قاتار. جازۋشىنىڭ بورانعا ادام قيمىلىن بەرە سۋرەتتەگەن جولدارىن تاۋىپ وقىپ، اڭگىمەلەيدى.
قاتار. قاسىمنىڭ ىشكى ويىن بەرەتىن جولداردى تاۋىپ وقى، اڭگىمەلە.
ءماتىندى بولىكتەرگە ءبولۋدى، ات قويۋدى تاپسىرۋ.
ءبىلىمدى جيناقتاۋ: سۇراق - جاۋاپ ءادىسى.
قاسىم قايدا وقيدى؟
قاسىمنىڭ بوراندا اداسپاۋىنا نە سەبەپ بولدى؟
ول نەنى ەسىنە الدى؟
ونى تاباندىلىعىن، اقىلدىلىعىن قانداي ءىس - ارەكەتىنەن بايقاۋعا بولادى؟
قاسىمنىڭ ورنىندا بولساڭ سەن نە ىستەر ەدىڭ؟
اۆتور بۇل اڭگىمەن نەگە جازدى دەپ ويلايسىڭدار؟
«ادەبيەت لوتوسى»
قاسىم
دالەل
ۇلكەننىڭ ءسوزىن تىڭدايتىنى
بايقاعىشتىعى
شىدامدىلىعى
1.«ۇسىك اياقتان باستالادى» دەۋشى ەدى ۇلكەندەر.
2. ات تۇمسىعىن قار استىندا قالعان ءبىر مايا پىشەنگە تىرەپتى...
3. الدان سوققان بوراندى ەلەمەي، قاسىم جيرەنگە قامشى باستى...
1 - قاتار.
5 جولدى ولەڭ قۇراستىرۋ.
1. زات ەسىم. كىم؟
2. سىن ەسىم. قانداي؟
3. ەتىستىك. نە ىستەيدى؟
4. 4 سوزدەن قۇرالعان سويلەم.
5. بالاما ءسوز.
2 - قاتار. قىس تۋرالى ماقال - ماتەل.
3 - قاتار. قىسقا بايلانىستى حالىق بولجامدارى.
ءتۇيىن: قاسىمنىڭ اقىلدىلىعى، شىدامدىلىعى، ۇلكەندەردەن كورگەن - بىلگەندەرىن ەستە ساقتاي وتىرىپ، وزىنە كەرەك بولعان كەزدە پايدالانا ءبىلۋى.
باعالاۋ: قار ۇلپاسىمەن باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: ءماتىندى وقىپ، مازمۇنداۋ. «مەنىڭ قىزىقتى ءبىر كۇنىم» شىعارما.
You Might Also Like
