سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
اس - ادامنىڭ ارقاۋى
اس - ادامنىڭ ارقاۋى
قازاق ءتىلى 5 سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى: دەنساۋلىقتىڭ نەگىزى – دۇرىس تاماقتانۋ ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ. تاعام اتاۋلارىنا بايلانىستى تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، ءماتىن مازمۇنىن مەڭگەرتۋ. ءماتىن مازمۇنىمەن جۇمىس جاساي وتىرىپ، ەستە ساقتاۋ، ساۋاتتى جازۋ، بايلانىستىرىپ سويلەۋ جانە ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەي ءبىلۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ءادىس - تاسىلدەر: سىني تۇرعىدان ويلاۋ، ويىن، دەڭگەيلىك وقىتۋ تەحنولوگيالارىنىڭ ەلەمەنتتەرى، اڭگىمەلەۋ، سۇراق - جاۋاپ، ويلاندىرۋ، مانەرلەپ وقۋ، قايتالاۋ، اۋدارما.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، ادەبيەت، ورىس ءتىلى.
كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، «جەتى قالپاق»، «جاڭبىر» ويىنى، سەرگىتۋ ءساتى، تىلەك اعاشى، ستيكەرلەر، پوستەر، سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ينتەراكتيۆ
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق
جۇمىس ءتۇرى: ينتەراكتيۆتى تاقتامەن، پوستەرمەن جۇمىس، جۇپتىق، توپتىق جۇمىس

ءى ۇيىمداستىرۋ
وقۋشىلار ولەڭ ارقىلى امانداسادى:
بىلەر قازاق بالاسى،
«سالەم» ءسوزدىڭ اناسى.
بارىنە دە ىزەتپەن
بىزدەر سالەم بەرەمىز!

*وقۋشىلارمەن امانداسۋ:
- سالەمەتسىزدەر مە!
«جاڭبىر» ويىنى
توپقا ءبولۋ
«وي شاقىرۋ»:
ءسىزدىڭ سۇيىكتى تاعامىڭىز؟
1. ءسىز بوس ۋاقىتىڭىزدا قازاقتىڭ قانداي ۇلتتىق تاعامدارىن دايىنداعاندى ۇناتاسىز؟
2. ۇلتتىق تاعامدارىمىزدىڭ ادام ومىرىنە ماڭىزى قانداي دەپ ويلايسىز؟
3. ۇلتتىق تاعام قاجەت دەپ ويلايسىز با؟
4. قاسيەتتى تاعام (نان)
ءىى. بۇگىن ساباقتىڭ تاقىرىبى: اس – ادامنىڭ ارقاۋى
1. جاڭا سوزدەرمەن جۇمىس:

سۋسىن – ناپيتوك
ساۋ ادام – زدوروۆىي چەلوۆەك
قۇرامىندا - ۆ سوستاۆە
اعزا – ورگانيزم
ۇسىنىس - پرەدلوجەنيە
قان تامىرى _ كروۆەنوسنىە سوسۋدى
قۇندىلىق - سەننوست
باتا – پوجەلانيە
ءسوز تىركەسىن نەمەسە سويلەم قۇراستىرۋ.
ەستەرىڭدە قالعان سوزدەردى پاراق بەتىنە جازىپ بەرۋ.

2. ماتىنمەن جۇمىس
قىمىز اۋرۋعا ەم، ساۋعا قۋات. قىمىزدىڭ دەنساۋلىققا تيگىزەر پايداسىن ايتىپ تاۋىسا المايسىڭ. قىمىز قۇرامىندا «س» دارۋمەنى مول، سيىر سۇتىمەن سالىستىرعاندا ون ەسسە كوپ. ونىڭ ەمدىك قاسيەتتەرى، اسىرەسە قۇرت اۋرۋىن ەمدەۋ قاسيەتتەرى جوعارى. ونىڭ ادام اعزاسىن السىرەتەتىن سوزىلمالى اۋرۋلارعا قارسى كۇرەسەتىن ارتىقشىلىعىن دا ايتا كەتكەن ءجون.
دارىگەرلەر قىمىزدى بەزگەك اۋرۋىنا جانە جوتەلگە قارسى ىشۋگە ۇسىنىس جاسايدى. قىمىزبەن ەمدەلگەندە، قان قۇرامىنداعى گەموگلوبين، ەريتروسيت كوبەيەدى. تامىردىڭ سوعۋى جيىلەپ، قان اينالىمى جىلدامدايدى. قان تامىرىنىڭ جۇمىسى مەن جۇرەك سوعىسى جاقسارادى.
ال وسى كۇنى جاستار جاعى قىمىزدىڭ ورنىنا شەتەلدىك «سوسو - سوla»، «Pepsi - cola» ءتارىزدى سۋسىنداردى ءجيى تۇتىنادى. ونىڭ اعزاعا زياندىلىعىن ەسكەرىپ جۇرگەن ءبىرى جوق. «سوسو - سوla» - نىڭ بالا دەنساۋلىعىنا اۋىر زيان كەلتىرەتىنىڭ دۇنيە ءجۇزى ءبىلىپ، جار سالىپ جاتىر. ءتىپتى جارنامالاۋعا تىيىم سالىپ، كومپانياعا ونىڭ زياندىلىعىن مويىنداتادى. وسى «سوسو - سوla» سۋسىنىمەن كولىكتىڭ ەسىگىن جۋعاندا بوياۋى بىردەن كەتىپ قالىپتى.
«Pepsi - cola» سۋسىنىن دا ىشكەننەن اتا - بابالارىمىزدىڭ ىزىمەن ۇلتتىق تاعامدارىمىزدى بويىمىزعا، ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى جانىمىزعا ازىق ەتەيىك، اعايىن!
1 - 2 توپقا تاپسىرما، ماتىننەن ءوز قالپاعىنىڭ تۇسىنە لايىقتى سويلەمدەردى تاۋىپ الۋ.
اق قالپاق – فاكتىلەردى تابادى
سارى قالپاق – پوزيتيۆ؛ جاقسى جەرىن تابۋ
قارا قالپاق – نەگاتيۆ، ۇناماعان جەرى
قىزىل قالپاق – ەموسيا، قۋانۋ
جاسىل – شىعارماشىلىق، باسقاشا قالاي بولۋى
كوك قالپاق – فيلوسوفيا، قورىتىندى جاسايدى.
قورىتىندى:
اۆتور ماقالاسىنداعى نەگىزگى يدەيا قايسى؟
اسقا بايلانىستى كىم قانشا، قانداي ماقال بىلەدى؟
اس اتتارىن پايدالانىپ، ديالوگ قۇرىڭىز.

3. ۆيدەو كورىنىسى
پەپسي كولا مەن كوكا كولانىڭ زيانى تۋرالى
سۋسىنداردىڭ پايداسى مەن زيانى.
وقۋشىلاردى ءۇش توپقا ءبولۋ. 1 توپ - سۋسىنداردىڭ پايداسى بار، 2 توپ – عازدالعان سۋسىندار زيان، 3 توپ – پايدالى دا، زيان دا.
زيانى بۇلاردىڭ پايداسىنان زيانى كوپ، كراسكا، بوتەلكەلەرى، حيميالىق قوسپالارى
قازاق تاعامتانۋ اكادەمياسىنىڭ ءتوراعاسى تورەگەلدى شارمانوۆ بۇل سۋسىنداردى مۇلدە ىشۋگە بولمايدى دەيدى ەكەن.
پايداسى: سۋسىن ءتاتتى، سۋساعاندى باسادى. قىمىز ءىشۋدىڭ الدىندا، بيەنى ساۋى كەرەك، قىمىزدى دۇرىس دايىنداۋ كەرەك. قىمىز ءاربىر دۇكەندە ساتىلا بەرمەيدى، ال گازدالعان سۋسىندار تۇگەل دۇكەندە ساتىلادى. كولامەن امەريكانىڭ سولتۇستىك شتاتتارىندا جول پوليسياسى اۆاريادان كەيىنگى اسفالتتاعى قاندى جۋىپ كەتىرۋ ءۇشىن قولدانادى ەكەن.
ەگەر دەنساۋلىعىڭىزدا وسى سۋسىندارعا قارسى ناۋقاستار(قانت ديابەتى سياقتى) بولماسا وندا سونشالىقتى زيانى بار دەپ ويلامايمىن. سەبەبى بۇل برەندتەردى بۇكىل دۇنيە ءجۇزى پايدالىنادى، ال نەدەن، قالاي جاسايتىنى وتە قۇپيا. سوندىقتان ول تۋرالى اڭگىمەلەر شىندىقتان گورى، وتىرىككە كوبىرەك ۇقسايدى. الايدا بۇل سۋسىنداردىڭ اعزاعا الىپ بارا جاتقان پايدالارى دا بولا قويماس دەپ ويلايمىن. نەگىزى قىمىز، شۇبات سياقتى ءداستۇرلى سۋسىندارىمىزدىڭ ەشقانداي حيميالىق قوسپاسىز، تابيعي ەكەنىنە ەشكىم دە داۋ ايتا الماس. سوندىقتان دا ولاردان پايدالى سۋسىندار بار دەگەنگە سەنبەيمىن.
بۇل سۋسىنداردىڭ قايدا قالاي دايىندالاتىنى تۋرالى ەستىگەنبىسىڭ؟ كوكا كولانى قۇرت - قۇمىرسقادان دايىندايدى. ونىڭ دەنساۋلىققا زياندى تۇستارى كوپ ادامنىڭ باۋىر، ءوت، اسقازانعا، ميعا زيان! پەپسي دە دال سولاي! بۇل سۋسىنداردى وندىرۋشىلەردىڭ ءوزى قۇرت' - قۇمىرسقادان دايىندالاتىنىن مويىندادى!

4. قازاقتىڭ ۇلتتىق تاعامى ەت اسۋ رەت - رەتىمەن جازىڭىز
1. نان جازىلادى
2. تۇزدىق قۇيىلادى
3. ەت تۋرالادى
4. ەت تاباققا سالىنادى
5. سۋعا ەت قايناتىلادى
6. كوبىگى الىنادى
7. نان سالىنادى
8. ەت پەن نان قايناتىلادى
9. نان تاباققا سالىنادى
10. «بەسبارماق» دايىن

5. جىلجىما سۋرەتى
ءار توپقا ا4 فورماتىنداعى قاعاز جانە ءتۇرلى – ءتۇستى قارىنداشتار بەرىلەدى. ءمۇعالىم قولىنداعى سۋرەتىن جاسىرىپ تۇرادى. قازاقتىڭ داستارقانى، قىز قۋۋ سۋرەتتەرى.
تاپسىرما شارتى: توپتاردان ءبى - ءبىر وقۋشى 20 سەكۋند ۋاقىت ىشىندە مۇعالىمگە جاقىنداپ، سۋرەتتى مۇقيات كورىپ، ەستە ساقتاۋعا تىرىسادى. سودان ءوز توپتارىنا ورالىپ، توپ مۇشەلەرىنە كورگەن سۋرەتىن بارىنشا سيپاتتاۋعا تىرىسادى، ولار تۇسىنگەندەرى بويىنشا سۋرەتتى سالادى. سۋرەتتى كورگەن وقۋشىعا ونى سالۋعا رۇقسات بەرىلمەيدى. وسىلايشا ءار توپ مۇشەسى 20 سەكۋند ىشىندە سۋرەتتى كورىپ، توپ بولىپ سۋرەتتى جانداندىرۋعا تىرىسادى. بۇل تاپسىرما وقۋشىلاردىڭ سويلەۋ داعدىلارىن دامىتۋعا جاعىمدى اسەرىن تيگىزەدى.

ءىىى. قورىتىندى ءبولىم:
بۇگىنگى ساباقتا وتكەن تاماقتاردىڭ تۇرلەرىن بىلدىك، كوردىك، تالدادىق. قاي ۋاقىتتا نە جەۋ، نە ءىشۋ تۋرالى دا بىلدىك. ەندى بىزگە ءبىر نارسە جەتىسپەيدى. ول نە؟ ول – باتا. باتانى كىم بەرەدى؟
باتا
اسىڭ اسىن اسىنا، بەرەكە بەرسىن باسىڭا.
بودەنەدەي جورعالاپ.
قىرعاۋىلداي قورعالاپ،
قىدىر كەلسىن قاسىنا.
باقىت سەنىڭ باسىڭنان، تەپكىلەسە كەتپەسىن.

ءىV. باعالاۋ
V. ۇيگە تاپسىرما: باتا جازىپ كەلۋ. ءوز سۇيىكتى تاعامىن تۋرالى شاعىن ەسسە جازىپ كەلۋ.
VI. رەفلەكسيا
پىكىرلەرىن ستيكەرگە جازىپ، تىلەك اعاشىنا ءىلۋ.
اس - ادامنىڭ ارقاۋى. جۇكتەۋ

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما