InfoHub Logo

باياعى ءبىر وتكەن زاماندا ەلگە اتى شىققان اقىلدى، باتىر جىگىت بولىپتى. اتاعى بۇكىل الەمگە ايگىلى ەكەن. كۇندەردىڭ كۇنىندە سول جىگىت ۇيلەنىپ، تورسىقتاي ۇل سۇيەدى. ءبىراق پەشەنەسىنە جازىلعانى سول بولار، ۇلىنىڭ قىزىعىن كورمەي، دۇنيەدەن ەرتە قايتادى. ايەلى جالعىز بالاسىمەن جەسىر قالادى. قانشاما قيىنشىلىقتاردى باسىنان وتكىزسە دە ۇلىن باسقا بالالاردان كەم ەتپەي باعىپ-قاعادى. بالاسى اكەسىنە تارتىپ اقىلدى، باتىر جىگىت بولىپ وسەدى. ءبىر كۇنى ول شەشەسىنە:

         — انا، مەن ەل ارالاپ، وقىپ، ءبىلىم الايىن، – دەپ سۇرانادى.

         — جارايدى، بالام، قالاۋىڭ ءبىلسىن. اكەڭنىڭ ارمانى دا وسى ەدى. بارساڭ بارا عوي. تەك ۇزاق ءجۇرىپ الما، مەنىڭ وسى ارادا جالعىز قالعانىمدى ۇمىتپاعايسىڭ، – دەپ باتاسىن بەرەدى.

         جىگىت الىس جولعا اتتانادى. ەكى-ۇش جىل ءجۇرىپ، بولعان جەرلەرىندەگى اقىلدى قاريالارمەن اڭگىمەلەسىپ، اقىلدارىن تىڭدايدى. كوپ نارسەنى ۇيرەنىپ، ەندى ەلىنە قايتپاق بولادى. وسىلاي اناسىنا اسىعىپ كەلە جاتقان جىگىت جولدا ءبىر سۇلۋ قىزعا جولىعادى. قىز جىگىتكە:

         — مەن ءبىر جۇرگەن جەتىم قىزبىن. كوشتەن قالىپ قويعان ەدىم، وزىڭمەن بىرگە الا كەت، – دەيدى.

         جىگىت كەلىسىپ، قىزدى ەرتىپ اۋلىنا ورالادى. ۇلىن كورگەن اناسى قاتتى قۋانىپ، ۇلكەن توي جاسايدى. قىزدى ءوز قىزىنداي قارسى الادى. بىرنەشە ۋاقىت وتكەن سوڭ، جىگىت سول قىزعا ۇيلەنەدى. ۇشەۋى ءتاتۋ-تاتتى تۇرىپ جاتادى. تەك جىگىت كۇن وتكەن سايىن قاتتى جۇدەي باستايدى. سول اۋىلدا ءبىر وقىمىستى، كىتاپ اشاتىن ادام بار ەكەن. اناسى ايتىپ قويماعان سوڭ، جىگىت سوعان كەلىپ، كىتاپ اشتىرادى. وقىمىستى كىتابىن اشىپ وقىپ، ارى-بەرى ءبىراز جۇرگەن سوڭ، جىگىتكە:

         — سەنىڭ ۇيىڭدە ەكى ادام، ءبىر حايۋان تۇرادى ەكەن. سەنىڭ جۇدەگەنىڭ سودان، – دەيدى.

         جىگىت وقىمىستىنىڭ ايتقان سوزىنە سەنبەي تاڭدانىپ، ۇيىنە قايتادى. تۇندە ۇيىقتاي الماي، كوپكە دەيىن ويلانىپ جاتادى.

         ءتۇن ورتاسىندا قاسىنداعى ايەلى ويانىپ، وزگەرە باستايدى. كەنەت ول ۇلكەن ايداھارعا اينالادى. باسىن شاڭىراقتان شىعارىپ، اۋىل شەتىندەگى وزەننەن سۋ ىشەدى. ال قۇيرىعى توسەكتە جاتادى. جىگىت وتىرىك بىلمەگەنسىپ جاتا بەرەدى.

         تاڭەرتەڭ جىگىت ەشكىمگە ايتپاستان ەرتە تۇرادى دا سول كىتاپ اشقان كىسىگە قايتا كەلەدى. وعان تۇندە بولعان وقيعانى تۇگەل بايانداپ بەرەدى. سوندا وقىمىستى جىگىتكە:

         — جەتى قابات تەمىر ءۇي سالىپ، سوعان كوش. سونان سوڭ تۇزى اششى قۋىرداق جاساتىپ، ايەلىڭە جەگىز. ۇيگە سۋ قويماي، ەسىكتەردى سىرتىنان بەكىتىپ، ورتەپ جىبەر، – دەيدى.

         وسى كۇننەن باستاپ جىگىت جەتى قابات تەمىر ءۇي سالا باستايدى. «مۇنداي ءۇيدىڭ بىزگە نە قاجەتى بار؟» دەگەن شەشەسى مەن ايەلىنىڭ ساۋالىنا:

         — وتكەندە مەن الدىنا بارعان وقىمىستى: «ەگەر ءوز قولىڭمەن جەتى قابات تەمىر ءۇي سالساڭ عانا دەرتىڭنەن ايىعاسىڭ» دەگەن ەدى، سول ءۇشىن سالىپ جاتىرمىن، – دەپ جاۋاپ بەرەدى.

         وسىلاي ول التى اي التى كۇن دەگەندە ءۇيدى سالىپ بىتىرەدى. جاڭا ۇيگە كىرگەن كۇنى جىگىت شەشەسىنە قۋىرداق پىسىرتەدى. ءوزى ەكەۋىنە بىلدىرتپەي ءبىر ۋىس تۇزدى قازان ىشىنە سالىپ جىبەرەدى. جاتار الدىندا ۇيدەگى بار سۋدى توگىپ تاستايدى. تۇندە، ايەلىنىڭ كوزى ۇيقىعا كەتتى-اۋ دەگەن كەزدە، كەلىپ شەشەسىن وياتىپ، ءۇيدىڭ بارلىق قاباتتارىن قۇلىپتاپ سىرتقا شىعادى دا جان-جاعىنا سابان ءۇيىپ، ءۇيدى ورتەپ جىبەرەدى.

         ءتۇننىڭ ورتاسىندا ايەلى ويانىپ، ايداھار قالپىنا ەنىپ، سۋ ىشپەك بولادى. ۋاقىت وتكەن سايىن تەمىر ءۇي دە قاتتى ىسىپ بالقي باستايدى. ال قاتتى شولدەگەن ايداھار جەتى قابات تەمىر ءۇيدىڭ التاۋىنىڭ بىت-شىتىن شىعارادى. جەتىنشىسىنە كەلگەندە ءالى قۇرىپ، ولەدى دە ۇيمەن بىرگە بالقىپ كەتەدى.

         سويتسە، ايەلىم دەپ جۇرگەن قىز ەكى ءجۇز جىل جاساعان ايداھار بولىپ شىعادى. ول ادەمى قىز كەيپىنە ەنىپ، جاس، اقىلدى، باتىر جىگىتتەرگە تۇرمىسقا شىعادى ەكەن. سونان سوڭ بىرتىندەپ ولاردىڭ كۇش-قايراتىن الىپ، سونىڭ ارقاسىندا ءومىر سۇرەتىن كورىنەدى. ابدەن ءالىن جيعان سوڭ، ءبىر تايپا ەلدى جۇتىپ قويۋى دا مۇمكىن ەكەن.

         وسىلاي اقىلدى جىگىتتىڭ ارقاسىندا قالعان ەل قانىشەر ايداھاردان قۇتىلىپتى. ال جىگىت قايتادان وڭالىپ، باسقا ايەل الىپ، بالالى-شاعالى بولىپ، باقىتىنا جەتىپتى. اكەسىنىڭ كورە الماي كەتكەن قىزىعىن اناسىنا كورسەتىپتى.

---