ءاز جانىبەك پەن شال
ءاز جانىبەك حاننىڭ ءبىر بەس ءۋازىرى حان قولىندا بىرنەشە جىل ءجۇرىپ اقىلعا دا، بىلىمگە دە ءوزىن-وزى ارتىق اسقاندىعىن سەزىپتى. ءاردايىم ويلايتىنى وي: «اي! وسى حاننىڭ حاندىعى بولماسا، مەنەن اقىلى كەم-اۋ! ءاز جانىبەكتىڭ حان بولىپ وتىرعانى، ءتۇزۋ بيلىك ايتىپ حالىق الدىندا ءادىل بي بولىپ وتىرعانى دا مەنىڭ ارقام-اۋ. ەرتەڭ مەن ولسەم، ياكي مەن باسقا ءبىر الىس ساپارعا جول شەكسەم، وسى قايتەر ەدى؟ — دەپ ويلايدى
دا جۇرەدى.
ءبىر كۇنى حان سەيىل قۇرماق بولىپ قاسىنا الگى ءۋازىردى الىپ جولعا اتتاندى. كەلە جاتسا، ءبىر ۇلكەن بيىك تاۋدىڭ ىشىنەن جايىلىپ تۇرعان ون شاقتى ەشكى-لاقتى كورەدى.
«بۇل تاۋدىڭ ىشىندە يەسىز جۇرگەن نەعىلعان مال؟» دەپ سەيىلشىلەر ارالاپ كەلە جاتسا، الدىنان ءبىر قوڭىر كيىز ءۇي كەز كەلەدى.
— ۇيدە كىم بار، سويلەس، — دەيدى حان.
— ۇيدە كىسى دە جوق. ادام جوق، — دەيدى ۇيدەن بىرەۋ. حان اتتان تۇسەدى، ۇيگە كىرەدى، ءۋازىر دە كىرەدى. ۇيدە ءتور الدىندا ءبىر شال وتىر. سالەم بەرەدى، امانداسادى.
حان:
— ە، شالىم، اسقار تاۋىڭ قالاي؟
شال:
— اسقار تاۋىمدى قار شالدى. حان:
— شۇقىرىڭ قالاي؟
شال:
— شۇقىرعا سۋ تولدى.
حان:
— ەكەۋىڭ قالاي؟
شال:
— ەكەۋىم ۇشەۋ بولدى.
حان:
— جاقىنىڭمەن قالايسىڭ؟
شال:
— جاقىنىممەن كۇندە نايزالاسام.
حان:
— ەلىڭمەن قالايسىڭ؟
شال:
— ەلىممەن مۇلدە ارازبىن.
حان:
— ال، شالىم-اي، ارزانعا بىتەسىڭ-اۋ!
شال:
— ايداۋشىسى كەلسە، اتامنىڭ قۇنىن الماي بىتپەس ەدىم.
ءسوز وسىمەن ءبىتتى. «قۋىس ۇيدەن قۇر شىقپاس دەگەن» دەپ، شال وت باسىندا تۇرعان قارا شاۋگەمنەن اكەپ سۋ اۋىز تيگىزدى. بۇدان ءارى حان وتىرعان شالمەن قوشتاسىپ، قايتىپ كەتتى.
حان ۇيگە كەلىپ بىلگىش ۋازىرگە بۇيرىق قىلدى:
— الگى شال نە ايتتى، مەن شالعا نە ايتتىم. ءۇش كۇنگە دەيىن تاپ، تاپپاساڭ، باسىڭدى الامىن! ءۋازىر ءارى ويلادى، بەرى ويلادى، تابا المادى. ءۇشىنشى كۇنى بولسا دا، «ءولدىم» دەپ توعىز تۇيەگە توعىز-توعىزدان قازىنا ارتىپ باياعى شالعا كەلەدى. شال ازىرقانىپ، اكەلگەن سىيىن المايدى. اقىرىندا شال ۋازىردەن ءۇش توعىز الىپ، حانمەن سويلەسكەن جۇمباعىن شەشتى.
— «اسقار تاۋىڭ قالاي؟» دەگەنى — «باسىڭ قالاي، شاشىڭا اق كىردى مە؟» دەگەنى. «اسقار تاۋىمدى قار شالدى» دەگەنىم — «شاشىما اق كىردى» دەگەنىم. «شۇقىرىڭ قالاي؟» دەدى، «كوزىڭ قالاي؟» دەگەنى. «شۇقىرىما سۋ تولدى» دەدىم، «كوزىمە جاس تولدى» دەگەنىم. «ەكەۋىڭ قالاي؟» دەگەنى — «تاياقسىز جۇرە الاسىڭ با؟» دەگەنى. «ەكەۋىم ۇشەۋ بولدى» دەدىم، «تاياقسىز جۇرە المايمىن، سوندىقتان اياعىم ۇشەۋ بولدى» دەگەنىم. «جاقىنىڭمەن قالايسىڭ؟» دەدى، «تاماعىڭ قالاي؟» دەگەنى. «جاقىنىممەن كۇندە نايزالاسام» دەدىم. «تاماقتان جاقىن نارسە جوق. ازۋ ءتىستىڭ ءار جەردە ءبىرى قالعان، تاماق جە- گەن سايىن قىزىل يەگىمدى نايزالاپ جانىمدى شىعارادى» دەگەنىم. «الىسىڭمەن قالايسىڭ؟» دەدى، «كوزىڭە جاس تولسا، الىستاعىنى كوزىڭ كورە مە؟» دەگەنى. «الىسپەن مۇلدە ارازبىن» دەدىم، «الىستاعىنى مۇلدە كورە المايمىن» دەگەنىم. «اي، شالىم-اي، ارزانعا بىتەسىڭ-اۋ» دەگەنى — «اگار وسى سويلەسكەن ءسوزىمىزدى مىنا جانىمداعى ءۋازىر سۇراپ كەلسە، بوسقا ايتىپ قوياسىڭ-اۋ!» دەگەنى. «ايداۋشىسى كەلسە، اتامنىڭ قۇنىن الماي بىتپەس ەدىم» دەدىم. «اگار ءسىز ءۋازىردى جاقسىلاپ قورقىتىپ قىسساڭىز، اتامنىڭ قۇنىن الىپ، سونان كەيىن ايتارمىن» دەگەن ءسوزىم. مىنە، شىراعىم، مەن اتامنىڭ قۇنىن الدىم. وسىمەن ىرزا بول، — دەپ شال ءسوزىن ءبىتىردى. شال جۇيرىك پە، حان جۇيرىك پە؟
You Might Also Like
-
ەرتەدە نايمان تايپاسىن قايىپ دەگەن حان بيلەپتى. حاننىڭ كۇنسۇلۋ اتتى قىزى بولعان. سۇيىكتى دە جالعىز قىزىن حان وزەننىڭ ورتاسىنا سالىنعان جۇزبەلى اعاش ۇيدە، ەلدەن جۇرتتان اۋلاق ۇستاعان. قاسىندا قىرىق ...
-
ابايدىڭ ناعاشىسى قانتاي اۋىرىپ توسەك تارتىپ جاتىسىمەن جينالعان مولدالار، تەگىن ولجادان قۇر قالماۋدى ويلاپ، ۇيلەرىنە بارا سالىپ، قايتا كەلىپ، كۇندە جيىلىپ، ناۋقاس ادامنىڭ مازاسىن الىپتى. سونىڭ ءبارىن...
