ازىق - تۇلىكتەر. دارۋمەندەر
توپ: «بالدىرعان».
ءبىلىم بەرۋ ءبولىمى: دەنساۋلىق.
ءبولىم: قاۋىپسىزدىك مىنەز - قۇلىق نەگىزدەرى.
تاقىرىبى: ازىق - تۇلىكتەر. دارۋمەندەر.
ماقساتى: پايدالى ازىق - تۇلىكتەر مەن دارۋمەندەر جانە سالاۋاتتى تاماقتانۋدىڭ ماڭىزى تۋرالى بىلىمدەرىن بەكىتۋ.
ەستە ساقتاۋ، ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ، زەيىندەرىن دامىتۋ.
ءوز اعزاسىن كۇتۋگە تاربيەلەۋ.
سوزدىك جۇمىس: دارۋمەندەر.
قوس تىلدىك: دارۋمەندەر - ۆيتامينى
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشىلىق
شاتتىق شەڭبەرى.
ءبىز بالدىرعان تەڭ باسقان،
دوس قۇشاعىن كەڭ اشقان.
تىلەگىمىز ادىلدىك،
اشىق بولسىن كوك اسپان!
توسىن ءسات: دارۋمەندەر ەلىنە بارۋعا دارىگەر شاقىرادى.
ۇيىمداستىرۋشىلىق - ىزدەنىستىك
كىرىسپە ءبولىم.
- قالاي ويلايسىڭدار، بۇل ەل نەگە دارۋمەندەر ەلى دەپ اتالدى ەكەن؟
- تۇرعىندارى نەنى جاقسى كورەدى دەپ ويلايسىڭدار؟
دارۋمەندەر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ:
- دارۋمەندەر - بالالار دەنساۋلىعىنىڭ كۇشتى بولىپ وسۋىنە كومەكتەسەتىن زاتتار. دارۋمەندى وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار وزدەرى ءبولىپ شىعارا الادى، ال ادامدار بۇلاي جاساي المايدى. سوندىقتان ادامدار دارۋمەندى تاماق ارقىلى قابىلدايدى. كوكونىستەر مەن جەمىستەردە، باسقا دا ازىق - تۇلىكتەردە كوپتەگەن دارۋمەندەر بار. ەگەر بالا دارۋمەندى از قابىلداسا، ول اۋرۋشاڭ بولىپ، تابەتى ناشارلايدى، باياۋ وسەدى. بىزگە جاقسى تانىس كوكونىستەردە دارۋمەندەر وتە كوپ.
جۇمباق جاسىرادى:
شاشى جەردىڭ بەتىندە،
ءوزى جەردىڭ استىندا. ول نە؟
ءسابىزدىڭ سۋرەتىن كورسەتىپ، ولەڭ وقيدى.
ءسابىز بىزگە كەرەكتى،
دارۋمەندى بەرەدى.
پايدالانساڭ ونى كوپ،
كوزىڭ جاقسى كورەدى.
- سابىزدە ا دارۋمەنى كوپ كەزدەسەدى. بۇل دۇرىس وسۋگە جانە كوزدىڭ جاقسى كورۋىنە كومەكتەسەتىڭ دارۋمەن.
سۋرەتتەرمەن جۇمىس.
تاقتادا ازىق - تۇلىكتەردىڭ (سارى ماي، ىرىمشىك، باۋىر، قىزاناق، قىزىل الما، شابدالى، ورىك) سۋرەتتەرى.
- ا دارۋمەنى بار ازىق - تۇلىكتەردى كىم اتاپ بەرەدى؟
- ال، ۆ دارۋمەندەرى مي مەن بۇكىل اعزامىزدىڭ جاقسى جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن وتە ماڭىزدى. «ۆ» دارۋمەنى بۇرشاق، قاراقۇمىق، سونىمەن قاتار ىرىمشىكتە، بالىقتا، قارا ناندا كەزدەسەدى.
-«ۆ» دارۋمەنى بار ازىقتاردى كىم بىلەدى؟
سەرگىتۋ ءساتى.
ساۋساقتارعا قاراڭدار،
بۇل كىشكەنتاي بالالار.
تاپىرلاتىپ جۇرەدى،
كوڭىلدەنىپ كۇلەدى.
جاتتىعۋدى ەندى سەن،
بىرگە جاسا مەنىمەن.
جيناپ الىپ كۇشىندى،
كورسەت ماعان ءىشىندى.
سىمباتتى بوپ كەلەمىز،
ءسال ەڭكەيدى دەنەمىز.
امان، ساۋ بوپ اعزامىز،
ءتۇزۋ بولدى ارقامىز.
دوسىمىزعا قارايىق،
كۇلىمسىرەپ الايىق.
- ەندى «س» توبىنىڭ دارۋمەندەرىمەن تانىسايىق. بۇل دارۋمەندەر اعزامىزدى ءارتۇرلى اۋرۋدان قورعاپ، قان اينالاتىن تامىرلارىمىزدىڭ بەرىك بولۋىنا كومەكتەسەدى. «س» دارۋمەنى كوپتەگەن جەمىس - جيدەك، كوكونىستەردە كەزدەسەدى.
ال پياز تۋرالى ءتىپتى مىناداي ماقال دا بار:
پيازدى كوپ جەگەن،
اۋىرمايدى ەكەن.
- سۋرەتتەگى جەمىس - جيدەك، كوكونىستەردى اتاپ ايتىڭدار. ولاردىڭ قۇرامىندا قانداي دارۋمەن بار ەكەن؟
- دارۋمەندەر ەلىن ارى قاراي ارالايىق.
«د» دارۋمەنى ءبىزدىڭ سۇيەگىمىزدىڭ بەرىك بولۋى ءۇشىن وتە قاجەت. ولار وسىمدىكتەكتى ەمەس، جانۋارتەكتى ازىقتاردى كەزدەسەدى، مىسالى: ەت، باۋىر، سارى ماي، ىرىمشىك.
- قالاي ويلايسىڭدار، جىلدىڭ قاي مەزگىلىندە ءبىز دارۋمەندەردى كوبىرەك قابىلدايمىز؟
- نەلىكتەن؟
- ال، جىلدىڭ باسقا مەزگىلىندە دارۋمەندەردەن تاپشىلىق كورمەۋىمىز ءۇشىن، ولار ءدارىحانالاردا تۇيىرشىك ءدارى رەتىندە ساتىلادى.
ويىن: «دارۋمەندەر سەبەتىن جيناۋ».
شارتى: دارۋمەننىڭ اتى جازىلعان سەبەتكە تەك عانا سول دارۋمەن كەزدەسەتىن ازىقتاردى سالۋ كەرەك.
ءار توپتىڭ بالالارىنان ءدال وسى سۋرەتتەردى نەلىكتەن تاڭداعانىن تۇسىندىرۋلەرىن سۇرايدى.
رەفلەكسيالىق تۇزەتۋشىلىك
- مىنە، ءبىزدىڭ ساياحاتىمىز دا اياقتالدى.
- قانداي دارۋمەندەرمەن تانىستىق؟
- دارۋمەندەر ەلىندە قانداي قىزىقتار كوردىك؟
ءبىلىم بەرۋ ءبولىمى: دەنساۋلىق.
ءبولىم: قاۋىپسىزدىك مىنەز - قۇلىق نەگىزدەرى.
تاقىرىبى: ازىق - تۇلىكتەر. دارۋمەندەر.
ماقساتى: پايدالى ازىق - تۇلىكتەر مەن دارۋمەندەر جانە سالاۋاتتى تاماقتانۋدىڭ ماڭىزى تۋرالى بىلىمدەرىن بەكىتۋ.
ەستە ساقتاۋ، ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ، زەيىندەرىن دامىتۋ.
ءوز اعزاسىن كۇتۋگە تاربيەلەۋ.
سوزدىك جۇمىس: دارۋمەندەر.
قوس تىلدىك: دارۋمەندەر - ۆيتامينى
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشىلىق
شاتتىق شەڭبەرى.
ءبىز بالدىرعان تەڭ باسقان،
دوس قۇشاعىن كەڭ اشقان.
تىلەگىمىز ادىلدىك،
اشىق بولسىن كوك اسپان!
توسىن ءسات: دارۋمەندەر ەلىنە بارۋعا دارىگەر شاقىرادى.
ۇيىمداستىرۋشىلىق - ىزدەنىستىك
كىرىسپە ءبولىم.
- قالاي ويلايسىڭدار، بۇل ەل نەگە دارۋمەندەر ەلى دەپ اتالدى ەكەن؟
- تۇرعىندارى نەنى جاقسى كورەدى دەپ ويلايسىڭدار؟
دارۋمەندەر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ:
- دارۋمەندەر - بالالار دەنساۋلىعىنىڭ كۇشتى بولىپ وسۋىنە كومەكتەسەتىن زاتتار. دارۋمەندى وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار وزدەرى ءبولىپ شىعارا الادى، ال ادامدار بۇلاي جاساي المايدى. سوندىقتان ادامدار دارۋمەندى تاماق ارقىلى قابىلدايدى. كوكونىستەر مەن جەمىستەردە، باسقا دا ازىق - تۇلىكتەردە كوپتەگەن دارۋمەندەر بار. ەگەر بالا دارۋمەندى از قابىلداسا، ول اۋرۋشاڭ بولىپ، تابەتى ناشارلايدى، باياۋ وسەدى. بىزگە جاقسى تانىس كوكونىستەردە دارۋمەندەر وتە كوپ.
جۇمباق جاسىرادى:
شاشى جەردىڭ بەتىندە،
ءوزى جەردىڭ استىندا. ول نە؟
ءسابىزدىڭ سۋرەتىن كورسەتىپ، ولەڭ وقيدى.
ءسابىز بىزگە كەرەكتى،
دارۋمەندى بەرەدى.
پايدالانساڭ ونى كوپ،
كوزىڭ جاقسى كورەدى.
- سابىزدە ا دارۋمەنى كوپ كەزدەسەدى. بۇل دۇرىس وسۋگە جانە كوزدىڭ جاقسى كورۋىنە كومەكتەسەتىڭ دارۋمەن.
سۋرەتتەرمەن جۇمىس.
تاقتادا ازىق - تۇلىكتەردىڭ (سارى ماي، ىرىمشىك، باۋىر، قىزاناق، قىزىل الما، شابدالى، ورىك) سۋرەتتەرى.
- ا دارۋمەنى بار ازىق - تۇلىكتەردى كىم اتاپ بەرەدى؟
- ال، ۆ دارۋمەندەرى مي مەن بۇكىل اعزامىزدىڭ جاقسى جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن وتە ماڭىزدى. «ۆ» دارۋمەنى بۇرشاق، قاراقۇمىق، سونىمەن قاتار ىرىمشىكتە، بالىقتا، قارا ناندا كەزدەسەدى.
-«ۆ» دارۋمەنى بار ازىقتاردى كىم بىلەدى؟
سەرگىتۋ ءساتى.
ساۋساقتارعا قاراڭدار،
بۇل كىشكەنتاي بالالار.
تاپىرلاتىپ جۇرەدى،
كوڭىلدەنىپ كۇلەدى.
جاتتىعۋدى ەندى سەن،
بىرگە جاسا مەنىمەن.
جيناپ الىپ كۇشىندى،
كورسەت ماعان ءىشىندى.
سىمباتتى بوپ كەلەمىز،
ءسال ەڭكەيدى دەنەمىز.
امان، ساۋ بوپ اعزامىز،
ءتۇزۋ بولدى ارقامىز.
دوسىمىزعا قارايىق،
كۇلىمسىرەپ الايىق.
- ەندى «س» توبىنىڭ دارۋمەندەرىمەن تانىسايىق. بۇل دارۋمەندەر اعزامىزدى ءارتۇرلى اۋرۋدان قورعاپ، قان اينالاتىن تامىرلارىمىزدىڭ بەرىك بولۋىنا كومەكتەسەدى. «س» دارۋمەنى كوپتەگەن جەمىس - جيدەك، كوكونىستەردە كەزدەسەدى.
ال پياز تۋرالى ءتىپتى مىناداي ماقال دا بار:
پيازدى كوپ جەگەن،
اۋىرمايدى ەكەن.
- سۋرەتتەگى جەمىس - جيدەك، كوكونىستەردى اتاپ ايتىڭدار. ولاردىڭ قۇرامىندا قانداي دارۋمەن بار ەكەن؟
- دارۋمەندەر ەلىن ارى قاراي ارالايىق.
«د» دارۋمەنى ءبىزدىڭ سۇيەگىمىزدىڭ بەرىك بولۋى ءۇشىن وتە قاجەت. ولار وسىمدىكتەكتى ەمەس، جانۋارتەكتى ازىقتاردى كەزدەسەدى، مىسالى: ەت، باۋىر، سارى ماي، ىرىمشىك.
- قالاي ويلايسىڭدار، جىلدىڭ قاي مەزگىلىندە ءبىز دارۋمەندەردى كوبىرەك قابىلدايمىز؟
- نەلىكتەن؟
- ال، جىلدىڭ باسقا مەزگىلىندە دارۋمەندەردەن تاپشىلىق كورمەۋىمىز ءۇشىن، ولار ءدارىحانالاردا تۇيىرشىك ءدارى رەتىندە ساتىلادى.
ويىن: «دارۋمەندەر سەبەتىن جيناۋ».
شارتى: دارۋمەننىڭ اتى جازىلعان سەبەتكە تەك عانا سول دارۋمەن كەزدەسەتىن ازىقتاردى سالۋ كەرەك.
ءار توپتىڭ بالالارىنان ءدال وسى سۋرەتتەردى نەلىكتەن تاڭداعانىن تۇسىندىرۋلەرىن سۇرايدى.
رەفلەكسيالىق تۇزەتۋشىلىك
- مىنە، ءبىزدىڭ ساياحاتىمىز دا اياقتالدى.
- قانداي دارۋمەندەرمەن تانىستىق؟
- دارۋمەندەر ەلىندە قانداي قىزىقتار كوردىك؟
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تاۋەلسىزدىك - باقىتىم اتتى ينتەللەكتۋالدى – تانىمدىق ويىن
