ب. بايماحانوۆ. قۇمداعى قۇپيا
سىنىبى: 3
ادەبيەتتىك وقۋ
تاقىرىبى: ب. بايماحانوۆ. قۇمداعى قۇپيا
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا اڭگىمەنىڭ نەگىزگى مازمۇن، ءمانىن اشۋ ارقىلى جاڭا اقپارات بەرۋ، ءبىلىم بەرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: اڭگىمەدەگى باستى كەيىپكەرلەردى انىقتاۋ، رولگە ءبولىپ وقۋ داعدىلارىن دامىتىپ، جەتىلدىرۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى قامقورلىققا، مەيىرىمدىلىككە، قورشاعان ورتاسىنا جىلۋلىعىن، ماحابباتىن كورسەتە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ
ءادىس - تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەسۋ، ساحنالاۋ.
پرينسيپتەرى: تۇسىنىكتىلىك، جۇيەلىلىك پەن بىرىزدىلىك، سانالىلىق پەن بەلسەندىلىك.
ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. 2 مين
● وقۋشىلارمەن امانداسۋ؛
● سىنىپتى تۇگەندەۋ.
پسيحولوگيالىق دايىندىق. 3 مين.
وقۋشىلاردى ساباققا پسيحولوگيالىق تۇردە دايىنداۋ ماقساتىندا مىناداي ولەڭ شماقتارىن ءبارىمىز بىرگە وقيمىز.
دوستىق باردا – بىرلىك بار،
بىرلىك باردا – تىرلىك بار.
دوستىڭ دوسسىز كۇنى جوق،
ونسىز ءومىر قۇنى جوق.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. وتكەن تاقىرىپتى پىسىقتاۋ. 7 مين.
ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟ قىس تۋرالى تاقپاق جاتتاۋعا جانە اڭگىمە جازۋعا بەرىلدى.
3. جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ. 15 مين
بۇگىنگى وتەتىن تاقىرىبىمىز – ب. بايماحانوۆ اعامىزدىڭ «قۇمداعى قۇپيا» اڭگىمەسى. اڭگىمە تەمىردىڭ اناسىنىڭ ەڭبەگى، تەمىردىڭ بوزتورعايعا دەگەن قامقورلىعى، اناسى مەن بالاسىنىڭ مەيىرىمدىلىگى تۋرالى ايتىلعان.
باستى كەيىپكەر: تەمىر، تەمىردىڭ اناسى، بوزتورعاي
قۇمداعى قۇپيا
بيىلعى كوكتەم سالقىن، جاڭبىرلى بولدى. تەمىردىڭ اناسى ەكسپەديسياعا جىلداعىسىنان كەشىگىڭكىرەپ اتتاندى.
بۇل جەر تەمىرگە بۇرىننان تانىس. بىلتىر اناسىمەن كەلگەن. جالپاق سارى توبەنىڭ باسىندا ساكىلى ءۇش اعاش تۇر. ساكىلەردى وسى ءوڭىردى زەرتتەگەن گەولوگتار جاساپتى. كوز ۇشىندا مالشىلار قىستاۋى. كوكتەم شىعا كوشىپ كەتەدى. قىستاۋدىڭ قاسىندا قۇدىق بار. ەكسپەديسيا سۋدى سونان الادى. ول قۇدىقتى دا قازعان – گەولوگتار. سونى ايتقاندا تەمىر:
- اپا، گەولوگتار جاقسى ما، بوتانيكتەر جاقسى ما؟ – دەپ سۇراعان.
- ەكەۋى دە جاقسى، - دەگەن اناسى، - گەولوگتار جەر استىنداعى كەن - بايلىقتى ىزدەپ تابادى. ال بوتانيكتەر جەر بەتىندەگى وسىمدىكتەردى زەرتتەيدى. وسىمدىك بولماسا، مال دا، اڭ دا، جان - جانۋارلار دا تىرشىلىك ەتە المايدى. بوتانيكتەر سول وسىمدىكتەردى قالاي جاقسى وسىرۋگە بولاتىنىن زەرتتەيدى.
وسىمدىكتەردىڭ مالعا قاجەت ەكەنىن تەمىر بىلەدى. ءتىپتى تاسباقانىڭ دا شوپكە جايىلاتىنىن وسى جەردە كوردى.
... بيىل دا تەمىر ءبىر قىزىق وقيعاعا تاپ بولدى. ەرتە تۇرىپ، اناسىمەن باقىلاۋ الاڭىنا بارا جاتقان. الدارىنداعى بۇتانىڭ تۇبىنەن ءبىر بوزتورعاي ۇشىپ شىقتى دا، ۇزاپ كەتپەي، قالىقتاپ تۇرىا الدى.
- وسى ماڭدا ۇياسى بولۋ كەرەك، - دەدى اناسى. بۇتانىڭ ءتۇبىن اشىپ قاراپ ەدى، شىنىندا دا ۇيا بار ەكەن. سەلەۋدىڭ ۇلپىلدەك شاشاعىنان ادەمىلەپ ءورىلىپ جاسالىپتى. ىشىندە تەڭبىل - تەڭبىل ءۇش جۇمىرتقا جاتىر. ۇياسىنا تونگەن ءقاۋىپتى سەزگەن بوزتورعاي شىرىلداپ، اۋىق - اۋىق شۇيلىگىپ - شۇيلىگىپ كەتەدى.
قۇمدا تاڭەرتەڭ كۇن سالقىن بولادى. كۇن جاڭا شىعىپ كەلە جاتقان، اۋا سالقىن. سوندىقتان تەمىر اناسىنا:
- ۇياعا ماقتا توسەپ، جىلىلاپ قويساق قايتەدى؟
- وندا بارىپ ماقتا اكەل، مەن باقىلاۋ الاڭىنا بارا بەرەيىن، ءوزىڭ كەلەرسىڭ، - دەدى شەشەسى.
مىنە، عاجاپ! ماقتا الىپ كەلسە، ۇيا دا جوق، جۇمىرتقا دا جوق. الگىندە شىرىلداپ، شىج - بىجى شىعىپ جۇرگەن بوزتورعاي دا كورىنبەيدى.
ونىڭ سىرىن تەمىر كەيىن ءبىلدى. تونگەن ءقاۋىپتى سەزگەن بوزتورعاي ۇياسىن باسقا جەرگە كوشىرىپ اكەتىپتى.
تەمىر بۇل ساپاردان تابيعات كىتابىنىڭ تاعى ءبىر قىزىقتى بەتىن وقىپ قايتقانداي بولدى.
الدىمەن اڭگىمەنى مەن وقىپ بەرەمىن، مۇقيات تىڭداپ وتىرىڭدار. وقۋشىلارعا تىزبەكتەپ وقىتۋ.
داپتەرمەن جۇمىس
داپتەرىمىزدى اشامىز. بۇگىنگى كۇندى، سىنىپ جۇمىسىن، اۆتورى مەن تاقىرىبىن جازامىز.
64 - بەتتەگى ماقالدى جازىپ الامىز.
سىنىپ جۇمىسى
ب. بايماحانوۆ. قۇمداعى قۇپيا
ماقال
جاقسىدان ۇيرەن،
جاماننان جيرەن.
سەرگىتۋ ءساتى. 2 مين
بارلىعىمىز شارشاپ قالعان شىعارمىز، ورنىمىزدان تۇرىپ، جاتتىعۋ جاساتۋ بولادى.
ورنىمىزدان تۇرايىق،
قولدى بەلگە قويايىق.
بۇرىلامىز وڭعا ءبىر،
بۇرىلامىز سولعا ءبىر.
1، 2، 3 (مۇرنىمەن دەم الىپ)
دەنىمىزدى الايىق!
4. جاڭا ءبىلىمدى بەكىتۋ. 5 مين.
ساحنالاۋ. رولگە ءبولىنىپ اڭگىمەنىڭ مازمۇنىن وقۋشىلارعا كومەكتەسۋ.
اۆتور، تەمىر، تەمىردىڭ اناسى كەيىپكەرلەرىن سومداپ، رولگە ءبولىنىپ، اڭگىمەنى ساحنالايمىز.
● تابيعاتتى، جەر قويناۋىن زەرتتەيتىن ماماندىقتى اتا.
● تەمىر قانداي وقيعانىڭ كۋاسى بولدى؟
● ولاردىڭ بوزتورعايعا قامقورلىق جاساماق بولعانى دۇرىس پا؟
● قۇس ۇياسى نەدەن جاسالعان ەكەن؟
● بوزتورعايدىڭ ۇياسى مەن جۇمىرتقاسىنىڭ باسقا قۇستاردان قانداي ايىرماشىلىعى بار؟
باعالاۋ. 3 مين.
وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسقانىنا بايلانىستى ءتيىستى باعالارىن الادى. ايتىپ ءوتۋ.
5. ۇيگە تاپسىرما. 3 مين
ۇيگە 62 بەتتەگى اڭگىمەنى وقىپ، مازمۇنداۋعا، بوزتورعايدىڭ تىرشىلىگى تۋرالى جازۋعا بەرىلەدى.. كۇندەلىگىمىزدى اشىپ، جازىپ الامىز.
6. ساباقتى قورىتۋ. 5 مين.
سونىمەن، بۇگىن قانداي تاقىرىپ، وتتىك؟ ەسىمىزگە بۇرىنعى وتكەن تاقىرىپتار ەسىمىزگە ءتۇستى مە؟
جاقسى. ەندەشە، وسىمەن ساباق اياقتالدى.
ادەبيەتتىك وقۋ
تاقىرىبى: ب. بايماحانوۆ. قۇمداعى قۇپيا
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا اڭگىمەنىڭ نەگىزگى مازمۇن، ءمانىن اشۋ ارقىلى جاڭا اقپارات بەرۋ، ءبىلىم بەرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: اڭگىمەدەگى باستى كەيىپكەرلەردى انىقتاۋ، رولگە ءبولىپ وقۋ داعدىلارىن دامىتىپ، جەتىلدىرۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى قامقورلىققا، مەيىرىمدىلىككە، قورشاعان ورتاسىنا جىلۋلىعىن، ماحابباتىن كورسەتە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ
ءادىس - تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەسۋ، ساحنالاۋ.
پرينسيپتەرى: تۇسىنىكتىلىك، جۇيەلىلىك پەن بىرىزدىلىك، سانالىلىق پەن بەلسەندىلىك.
ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. 2 مين
● وقۋشىلارمەن امانداسۋ؛
● سىنىپتى تۇگەندەۋ.
پسيحولوگيالىق دايىندىق. 3 مين.
وقۋشىلاردى ساباققا پسيحولوگيالىق تۇردە دايىنداۋ ماقساتىندا مىناداي ولەڭ شماقتارىن ءبارىمىز بىرگە وقيمىز.
دوستىق باردا – بىرلىك بار،
بىرلىك باردا – تىرلىك بار.
دوستىڭ دوسسىز كۇنى جوق،
ونسىز ءومىر قۇنى جوق.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. وتكەن تاقىرىپتى پىسىقتاۋ. 7 مين.
ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟ قىس تۋرالى تاقپاق جاتتاۋعا جانە اڭگىمە جازۋعا بەرىلدى.
3. جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ. 15 مين
بۇگىنگى وتەتىن تاقىرىبىمىز – ب. بايماحانوۆ اعامىزدىڭ «قۇمداعى قۇپيا» اڭگىمەسى. اڭگىمە تەمىردىڭ اناسىنىڭ ەڭبەگى، تەمىردىڭ بوزتورعايعا دەگەن قامقورلىعى، اناسى مەن بالاسىنىڭ مەيىرىمدىلىگى تۋرالى ايتىلعان.
باستى كەيىپكەر: تەمىر، تەمىردىڭ اناسى، بوزتورعاي
قۇمداعى قۇپيا
بيىلعى كوكتەم سالقىن، جاڭبىرلى بولدى. تەمىردىڭ اناسى ەكسپەديسياعا جىلداعىسىنان كەشىگىڭكىرەپ اتتاندى.
بۇل جەر تەمىرگە بۇرىننان تانىس. بىلتىر اناسىمەن كەلگەن. جالپاق سارى توبەنىڭ باسىندا ساكىلى ءۇش اعاش تۇر. ساكىلەردى وسى ءوڭىردى زەرتتەگەن گەولوگتار جاساپتى. كوز ۇشىندا مالشىلار قىستاۋى. كوكتەم شىعا كوشىپ كەتەدى. قىستاۋدىڭ قاسىندا قۇدىق بار. ەكسپەديسيا سۋدى سونان الادى. ول قۇدىقتى دا قازعان – گەولوگتار. سونى ايتقاندا تەمىر:
- اپا، گەولوگتار جاقسى ما، بوتانيكتەر جاقسى ما؟ – دەپ سۇراعان.
- ەكەۋى دە جاقسى، - دەگەن اناسى، - گەولوگتار جەر استىنداعى كەن - بايلىقتى ىزدەپ تابادى. ال بوتانيكتەر جەر بەتىندەگى وسىمدىكتەردى زەرتتەيدى. وسىمدىك بولماسا، مال دا، اڭ دا، جان - جانۋارلار دا تىرشىلىك ەتە المايدى. بوتانيكتەر سول وسىمدىكتەردى قالاي جاقسى وسىرۋگە بولاتىنىن زەرتتەيدى.
وسىمدىكتەردىڭ مالعا قاجەت ەكەنىن تەمىر بىلەدى. ءتىپتى تاسباقانىڭ دا شوپكە جايىلاتىنىن وسى جەردە كوردى.
... بيىل دا تەمىر ءبىر قىزىق وقيعاعا تاپ بولدى. ەرتە تۇرىپ، اناسىمەن باقىلاۋ الاڭىنا بارا جاتقان. الدارىنداعى بۇتانىڭ تۇبىنەن ءبىر بوزتورعاي ۇشىپ شىقتى دا، ۇزاپ كەتپەي، قالىقتاپ تۇرىا الدى.
- وسى ماڭدا ۇياسى بولۋ كەرەك، - دەدى اناسى. بۇتانىڭ ءتۇبىن اشىپ قاراپ ەدى، شىنىندا دا ۇيا بار ەكەن. سەلەۋدىڭ ۇلپىلدەك شاشاعىنان ادەمىلەپ ءورىلىپ جاسالىپتى. ىشىندە تەڭبىل - تەڭبىل ءۇش جۇمىرتقا جاتىر. ۇياسىنا تونگەن ءقاۋىپتى سەزگەن بوزتورعاي شىرىلداپ، اۋىق - اۋىق شۇيلىگىپ - شۇيلىگىپ كەتەدى.
قۇمدا تاڭەرتەڭ كۇن سالقىن بولادى. كۇن جاڭا شىعىپ كەلە جاتقان، اۋا سالقىن. سوندىقتان تەمىر اناسىنا:
- ۇياعا ماقتا توسەپ، جىلىلاپ قويساق قايتەدى؟
- وندا بارىپ ماقتا اكەل، مەن باقىلاۋ الاڭىنا بارا بەرەيىن، ءوزىڭ كەلەرسىڭ، - دەدى شەشەسى.
مىنە، عاجاپ! ماقتا الىپ كەلسە، ۇيا دا جوق، جۇمىرتقا دا جوق. الگىندە شىرىلداپ، شىج - بىجى شىعىپ جۇرگەن بوزتورعاي دا كورىنبەيدى.
ونىڭ سىرىن تەمىر كەيىن ءبىلدى. تونگەن ءقاۋىپتى سەزگەن بوزتورعاي ۇياسىن باسقا جەرگە كوشىرىپ اكەتىپتى.
تەمىر بۇل ساپاردان تابيعات كىتابىنىڭ تاعى ءبىر قىزىقتى بەتىن وقىپ قايتقانداي بولدى.
الدىمەن اڭگىمەنى مەن وقىپ بەرەمىن، مۇقيات تىڭداپ وتىرىڭدار. وقۋشىلارعا تىزبەكتەپ وقىتۋ.
داپتەرمەن جۇمىس
داپتەرىمىزدى اشامىز. بۇگىنگى كۇندى، سىنىپ جۇمىسىن، اۆتورى مەن تاقىرىبىن جازامىز.
64 - بەتتەگى ماقالدى جازىپ الامىز.
سىنىپ جۇمىسى
ب. بايماحانوۆ. قۇمداعى قۇپيا
ماقال
جاقسىدان ۇيرەن،
جاماننان جيرەن.
سەرگىتۋ ءساتى. 2 مين
بارلىعىمىز شارشاپ قالعان شىعارمىز، ورنىمىزدان تۇرىپ، جاتتىعۋ جاساتۋ بولادى.
ورنىمىزدان تۇرايىق،
قولدى بەلگە قويايىق.
بۇرىلامىز وڭعا ءبىر،
بۇرىلامىز سولعا ءبىر.
1، 2، 3 (مۇرنىمەن دەم الىپ)
دەنىمىزدى الايىق!
4. جاڭا ءبىلىمدى بەكىتۋ. 5 مين.
ساحنالاۋ. رولگە ءبولىنىپ اڭگىمەنىڭ مازمۇنىن وقۋشىلارعا كومەكتەسۋ.
اۆتور، تەمىر، تەمىردىڭ اناسى كەيىپكەرلەرىن سومداپ، رولگە ءبولىنىپ، اڭگىمەنى ساحنالايمىز.
● تابيعاتتى، جەر قويناۋىن زەرتتەيتىن ماماندىقتى اتا.
● تەمىر قانداي وقيعانىڭ كۋاسى بولدى؟
● ولاردىڭ بوزتورعايعا قامقورلىق جاساماق بولعانى دۇرىس پا؟
● قۇس ۇياسى نەدەن جاسالعان ەكەن؟
● بوزتورعايدىڭ ۇياسى مەن جۇمىرتقاسىنىڭ باسقا قۇستاردان قانداي ايىرماشىلىعى بار؟
باعالاۋ. 3 مين.
وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسقانىنا بايلانىستى ءتيىستى باعالارىن الادى. ايتىپ ءوتۋ.
5. ۇيگە تاپسىرما. 3 مين
ۇيگە 62 بەتتەگى اڭگىمەنى وقىپ، مازمۇنداۋعا، بوزتورعايدىڭ تىرشىلىگى تۋرالى جازۋعا بەرىلەدى.. كۇندەلىگىمىزدى اشىپ، جازىپ الامىز.
6. ساباقتى قورىتۋ. 5 مين.
سونىمەن، بۇگىن قانداي تاقىرىپ، وتتىك؟ ەسىمىزگە بۇرىنعى وتكەن تاقىرىپتار ەسىمىزگە ءتۇستى مە؟
جاقسى. ەندەشە، وسىمەن ساباق اياقتالدى.
You Might Also Like
