بالا قۇقىعى – اسىل قازىنا
تاقىرىبى: بالا قۇقىعى – اسىل قازىنا.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ادام قۇقىعى، ونىڭ ىشىندە بالا قۇقىعى جونىندە تۇسىنىگىن كەڭەيتۋ، ءاربىر ادام ءوز قۇقىعىن ءبىلىپ، وزگەنىڭ قۇقىعىن بۇزباۋعا ۇيرەتۋ، قۇقىقتىق تاربيە بەرۋ.
كورنەكىلىگى: سلايد، ماقال ماتەل، توپتىق جۇمىس، ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ ءسوزى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
شيراتۋ:
ماقساتىمىز، ءبىلىم الۋ
مىندەتىمىز، ەڭبەكتەنۋ
ءار وقۋشى ءوز قۇقىعىن ءبىلۋ،
ونى ومىردە پايدالانۋ.
ءىى. وي – قوزعاۋ.
- بالا دەپ كىمدى ايتامىز؟
- بالانىڭ قانداي قۇقىعى بار؟
- ەڭبەك ەتۋگە؛
- ءوز پىكىرىن بىلدىرۋگە؛
- بالانىڭ ءوز اتىن، اكەسىنىڭ اتىن الۋعا؛
- مۇلىككە يە بولۋ؛
- قورعالۋعا؛
- وتباسىندا ءومىر سۇرۋگە، تاربيەلەنۋگە؛
- ۇلتىن تاڭداۋعا؛
- دەم الۋعا؛
- دەنساۋلىعىن ساقتاۋعا قۇقىلى.
ءمۇعالىم ءسوزى: بالالار، زاڭ دەگەنىمىز – قوعامنىڭ نەگىزگى تىرەگى. قوعام دەپ وتىرعانىمىز مىنا بىزدەر.
ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ
«كونستيتۋسيا – بۇل دا ەل رامىزدەرىنىڭ ءبىرى. سوندىقتان نەگىزگى زاڭدى ەلدىڭ تۋى، ءان - ۇرانى جانە ەلتاڭباسى سەكىلدى قادىرلەۋ، قۇرمەتتەۋ – ءبىزدىڭ پارىزىمىز» – دەگەن.
كونستيتۋسيا – ەلدىڭ بارلىق ەرەجەلەرى جيناقتالعان مەملەكەتتىڭ نەگىزگى قۇجاتى. سوندىقتاندا ءبىز ونى اتا زاڭ دەپ قۇرمەتتەيمىز.
2002 جىلى تامىزدا قازاقستاندا «بالا قۇقىعى تۋرالى زاڭ» قابىلداندى. بۇل زاڭ 9 تاراۋ، 53 باپتان تۇرادى. 2002 جىلى 2 قىركۇيەكتە قازاقستان «بالا قۇقىعى تۋرالى كونۆەنسياعا» قول قويادى، ءسويتىپ قازاقستاننىڭ «بالالار قۇقىعى تۋرالى زاڭى» ەنگىزىلدى.
قازاقستاندا بالالاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ تۋرالى اتاۋلى كۇندەر بەرىلگەن.
1 – ماۋسىم بالالاردى قورعاۋدىڭ حالىقارالىق كۇنى
20 – قاراشا بالالاردىڭ دۇنيەجۇزىلىك كۇنى
10 – جەلتوقسان ادام قۇقىعى كۇنى
3. كورىنىس: داۋلەت پەن جانداۋلەتتىڭ پارتاعا تالاسۋى.
سۇراق: داۋلەت پەن جانداۋلەتتىڭ اراسىنداعى داۋدى سەندەر قالاي شەشكەن بولار ەدىڭدەر؟ (وقۋشىلار ويىن تىڭداۋ)
ءىىى. ارتىق بولماس بىلگەنىڭ
ءمۇعالىم: ەندەشە بالالار 9 تاراۋ، 53 باپتان تۇراتىن بالا قۇقىقتارى تۋرالى نە بىلەمىز. 1 - باپ.
1. 18 جاسقا تولماعان جەتكىنشەك بالا دەپ سانالادى.
4 - باپ. 1. تەگىنە، ناسىلىنە جانە قاي ۇياتقا جاتاتىندىعىنا، الەۋمەتتىك جانە مۇلىكتىك جاعدايىنا، جىنىسىنا، تىلىنە، بىلىمىنە، دىنگە كوزقاراسىنا، تۇرعىلىقتى جەرىنە، دەنساۋلىق جاعدايىنا، بالاعا جانە اتا اناسىنا نەمەسە باسقا زاڭدى وكىلدەرىنە قاتىستى وزگەدە ءمان جايلارعا قاراماستان، بارلىق بالا تەڭ قۇقىققا يە. 5 - باپ.
1. قر-نىڭ زاڭدارىندا بەلگىلەنگەن جاعدايلاردى قوسپاعاندا، بالانىڭ قۇقىقتارىن شەكتەۋگە بولمايدى.
8 - باپ. 1. ءاربىر بالانىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋعا بۇلجىماس قۇقىعى بار. 9 - باپ.
1. ءاربىر بالا تۋعان ساتىنەن باستاپ اتى، اكەسىنىڭ اتى، تەگى، ۇلتى جانە ازاماتتىعى بولۋىنا قۇقىلى. 15 - باپ.
1. ءاربىر بالانىڭ ءبىلىم الۋعا قۇقىعى بار جانە قر-نىڭ ءبىلىم تۋرالى زاڭدارىنا سايكەس وعان تەگiن باستاۋىش، نەگىزگى ورتا جانە جالپى ورتا ءبىلىم، ورتا بىلىمنەن كەيىنگى كاسىپتىك، جانە جوعارى بiلiم الۋعا كەپiلدiك بەرiلەدi. 16 - باپ. 1. ءاربiر بالانىڭ ەڭبەك بوستاندىعىنا، قىزمەت جانە كاسiپ تۇرلەرiن ەركiن تاڭداۋعا قۇقىعى بار. 19 - باپ. 1. ءاربiر بالا ءوزiنiڭ جاسىنا، دەنساۋلىعىنا جانە قاجەتتەرiنە قاراي دەمالۋعا جانە بوس ۋاقىتىن پايدالانۋعا قۇقىلى. 21 - باپ. 1. بالانىڭ وتباسىندا ءومiر ءسۇرۋ جانە تاربيەلەنۋ قۇقىعى بار. ءاربiر بالانىڭ وتباسىندا ءومiر سۇرۋگە جانە تاربيەلەنۋگە قۇقىعى، ءوزiنiڭ اتا - اناسىن جانە باسقا دا جاقىن تۋىستارىن بiلۋگە قۇقىعى، ولاردىڭ قامقورلىعى مەن تاربيەسiن الۋعا قۇقىعى بار.
VI. ءبولىمى. «جالعاسىن تاپ».
«بالاڭدى بەسكە دەيىن ەشتەڭەدەن تىيما،
بەستەن ون ۇشكە دەيىن قۇلىنداي قينا،
ون ۇشتەن ارى سىرلاسىڭداي سىيلا».
1. «ادەپتى بالا................، ادەپسىز بالا.............
2. انانىڭ كوڭىلى -.....
بالانىڭ كوڭىلى -.......
3. بالالى ءۇي -......
بالاسىز ءۇي قۋ........
4. ادەپتى بالا اتا اناسىن................، ماقتاتار ادەپسىز بالا اتا اناسىن............ قاقساتار.
ءۇ. توپتىق جۇمىس:
«نە ىستەۋگە بولمايدى؟»
- ۇلكەندەردىڭ الدىنان كەسىپ ………..
- كىشكەنە بالانى …………
- قىز بالانى …………..
- ساباقتان ………………………
- سىنىپتا …………………….
- دورەكى، بىلاپىت سوزدەردى ………………….
«نە ىستەۋ كەرەك؟»
- ۇلكەن كىسىنى …………………………..( سىيلاۋ كەرەك)
- ۇلكەننىڭ ……………………………..( ءتىلىن الۋ كەرەك)
- ۇلكەندەرگە ………………………….( سالەم بەرۋ كەرەك)
- كىشىلەرگە ………………………………….( قامقورلىق جاساۋ كەرەك)
- انالاردى، اپالاردى ………………….( سىيلاۋ كەرەك)
- وقۋ قۇرالدارىن ………………………( كۇتىپ ۇستاۋ كەرەك)
- سونىمەن قاتار ەلىمىزدە بالا قۇقىعىنىڭ ساقتالماۋى، ياعني بۇزىلۋىنا بايلانىستى كەلەڭسىز وقيعالاردا كەزدەسەدى. سولاردىڭ بىرىمەن تانىسايىق. سىزدەرگە اقپارات قۇرالدارىندا جاريالانعان «تەمىرلاننىڭ حاتىمەن» تانىستىرعىم كەلەدى.
«تەمىرلاننىڭ حاتى»
«سالەمەتسىز بە، قۇرمەتتى رەداكسيا!
سىزگە حات جازىپ وتىرعان اقتاۋ قالاسىندا تۇراتىن، 6 - سىنىپتا وقيتىن اسانبايەۆ تەمىرلان دەگەن بالامىن. جاسىم 12 - گە كەلسە دە، ءومىردىڭ باسىما تۇسكەن اۋىر جاعدايلارى قولىما قالام العىزىپ، سىزدەرگە حات جازۋعا ءماجبۇر ەتتى. وسىدان 3 - 4 جىل بۇرىن مەن دە ءوز وتباسىممەن باقىتتى ءومىر ءسۇرىپ، باقىتتى بالالىق شاعىمدا باستان كەشىرىپ جاتتىم. ءبىراق ءومىرىم ءبىر مەزەتتە الاي - دۇلەي بوران سوققانداي وزگەرىپ سالا بەردى. وسىدان 3 - 4 جىل بۇرىن اقتاۋ قالاسىندا ءوزىمىزدىڭ تۇرىپ جاتقان ءۇيىمىز دە بولدى. سول ۇيدە اكە، شەشەم جانە وزىمنەن باسقا 2 ءىنىم، 2 قارىنداسىممەن بىرلەسىپ، ءومىر سۇرگەن باقىتتى وتباسى ەدىك. وكىنىشكە وراي، اكەم ءۇيىمىزدى بانككە قويىپ، نەسيەگە 40 مىڭ دوللار اقشا الىپ، قارىزعا كىردىك. كوپ ۇزاماي بەلگىسىز سەبەپتەرگە بايلانىستى اكەمىز ءبىزدى تاستاپ كەتتى. انامىز بەس بالامەن قالىپ، ەكى جەردە جۇمىس جاساپ، ايانباي ەڭبەك ەتتى. ارينە ونىڭ تاپقان ازعانتاي اقشاسى بىزگە ازەر جەتكەنىمەن، نەسيە تولەۋگە قايدان جەتسىن. ۋاقىتىندا تولەۋگە ءتيىس نەسيەمىز دە تولەنبەي، اقىرى اقپان ايىندا ۇيىمىزدەن ايىرىلدىق. قىستىڭ قاقاعان كۇنى جىلاپ - سىقتاعان بالالاردىڭ كوز جاسىنا قاراماي، سوت ورىنداۋشىلارى ۇيىمىزدەن قۋىپ شىقتى. امالسىز قالا سىرتىنداعى داچاداعى 1 - بولمەلى سارايدى پانالاۋعا ءماجبۇر بولدىق. كۇندەلىكتى اسقا جارىماعاندىقتان، مەن دە مەكتەپتەگى ساباعىما بارۋدى قويدىم. وزىمنەن ەكى جاس كىشى ءىنىمدى ەرتىپ، كوشەگە شىعىپ، ماشينالاردىڭ دوڭگەلەگىن جۋۋعا شىقتىم. جۇمىسىمىز ءۇشىن 100 تەڭگە الىپ، كۇنىنە 500 تەڭگە، كەيدە 1000 تەڭگە تاپساق، ءماز بولىپ ۇيگە جۇگىرەمىز. ۇيدە ەكى كوزى ءتورت بولىپ كۇتىپ وتىرعان ءىنىم مەن قارىنداستارىمىزعا نان، جەيتىن تاماعىن الامىز.
اش بالا توق بالامەن وينامايدى دەگەندەي، مەن دە ساباققا بارۋدى وسىلاي قويدىم. مەنىڭ قازىرگى ۋاقىتتاعى باستى ماقساتىم: «وقۋ، ءبىلىم الۋ ەمەس، بالالارى ءۇشىن ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن اناما كومەكتەسۋ. تۋعان باۋىرلارىما كۇندەلىكتى تاماعىن تاۋىپ بەرۋ» اكەمنەن ەشقانداي كومەك تە جوق، حابار دا جوق. مەن تەك وزىمە سەنەمىن. اناما سەنەمىن. اش بولسام دا، توق بولسام دا ءوز وتباسىممەن بىرگە بولعىم كەلەدى.
قۇرمەتتى رەداكسيا! وسى حاتىمدى جولداي وتىرىپ، جاعدايىمدى ايتا وتىرىپ، سىزدەردەن اقىل - كەڭەس سۇرايمىن. ماعان قانداي اقىل - كەڭەس بەرەر ەدىڭىزدەر.
سالەممەن تەمىرلان.»
- ال بالالار، وسى حاتتى جازىپ وتىرعان تەمىرلانعا قانداي سيپاتتاما بەرەر ەدىڭ؟
تەمىرلاننىڭ وسى باسىنا تۇسكەن اۋىر جاعدايىنا كىمدەر كىنالى؟
وزدەرىڭمەن قاتار تەمىرلان اتتى بالاعا قانداي اقىل - كەڭەس بەرەر ەدىڭدەر؟
بالالار، ۇيگە اركىم ءوز اتىنان تەمىرلانعا حات جازىپ، جۇرەكتەن شىققان سوزدەرىمىزدى قاعاز بەتىنە تۇسىرەيىك.
قورىتىندى: سونىمەن «قۇقىق» دەگەنىمىز نە بولدى؟
كەرى بايلانىس. جەلكەندى كەمەنى بوياۋ.
— قۇقىق - مەملەكەت تاراپىنان، بولماسا ءتيىستى قاۋلى، زاڭمەن ءاربىر ادامعا بەرىلگەن ەرىك، بوستاندىق…
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ادام قۇقىعى، ونىڭ ىشىندە بالا قۇقىعى جونىندە تۇسىنىگىن كەڭەيتۋ، ءاربىر ادام ءوز قۇقىعىن ءبىلىپ، وزگەنىڭ قۇقىعىن بۇزباۋعا ۇيرەتۋ، قۇقىقتىق تاربيە بەرۋ.
كورنەكىلىگى: سلايد، ماقال ماتەل، توپتىق جۇمىس، ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ ءسوزى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
شيراتۋ:
ماقساتىمىز، ءبىلىم الۋ
مىندەتىمىز، ەڭبەكتەنۋ
ءار وقۋشى ءوز قۇقىعىن ءبىلۋ،
ونى ومىردە پايدالانۋ.
ءىى. وي – قوزعاۋ.
- بالا دەپ كىمدى ايتامىز؟
- بالانىڭ قانداي قۇقىعى بار؟
- ەڭبەك ەتۋگە؛
- ءوز پىكىرىن بىلدىرۋگە؛
- بالانىڭ ءوز اتىن، اكەسىنىڭ اتىن الۋعا؛
- مۇلىككە يە بولۋ؛
- قورعالۋعا؛
- وتباسىندا ءومىر سۇرۋگە، تاربيەلەنۋگە؛
- ۇلتىن تاڭداۋعا؛
- دەم الۋعا؛
- دەنساۋلىعىن ساقتاۋعا قۇقىلى.
ءمۇعالىم ءسوزى: بالالار، زاڭ دەگەنىمىز – قوعامنىڭ نەگىزگى تىرەگى. قوعام دەپ وتىرعانىمىز مىنا بىزدەر.
ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ
«كونستيتۋسيا – بۇل دا ەل رامىزدەرىنىڭ ءبىرى. سوندىقتان نەگىزگى زاڭدى ەلدىڭ تۋى، ءان - ۇرانى جانە ەلتاڭباسى سەكىلدى قادىرلەۋ، قۇرمەتتەۋ – ءبىزدىڭ پارىزىمىز» – دەگەن.
كونستيتۋسيا – ەلدىڭ بارلىق ەرەجەلەرى جيناقتالعان مەملەكەتتىڭ نەگىزگى قۇجاتى. سوندىقتاندا ءبىز ونى اتا زاڭ دەپ قۇرمەتتەيمىز.
2002 جىلى تامىزدا قازاقستاندا «بالا قۇقىعى تۋرالى زاڭ» قابىلداندى. بۇل زاڭ 9 تاراۋ، 53 باپتان تۇرادى. 2002 جىلى 2 قىركۇيەكتە قازاقستان «بالا قۇقىعى تۋرالى كونۆەنسياعا» قول قويادى، ءسويتىپ قازاقستاننىڭ «بالالار قۇقىعى تۋرالى زاڭى» ەنگىزىلدى.
قازاقستاندا بالالاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ تۋرالى اتاۋلى كۇندەر بەرىلگەن.
1 – ماۋسىم بالالاردى قورعاۋدىڭ حالىقارالىق كۇنى
20 – قاراشا بالالاردىڭ دۇنيەجۇزىلىك كۇنى
10 – جەلتوقسان ادام قۇقىعى كۇنى
3. كورىنىس: داۋلەت پەن جانداۋلەتتىڭ پارتاعا تالاسۋى.
سۇراق: داۋلەت پەن جانداۋلەتتىڭ اراسىنداعى داۋدى سەندەر قالاي شەشكەن بولار ەدىڭدەر؟ (وقۋشىلار ويىن تىڭداۋ)
ءىىى. ارتىق بولماس بىلگەنىڭ
ءمۇعالىم: ەندەشە بالالار 9 تاراۋ، 53 باپتان تۇراتىن بالا قۇقىقتارى تۋرالى نە بىلەمىز. 1 - باپ.
1. 18 جاسقا تولماعان جەتكىنشەك بالا دەپ سانالادى.
4 - باپ. 1. تەگىنە، ناسىلىنە جانە قاي ۇياتقا جاتاتىندىعىنا، الەۋمەتتىك جانە مۇلىكتىك جاعدايىنا، جىنىسىنا، تىلىنە، بىلىمىنە، دىنگە كوزقاراسىنا، تۇرعىلىقتى جەرىنە، دەنساۋلىق جاعدايىنا، بالاعا جانە اتا اناسىنا نەمەسە باسقا زاڭدى وكىلدەرىنە قاتىستى وزگەدە ءمان جايلارعا قاراماستان، بارلىق بالا تەڭ قۇقىققا يە. 5 - باپ.
1. قر-نىڭ زاڭدارىندا بەلگىلەنگەن جاعدايلاردى قوسپاعاندا، بالانىڭ قۇقىقتارىن شەكتەۋگە بولمايدى.
8 - باپ. 1. ءاربىر بالانىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋعا بۇلجىماس قۇقىعى بار. 9 - باپ.
1. ءاربىر بالا تۋعان ساتىنەن باستاپ اتى، اكەسىنىڭ اتى، تەگى، ۇلتى جانە ازاماتتىعى بولۋىنا قۇقىلى. 15 - باپ.
1. ءاربىر بالانىڭ ءبىلىم الۋعا قۇقىعى بار جانە قر-نىڭ ءبىلىم تۋرالى زاڭدارىنا سايكەس وعان تەگiن باستاۋىش، نەگىزگى ورتا جانە جالپى ورتا ءبىلىم، ورتا بىلىمنەن كەيىنگى كاسىپتىك، جانە جوعارى بiلiم الۋعا كەپiلدiك بەرiلەدi. 16 - باپ. 1. ءاربiر بالانىڭ ەڭبەك بوستاندىعىنا، قىزمەت جانە كاسiپ تۇرلەرiن ەركiن تاڭداۋعا قۇقىعى بار. 19 - باپ. 1. ءاربiر بالا ءوزiنiڭ جاسىنا، دەنساۋلىعىنا جانە قاجەتتەرiنە قاراي دەمالۋعا جانە بوس ۋاقىتىن پايدالانۋعا قۇقىلى. 21 - باپ. 1. بالانىڭ وتباسىندا ءومiر ءسۇرۋ جانە تاربيەلەنۋ قۇقىعى بار. ءاربiر بالانىڭ وتباسىندا ءومiر سۇرۋگە جانە تاربيەلەنۋگە قۇقىعى، ءوزiنiڭ اتا - اناسىن جانە باسقا دا جاقىن تۋىستارىن بiلۋگە قۇقىعى، ولاردىڭ قامقورلىعى مەن تاربيەسiن الۋعا قۇقىعى بار.
VI. ءبولىمى. «جالعاسىن تاپ».
«بالاڭدى بەسكە دەيىن ەشتەڭەدەن تىيما،
بەستەن ون ۇشكە دەيىن قۇلىنداي قينا،
ون ۇشتەن ارى سىرلاسىڭداي سىيلا».
1. «ادەپتى بالا................، ادەپسىز بالا.............
2. انانىڭ كوڭىلى -.....
بالانىڭ كوڭىلى -.......
3. بالالى ءۇي -......
بالاسىز ءۇي قۋ........
4. ادەپتى بالا اتا اناسىن................، ماقتاتار ادەپسىز بالا اتا اناسىن............ قاقساتار.
ءۇ. توپتىق جۇمىس:
«نە ىستەۋگە بولمايدى؟»
- ۇلكەندەردىڭ الدىنان كەسىپ ………..
- كىشكەنە بالانى …………
- قىز بالانى …………..
- ساباقتان ………………………
- سىنىپتا …………………….
- دورەكى، بىلاپىت سوزدەردى ………………….
«نە ىستەۋ كەرەك؟»
- ۇلكەن كىسىنى …………………………..( سىيلاۋ كەرەك)
- ۇلكەننىڭ ……………………………..( ءتىلىن الۋ كەرەك)
- ۇلكەندەرگە ………………………….( سالەم بەرۋ كەرەك)
- كىشىلەرگە ………………………………….( قامقورلىق جاساۋ كەرەك)
- انالاردى، اپالاردى ………………….( سىيلاۋ كەرەك)
- وقۋ قۇرالدارىن ………………………( كۇتىپ ۇستاۋ كەرەك)
- سونىمەن قاتار ەلىمىزدە بالا قۇقىعىنىڭ ساقتالماۋى، ياعني بۇزىلۋىنا بايلانىستى كەلەڭسىز وقيعالاردا كەزدەسەدى. سولاردىڭ بىرىمەن تانىسايىق. سىزدەرگە اقپارات قۇرالدارىندا جاريالانعان «تەمىرلاننىڭ حاتىمەن» تانىستىرعىم كەلەدى.
«تەمىرلاننىڭ حاتى»
«سالەمەتسىز بە، قۇرمەتتى رەداكسيا!
سىزگە حات جازىپ وتىرعان اقتاۋ قالاسىندا تۇراتىن، 6 - سىنىپتا وقيتىن اسانبايەۆ تەمىرلان دەگەن بالامىن. جاسىم 12 - گە كەلسە دە، ءومىردىڭ باسىما تۇسكەن اۋىر جاعدايلارى قولىما قالام العىزىپ، سىزدەرگە حات جازۋعا ءماجبۇر ەتتى. وسىدان 3 - 4 جىل بۇرىن مەن دە ءوز وتباسىممەن باقىتتى ءومىر ءسۇرىپ، باقىتتى بالالىق شاعىمدا باستان كەشىرىپ جاتتىم. ءبىراق ءومىرىم ءبىر مەزەتتە الاي - دۇلەي بوران سوققانداي وزگەرىپ سالا بەردى. وسىدان 3 - 4 جىل بۇرىن اقتاۋ قالاسىندا ءوزىمىزدىڭ تۇرىپ جاتقان ءۇيىمىز دە بولدى. سول ۇيدە اكە، شەشەم جانە وزىمنەن باسقا 2 ءىنىم، 2 قارىنداسىممەن بىرلەسىپ، ءومىر سۇرگەن باقىتتى وتباسى ەدىك. وكىنىشكە وراي، اكەم ءۇيىمىزدى بانككە قويىپ، نەسيەگە 40 مىڭ دوللار اقشا الىپ، قارىزعا كىردىك. كوپ ۇزاماي بەلگىسىز سەبەپتەرگە بايلانىستى اكەمىز ءبىزدى تاستاپ كەتتى. انامىز بەس بالامەن قالىپ، ەكى جەردە جۇمىس جاساپ، ايانباي ەڭبەك ەتتى. ارينە ونىڭ تاپقان ازعانتاي اقشاسى بىزگە ازەر جەتكەنىمەن، نەسيە تولەۋگە قايدان جەتسىن. ۋاقىتىندا تولەۋگە ءتيىس نەسيەمىز دە تولەنبەي، اقىرى اقپان ايىندا ۇيىمىزدەن ايىرىلدىق. قىستىڭ قاقاعان كۇنى جىلاپ - سىقتاعان بالالاردىڭ كوز جاسىنا قاراماي، سوت ورىنداۋشىلارى ۇيىمىزدەن قۋىپ شىقتى. امالسىز قالا سىرتىنداعى داچاداعى 1 - بولمەلى سارايدى پانالاۋعا ءماجبۇر بولدىق. كۇندەلىكتى اسقا جارىماعاندىقتان، مەن دە مەكتەپتەگى ساباعىما بارۋدى قويدىم. وزىمنەن ەكى جاس كىشى ءىنىمدى ەرتىپ، كوشەگە شىعىپ، ماشينالاردىڭ دوڭگەلەگىن جۋۋعا شىقتىم. جۇمىسىمىز ءۇشىن 100 تەڭگە الىپ، كۇنىنە 500 تەڭگە، كەيدە 1000 تەڭگە تاپساق، ءماز بولىپ ۇيگە جۇگىرەمىز. ۇيدە ەكى كوزى ءتورت بولىپ كۇتىپ وتىرعان ءىنىم مەن قارىنداستارىمىزعا نان، جەيتىن تاماعىن الامىز.
اش بالا توق بالامەن وينامايدى دەگەندەي، مەن دە ساباققا بارۋدى وسىلاي قويدىم. مەنىڭ قازىرگى ۋاقىتتاعى باستى ماقساتىم: «وقۋ، ءبىلىم الۋ ەمەس، بالالارى ءۇشىن ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن اناما كومەكتەسۋ. تۋعان باۋىرلارىما كۇندەلىكتى تاماعىن تاۋىپ بەرۋ» اكەمنەن ەشقانداي كومەك تە جوق، حابار دا جوق. مەن تەك وزىمە سەنەمىن. اناما سەنەمىن. اش بولسام دا، توق بولسام دا ءوز وتباسىممەن بىرگە بولعىم كەلەدى.
قۇرمەتتى رەداكسيا! وسى حاتىمدى جولداي وتىرىپ، جاعدايىمدى ايتا وتىرىپ، سىزدەردەن اقىل - كەڭەس سۇرايمىن. ماعان قانداي اقىل - كەڭەس بەرەر ەدىڭىزدەر.
سالەممەن تەمىرلان.»
- ال بالالار، وسى حاتتى جازىپ وتىرعان تەمىرلانعا قانداي سيپاتتاما بەرەر ەدىڭ؟
تەمىرلاننىڭ وسى باسىنا تۇسكەن اۋىر جاعدايىنا كىمدەر كىنالى؟
وزدەرىڭمەن قاتار تەمىرلان اتتى بالاعا قانداي اقىل - كەڭەس بەرەر ەدىڭدەر؟
بالالار، ۇيگە اركىم ءوز اتىنان تەمىرلانعا حات جازىپ، جۇرەكتەن شىققان سوزدەرىمىزدى قاعاز بەتىنە تۇسىرەيىك.
قورىتىندى: سونىمەن «قۇقىق» دەگەنىمىز نە بولدى؟
كەرى بايلانىس. جەلكەندى كەمەنى بوياۋ.
— قۇقىق - مەملەكەت تاراپىنان، بولماسا ءتيىستى قاۋلى، زاڭمەن ءاربىر ادامعا بەرىلگەن ەرىك، بوستاندىق…
You Might Also Like
