«بالاباقشام – تەرەڭ ماقتانىشىم»
«بالاباقشام – تەرەڭ ماقتانىشىم»
بۇگىنگى تاڭدا ءبىلىم رەفورماسىنىڭ تۇپكىلىكتى جۇزەگە اسۋىنىڭ باستى شارتى – جاڭا تەحنولوگيانى ءتيىمدى پايدالانۋدا پەداگوگتار قاۋىمىنان ىسكەرلىكتى، ىزدەنىمپازدىقتى، كاسىبي دەڭگەيلەرىنىڭ جوعارىلىعىن تالاپ ەتسە، سونىمەن قاتار قوعامنىڭ باستى ماسەلەسى بۇلدىرشىندەردىڭ دەنساۋلىعىن نىعايتا وتىرىپ، وقۋ-تاربيە ءۇردىسىن جاڭا تەحنولوگيالار نەگىزىندە جەتىلدىرۋ جانە باسەكەگە قابىلەتتى جەكە تۇلعا تاربيەلەۋ بولىپ وتىر.
وسىعان وراي №7 «بالدىرعان» ساناتوريالىق تيپتەگى بوبەكجاي - بالاباقشاسىندا تاربيە مەن ءبىلىم بەرۋمەن قاتار بالالاردى وكپە اۋرۋىنا قارسى ەمدەۋ، ولاردىڭ بويىنداعى تۋبەركۋلەز تالشىقتارىن جويۋ جانە ونىڭ الدىن - الۋ شارالارى جۇرگىزىلەدى.
بالاباقشا 1986 جىلى اشىلىپ، سونىمەن بىرگە جاساسىپ كەلە جاتقان مەڭگەرۋشىمىز بيسەمباي باعىمكۇل شاراپ قىزى ىزدەنىستەن جالىقپاي، ءوزىنىڭ تىنىمسىز ەڭبەگىنىڭ ناتيجەسىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ «قۇرمەتتى قىزمەتكەرى» ءتوس بەلگىسىمەن ماراپاتتالىپ، شىعارماشىلىق باعىتتا جۇمىس جاساۋعا جان-جاقتى تالاپ قويىپ، ءوزىنىڭ ىسكەر باسشى ەكەنىن دالەلدەپ كەلەدى.
بالاباقشامىزدىڭ جاقسى جەتىستىكتەرگە جەتۋى ءاربىر تاربيەشىنىڭ ءوز ەڭبەگىنىڭ ناتيجەسىمەن، جاڭالىعىمەن بىلىكتىلىگى مەن بىلىمدەرىنىڭ ارقاسى دەپ بىلەمىز. اتاپ ايتساق، العاشقى كەزدە بالاباقشادا ەكى توپ جۇمىس جاساپ، وندا 70 ءبۇلدىرشىن تاربيەلەنسە، 1995-1998 جىلداردى (وڭتايلاندىرۋ كەزىندە) حالىقارالىق «ارالدى قۇتقارۋ» قورىنان 2 ملن. تەڭگە قاراجات ءبولىنىپ 4 توپقا ۇلعايدىق.1999 جىلدان باستاپ، جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن قارجا ءبولىنىپ 6 توپقا كوبەيىپ 110 بالا تاربيەلەنۋدە. بالاباقشادا 68 جۇمىسشى - قىزمەتكەر بار، ونىڭ 27ء-سى پەداگوگ ماماندار، جوعارى ءبىلىمدىسى-9، ءى ساناتتى-5، ءىى ساناتتى-18 قىزمەتكەر قىزمەت ەتەدى.
بالاباقشامىزدا 30 جىلدان استام ەڭبەك ءوتىلى بار ادىسكەر قالجانوۆا راحيما سىدىق قىزى «اعا تاربيەشى قۇجاتتارى جانە ولاردىڭ جۇرگىزىلۋ ءتارتىبى» اتتى تاقىرىبى بويىنشا اۋداندىق سەمينارعا قاتىسىپ ىس-تاجىريبەسى جوعارى باعالانسا، 2007 جىلى «مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە» ستاندارتتارىن دايىنداۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى حالىقارالىق كونفەرەنسياسىنا قاتىسىپ، «مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋدى باسقارۋ مودەلىنىڭ ءتيىمدى جۇيەسىنىڭ مونيتورينگى» اتتى جۇمىسىن ۇسىندى.
بالاباقشامىزدا سونىمەن قاتار كوپ جىلعى ەڭبەك ءوتىلى بار تاربيەشىلەر دە از ەمەس. اتاپ ايتساق، ولار جۇبانازار.س.ا، تىلەۋنيازوۆا.ج.ە، ەسەنوۆا.ش.ق، ءومىرزاقوۆا.ب.ز، بەكمۇرزا.ب، سادىقوۆا.ج، راشيەۆا.ۇ، يزەنوۆا.ز ۇزاق جىلعى ەڭبەكتەرىمەن زامان تالابىنا ساي ەڭبەك ەتۋدە. ءان جەتەشىسى باكەنوۆا.ب.و، بي جەتەكشىسى مارات روزانىڭ تاربيەشىلەرمەن بىرلەسىپ وتكىزگەن ەرتەڭگىلىكتەرى، بالالار اراسىندا «ءانشى بالاپان»، «ەرتەگىلەر ەلىنە ساياحات» اتتى بايقاۋلارى ءار اتا-انانىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ، العىسىنا بولەندى.
سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرۋعا ارنالعان «وليمپيادا بالدىرعاندا»، «دەنساۋلىعى ءسابيدىڭ – قۋانىشى ءار ءۇيدىڭ» ساۋىقتىرۋ مەرەكەسىن وتكىزسە، دەنە تاربيە جەتەكشىسى ا.تومەنباي، پەداگوگ-پسيحولوگ ا.قوجامۇراتوۆا، تاربيەشىلەر د.قالي، ز.قوجاعۇل، گ.بەدەنوۆا، گ.ەرنازاردىڭ ەڭبەكتەرىن ەرەكشە اتاپ ايتۋعا بولادى.
بالالاردىڭ جولدا ءجۇرۋ ەرەجەلەرىن ۇيرەتۋگە بايلانىستى «جول ءتارتىبىن بىلەيىك، امان-ەسەن جۇرەيىك» اتتى اۋداندىق سەميناردى ەرەسەك توبىنىڭ تاربيەشىلەرى ج.ءابدىحالىق پەن گ.كوشەكبايەۆا بىرلەسە وتىرىپ جوعارى دەڭگەيدە وتكىزسە، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەيتىن تاجىريبەلى ن.سادۋاقاسوۆا اۋداندىق «جىل تاربيەشىسى-2005» بايقاۋىندا ءى ورىن السا، وبلىستىق بايقاۋىندا ءىى ورىن الدى، ر.قارىمساقوۆا «جىل تاربيەشىسى-2006» وڭىرلىك بايقاۋىنىڭ ءىى ورىن، اۋداندىق «جىل تاربيەشىسى-2007» بايقاۋىندا ا.سۇيىنتايەۆا ءى ورىن جۇلدەگەرى اتاندى.
2008 جىلى بالاباقشاىشىلىك جاس ماماندار اراسىندا «تاربيە ءبىلىمى – جەمىستى ەڭبەك كەپىلى» بايقاۋىنان م.ومىرتايەۆا باس جۇلدەنى يەمدەنسە، ال اۋداندىق «ۇزدىك جاس تاربيەشى-2009» بايقاۋىندا سەرىكبايەۆا كلارا ءى ورىنعا يە بولدى.
ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى تاربيە مەن وقۋ-بىلىممەن ولشەنەدى. ول ءۇشىن جان-جاقتى ىزدەنىس، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋ زامان تالابى.
بۇگىنگى تاڭدا ءبىلىم رەفورماسىنىڭ تۇپكىلىكتى جۇزەگە اسۋىنىڭ باستى شارتى – جاڭا تەحنولوگيانى ءتيىمدى پايدالانۋدا پەداگوگتار قاۋىمىنان ىسكەرلىكتى، ىزدەنىمپازدىقتى، كاسىبي دەڭگەيلەرىنىڭ جوعارىلىعىن تالاپ ەتسە، سونىمەن قاتار قوعامنىڭ باستى ماسەلەسى بۇلدىرشىندەردىڭ دەنساۋلىعىن نىعايتا وتىرىپ، وقۋ-تاربيە ءۇردىسىن جاڭا تەحنولوگيالار نەگىزىندە جەتىلدىرۋ جانە باسەكەگە قابىلەتتى جەكە تۇلعا تاربيەلەۋ بولىپ وتىر.
وسىعان وراي №7 «بالدىرعان» ساناتوريالىق تيپتەگى بوبەكجاي - بالاباقشاسىندا تاربيە مەن ءبىلىم بەرۋمەن قاتار بالالاردى وكپە اۋرۋىنا قارسى ەمدەۋ، ولاردىڭ بويىنداعى تۋبەركۋلەز تالشىقتارىن جويۋ جانە ونىڭ الدىن - الۋ شارالارى جۇرگىزىلەدى.
بالاباقشا 1986 جىلى اشىلىپ، سونىمەن بىرگە جاساسىپ كەلە جاتقان مەڭگەرۋشىمىز بيسەمباي باعىمكۇل شاراپ قىزى ىزدەنىستەن جالىقپاي، ءوزىنىڭ تىنىمسىز ەڭبەگىنىڭ ناتيجەسىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ «قۇرمەتتى قىزمەتكەرى» ءتوس بەلگىسىمەن ماراپاتتالىپ، شىعارماشىلىق باعىتتا جۇمىس جاساۋعا جان-جاقتى تالاپ قويىپ، ءوزىنىڭ ىسكەر باسشى ەكەنىن دالەلدەپ كەلەدى.
بالاباقشامىزدىڭ جاقسى جەتىستىكتەرگە جەتۋى ءاربىر تاربيەشىنىڭ ءوز ەڭبەگىنىڭ ناتيجەسىمەن، جاڭالىعىمەن بىلىكتىلىگى مەن بىلىمدەرىنىڭ ارقاسى دەپ بىلەمىز. اتاپ ايتساق، العاشقى كەزدە بالاباقشادا ەكى توپ جۇمىس جاساپ، وندا 70 ءبۇلدىرشىن تاربيەلەنسە، 1995-1998 جىلداردى (وڭتايلاندىرۋ كەزىندە) حالىقارالىق «ارالدى قۇتقارۋ» قورىنان 2 ملن. تەڭگە قاراجات ءبولىنىپ 4 توپقا ۇلعايدىق.1999 جىلدان باستاپ، جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن قارجا ءبولىنىپ 6 توپقا كوبەيىپ 110 بالا تاربيەلەنۋدە. بالاباقشادا 68 جۇمىسشى - قىزمەتكەر بار، ونىڭ 27ء-سى پەداگوگ ماماندار، جوعارى ءبىلىمدىسى-9، ءى ساناتتى-5، ءىى ساناتتى-18 قىزمەتكەر قىزمەت ەتەدى.
بالاباقشامىزدا 30 جىلدان استام ەڭبەك ءوتىلى بار ادىسكەر قالجانوۆا راحيما سىدىق قىزى «اعا تاربيەشى قۇجاتتارى جانە ولاردىڭ جۇرگىزىلۋ ءتارتىبى» اتتى تاقىرىبى بويىنشا اۋداندىق سەمينارعا قاتىسىپ ىس-تاجىريبەسى جوعارى باعالانسا، 2007 جىلى «مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە» ستاندارتتارىن دايىنداۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى حالىقارالىق كونفەرەنسياسىنا قاتىسىپ، «مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋدى باسقارۋ مودەلىنىڭ ءتيىمدى جۇيەسىنىڭ مونيتورينگى» اتتى جۇمىسىن ۇسىندى.
بالاباقشامىزدا سونىمەن قاتار كوپ جىلعى ەڭبەك ءوتىلى بار تاربيەشىلەر دە از ەمەس. اتاپ ايتساق، ولار جۇبانازار.س.ا، تىلەۋنيازوۆا.ج.ە، ەسەنوۆا.ش.ق، ءومىرزاقوۆا.ب.ز، بەكمۇرزا.ب، سادىقوۆا.ج، راشيەۆا.ۇ، يزەنوۆا.ز ۇزاق جىلعى ەڭبەكتەرىمەن زامان تالابىنا ساي ەڭبەك ەتۋدە. ءان جەتەشىسى باكەنوۆا.ب.و، بي جەتەكشىسى مارات روزانىڭ تاربيەشىلەرمەن بىرلەسىپ وتكىزگەن ەرتەڭگىلىكتەرى، بالالار اراسىندا «ءانشى بالاپان»، «ەرتەگىلەر ەلىنە ساياحات» اتتى بايقاۋلارى ءار اتا-انانىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ، العىسىنا بولەندى.
سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرۋعا ارنالعان «وليمپيادا بالدىرعاندا»، «دەنساۋلىعى ءسابيدىڭ – قۋانىشى ءار ءۇيدىڭ» ساۋىقتىرۋ مەرەكەسىن وتكىزسە، دەنە تاربيە جەتەكشىسى ا.تومەنباي، پەداگوگ-پسيحولوگ ا.قوجامۇراتوۆا، تاربيەشىلەر د.قالي، ز.قوجاعۇل، گ.بەدەنوۆا، گ.ەرنازاردىڭ ەڭبەكتەرىن ەرەكشە اتاپ ايتۋعا بولادى.
بالالاردىڭ جولدا ءجۇرۋ ەرەجەلەرىن ۇيرەتۋگە بايلانىستى «جول ءتارتىبىن بىلەيىك، امان-ەسەن جۇرەيىك» اتتى اۋداندىق سەميناردى ەرەسەك توبىنىڭ تاربيەشىلەرى ج.ءابدىحالىق پەن گ.كوشەكبايەۆا بىرلەسە وتىرىپ جوعارى دەڭگەيدە وتكىزسە، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەيتىن تاجىريبەلى ن.سادۋاقاسوۆا اۋداندىق «جىل تاربيەشىسى-2005» بايقاۋىندا ءى ورىن السا، وبلىستىق بايقاۋىندا ءىى ورىن الدى، ر.قارىمساقوۆا «جىل تاربيەشىسى-2006» وڭىرلىك بايقاۋىنىڭ ءىى ورىن، اۋداندىق «جىل تاربيەشىسى-2007» بايقاۋىندا ا.سۇيىنتايەۆا ءى ورىن جۇلدەگەرى اتاندى.
2008 جىلى بالاباقشاىشىلىك جاس ماماندار اراسىندا «تاربيە ءبىلىمى – جەمىستى ەڭبەك كەپىلى» بايقاۋىنان م.ومىرتايەۆا باس جۇلدەنى يەمدەنسە، ال اۋداندىق «ۇزدىك جاس تاربيەشى-2009» بايقاۋىندا سەرىكبايەۆا كلارا ءى ورىنعا يە بولدى.
ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى تاربيە مەن وقۋ-بىلىممەن ولشەنەدى. ول ءۇشىن جان-جاقتى ىزدەنىس، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋ زامان تالابى.