سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 22 ساعات بۇرىن)
وينايىق تا، ويلايىق (ويىن - ساۋىق كەشى)
تاقىرىبى: «وينايىق تا، ويلايىق» ويىن - ساۋىق كەشى
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ تانىمى مەن تالعامىن ءوسىرۋ، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، ويلاۋ قابىلەتىن، سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ، فيزيكا پانىنە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
كورنەكىلىگى: ۆيدەوپروەكتور، بارابان، الفاۆيت، قوبديشالار، كامەرا

كەش بارىسى:
قايىرلى كۇن قىمباتتى كورەرمەن!
ءسوز باستايىن تەرمەلەپ ولەڭمەن.
تاربيەلى، ءبىلىمدى بوپ ءارقاشان
ءوس وركەندە قانات جايىپ كەمەلدەن.
بۇگىنگى كۇنى ەلىمىزدىڭ تاريحىنداعى ەكى بىردەي ەلەۋلى وقيعانى ەسكە الامىز. ءبىرىنشىسى – ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنە 20 جىل، ەكىنشىسى - سول تاۋەلسىزدىكتىڭ باستاۋى بولعان جەلتوقسان كوتەرىلىسىنە 25 جىل.
تاۋەلسىزدىك بىزگە وڭاي كەلمەدى،
تۋىمىزدى بىزگە ەشكىم بەرمەدى.
ەل تىزگىنىن قولىنا الۋ جولىندا،
قىرشىن كەتتى تالاي قازاق ەرلەرى.
قۇتتى بولسىن تاۋەلسىزدىك مەيرامى،
ول اركىمگە ءومىر سىيلادى.

اڭساعان سان عاسىرلىق ارمان بولىپ،
قول جەتكىزگەن شىندىق جىرىن جىرلادى
تاۋەلسىزدىك تاڭى اتىپ، 20 جىل دەپ شىرقاعان،
شاتتىق ءانى اۋەلدى، ازات دارحان كەڭ دالام.
استانامىز استانا بوپ، ەلباسىمىز نۇرسۇلتان،
ەلىم ءوسىپ، وركەن جايدى، ورىندالدى ىزگى ارمان.- دەي كەلە تاۋەلسىز قازاقستانىمىزدىڭ ءومىرى ۇزاق، تۇعىرى بيىك بولسىن. ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىك مەرەكەسى قۇتتى بولسىن.

قايىرلى كەش، ءقادىرلى كورەرمەندەر! بارشاڭىز دا «وينايىق تا، ويلايىق» ويىن - ساۋىق كەشىنە قوش كەلدىڭىزدەر!
تابيعاتتىڭ سىرىن ۇققان كەمەڭگەر،
بۇل ومىردەن ءوتتى دانا شەبەرلەر.
عىلىم دەمەي كىم دەپ ونى ايتارسىڭ
دانالىقتان مۇرا قالعان ونەردەن.
فيزيك، عالىم، استرونومدار ءوتىپتى،
قيالمەنەن كوككە سامعاپ جەتىپتى.
تابيعاتتىڭ اياسىندا تەربەلىپ،
دانالىعىن مۇرا ەتىپ كەتىپتى.
وي سانامدا بولسا دا بالالىعىم،
عىلىم سىرىن بىلەمىن، دانالىعىن.
فيزيكا زاڭدىلىعىن مەڭگەرتىپ،
زەردەلىمىن، ءبىلىمدىمىن، سانالىمىن. – دەي كەلە بۇگىنگى ويىن – ساۋىق كەشىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.

بۇگىنگى ويىنىمىزدىڭ شارتىمەن تانىس بولايىق.
ويىننىڭ شارتى: ءى تۋر (1ء-شى ۇشتىكپەن ويىن)
ءىى تۋر (2ء-شى ۇشتىكپەن ويىن)
ءىىى تۋر (3ء-شى ۇشتىكپەن ويىن)
جەڭىمپازدار ويىنى
سۋپەر ويىن

ويىنىمىزدىڭ ءاربىر تۋرىنا 3 وقۋشىدان قاتىسادى. وسى قاتىسقان وقۋشىلاردىڭ ىشىنەن 1 وقۋشى جۇلدەگەر اتانىپ، جەڭىمپازدار ويىنىنا قاتىسۋ مۇمكىندىگىن الادى.
شامالاردى بىلەمىز بە تۇراقتى
تۇسىندىرىڭدەر فيزيكالىق سۇراقتى.
و، فورمۋلا فانتاستيكا سەكىلدى
بىلەسىڭ بە قىزىقتاردى نە ءتۇرلى؟
زاڭدىلىققا فيزيكالىق سەنىڭدەر
سالىستىرىپ بارلىعىن دە كورىڭدەر
سۇراقتارعا ۇلاعاتپەن قاراڭدار،
ويلارىڭدى ەپتىلىككە وراڭدار، - دەي كەلە ءى تۋرىمىزدى باستايمىز. بۇل تۋرعا قاتىساتىن 1ء-شى ۇشتىكتىڭ ويىنشىلارىن ورتاعا شاقىرامىز.

№ 23 توپ ستۋدەنتى جامشيد ازيز
№ 24 توپ ستۋدەنتى قالىح نۇرتالاپ
№ 23 توپ ستۋدەنتى وراقباي سەرىكبول
سۇراق: قاتتى دەنەلەردىڭ كەبۋى سۇيىقتاردىڭ بۋلانۋىنا ۇقساس. قاتتى دەنەلەردىڭ كەبۋىن قالاي اتايمىز؟
جاۋاپ: سۋبليماسيا
ءى تۋردى اياقتاي كەلە، قۇرمەتتەيىك عالىمدى،
عىلىمدى العا جىلجىتقان
ينەرسيا قۇبىلىسىن
ايتشى دوستار كىم اشقان؟ - دەي كەلە كەلەسى كەزەكتى فيزيكالىق كورىنىسكە بەرەمىز.
كەلەسى ءىى تۋرىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر. بۇل تۋرعا قاتىساتىن 2ء-شى ۇشتىكتىڭ ويىنشىلارىن ورتاعا شاقىرامىز.
№ 13 توپ ستۋدەنتى ەمبەرگەن جانسايا
№ 11 توپ ستۋدەنتى مەيىرحان باتىرجان
№ 23 توپ ستۋدەنتى جەتكەرگەن تۇرار
سۇراق: بۇل عالىم 1852 -1908 جىلدارى ءومىر سۇرگەن فرانسۋز فيزيگى.

1896 جىلى ۋران ەلەمەنتى راديواكتيۆتى ساۋلەلەردى وزدىگىنەن شىعاراتىنىن بايقادى. بۇل قاي عالىم؟
جاۋاپ: بەككەرەل
ءىى تۋرىمىزدى اياقتاي كەلە، بىلىمدىگە دۇنيە جارىق،
ءبىلىمسىزدىڭ كۇنى كارىپ - دەي كەلە كەلەسى كەزەكتى كورەرمەندەر كوزايىمى ويىنىنا بەرەمىز.
1. قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق ويىنى «التىباقان». ەكى وقۋشى شىعىپ قولدارىن ايقاستىرىپ ۇستايدى، ءۇشىنشى وقۋشى قولدارىنا وتىرادى.
ارلى-بەرلى تەربەيدى.
سۇراق: بۇل ويىن ارقىلى نە ايتۋعا بولادى.
جاۋاپ: تەربەلىس، امپليتۋدا، جيىلىك، پەريود، اۋىرلىق كۇشى، تارتىلىس كۇشى.
2. جۇمباق جاسىرىلادى، وسى جۇمباقتىڭ شەشىمىن تاۋىپ، سول سوزگە قاتىستى فيزيكالىق ماعىنا ايتۋ (1-2 سوزبەن ءتۇسىندىرۋ كەرەك).
جىلت – جىلت ەتەدى، جىلعادان وتەدى.
جاۋابى: سۋ - زاتتىڭ سۇيىق كۇيى
التىن تەڭگە كەتەدى،
كۇمىس تەڭگە كەلەدى.
جاۋابى: كۇن مەن اي – تابيعي جارىق

كەلەسى ءىىى تۋرىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر. بۇل تۋرعا قاتىساتىن 3ء-شى ۇشتىكتىڭ ويىنشىلارىن ورتاعا شاقىرامىز.
№ 23 توپ ستۋدەنتى ەلەۋسىز التىنبەك
№ 24 توپ ستۋدەنتى اشىربەك سەرىكبول
№ 25 توپ ستۋدەنتى بايتۇرسىنوۆا قىمبات
سۇراق: ەڭ از ماسسانىڭ جانە ەڭ كىشى زاريادتىڭ ماتەريالدىق تاسىمالداۋشىسىن اتا؟
جاۋاپ: ەلەكترون
ءىىى تۋرىمىزدى اياقتاي كەلە، ويىنىمىز جالعاسادى تاعاتتاساق
شىعامىز بيىك بولار ءبىلىم قۋساق،
ءومىر دەگەن ونەرمەن ۇيلەسپەي مە
جادىراتار جانىمىزدى ءان تىڭداساق، - دەي كەلە كەلەسى كەزەكتى انگە بەرەمىز.
ءان: «قازاق جىگىتتەرى»
ورىندايتىن: مۇحتاروۆ سالاۋات
مىقتى بولساڭ – الداعىنى باسىپ وز.
مىقتى بولساڭ – ارتتاعىنى جەتكىزبە!
مىقتى بولساڭ – بوگەتتەردى بۇزىپ ءوت. – دەي كەلە كەلەسى كەزەكتى
جەڭىمپازدار ويىنىنا بەرەمىز. بۇل تۋرعا قاتىساتىن 3 جەڭىمپاز ويىنشىلاردى ورتاعا شاقىرامىز.
№ 23 توپ ستۋدەنتى جامشيد ازيز
№ 13 توپ ستۋدەنتى ەمبەرگەن جانسايا
№ 25 توپ ستۋدەنتى بايتۇرسىنوۆا قىمبات
سۇراق: ءسىزدىڭ اياق كيىمىڭىز سۋ، ونى قالاي تەز كەپتىرەسىز؟ فيزيكانىڭ قاي قۇبىلىسىنا مىسال كەلتىرىپ تۇر.

جاۋاپ: ديففۋزيا
جەڭىمپازدار ويىنى تۋرىن اياقتاي وتىرىپ، جەڭىمپازىمىزدى انىقتاپ، كەلەسى تۋرىمىز سۋپەر ويىنىن جالعاستىرامىز. بۇل تۋردا ويىنشى باراباندى ءبىر رەت اينالدىرىپ قويىلعان سۇراقتىڭ جاۋابىن بەرمەس بۇرىن 3 ارىپكە دەيىن ايتۋعا مۇمكىندىگى بار. سودان كەيىن 1 مينۋت ۋاقىت ويلانىپ، سۇراقتىڭ جاۋابىن بەرەدى. ەگەر سۇراققا جاۋاپ بەرسە، قورجىنىنداعى جيناعان بالىنا بايلانىستى سايكەس كەلەتىن كەز كەلگەن ۇتىستى الا الادى. ال، جاۋاپ قاتە بولعان جاعدايدا ويىنشى ۇتىسسىز قالادى.
سۇراق: ول ەنەرگيانىڭ ساقتالۋ جانە اينالۋ زاڭىن تاجىريبە جۇزىندە دالەلدەگەن. گاز مولەكۋلالارىنىڭ قوزعالىس جىلدامدىعىن ەسەپتەپ، ونىڭ تەمپەراتۋراعا تاۋەلدىلىگىن ايتقان. ەلەكتر توعىنىڭ جىلۋلىق اسەرىن انىقتاعان اعىلشىن عالىمى كىم؟

جاۋاپ: دجوۋل
قوسىمشا كومەك: ءۇش بىردەي فيزيكالىق شامانىڭ ولشەم بىرلىگى سول عالىمنىڭ قۇرمەتىنە بەرىلگەن.
بۇگىنگى ويىنىمىزدى قورىتىندىلاي كەلە،
بۇگىندە فيزيكانى بارلىق جەردە،
قۇرىلىستا، تەحنيكادا، وندىرىستە
سىرلارىن بۇل عىلىمنىڭ ۇيرەتىڭدەر،
شاكىرتتەر، زەردەلىكپەن ۇيرەنىڭدەر – دەي كەلە بۇگىنگى ويىن-ساۋىق كەشىمىزدى قورىتىندىلاۋعا ءسوز كەزەگىن ليسەيىمىزدىڭ ديرەكتورى ب. احمەتوۆ مىرزاعا بەرەمىز.
بۇگىنگى ويىن - ساۋىق كەشىمىزگە قاتىسقاندارىڭىزعا كوپ راحمەت. اماندىقپەن ءارقاشان جۇزدەسكەنشە. ساۋ بولىڭىزدار.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما