باسقارۋ وپەراتورلارى. شارتتى وپەراتور
ساباقتىڭ تاقىرىبى: باسقارۋ وپەراتورلارى.
تۇسىنىكتەمە حات
مەكتەپتە ءبىلىم بەرۋدى ناتيجەگە باعدارلاۋعا كوشۋ، قازىرگى ءومىردىڭ تالابىنان تۋىنداپ وتىر. ويتكەنى، ەلىمىزدىڭ ساياسي، مادەني، ەكونوميكالىق جاعدايلارىنىڭ وسۋىنە بايلانىستى كوپتەگەن ماماندىقتاردىڭ زامانعا ساي كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيا مەن جالپى تەحنولوگيالاندىرۋ ءۇردىسى ارقىلى ولاردى دايارلاۋ قايتا قارالىپ وتىر. ەڭبەك ۇردىسىندە تەحنولوگيالىق ادىستەرمەن جۇمىس جاسايتىن ماماندىقتارعا قاجەت - تىلەكتىڭ ءوسۋى سەبەبىنەن مەكتەپتەگى باعدارلامالىق ءبىلىم بەرۋدىڭ مازمۇنى مەن ونى وقىتۋدىڭ ادىستەرىن ناتيجەگە باعدارلاۋدىڭ ماڭىزى زور.
ءداستۇرلى وقىتۋدا وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم، بىلىك داعدىلارىنا باسا نازار اۋدارىلسا، ناتيجەگە باعىتتالعان بىلىمدە سونىمەن قاتار العان بىلىمدەرى مەن بىلىكتەرىن قولدانا الۋ، ياعني ونى ءىس - ارەكەتكە پايدالانۋ باستى نازاردا بولادى. ءاربىر ساباق بەلگىلى ءبىر ناتيجەگە قۇرىلادى.
كۇتىلەتىن ناتيجە ءبىلىمدى تاربيەمەن ۇشتاستىرا ءبىلۋ. وقۋشى ءمۇعالىم باسشىلىعىمەن ماقساتتى ارەكەت جاساۋدى جانە ءىستىڭ ناتيجەسىن كورە الاتىن بولادى. وسىنداي ساباقتاردىڭ قاتارىندا 9 - سىنىپتاعى وبلىستىق on - line رەجيمىندە وتكىزىلگەن «باسقارۋ وپەراتورى» تاقىرىبىن وتكەندە ءمۇعالىم باسشىلىعىمەن باعدارلاما قۇرۋدى تالداپ، وپەراتورلاردىڭ جالپى سيپاتىمەن تانىسادى، وقۋشىلار پىكىرتالاس ارقىلى تالقىلايدى، توپپەن جۇمىس جاساۋعا داعدىلانادى، ءبىر - ءبىرىنىڭ پىكىرىن تىڭداپ، ورتاق ءبىر شەشىمگە كەلۋگە تىرىسادى. وسىنداي ءداستۇرلى بىلىمنەن بەلگىلى ءبىر ءىس - ارەكەتكە كوشۋ بالاما بولا الاتىن ناتيجەگە باعىتتالعان ساباق جوسپارىن ۇسىنىپ وتىرمىن. ناتيجەگە باعىتتالعان ءبىلىم مەن بىلىكتىلىكپەن بىرگە مەڭگەرۋدى تالاپ ەتۋمەن قاتار ومىرگە بەيىم كوممۋنيكاتيۆتىك بىلىكتىلىگى دامىعان دارا تۇلعانى دايىنداۋدى نەگىزگى باعىت ەتۋىم ءوز ناتيجەسىن بەرىپ كەلەدى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: باسقارۋ وپەراتورلارى. شارتتى وپەراتور
سىلتەمە 9 – سىنىپ «ينفورماتيكا» ب. ق. ساپارعالييەۆا
جالپى ماقساتى شارتتى وپەراتورلاردىڭ جازىلۋ تارتىبىمەن تانىستىرۋ جانە تارماقتالعان الگوريتمدەردى پروگراممالاۋدى ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتان العان تەوريالىق بىلىمدەرىن جۇيەلى تۇردە تاجىريبە جۇزىندە كورسەتە ءبىلۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: پروگراممالاۋ تىلىندە جۇمىس جاساي ءبىلۋ داعدىلارىن، ويلاۋ قابىلەتتەرىن، ءوز بىلىمدەرىن ساۋاتتى تۇردە جەتكىزە ءبىلۋدى، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتى دامىتۋ.
العان بىلىمدەرىنە جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋعا، ءوز مۇمكىندىگىنە سەنۋگە، ۇلكەن جەتىستىككە ۇمتىلۋعا ۇيرەتۋ.
وقۋ ناتيجەلەرى • شارتتى كوشۋ وپەراتورلارىنىڭ ەرەكشەلىگىن اجىراتا بىلەدى.
شارتتى جانە شارتسىز كوشۋ، تاڭداۋ وپەراتورلارى تۋرالى تۇسىنەدى.
• شارتتى وپەراتورعا ماتەماتيكالىق مودەلدى قولدانىپ باعدارلاما قۇرىڭىز
• تارماقتالۋ كومانداسىنىڭ تولىمدى جانە تولىمسىز وپەراتورلارىنىڭ ۇقساستىعى مەن ايىرماشىلىعىن تالدايدى
• شارتتى وپەراتوردىڭ تارماقتالۋ پروسەستەرىن سالىستىرادى
• شارتتى وپەراتوردىڭ تارماقتالۋ پروسەستەرىن جيناقتايدى
• تاقىرىپتىڭ مازمۇنىن تۇجىرىمدايدى.
ءمۇعالىمنىڭ ءىس - ارەكەتى
ىنتىماقتاستىق اتموسفەراسىن ورناتۋ ماقساتىندا وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ. ءتۇرلى - ءتۇستى قاعازداردى تاڭداۋ جانە تۇستەر بويىنشا بولىنەدى. قولدارىنداعى قاعازداردا جازىلعان سوزدەردەن تىلەك قۇراستىرۋ تاپسىرىلادى
2). «كۋبيزم» ءتاسىلى ارقىلى مالىمەت تيپتەرى تۋرالى سۇراقتار قويادى
جانە قانداي ءتيىمدى جولمەن شەشۋگە قاتىستى سىني ويلاۋدىڭ سۇراقتارى جازىلعان كۋبيكتى سلايدتا كورسەتەدى. ءار توپ ءوزىنىڭ سانىن ايتىپ، جاۋاپ بەرەدى. كۋبيكتىڭ ءاربىر سانىنا سايكەس سۇراقتار بەرىلەدى.
بلوك - سحەمادا مالىمەتتى ەنگىزۋ، شىعارۋ قانداي فيگۋرامەن سىزىلادى.
پاسكال تىلىندە پروگرامما نەشە بولىكتەن تۇرادى؟
مالىمەتتەردىڭ قاراپايىم تۇرلەرىن قالاي اتاۋ قابىلدانعان.
ستاندارتتى تيپتەر تۋرالى مالىمەت.
ورنەكتiڭ ءمانiن تابىڭىز: ح=3 بولعان جاعدايدا sqr (sqr(x))=...
سىزىقتىق پروگرامما دەگەنىمىز نە؟ ومىردەن قاراپايىم مىسال كەلتىر
سانداردىڭ تيپتەرىن سيپاتتاپ، تالداڭىز؟
«مەنتالدى كارتا»
تاقتادا شارتتى وپەراتوردى تارماقتالۋ پروسەسىنىڭ الگوريتمىن، گرافيكالىق مودەلىن باعدارلاما قۇرۋ ادىسىمەن شەشۋ تۇسىندىرىلەدى
1. پروگراممانىڭ ۇزىندىلەر جۇمىسىنىڭ ناتيجەسىن جاز.
x=1 بولعاندا
if x>=0 then x:=x+1
else x:=x+2؛
جاۋابى: ح=3
2. نە سەبەپتى تومەندەگى پروگراممانىڭ ۇزىندىسىندە ناتيجەسى ح=11 بولادى؟
ح:=10
If x>=6 then x:=x+1
else x:=x+2؛
جاۋابى: سەبەبى، پروگراممانىڭ شارتىندا 10 سانى 6 سانىنان ۇلكەن، ياعني اقيقات بولعاندىقتان ناتيجەسى ح=11 بولادى.
3. نەلىكتەن تومەندەگى پروگراممانىڭ ۇزىندىسىندە ناتيجەسى ح=7 بولادى؟
ح:=5
If x>=6 then x:=x+1
else x:=x+2؛
جاۋابى: سەبەبى، پروگراممانىڭ شارتىندا 5 سانى 6 سانىنان كىشى، ياعني جالعان بولعاندىقتان ناتيجەسى ح=7 بولادى.
تۇسىنىكتەمە حات
مەكتەپتە ءبىلىم بەرۋدى ناتيجەگە باعدارلاۋعا كوشۋ، قازىرگى ءومىردىڭ تالابىنان تۋىنداپ وتىر. ويتكەنى، ەلىمىزدىڭ ساياسي، مادەني، ەكونوميكالىق جاعدايلارىنىڭ وسۋىنە بايلانىستى كوپتەگەن ماماندىقتاردىڭ زامانعا ساي كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيا مەن جالپى تەحنولوگيالاندىرۋ ءۇردىسى ارقىلى ولاردى دايارلاۋ قايتا قارالىپ وتىر. ەڭبەك ۇردىسىندە تەحنولوگيالىق ادىستەرمەن جۇمىس جاسايتىن ماماندىقتارعا قاجەت - تىلەكتىڭ ءوسۋى سەبەبىنەن مەكتەپتەگى باعدارلامالىق ءبىلىم بەرۋدىڭ مازمۇنى مەن ونى وقىتۋدىڭ ادىستەرىن ناتيجەگە باعدارلاۋدىڭ ماڭىزى زور.
ءداستۇرلى وقىتۋدا وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم، بىلىك داعدىلارىنا باسا نازار اۋدارىلسا، ناتيجەگە باعىتتالعان بىلىمدە سونىمەن قاتار العان بىلىمدەرى مەن بىلىكتەرىن قولدانا الۋ، ياعني ونى ءىس - ارەكەتكە پايدالانۋ باستى نازاردا بولادى. ءاربىر ساباق بەلگىلى ءبىر ناتيجەگە قۇرىلادى.
كۇتىلەتىن ناتيجە ءبىلىمدى تاربيەمەن ۇشتاستىرا ءبىلۋ. وقۋشى ءمۇعالىم باسشىلىعىمەن ماقساتتى ارەكەت جاساۋدى جانە ءىستىڭ ناتيجەسىن كورە الاتىن بولادى. وسىنداي ساباقتاردىڭ قاتارىندا 9 - سىنىپتاعى وبلىستىق on - line رەجيمىندە وتكىزىلگەن «باسقارۋ وپەراتورى» تاقىرىبىن وتكەندە ءمۇعالىم باسشىلىعىمەن باعدارلاما قۇرۋدى تالداپ، وپەراتورلاردىڭ جالپى سيپاتىمەن تانىسادى، وقۋشىلار پىكىرتالاس ارقىلى تالقىلايدى، توپپەن جۇمىس جاساۋعا داعدىلانادى، ءبىر - ءبىرىنىڭ پىكىرىن تىڭداپ، ورتاق ءبىر شەشىمگە كەلۋگە تىرىسادى. وسىنداي ءداستۇرلى بىلىمنەن بەلگىلى ءبىر ءىس - ارەكەتكە كوشۋ بالاما بولا الاتىن ناتيجەگە باعىتتالعان ساباق جوسپارىن ۇسىنىپ وتىرمىن. ناتيجەگە باعىتتالعان ءبىلىم مەن بىلىكتىلىكپەن بىرگە مەڭگەرۋدى تالاپ ەتۋمەن قاتار ومىرگە بەيىم كوممۋنيكاتيۆتىك بىلىكتىلىگى دامىعان دارا تۇلعانى دايىنداۋدى نەگىزگى باعىت ەتۋىم ءوز ناتيجەسىن بەرىپ كەلەدى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: باسقارۋ وپەراتورلارى. شارتتى وپەراتور
سىلتەمە 9 – سىنىپ «ينفورماتيكا» ب. ق. ساپارعالييەۆا
جالپى ماقساتى شارتتى وپەراتورلاردىڭ جازىلۋ تارتىبىمەن تانىستىرۋ جانە تارماقتالعان الگوريتمدەردى پروگراممالاۋدى ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتان العان تەوريالىق بىلىمدەرىن جۇيەلى تۇردە تاجىريبە جۇزىندە كورسەتە ءبىلۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: پروگراممالاۋ تىلىندە جۇمىس جاساي ءبىلۋ داعدىلارىن، ويلاۋ قابىلەتتەرىن، ءوز بىلىمدەرىن ساۋاتتى تۇردە جەتكىزە ءبىلۋدى، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتى دامىتۋ.
العان بىلىمدەرىنە جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋعا، ءوز مۇمكىندىگىنە سەنۋگە، ۇلكەن جەتىستىككە ۇمتىلۋعا ۇيرەتۋ.
وقۋ ناتيجەلەرى • شارتتى كوشۋ وپەراتورلارىنىڭ ەرەكشەلىگىن اجىراتا بىلەدى.
شارتتى جانە شارتسىز كوشۋ، تاڭداۋ وپەراتورلارى تۋرالى تۇسىنەدى.
• شارتتى وپەراتورعا ماتەماتيكالىق مودەلدى قولدانىپ باعدارلاما قۇرىڭىز
• تارماقتالۋ كومانداسىنىڭ تولىمدى جانە تولىمسىز وپەراتورلارىنىڭ ۇقساستىعى مەن ايىرماشىلىعىن تالدايدى
• شارتتى وپەراتوردىڭ تارماقتالۋ پروسەستەرىن سالىستىرادى
• شارتتى وپەراتوردىڭ تارماقتالۋ پروسەستەرىن جيناقتايدى
• تاقىرىپتىڭ مازمۇنىن تۇجىرىمدايدى.
ءمۇعالىمنىڭ ءىس - ارەكەتى
ىنتىماقتاستىق اتموسفەراسىن ورناتۋ ماقساتىندا وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ. ءتۇرلى - ءتۇستى قاعازداردى تاڭداۋ جانە تۇستەر بويىنشا بولىنەدى. قولدارىنداعى قاعازداردا جازىلعان سوزدەردەن تىلەك قۇراستىرۋ تاپسىرىلادى
2). «كۋبيزم» ءتاسىلى ارقىلى مالىمەت تيپتەرى تۋرالى سۇراقتار قويادى
جانە قانداي ءتيىمدى جولمەن شەشۋگە قاتىستى سىني ويلاۋدىڭ سۇراقتارى جازىلعان كۋبيكتى سلايدتا كورسەتەدى. ءار توپ ءوزىنىڭ سانىن ايتىپ، جاۋاپ بەرەدى. كۋبيكتىڭ ءاربىر سانىنا سايكەس سۇراقتار بەرىلەدى.
بلوك - سحەمادا مالىمەتتى ەنگىزۋ، شىعارۋ قانداي فيگۋرامەن سىزىلادى.
پاسكال تىلىندە پروگرامما نەشە بولىكتەن تۇرادى؟
مالىمەتتەردىڭ قاراپايىم تۇرلەرىن قالاي اتاۋ قابىلدانعان.
ستاندارتتى تيپتەر تۋرالى مالىمەت.
ورنەكتiڭ ءمانiن تابىڭىز: ح=3 بولعان جاعدايدا sqr (sqr(x))=...
سىزىقتىق پروگرامما دەگەنىمىز نە؟ ومىردەن قاراپايىم مىسال كەلتىر
سانداردىڭ تيپتەرىن سيپاتتاپ، تالداڭىز؟
«مەنتالدى كارتا»
تاقتادا شارتتى وپەراتوردى تارماقتالۋ پروسەسىنىڭ الگوريتمىن، گرافيكالىق مودەلىن باعدارلاما قۇرۋ ادىسىمەن شەشۋ تۇسىندىرىلەدى
1. پروگراممانىڭ ۇزىندىلەر جۇمىسىنىڭ ناتيجەسىن جاز.
x=1 بولعاندا
if x>=0 then x:=x+1
else x:=x+2؛
جاۋابى: ح=3
2. نە سەبەپتى تومەندەگى پروگراممانىڭ ۇزىندىسىندە ناتيجەسى ح=11 بولادى؟
ح:=10
If x>=6 then x:=x+1
else x:=x+2؛
جاۋابى: سەبەبى، پروگراممانىڭ شارتىندا 10 سانى 6 سانىنان ۇلكەن، ياعني اقيقات بولعاندىقتان ناتيجەسى ح=11 بولادى.
3. نەلىكتەن تومەندەگى پروگراممانىڭ ۇزىندىسىندە ناتيجەسى ح=7 بولادى؟
ح:=5
If x>=6 then x:=x+1
else x:=x+2؛
جاۋابى: سەبەبى، پروگراممانىڭ شارتىندا 5 سانى 6 سانىنان كىشى، ياعني جالعان بولعاندىقتان ناتيجەسى ح=7 بولادى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
گەوگرافيا ءپانى ءمۇعالىمى ايمبەتوۆا ءلاززات مۇزاففار قىزى
