باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنا ارنالعان پسيحولوگيالىق ويىندار
تاقىرىبى: باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنا ارنالعان پسيحولوگيالىق ويىندار.
ماقساتى: جاڭا زامان تالابىنا جەكە تۇلعانى دامىتۋ، تانىمدىق اۋقىمىن كەڭەيتۋ؛
بالالاردىڭ شىعارماشىلىعىن دامىتۋ، بەلسەندىلىگىن، ىسكەرلىگىن ارتتىرۋ.
قابىلداۋ قابىلەتىن دامىتۋعا ارنالعان ويىندار.
1. «ينە مەن ءجىپ»
جۇرگىزۋشى: مەن ينە بولامىن، ال سەندەر جىپسىڭدەر.
سەندەر مەنىڭ ارتىمنان ءبىر - بىرلەرىڭنىڭ بەلدەرىڭنەن ۇستاپ تۇرىڭدار. ءقازىر ءبارىمىز الدىمىزدا تۇرعان كەدەرگىلەر اراسىنان ۇزىلمەي جۇگىرەمىز. كىم ءجىپتى ۇزسە سول ويىننان شىعادى.
2. «بۇل قاشان بولادى؟»
جىل مەزگىلدەرىنە بايلانىستى سۋرەتتەر كورسەتىلەدى. سول سۋرەتتەر ىشىنەن كەرەك سۋرەتتى كورسەتىپ اڭگىمەلەپ بەرەدى.
كەستە، قۇرال - جابدىقتارمەن جۇمىس
1. ايلاردىڭ اتتارىن اتا؛
2. جىل مەزگىلدەرىن تۇستەرگە سايكەس اتا؛
3. ءار مەزگىلدە نەشە اي بار؟
4. ءبىر ايدا نەشە اپتا بار؟
5. ءقازىر قانداي جىل مەزگىلى جانە قانداي اي؟
3. «نە ۇلكەن؟»
وتىرعان بالالارعا جۇرگىزۋشى سۇراق قويادى. ورىندىقتان نە ۇلكەن؟ بالالار كەزەكپەن زاتتاردى ايتادى. ويىن ويناعان كەزدە جۇرگىزۋشىگە اتاعان زاتتاردى قايتادان ايتۋعا بولمايدى جانە بالالارعا قايتالاۋعا بولمايدى. كىم ەكى رەت شاتاسسا، ويىننان شىعادى. جەڭىمپاز بالا جۇرگىزۋشى بولادى.
4. «سيقىرلى قاپشىق»
بالالاردى شەڭبەر جاساي وتىرعىزىپ جۇرگىزۋشى ولاردىڭ الدىنداعى كىشكەنتاي ۇستەل باسىنا وتىرادى. ۇستەلدىڭ باسىندا سيقىرلى قاپشىق تۇر. ىشىندە ءارتۇرلى ۇساق ويىنشىقتار. بالالاردى كەزەكپەن شاقىرىپ قاپشىقتىڭ ىشىندەگى ەكى بىردەي زاتتى تاۋىپ الۋدى تالاپ ەتەدى. مىسالى: ەكى دوپ، ەكى ماشينا، ت. ب. بالالار قولىمەن زاتتاردى سيپاپ بىردەي زاتتى تاۋىپ العان سوڭ سيپاتتاپ ايتادى. ايتقانىن تەكسەرۋ ءۇشىن زاتتاردى سىرتقا شىعارادىع، ويىن وسىلايشا جالعاسادى.
ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن دامىتۋعا ارنالعان ويىندار.
1. «ءتورت قۇبىلىس»
بالالار شەڭبەرمەن تۇرادى. جۇرگىزۋشى: «سۋ»، - دەسە قولدارىن الدىنا سوزادى، «اۋا» دەسە جوعارى كوتەرەدى، «وت» دەگەندە ەكى قولىن اينالدىرادى، «جەر» دەگەندە قولدارىن تۇسىرەدى. كىم شاتاسسا، ويىننان شىعادى.
2. «كوڭىلدى شەڭبەر»
بالالار شەڭبەر جاساپ وتىرادى. ءبىر - بىرىنە مۇقيات قارايدى. جۇرگىزۋشى بەلگى بەرگەندە بالالار كوزدەرىن جۇمادى. سول كەزدە جۇرگىزۋشى وتىرعان بالالارعا ءار ءتۇرلى زاتتاردى قىستىرىپ قويادى (گۇل، ورامال، كوزىلدىرىك، ت. س. س.). بالالار كوزدەرىن اشقاندا نە وزگەردى؟ – دەپ سۇرايدى. ەڭ زەيىندى بالاعا سىيلىق بەرۋگە بولادى.
3. ورنىڭدى تاپ. بالالار شەڭبەرگە تۇرادى. ءار بالا ءوزىنىڭ جانىنداعى بالانى ەسىندە ساقتاپ، قاراپ الۋى كەرەك. جۇرگىزۋشىنىڭ ءبىرىنشى بەلگىسى بويىنشا، بولمەنىڭ جان - جاعىنا تاراپ كەتەدى ( بەلگى: شاپالاقتاۋ، بارابانمەن بەرىلەدى). ەكىنشى بەلگى بويىنشا شەڭبەرگە باستاپقىدا قاي ورىندا، كىمنىڭ قاسىندا تۇرعانىن ەسىندە ساقتاپ، قايتا شەڭبەرتۇزەدى. ءوز ورىنىن تاپپاعان بالالار ويىننان شىعادى.
زەيىندى تۇراقتاندىرۋعا ارنالعان ويىندار.
1. مەن جەڭىمپازبىن. ورىندىقتاردى ورتاعا قويىپ، مۋزىكا اۋەنى ويناعاندا بالالار شەڭبەرمەن اينالىپ جۇگىرەدى. ورىندىقتار سانى بالالار سانىنان 1 سانعا كەم بولۋىكەرەك. ەڭ سوڭىندا قالعان بالا ورىندىقتىڭ ۇستىنە شىعىپ، مەن جەڭىمپازبىن دەپ ايتۋى كەرەك.
2. قۇلاق - مۇرىن. بالالار شەڭبەرمەن تۇرادى. جۇرگىزۋشى: «قۇلاق»، - دەپ مۇرنىن ۇستايدى. ال بالالار ايتىلعان مۇشەنى دۇرىس كورسەتۋلەرى ءتيىس. جۇرگىزۋشى بالالاردىڭ زەيىنى مەن قابىلداۋىن تەكسەرۋ ماقساتىندا ولاردى شاتاستىرىپ ايتادى.
3. ءوز ورنىڭدى تاپ. بالالار قاتارمەن تۇرادى. ءار بالانىڭ قولىندا ءار ءتۇرلى ساندار. جۇرگىزۋشى بەلگى بەرگەن ۋاقىتتا بالالار سانداردىڭ رەتى بويىنشا تۇرۋعا ءتيىستى. ويىن بىرنەشە رەت قايتالانادى. بالالاردىڭ ورىندارىن شاتاستىرىپ الماۋى قاداعالانادى.
4. دايىن بول. بالالار شەڭبەرمەن جۇرەدى. جۇرگىزۋشى ءبىر ءسوز ايتادى، ال بالالار سول ءسوزدى ءىس - قيمىلمەن كورسەتەدى. مىسالى: قويان – سەكىرەدى، قۇس – ۇشادى، ت. س. س.
5. زەيىندى بول. بالالار شەڭبەردە تۇرادى. جۇرگىزۋشى ءار ءتۇرلى قيمىل - قوزعالىستى كورسەتەدى. بالالار قايتالاپ تۇرادى. جۇرگىزۋشى ەسكەرتكەن قوزعالىستى، مىسالى: قوس اياقپەن سەكىرۋ قوزعالىسىن قايتالامايدى. قايتالاعان بالا ويىننان شىعارىلىپ، جەڭىمپاز جۇرگىزۋشى بولادى.
ماقساتى: جاڭا زامان تالابىنا جەكە تۇلعانى دامىتۋ، تانىمدىق اۋقىمىن كەڭەيتۋ؛
بالالاردىڭ شىعارماشىلىعىن دامىتۋ، بەلسەندىلىگىن، ىسكەرلىگىن ارتتىرۋ.
قابىلداۋ قابىلەتىن دامىتۋعا ارنالعان ويىندار.
1. «ينە مەن ءجىپ»
جۇرگىزۋشى: مەن ينە بولامىن، ال سەندەر جىپسىڭدەر.
سەندەر مەنىڭ ارتىمنان ءبىر - بىرلەرىڭنىڭ بەلدەرىڭنەن ۇستاپ تۇرىڭدار. ءقازىر ءبارىمىز الدىمىزدا تۇرعان كەدەرگىلەر اراسىنان ۇزىلمەي جۇگىرەمىز. كىم ءجىپتى ۇزسە سول ويىننان شىعادى.
2. «بۇل قاشان بولادى؟»
جىل مەزگىلدەرىنە بايلانىستى سۋرەتتەر كورسەتىلەدى. سول سۋرەتتەر ىشىنەن كەرەك سۋرەتتى كورسەتىپ اڭگىمەلەپ بەرەدى.
كەستە، قۇرال - جابدىقتارمەن جۇمىس
1. ايلاردىڭ اتتارىن اتا؛
2. جىل مەزگىلدەرىن تۇستەرگە سايكەس اتا؛
3. ءار مەزگىلدە نەشە اي بار؟
4. ءبىر ايدا نەشە اپتا بار؟
5. ءقازىر قانداي جىل مەزگىلى جانە قانداي اي؟
3. «نە ۇلكەن؟»
وتىرعان بالالارعا جۇرگىزۋشى سۇراق قويادى. ورىندىقتان نە ۇلكەن؟ بالالار كەزەكپەن زاتتاردى ايتادى. ويىن ويناعان كەزدە جۇرگىزۋشىگە اتاعان زاتتاردى قايتادان ايتۋعا بولمايدى جانە بالالارعا قايتالاۋعا بولمايدى. كىم ەكى رەت شاتاسسا، ويىننان شىعادى. جەڭىمپاز بالا جۇرگىزۋشى بولادى.
4. «سيقىرلى قاپشىق»
بالالاردى شەڭبەر جاساي وتىرعىزىپ جۇرگىزۋشى ولاردىڭ الدىنداعى كىشكەنتاي ۇستەل باسىنا وتىرادى. ۇستەلدىڭ باسىندا سيقىرلى قاپشىق تۇر. ىشىندە ءارتۇرلى ۇساق ويىنشىقتار. بالالاردى كەزەكپەن شاقىرىپ قاپشىقتىڭ ىشىندەگى ەكى بىردەي زاتتى تاۋىپ الۋدى تالاپ ەتەدى. مىسالى: ەكى دوپ، ەكى ماشينا، ت. ب. بالالار قولىمەن زاتتاردى سيپاپ بىردەي زاتتى تاۋىپ العان سوڭ سيپاتتاپ ايتادى. ايتقانىن تەكسەرۋ ءۇشىن زاتتاردى سىرتقا شىعارادىع، ويىن وسىلايشا جالعاسادى.
ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن دامىتۋعا ارنالعان ويىندار.
1. «ءتورت قۇبىلىس»
بالالار شەڭبەرمەن تۇرادى. جۇرگىزۋشى: «سۋ»، - دەسە قولدارىن الدىنا سوزادى، «اۋا» دەسە جوعارى كوتەرەدى، «وت» دەگەندە ەكى قولىن اينالدىرادى، «جەر» دەگەندە قولدارىن تۇسىرەدى. كىم شاتاسسا، ويىننان شىعادى.
2. «كوڭىلدى شەڭبەر»
بالالار شەڭبەر جاساپ وتىرادى. ءبىر - بىرىنە مۇقيات قارايدى. جۇرگىزۋشى بەلگى بەرگەندە بالالار كوزدەرىن جۇمادى. سول كەزدە جۇرگىزۋشى وتىرعان بالالارعا ءار ءتۇرلى زاتتاردى قىستىرىپ قويادى (گۇل، ورامال، كوزىلدىرىك، ت. س. س.). بالالار كوزدەرىن اشقاندا نە وزگەردى؟ – دەپ سۇرايدى. ەڭ زەيىندى بالاعا سىيلىق بەرۋگە بولادى.
3. ورنىڭدى تاپ. بالالار شەڭبەرگە تۇرادى. ءار بالا ءوزىنىڭ جانىنداعى بالانى ەسىندە ساقتاپ، قاراپ الۋى كەرەك. جۇرگىزۋشىنىڭ ءبىرىنشى بەلگىسى بويىنشا، بولمەنىڭ جان - جاعىنا تاراپ كەتەدى ( بەلگى: شاپالاقتاۋ، بارابانمەن بەرىلەدى). ەكىنشى بەلگى بويىنشا شەڭبەرگە باستاپقىدا قاي ورىندا، كىمنىڭ قاسىندا تۇرعانىن ەسىندە ساقتاپ، قايتا شەڭبەرتۇزەدى. ءوز ورىنىن تاپپاعان بالالار ويىننان شىعادى.
زەيىندى تۇراقتاندىرۋعا ارنالعان ويىندار.
1. مەن جەڭىمپازبىن. ورىندىقتاردى ورتاعا قويىپ، مۋزىكا اۋەنى ويناعاندا بالالار شەڭبەرمەن اينالىپ جۇگىرەدى. ورىندىقتار سانى بالالار سانىنان 1 سانعا كەم بولۋىكەرەك. ەڭ سوڭىندا قالعان بالا ورىندىقتىڭ ۇستىنە شىعىپ، مەن جەڭىمپازبىن دەپ ايتۋى كەرەك.
2. قۇلاق - مۇرىن. بالالار شەڭبەرمەن تۇرادى. جۇرگىزۋشى: «قۇلاق»، - دەپ مۇرنىن ۇستايدى. ال بالالار ايتىلعان مۇشەنى دۇرىس كورسەتۋلەرى ءتيىس. جۇرگىزۋشى بالالاردىڭ زەيىنى مەن قابىلداۋىن تەكسەرۋ ماقساتىندا ولاردى شاتاستىرىپ ايتادى.
3. ءوز ورنىڭدى تاپ. بالالار قاتارمەن تۇرادى. ءار بالانىڭ قولىندا ءار ءتۇرلى ساندار. جۇرگىزۋشى بەلگى بەرگەن ۋاقىتتا بالالار سانداردىڭ رەتى بويىنشا تۇرۋعا ءتيىستى. ويىن بىرنەشە رەت قايتالانادى. بالالاردىڭ ورىندارىن شاتاستىرىپ الماۋى قاداعالانادى.
4. دايىن بول. بالالار شەڭبەرمەن جۇرەدى. جۇرگىزۋشى ءبىر ءسوز ايتادى، ال بالالار سول ءسوزدى ءىس - قيمىلمەن كورسەتەدى. مىسالى: قويان – سەكىرەدى، قۇس – ۇشادى، ت. س. س.
5. زەيىندى بول. بالالار شەڭبەردە تۇرادى. جۇرگىزۋشى ءار ءتۇرلى قيمىل - قوزعالىستى كورسەتەدى. بالالار قايتالاپ تۇرادى. جۇرگىزۋشى ەسكەرتكەن قوزعالىستى، مىسالى: قوس اياقپەن سەكىرۋ قوزعالىسىن قايتالامايدى. قايتالاعان بالا ويىننان شىعارىلىپ، جەڭىمپاز جۇرگىزۋشى بولادى.