باي مەن قوناق
«قازاقتىڭ كوپ جۇمىسى نە؟» – دەسەڭىز،
ايتايىن، جاماندايدى دەمەسەڭىز.
كورگەنىڭدى سويلە دەپ ايتقىزىپ اپ،
قايتا اينالىپ ەتىمدى جەمەسەڭىز.
بۇل ەلدە باستى جۇمىس –ەل قىدىرماق،
باي اۋىلعا تۇستەنىپ پايدا قىلماق.
ونان وزگە زيانى تيمەي كەتسە،
سونىمەن-اق سىپايى كەتسىن ءبىراق.
ىزدەگەنى بولمايدى جالعىز تاماق،
باسقا دا جۇمىسى بار بايقاستاماق.
كەلگەن كەزدە –باي مەنەن قوناق تاتۋ،
قايتارىندا بولادى قىرىن قاباق.
«اسسالاۋماعالايكۋم»–كىرىپ كەلدى،
«ۋاعالايكۇماسسالام»–ورىن بەردى.
كورپە سالدى، «جوعارى شىعىڭىز» – دەپ،
تورگە بارىپ سىي قوناق وتىردى ەندى.
مال-جانىڭىز امان با، بالا-شاعا؟
شۇكىر، ءجۇرمىز سىيىنىپ ءبىر اللاعا.
قىمىز ساپىر، قوناققا مال اكەپ سوي،
شاي قايناتا بەرىڭدەر، وتتى جاعا.
ەستىپ-بىلگەن ءسوز بار ما جاقسى-جامان؟
جات حابار جوق، ەل تىنىش، حالقىڭ امان.
ءبىر كورىپ قايتايىن دەپ ءجۇزىڭىزدى،
امانداسا كەلىپ ەم سىزگە تامان.
«سەمىز بە ءسىزدىڭ ەلدىڭ مالى؟»– دەيدى،
«تىم اسا سەمىرگەن جوق ءالى»– دەيدى.
«جولىعىپ، جولدا ارالاپ بايقاپ ەدىك،
جىلقىڭىز سەمىز ەكەن، ءبالى»– دەيدى.
بۇل قازاق اڭگىمەگە سونداي ولاق،
تاۋىپ ايتقان بار ءسوزى بولدى سول-اق،
تاماق تويىپ العان سوڭ جۇمىس ءبىتتى،
ال ەندى اتتانارعا كەلدى قوناق.
– از جۇمىسىم بار ەدى سىزدە،– دەيدى،
ءبىر ازىراق اقشا بەر بىزگە – دەيدى. –
– ءتىرى بولسام، كىسىڭىز ەكى كەلمەس،
زارىقتىرار دەپ كۇدەر ۇزبە –دەيدى.
– وسى كەزدە اقشا جوق قولدا،– دەيدى،
بەرمەدى-اۋ دەپ ءتىپتى الاڭ بولما،– دەيدى.
بار كۇنىندە كىم بولسا، سول الادى،
سىزدەن اياپ تۇرعانىم سول ما،– دەيدى.
– ول جوق بولسا، ءبىر اتتىڭ بەرشى مايىن،
دۇسپانىما ماقتانىپ، جاز جايلايىن.
ەكەۋىنىڭ بىرەۋىن بەرمەسەڭىز،
قاسارىسقان ءبىر جولىڭ، مەن نە ايتايىن؟!
– سەمىز اتىم جوق ەدى بيىل،– دەيدى،
اقشا دا جوق قولىمدا تيىن،– دەيدى،
ايامايمىن، ورايى كەلمەي وتىر،
قاتتى باتىپ وتىرسىڭ، قيىن،– دەيدى.
بەرمەگەن سوڭ سول قوناق وكپەلەدى،
ەلەمەدى مەنى دەپ كەكتەنەدى.
نە اقشا، نە ات مايىن بەرمەدى دەپ،
الگى بايدى تالاي جان جەك كورەدى.
بەرسەڭ ەتتى بىرەۋىن بوس جىبەرمەي،
وكپەلەتتىڭ قوناقتى ءبىرىن بەرمەي.
مال سويعانىڭ، كۇتكەنىڭ ءبارى زايا،
قانە، قالشى سونان ءبىر زيان كورمەي.
بايدا جازىق نەمەنە، مالىن سويدى،
قىمىز ءىشتى، شاي مەنەن ەتكە تويدى.
قوناعىڭىز تىم ارسىز بولدى بىلەم،
باي بەرمەسە، ءوز مالىن بەرمەي قويدى.
زيان تارتپاي قالمايدى وسىدان باي،
بولماعان سوڭ قوناقتىڭ ءقوڭىلى جاي.
كورىنگەنگە كوز سۇزبەي كۇنىن ءقورىپ،
قازاق قاشان ەل بولار، قۇدايىم-اي!
ايتايىن، جاماندايدى دەمەسەڭىز.
كورگەنىڭدى سويلە دەپ ايتقىزىپ اپ،
قايتا اينالىپ ەتىمدى جەمەسەڭىز.
بۇل ەلدە باستى جۇمىس –ەل قىدىرماق،
باي اۋىلعا تۇستەنىپ پايدا قىلماق.
ونان وزگە زيانى تيمەي كەتسە،
سونىمەن-اق سىپايى كەتسىن ءبىراق.
ىزدەگەنى بولمايدى جالعىز تاماق،
باسقا دا جۇمىسى بار بايقاستاماق.
كەلگەن كەزدە –باي مەنەن قوناق تاتۋ،
قايتارىندا بولادى قىرىن قاباق.
«اسسالاۋماعالايكۋم»–كىرىپ كەلدى،
«ۋاعالايكۇماسسالام»–ورىن بەردى.
كورپە سالدى، «جوعارى شىعىڭىز» – دەپ،
تورگە بارىپ سىي قوناق وتىردى ەندى.
مال-جانىڭىز امان با، بالا-شاعا؟
شۇكىر، ءجۇرمىز سىيىنىپ ءبىر اللاعا.
قىمىز ساپىر، قوناققا مال اكەپ سوي،
شاي قايناتا بەرىڭدەر، وتتى جاعا.
ەستىپ-بىلگەن ءسوز بار ما جاقسى-جامان؟
جات حابار جوق، ەل تىنىش، حالقىڭ امان.
ءبىر كورىپ قايتايىن دەپ ءجۇزىڭىزدى،
امانداسا كەلىپ ەم سىزگە تامان.
«سەمىز بە ءسىزدىڭ ەلدىڭ مالى؟»– دەيدى،
«تىم اسا سەمىرگەن جوق ءالى»– دەيدى.
«جولىعىپ، جولدا ارالاپ بايقاپ ەدىك،
جىلقىڭىز سەمىز ەكەن، ءبالى»– دەيدى.
بۇل قازاق اڭگىمەگە سونداي ولاق،
تاۋىپ ايتقان بار ءسوزى بولدى سول-اق،
تاماق تويىپ العان سوڭ جۇمىس ءبىتتى،
ال ەندى اتتانارعا كەلدى قوناق.
– از جۇمىسىم بار ەدى سىزدە،– دەيدى،
ءبىر ازىراق اقشا بەر بىزگە – دەيدى. –
– ءتىرى بولسام، كىسىڭىز ەكى كەلمەس،
زارىقتىرار دەپ كۇدەر ۇزبە –دەيدى.
– وسى كەزدە اقشا جوق قولدا،– دەيدى،
بەرمەدى-اۋ دەپ ءتىپتى الاڭ بولما،– دەيدى.
بار كۇنىندە كىم بولسا، سول الادى،
سىزدەن اياپ تۇرعانىم سول ما،– دەيدى.
– ول جوق بولسا، ءبىر اتتىڭ بەرشى مايىن،
دۇسپانىما ماقتانىپ، جاز جايلايىن.
ەكەۋىنىڭ بىرەۋىن بەرمەسەڭىز،
قاسارىسقان ءبىر جولىڭ، مەن نە ايتايىن؟!
– سەمىز اتىم جوق ەدى بيىل،– دەيدى،
اقشا دا جوق قولىمدا تيىن،– دەيدى،
ايامايمىن، ورايى كەلمەي وتىر،
قاتتى باتىپ وتىرسىڭ، قيىن،– دەيدى.
بەرمەگەن سوڭ سول قوناق وكپەلەدى،
ەلەمەدى مەنى دەپ كەكتەنەدى.
نە اقشا، نە ات مايىن بەرمەدى دەپ،
الگى بايدى تالاي جان جەك كورەدى.
بەرسەڭ ەتتى بىرەۋىن بوس جىبەرمەي،
وكپەلەتتىڭ قوناقتى ءبىرىن بەرمەي.
مال سويعانىڭ، كۇتكەنىڭ ءبارى زايا،
قانە، قالشى سونان ءبىر زيان كورمەي.
بايدا جازىق نەمەنە، مالىن سويدى،
قىمىز ءىشتى، شاي مەنەن ەتكە تويدى.
قوناعىڭىز تىم ارسىز بولدى بىلەم،
باي بەرمەسە، ءوز مالىن بەرمەي قويدى.
زيان تارتپاي قالمايدى وسىدان باي،
بولماعان سوڭ قوناقتىڭ ءقوڭىلى جاي.
كورىنگەنگە كوز سۇزبەي كۇنىن ءقورىپ،
قازاق قاشان ەل بولار، قۇدايىم-اي!
