بايانداما «جەلتوقساندا ۇزىلگەن جاۋقازىندار»
بايانداما
«جەلتوقساندا ۇزىلگەن جاۋقازىندار»
قايران، قازاق ەلى... قازاق حالقى بۇل دۇنيەدە نە كورمەدى؟ سوناۋ «اقتابان شۇبىرىندى، القاكول سۇلاما» زامانىنان باستاپ، قازاقتىڭ باسىنا ۇيىرىلگەن قارا بۇلت سەيىلمەدى. كۇنى كەشە بولعانداي جەلتوقسان وقيعاسىنا دا، بيىل 30 جىل تولىپتى.
جەلتوقسان ايى... كەشەگى دۇركىرەپ وتكەن 1986 جىلعا دەيىن بۇكىل قازاق ءۇشىن قاراپايىم ءبىر ايدىڭ اتاۋى ەدى. كەيىن بۇل ءسوزدىڭ ءمان - مازمۇنى دا، قۇلاققا جەتەر اۋەنى دە مۇلدە وزگەردى. «جەلتوقسان» دەسە، ءاربىر قازاقتىڭ كوكىرەگىندە نەبىر كورىنىستەر: ۇرەيلى ۇكىمەت ءۇيى، ونى قورشاي تولقىعان ىزالى قىز - جىگىتتەردىڭ جىگەرلى كەلبەتتەرى، ولارعا قادالعان سۋىق كوزدەر مەن مەيىرىمسىز پىشىندەر، ودان كەيىن تەمىر كيىمدەر كيىپ، كەلتەك ۇستاعاندار مەن جالاڭاش قول جاستاردىڭ سارت - سۇرت ايقاسى، ادام جەگىش يتتەردىڭ ارسىلى، شاشىنان سۇيرەگەن قازاق ارۋى، باسىنان قان شاپشىپ، ىڭىرسي قۇلاعان قازاقتىڭ بوزبالارى ەلەستەيتىنى بەلگىلى. وعان قوسا، «جەلتوقسان جەلى» نەمەسە «قارا باۋىر قاسقالداق» دەگەن مۇڭدى دا اسقاق اۋەندەردىڭ سارىنى الىستان تالىپ ەستىلەدى. سەبەبى، بۇل اندەر الدەقاشان «جەلتوقسان وقيعاسىنىڭ» حالىق اراسىنداعى ءانۇرانىنا اينالىپ كەتتى.
1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعاسى قازاقتىڭ باسىن بىرىكتىرىپ، ءبىر جۇدىرىققا جۇمىلدىرعان باقىتتى دا، قايعىلى كۇنى ەدى. جەلتوقسان جاڭعىرىعى كوزدەن كەتكەنىمەن، كوڭىلدەن كەتەر ەمەس. سەبەبى، ونىڭ تاريحتان الار ورنى ەرەكشە.
1986 جىلى جەلتوقسان وقيعاسىنا، سەبەپ بولعان جاعداي قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ پلەنۋمىندا، 1 حااتشىلىعىنا قازاقتىڭ ەلى – جەرىمەن، تىنىس – تىرشىلىگىمەن تانىس ەمەس گ. ۆ. كولبيندى قازاق ەلىنە ەرەن ەڭبەك سىڭىرگەن ازاماتى د. قونايەۆتىڭ ورنىنىنا اكەلۋى ەدى. كولبين بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا بەرگەن سۇحباتىندا «قازاقستان» دەگەن ەلدى تەك كارتادان عانا بىلەتىنىن ايتتى. وسىلايشا، توتەنشە وتكەن پلەنۋم تاڭەرتەڭگى ساعات 10: 00 - دە باستالىپ، بار جوعى 18 مينۋتتا اياقتالدى.
اسىعىس وتكەن پلەنۋم شەشىمى ءدۇيىم قازاق حالقىمەن ساناسپاۋشىلىق بولىپ تابىلدى. پلەنۋم شەشىمىنە كوڭىلى تولماعان حالىقتىڭ جۇرەگىندە نارازىلىق ۇشقىنى لاۋلاي ءتۇستى.
1986 جىلى 16 جەلتوقساندا الماتىنىڭ ورتالىق الاڭىنا شامامەن 25 - 30 مىڭداي ادام بەيبىت شەرۋگە شىعىپ، قازاقستاندى باسقاراتىن ادام وسى ەلدىڭ تىنىس – تىرشىلىگىمەن، تابيعاتىمەن، دۇنيەتانىمىمەن تانىس بولسىن دەگەن نيەتىن ءبىلدىردى. الاڭعا جينالعاندار قونايەۆتىڭ ەل الدىندا ءسوز سويلەۋىن تالاپ ەتەدى. ءبىراق، كولبين ماسكەۋمەن سويلەسىپ، قونايەۆتى شەرۋشىلەر الدىنا شىعارۋدان باس تارتادى، ءارى توتەنشە
سوعىس ازىرلىگىن جاريالاۋعا كەلىسىمىن بەرەدى، جاعداي ۋشىعا تۇسەدى. ولاردى ءبىر قولىندا شوقپارى، ءبىر قولىندا قالقانى بار قارۋلى، ساقاداي ساي اسكەرلەر قارسى الدى. بەيبىت شەرۋگە شىققان جاستاردىڭ بەيبىت تىلەگى اعاش جاڭقاسىنداي بىت - شىت بولىپ ۇشىپ جاتتى. ۇكىمەت ۇيىندە جاستار شەرۋىن قۋعىنداۋ ءۇشىن استىرتىن «قۇيىن - 1986» نەمەسە «بۇرقاسىن - 86» دەگەن وپەراتيۆتى جوسپار قۇرىلىپ جاتتى. ال الاڭداعى جاستار جايباراقات ەدى، اڭعال ەدى، الاڭسىز ەدى...
دەمونستراسيانى ۇكىمەت قارۋلى كۇشپەن تاراتپاق بولدى. الاڭدى كۇشپەن تازارتۋ وپەراسياسىنىڭ جوسپارى قابىلدانادى. شەرۋگە شىققان جاستارعا «ۇلتشىل، ماسكۇنەم» دەگەن كىنا تاعىپ، ساپەرلىك كۇرەكپەن، دۋبينكامەن ۇرىپ - سوعىپ، ءورت ءسوندىرۋ ماشينالارىمەن سۋ اتىپ، يتپەن جانە ت. ب. جان - جاققا تاراتتى. الاڭداعى جاستاردى توقتاتۋ ءۇشىن الماتى قىزمەتكەرلەرىنە كومەككە فرۋنزەدەن - 100، تاشكەنتتەن - 300، چەليابىدەن - 203، نوۆوسيبيرسكىدەن - 203، سۆەردلوۆسكىدەن - 225، تبيليسيدەن 450 ميليسيا قىزمەتكەرلەرى تارتىلعان. ارنايى الدىرىلعان بەس قارۋى ساي اسكەر قارۋسىز جاستارعا قاراي لاپ قويدى. دايىندىقتان وتكەن اسكەرلەر قار تازالايتىن كۇرەكتەرمەن جاستاردى توپەلەپ، قۇلاعاندارىن اياقتارىنان سۇيرەپ، اۆتوبۋسقا تيەپ قار باسقان جالاڭاش دالالارعا، قوقىس تاستايتىن جەرلەرگە الىپ كەتىپ جاتتى.
وسىدان سوڭ وقيعاعا قاتىسقانداردى ساياسي تۇرعىدان قۋعىنداۋ باستالدى. 2281 ادامدى تۇتقىندادى، ونىڭ ىشىندە 873 ستۋدەنت، 1171 جۇمىسشىلار مەن قىزمەتكەرلەر، 39 جۇمىسسىز جاستار، 23 كوكپ مۇشەلەرى، 1194 كومسومول مۇشەلەرى بولدى. 270 ستۋدەنت كوتەرىلىسكە شىققانى ءۇشىن دەگەن جالامەن وقۋدان شىعارىلدى. ەلىمىزدىڭ ايماقتارىنان 107 ادام سوتتالدى.
1986 جىلى 19 - 25 جەلتوقساندا ەلىمىزدىڭ باسقا دا ايماقتارىندا كوتەرىلىستەر بولدى. ول كوتەرىلىستەرگە 2500 - دەي ادام قاتىستى، ونىڭ 281 - ءى ۇستالدى. بەيرەسمي اقپاراتتار بويىنشا 168 ادام جەلتوقسان كوتەرىلىسىندە قازا تاپقان. 1987 ج. جازدا كوكپ ورتالىق كوميتەتىنىڭ قاۋلىسى شىعىپ، جەلتوقسان وقيعاسى قازاق ۇلتشىلدىعىنىڭ كورىنىسى رەتىندە باعالاندى.
جەلتوقسان وقيعاسى دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىردى. بۇل جەلتوقسان كوتەرىلىسىندە ەل اۋزىندا جۇرگەن، تاريحتا اتى قالعان ءلاززات اسانوۆا، سابيرا مۇحامەدجانوۆا، قايرات رىسقۇلبەكوۆ، ەربول سىپاتايەۆ، تۇگەلباي تاشەنوۆ، قايىرگەلدى كۇزەمبايەۆ، جامبىل تايجۋمايەۆ سەكىلدى ورىمدەي جاستار جالعان جالانىڭ قۇربانى بولدى. بۇكىل ءبىر ۇلتتىڭ سۇيەگىنە تاڭبا ءتۇسىرىپ، ادىلەتسىز شەشىم قابىلدانىپ، حالىقتىڭ ار - نامىسى تارازىعا سالىنعان سىن ساعاتتا دۇلەي كۇشكە قايمىقپاي قارسى شىققان جاستاردىڭ ەرەن ەڭبەگى ۇرپاقتان - ۇرپاققا ۇلگى.
جەلتوقساندا ۇزىلگەن جاۋقازىندار
جاۋقازىن ەرتە كوكتەمدە قار استىنان شىعاتىن نازىك گۇل. قار ەرىپ، كۇن قاتتى قىزعاندا، تەز قۋراپ كەتەدى. جەلتوقسان قۇرباندارىنىڭ دا ومىرلەرى وسى جاۋقازىننىڭ ومىرىندەي قىسقى بولدى.
اسانوۆا ءلاززات التىناي قىزى 1970 جىلى 27 شىلدەدە الماتى وبلىسى، پانفيلوۆ اۋدانى، اقجازىق اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1985 ج. الماتىدا پ. چايكوۆسكيي اتىنداعى مۋزىكالىق ۋچيليششەگە وقۋعا تۇسكەن. 1986 جىلى 17 - 18 جەلتوقساندا بولعان قازاق جاستارىنىڭ وتارشىلدىق جانە امىرشىلدىك جۇيەگە قارسى ازاتتىق كوتەرىلىسىنە بەلسەنە قاتىسقان. ول ورتالىقتىڭ بيلەپ - توستەۋشىلىگىنە نارازىلىق ءبىلدىرىپ، قالاداعى جاڭا الاڭعا (قازىرگى رەسپۋبليكا الاڭى) العاشقى ەرەۋىلشىلەردىڭ قاتارىندا بولدى.
ءلاززاتتى جەرلەۋدىڭ الدىندا دەنەسىن اق جۋىپ، ارۋلاعان كەزدە ونىڭ ەكى بىلەگىنە سالىنعان تەمىر بۇعاۋدىڭ قالدىرعان كوكپەڭبەك ىزدەرى، باس سۇيەگىنىڭ شۇيدەسى ويىلىپ كەتكەنى انىقتالدى. وسىعان قاراعاندا، ون ەكىدە ءبىر گ ۇلى اشىلماي قىرشىن كەتكەن ءلاززات قىز الماتى قالاسىندا 1986 جىلدىڭ 25 جەلتوقسانىندا جازالاۋشىلاردىڭ قولىنان قازا تاپقان. قازاقستان تاۋەلسىزدىك العاننان سوڭ عانا ءلاززات اسانوۆا جونىندەگى شىندىق قالپىنا كەلتىرىلە باستادى.
مۇحامەدجانوۆا ءسابيرا ەسىمبەك قىزى 1970 جىلى قاڭتاردىڭ 1 - ىندە شىعىس قازاقستان وبلىسى، تارباعاتاي اۋدانى، اقمەكتەپ اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1985 جىلدارى مەكتەپتى «وتە جاقسى» دەگەن باعامەن ۇزدىك ءبىتىرىپ، وسكەمەن پەداگوگيكالىق ۋچيليششەسىنىڭ باستاۋىش كلاستارعا مۇعالىمدەر دايارلايتىن قازاق بولىمىنە وقۋعا تۇسكەن. 1986 جىلدىڭ جەلتوقسانىنداعى وقيعا الماتىدا اسكەر كۇشىمەن باسىلعانمەن، ءدۇمپۋ بىردەن باسىلماي، جەزقازعان، تالدىقورعان، شىمكەنت، قاراعاندى جانە وسكەمەن سەكىلدى قالالارعا جايىلا ءتۇستى. بۇل كوتەرىلىس ءدۇيىم قازاق جاستارىنىڭ قوزعالىسىنا ۇلاستى. سونداي قالانىڭ ءبىرى وسكەمەن بولاتىن. بارلىق جوعارى جانە ورتا وقۋ ورىندارىنىڭ ستۋدەنتتەرى جەلتوقساننىڭ جيىرما ءبىرىنشى جۇلدىزىندا كەشكى ساع. 7 - مەن 9 - دىڭ ارالىعىندا لەنين اتىنداعى ورتالىق الاڭعا جينالىپ، وزدەرىنىڭ بەيبىت ماقساتتاعى تىلەك مۇددەلەرىن جەتكىزبەك بولعان. بارلىعى دا الاڭسىز ەدى...
قالىمبەتوۆا جاننا باحىتوۆنا
بايانداما «جەلتوقساندا ۇزىلگەن جاۋقازىندار» جۇكتەۋ
«جەلتوقساندا ۇزىلگەن جاۋقازىندار»
قايران، قازاق ەلى... قازاق حالقى بۇل دۇنيەدە نە كورمەدى؟ سوناۋ «اقتابان شۇبىرىندى، القاكول سۇلاما» زامانىنان باستاپ، قازاقتىڭ باسىنا ۇيىرىلگەن قارا بۇلت سەيىلمەدى. كۇنى كەشە بولعانداي جەلتوقسان وقيعاسىنا دا، بيىل 30 جىل تولىپتى.
جەلتوقسان ايى... كەشەگى دۇركىرەپ وتكەن 1986 جىلعا دەيىن بۇكىل قازاق ءۇشىن قاراپايىم ءبىر ايدىڭ اتاۋى ەدى. كەيىن بۇل ءسوزدىڭ ءمان - مازمۇنى دا، قۇلاققا جەتەر اۋەنى دە مۇلدە وزگەردى. «جەلتوقسان» دەسە، ءاربىر قازاقتىڭ كوكىرەگىندە نەبىر كورىنىستەر: ۇرەيلى ۇكىمەت ءۇيى، ونى قورشاي تولقىعان ىزالى قىز - جىگىتتەردىڭ جىگەرلى كەلبەتتەرى، ولارعا قادالعان سۋىق كوزدەر مەن مەيىرىمسىز پىشىندەر، ودان كەيىن تەمىر كيىمدەر كيىپ، كەلتەك ۇستاعاندار مەن جالاڭاش قول جاستاردىڭ سارت - سۇرت ايقاسى، ادام جەگىش يتتەردىڭ ارسىلى، شاشىنان سۇيرەگەن قازاق ارۋى، باسىنان قان شاپشىپ، ىڭىرسي قۇلاعان قازاقتىڭ بوزبالارى ەلەستەيتىنى بەلگىلى. وعان قوسا، «جەلتوقسان جەلى» نەمەسە «قارا باۋىر قاسقالداق» دەگەن مۇڭدى دا اسقاق اۋەندەردىڭ سارىنى الىستان تالىپ ەستىلەدى. سەبەبى، بۇل اندەر الدەقاشان «جەلتوقسان وقيعاسىنىڭ» حالىق اراسىنداعى ءانۇرانىنا اينالىپ كەتتى.
1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعاسى قازاقتىڭ باسىن بىرىكتىرىپ، ءبىر جۇدىرىققا جۇمىلدىرعان باقىتتى دا، قايعىلى كۇنى ەدى. جەلتوقسان جاڭعىرىعى كوزدەن كەتكەنىمەن، كوڭىلدەن كەتەر ەمەس. سەبەبى، ونىڭ تاريحتان الار ورنى ەرەكشە.
1986 جىلى جەلتوقسان وقيعاسىنا، سەبەپ بولعان جاعداي قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ پلەنۋمىندا، 1 حااتشىلىعىنا قازاقتىڭ ەلى – جەرىمەن، تىنىس – تىرشىلىگىمەن تانىس ەمەس گ. ۆ. كولبيندى قازاق ەلىنە ەرەن ەڭبەك سىڭىرگەن ازاماتى د. قونايەۆتىڭ ورنىنىنا اكەلۋى ەدى. كولبين بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا بەرگەن سۇحباتىندا «قازاقستان» دەگەن ەلدى تەك كارتادان عانا بىلەتىنىن ايتتى. وسىلايشا، توتەنشە وتكەن پلەنۋم تاڭەرتەڭگى ساعات 10: 00 - دە باستالىپ، بار جوعى 18 مينۋتتا اياقتالدى.
اسىعىس وتكەن پلەنۋم شەشىمى ءدۇيىم قازاق حالقىمەن ساناسپاۋشىلىق بولىپ تابىلدى. پلەنۋم شەشىمىنە كوڭىلى تولماعان حالىقتىڭ جۇرەگىندە نارازىلىق ۇشقىنى لاۋلاي ءتۇستى.
1986 جىلى 16 جەلتوقساندا الماتىنىڭ ورتالىق الاڭىنا شامامەن 25 - 30 مىڭداي ادام بەيبىت شەرۋگە شىعىپ، قازاقستاندى باسقاراتىن ادام وسى ەلدىڭ تىنىس – تىرشىلىگىمەن، تابيعاتىمەن، دۇنيەتانىمىمەن تانىس بولسىن دەگەن نيەتىن ءبىلدىردى. الاڭعا جينالعاندار قونايەۆتىڭ ەل الدىندا ءسوز سويلەۋىن تالاپ ەتەدى. ءبىراق، كولبين ماسكەۋمەن سويلەسىپ، قونايەۆتى شەرۋشىلەر الدىنا شىعارۋدان باس تارتادى، ءارى توتەنشە
سوعىس ازىرلىگىن جاريالاۋعا كەلىسىمىن بەرەدى، جاعداي ۋشىعا تۇسەدى. ولاردى ءبىر قولىندا شوقپارى، ءبىر قولىندا قالقانى بار قارۋلى، ساقاداي ساي اسكەرلەر قارسى الدى. بەيبىت شەرۋگە شىققان جاستاردىڭ بەيبىت تىلەگى اعاش جاڭقاسىنداي بىت - شىت بولىپ ۇشىپ جاتتى. ۇكىمەت ۇيىندە جاستار شەرۋىن قۋعىنداۋ ءۇشىن استىرتىن «قۇيىن - 1986» نەمەسە «بۇرقاسىن - 86» دەگەن وپەراتيۆتى جوسپار قۇرىلىپ جاتتى. ال الاڭداعى جاستار جايباراقات ەدى، اڭعال ەدى، الاڭسىز ەدى...
دەمونستراسيانى ۇكىمەت قارۋلى كۇشپەن تاراتپاق بولدى. الاڭدى كۇشپەن تازارتۋ وپەراسياسىنىڭ جوسپارى قابىلدانادى. شەرۋگە شىققان جاستارعا «ۇلتشىل، ماسكۇنەم» دەگەن كىنا تاعىپ، ساپەرلىك كۇرەكپەن، دۋبينكامەن ۇرىپ - سوعىپ، ءورت ءسوندىرۋ ماشينالارىمەن سۋ اتىپ، يتپەن جانە ت. ب. جان - جاققا تاراتتى. الاڭداعى جاستاردى توقتاتۋ ءۇشىن الماتى قىزمەتكەرلەرىنە كومەككە فرۋنزەدەن - 100، تاشكەنتتەن - 300، چەليابىدەن - 203، نوۆوسيبيرسكىدەن - 203، سۆەردلوۆسكىدەن - 225، تبيليسيدەن 450 ميليسيا قىزمەتكەرلەرى تارتىلعان. ارنايى الدىرىلعان بەس قارۋى ساي اسكەر قارۋسىز جاستارعا قاراي لاپ قويدى. دايىندىقتان وتكەن اسكەرلەر قار تازالايتىن كۇرەكتەرمەن جاستاردى توپەلەپ، قۇلاعاندارىن اياقتارىنان سۇيرەپ، اۆتوبۋسقا تيەپ قار باسقان جالاڭاش دالالارعا، قوقىس تاستايتىن جەرلەرگە الىپ كەتىپ جاتتى.
وسىدان سوڭ وقيعاعا قاتىسقانداردى ساياسي تۇرعىدان قۋعىنداۋ باستالدى. 2281 ادامدى تۇتقىندادى، ونىڭ ىشىندە 873 ستۋدەنت، 1171 جۇمىسشىلار مەن قىزمەتكەرلەر، 39 جۇمىسسىز جاستار، 23 كوكپ مۇشەلەرى، 1194 كومسومول مۇشەلەرى بولدى. 270 ستۋدەنت كوتەرىلىسكە شىققانى ءۇشىن دەگەن جالامەن وقۋدان شىعارىلدى. ەلىمىزدىڭ ايماقتارىنان 107 ادام سوتتالدى.
1986 جىلى 19 - 25 جەلتوقساندا ەلىمىزدىڭ باسقا دا ايماقتارىندا كوتەرىلىستەر بولدى. ول كوتەرىلىستەرگە 2500 - دەي ادام قاتىستى، ونىڭ 281 - ءى ۇستالدى. بەيرەسمي اقپاراتتار بويىنشا 168 ادام جەلتوقسان كوتەرىلىسىندە قازا تاپقان. 1987 ج. جازدا كوكپ ورتالىق كوميتەتىنىڭ قاۋلىسى شىعىپ، جەلتوقسان وقيعاسى قازاق ۇلتشىلدىعىنىڭ كورىنىسى رەتىندە باعالاندى.
جەلتوقسان وقيعاسى دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىردى. بۇل جەلتوقسان كوتەرىلىسىندە ەل اۋزىندا جۇرگەن، تاريحتا اتى قالعان ءلاززات اسانوۆا، سابيرا مۇحامەدجانوۆا، قايرات رىسقۇلبەكوۆ، ەربول سىپاتايەۆ، تۇگەلباي تاشەنوۆ، قايىرگەلدى كۇزەمبايەۆ، جامبىل تايجۋمايەۆ سەكىلدى ورىمدەي جاستار جالعان جالانىڭ قۇربانى بولدى. بۇكىل ءبىر ۇلتتىڭ سۇيەگىنە تاڭبا ءتۇسىرىپ، ادىلەتسىز شەشىم قابىلدانىپ، حالىقتىڭ ار - نامىسى تارازىعا سالىنعان سىن ساعاتتا دۇلەي كۇشكە قايمىقپاي قارسى شىققان جاستاردىڭ ەرەن ەڭبەگى ۇرپاقتان - ۇرپاققا ۇلگى.
جەلتوقساندا ۇزىلگەن جاۋقازىندار
جاۋقازىن ەرتە كوكتەمدە قار استىنان شىعاتىن نازىك گۇل. قار ەرىپ، كۇن قاتتى قىزعاندا، تەز قۋراپ كەتەدى. جەلتوقسان قۇرباندارىنىڭ دا ومىرلەرى وسى جاۋقازىننىڭ ومىرىندەي قىسقى بولدى.
اسانوۆا ءلاززات التىناي قىزى 1970 جىلى 27 شىلدەدە الماتى وبلىسى، پانفيلوۆ اۋدانى، اقجازىق اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1985 ج. الماتىدا پ. چايكوۆسكيي اتىنداعى مۋزىكالىق ۋچيليششەگە وقۋعا تۇسكەن. 1986 جىلى 17 - 18 جەلتوقساندا بولعان قازاق جاستارىنىڭ وتارشىلدىق جانە امىرشىلدىك جۇيەگە قارسى ازاتتىق كوتەرىلىسىنە بەلسەنە قاتىسقان. ول ورتالىقتىڭ بيلەپ - توستەۋشىلىگىنە نارازىلىق ءبىلدىرىپ، قالاداعى جاڭا الاڭعا (قازىرگى رەسپۋبليكا الاڭى) العاشقى ەرەۋىلشىلەردىڭ قاتارىندا بولدى.
ءلاززاتتى جەرلەۋدىڭ الدىندا دەنەسىن اق جۋىپ، ارۋلاعان كەزدە ونىڭ ەكى بىلەگىنە سالىنعان تەمىر بۇعاۋدىڭ قالدىرعان كوكپەڭبەك ىزدەرى، باس سۇيەگىنىڭ شۇيدەسى ويىلىپ كەتكەنى انىقتالدى. وسىعان قاراعاندا، ون ەكىدە ءبىر گ ۇلى اشىلماي قىرشىن كەتكەن ءلاززات قىز الماتى قالاسىندا 1986 جىلدىڭ 25 جەلتوقسانىندا جازالاۋشىلاردىڭ قولىنان قازا تاپقان. قازاقستان تاۋەلسىزدىك العاننان سوڭ عانا ءلاززات اسانوۆا جونىندەگى شىندىق قالپىنا كەلتىرىلە باستادى.
مۇحامەدجانوۆا ءسابيرا ەسىمبەك قىزى 1970 جىلى قاڭتاردىڭ 1 - ىندە شىعىس قازاقستان وبلىسى، تارباعاتاي اۋدانى، اقمەكتەپ اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1985 جىلدارى مەكتەپتى «وتە جاقسى» دەگەن باعامەن ۇزدىك ءبىتىرىپ، وسكەمەن پەداگوگيكالىق ۋچيليششەسىنىڭ باستاۋىش كلاستارعا مۇعالىمدەر دايارلايتىن قازاق بولىمىنە وقۋعا تۇسكەن. 1986 جىلدىڭ جەلتوقسانىنداعى وقيعا الماتىدا اسكەر كۇشىمەن باسىلعانمەن، ءدۇمپۋ بىردەن باسىلماي، جەزقازعان، تالدىقورعان، شىمكەنت، قاراعاندى جانە وسكەمەن سەكىلدى قالالارعا جايىلا ءتۇستى. بۇل كوتەرىلىس ءدۇيىم قازاق جاستارىنىڭ قوزعالىسىنا ۇلاستى. سونداي قالانىڭ ءبىرى وسكەمەن بولاتىن. بارلىق جوعارى جانە ورتا وقۋ ورىندارىنىڭ ستۋدەنتتەرى جەلتوقساننىڭ جيىرما ءبىرىنشى جۇلدىزىندا كەشكى ساع. 7 - مەن 9 - دىڭ ارالىعىندا لەنين اتىنداعى ورتالىق الاڭعا جينالىپ، وزدەرىنىڭ بەيبىت ماقساتتاعى تىلەك مۇددەلەرىن جەتكىزبەك بولعان. بارلىعى دا الاڭسىز ەدى...
قالىمبەتوۆا جاننا باحىتوۆنا
بايانداما «جەلتوقساندا ۇزىلگەن جاۋقازىندار» جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
1 سىنىپتىڭ اعىلشىن ءتىلى بويىنشا ساباقتىڭ جوسپارى
