بەرىك وتباسى – ەسىرتكىدەن الىس!
قىزىلوردا وپد ەققىقب تاراپىنان جاريالانعان سايىسىنا
سارسەنبايەۆتار وتباسىنان
وتباسى - ءار ءبىر ادام ءۇشىن قۇندى، قاسيەتى ورىن. بەرىك وتباسى دەگەندە ويىمىزعا جىگەرلى اكە مەن ونەگەلى انا، تاربيەلى بالالار تۇسەدى. ءار وتباسى باقىتتى، بەرىك بولۋعا ءتيىس. قازاقتا «وتان وتباسىنان باستالادى» دەگەن اتالى ءسوز بار. ياعني وتانىمىزدىڭ مەرەيلى، بەرىك بولۋى ءۇشىن وتباسىمىز بىرلىك پەن ىنتىماقتىڭ، ىزگىلىك پەن جىلۋدىڭ، ماحاببات پەن تازالىقتىڭ مەكەنى دە اينالۋى ءتيىس. ءتىپتى قازاق حالقى ۇعىمىندا «قارا شاڭىراق» ءسوزى دە بەكەر ايتىلماسا كەرەك. قارا شاڭىراق – ءبىر اۋلەتتىڭ تاراعان ءتۇپ تامىرى. ونى سىيلاۋ – وتانىن سىيلاۋدىڭ العاشقى باسپالداعى ىسپەتتەس.
بۇگىنگى قوعام قاربالاس ءومىردىڭ جەتەگىندە ءجۇرىپ، وتباسى قۇندىلىقتارىنا اسا كوڭىل بولمەيتىن جاعدايلار كەزدەسىپ جاتادى. وتباسىندا اتا-انا قارىم-قاتىناسىنىڭ دۇرىس بولماۋىنان، بالا تاربيەسىنە كوپ نازار اۋدارماۋىنان «سۇتتەي ۇيىپ وتىرعان» وتباسىنىڭ شىرقى ءبىر مەزەتتە–اق بۇزىلادى.
ارينە ەشبىر اتا-انا ءوزىنىڭ وتباسىنىڭ شىرقى بۇزىلعانىن قالامايدى. اتا-انا بالام ءۇشىن دەپ كۇندىز-تۇنى ەڭبەكتەنىپ، ارقا ەتى ارشا، بورباي ەتى بورشا بوپ، تابان ەت، ماڭداي تەرىمەن ەڭبەك ەتەدى. قاتارىنان قالماسىن دەپ، ەڭ جۇمساعى مەن ءتاتتىسىن جەسىن دەپ بەتىنەن قاقپاي وسىرەدى. تاڭەرتەڭنەن قارا كەشكە دەيىن بالاسىنىڭ تاربيەسىنە ۋاقىت بولە الماعان اتا-انا بالالارىن ۋىسىنان شىعارىپ الادى. جاستايىنان «ءاي دەيتىن اجە، قوي دەيتىن قوجا جوقتىعىنا» ابدەن ماساتتانىپ، ءوزىن ەركىندىكتە سەزىنىپ كەلگەن بالا ءجاسوسپىرىم شاعىندا ءتۇرلى نارسەلەرگە ۇرىنىپ جاتادى. وسىلايشا، بەرىك وتباسى ويرانى شىعىپ جاتادى. ەڭ وكىنىشتىسى – ءجاسوسپىرىم بالالاردىڭ ەسىركتىگە اۋەستىگى پايدا بولىپ، تەرىس جولعا تۇسەدى.
ەسىرتكى قولدانۋ نەمەسە ساتۋ، سەكىلدى نارسەلەرگە جولاۋعا بولمايدى. قازىرگى تاڭدا، تەلەديداردان ەستيتىن جاڭالىقتاردا ەسىرتكى قىلمىسىمەن قۇرىقتالعان قىلمىسكەرلەر تۋرالى اقپاراتتار كوپ ايتىلىپ جاتادى. ناشاقور ادام وزدىگىنەن جۇمىس ىستەپ، ادال جولمەن اقشا تاپپايدى. قاراجاتتى ۇرلىقپەن نەمەسە زورلىق-زومبىلىقپەن تابادى. مىنە وسىدان قىلمىستىق ارەكەتتەر ورىن الادى.
جالپى ايتقاندا، ەسىرتكىگە ۇيرەنۋ وتە تەز جانە وڭاي، ونى پايدالانعان سايىن اۋەستىگىڭ ارتا بەرەدى. ناشاقور - ەسىرتكىسىز ءومىر سۇرە المايتىن جاعدايعا جەتەدى. ءبىر شىرمالاعان جاننىڭ ونان قۇتىلۋى وڭايعا سوقپايدى. ءومىرىڭدى ءماندى دە ءساندى ەتۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن وزىڭە — ءوزىڭ بەرىك بولۋ كەرەك. ادام دەنساۋلىعىنا زيانىن تيگىزەتىن جات ادەتتەردەن اۋلاق بولعانى ءجون. تەمەكى تارتۋ، سپيرتتىك ىشىمدىكتەرگە اۋەستىك - ەسىرتكىلىك زاتتارعا سالىنۋعا يتەرمەلەيدى.
ءبىزدىڭ وتباسىمىزدا زياندى نارسەلەرگە جولاماۋ كەرەكتىگى ۇنەمى ايتىلىپ وتىرادى. ءتىپتى ادام دەنساۋلىعىنا زياندى تاعامداردان دا باس تارتامىز. جولداسىم دا، ءوزىم دە زياندى نارسەلەرگە جولامايمىز. بالالارىمىزعا دا ۇنەمى زياندى زاتتارعا جولاماۋ كەرەكتىگىن ايتىپ، ءتۇسىندىرىپ وتىرامىز. ءبىز باقىتتى، دەنى ساۋ، بەرىك وتباسىن قولدايمىز. ءاربىر وتباسى سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانا ءبىلۋ كەرەك. سپورت - ومىرگە سەنىمدى كوزبەن قاراۋعا ۇيرەتەدى. بارلىق ادام سپورتپەن اينالىسىپ، جامان ادەتتەردەن ارىلسا، وندا بۇل ومىردەگى ەڭ جاقسى ىزگى ىستەردىڭ ءبىرى بولار ەدى.
You Might Also Like
-
مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ «تاۋەلسىزدىك بارىنەن قىمبات» اتتى ماقالاسىندا تۇركىستان وبلىسىن مىسالعا كەلتىرىپ كورشىلەس ەلدەرمەن شەكتەسەتىن باسقا دا وبلىستاردىڭ اتاۋىن ءو...
