- 05 ناۋ. 2024 02:49
- 203
بىلىمدىدەن شىققان ءسوز، تالاپتىعا بولسىن كەز اتتى ءبىلىم سايىسى
بىلىمدىدەن شىققان ءسوز، تالاپتىعا بولسىن كەز اتتى ءبىلىم سايىسى (8 - 11 سىنىپتار)
ماقساتى: 1. تاپقىرلىققا، شەشەندىككە باۋلۋ، ىزدەنىمپازدىققا جەتەلەۋ، وي - ءورىسىن، ءتىل مادەنيەتىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ.
2. جاستاردى ەلىن، جەرىن، ونىڭ داستۇرلەرىن سىيلاۋعا، حالقىمىزدىڭ بولاشاعىن گۇلدەنتەر تاربيەلى، ءبىلىمدى بولىپ وسۋىنە ىقپال ەتۋ جانە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ناقىل سوزدەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، پلاكات، شارلار.
بارىسى: جۇرگىزۋشى: بىلگەنگە: ءبىلىم - بايلىق، باعاسى ارتىق،
سالماعى سان جەتپەيتىن قورعاسىنداي.
ۇيرەنسەڭ ونەر - ءبىلىم، وشپەس مۇرا،
تاۋسىلماس تاۋ كەنىنىڭ قورداسىنداي.
جۇرگىزۋشى: ءبىلىم - وشپەس جۇرەككە جانعان شىراق،
ول - كوك ساۋىت، قۇرىشتاي قارۋ - جاراق.
اسىل سول اقىل، ءبىلىم بويدا بارلىق
كەزى كەلدى مىنە ويلانارلىق.
جۇرگىزۋشى: وقىساڭ عىلىم قورىن ءبىلىم اسار،
كوڭىلدىڭ كىرشىك باسقان كوزىن اشار.
بار ىزگىلىك تەك بىلىممەن الىنار،
ءبىلىم ال، ول ءومىردىڭ جولىن اشار،- دەي كەلە ءبىلىم - ادام بالاسىنىڭ ورتاق قازىناسى. ولاي بولسا ويىنشىلارىمىزدى ورتاعا شاقىرايىق.
جۇرگىزۋشى: كوزگە تۇسەر جۇيرىكتەر باعاسىمەن،
سۋدا اعار تاۋلاردىڭ سالاسىمەن.
قارا قىلدى قاق جارار الدارىڭدا،
تانىستىرايىق ءادىل قازى القاسىمەن.
(قازىلاردى تانىستىرۋ)
جۇرگىزۋشى: تەك ساتتىلىك، قاتىسىڭدار سايىسقا،
مىقتى بولساڭ، قابىرعاڭمەن قايىس پا.
وقۋ كەرەك، ءبىلىم كەرەك قاشاندا،
ول بولماسا، سايىس دەگەن سايىس پا؟ دەي وتىرىپ سايىسىمىزدى باستايمىز.
سايىستىڭ شارتتارى:
1. كىم تاپقىر؟ (گەوگرافيالىق سۇراقتار)
2. ويلان تاپ! (قالالار، ساياحاتشىلار، قورىقتار)
3. ءسوز تاپقانعا. (ارىپتەرمەن جاۋابىن تابۋ)
4. ويلى بولساڭ وزىپ كور. (گەوگرافيالىق جۇمباقتار، ماقال - ماتەلدەر)
1 - اينالىم.
1. ق. ر. شەكاراسىنىڭ ۇزىندىعى (15 ملن. كم.)
2. توقىما، بىلعارى، اياق كيىم، تىگىن قاي ونەركاسىپتىڭ سالالارى (جەڭىل ونەركاسىپ)
3. دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇلكەن ارال (گرەلانديا)
4. ەڭ كىشى ماتەريك ( اۆستراليا)
5. تروپيكتەن ەكۆاتورعا قاراي سوعاتىن تۇراقتى جەلدەر (پاسسات)
6. ق. ر. قانشا وبلىستان تۇرادى. (14)
7. فونتان تۇرىندە وقتىن - وقتىن اتقىلاپ تۇراتىن ىستىق بۇلاقتار (گەيزەرلەر)
8. دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ تەرەڭ كول (بايكال)
9. جەردىڭ تاس قاباتى، جەر قىرتىسى قالاي اتالادى. (ليتوسفەرا)
10. مۇحيت سۋىنىڭ تۇزدىلىعى نەمەن ولشەنەدى. (پروميل)
11. جەردىڭ سۋ قابىعى (گيدروسفەرا)
12. جانارتاۋدىڭ اتقىلاۋىنان بولىنەتىن قويمالجىڭ ماسسا. (لاۆا)
13. جەردىڭ كىشىرەيتىلگەن بەينەسى. (گلوبۋس)
14. ەڭ كىشى مۇحيت (سولتۇستىك مۇزدى مۇحيت)
15. ەكى دۇنيە بولىگىنەن تۇراتىن ماتەريك (ەۋرازيا)
16. كۇن جۇيەسىنە قانشا عالامشار كىرەدى. ( 9)
17. وتىن - ەنەرگەتيكاسىنىڭ سالالارىن اتا (مۇناي، گاز، كومىر)
18. ق. ر. قانشا ەكونوميكالىق اۋداننان تۇرادى (5)
19. ەڭ سانى كوپ حالىق (جۇڭگو)
20. جاعالاۋىن ءتورت مۇحيت سۋى شاياتىن ماتەريك (ەۋرازيا)
2 - اينالىم.
1. وبلىس ورتالىعى - تالاس وزەنىنىڭ تەمىر جولىمەن قيىلىسقان جەرىندەگى جوڭەسكە، تالاس - اسى ءىرى القابىنىڭ ورتالىعىنا ورنالاسقان. بۇل قالا قازاقستاننىڭ تاراز دەگەن اتپەن 6 عاسىردا بەلگىلى ەجەلگى قالاسى، ۇلى جىبەك جولىنداعى ءىرى ساۋدا ورتالىعى بولعان. (جامبىل)
2. وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ ورتالىعى، رەسپۋبليكانىڭ ەڭ ەجەلگى قالالارىنىڭ ءبىرى، ول وگەم جوتاسىنىڭ ەتەگىندەگى جازىقتى، سايرام جانە بادام وزەندەرىنىڭ ارالىعىندا، ارىستان، جامبىل مەن الماتىعا قاراي تەمىر جول وتەتىن تۇسقا سالىنعان. بۇل قاي قالا. (شىمكەنت)
پاۆلودار وبلىسى، لەبياجى اۋدانى،
پوتانين جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەبى
تاريح جانە گەوگرافيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
ەلەۋسيزوۆا نۋركامال مۋحتارحانوۆنا
ماقساتى: 1. تاپقىرلىققا، شەشەندىككە باۋلۋ، ىزدەنىمپازدىققا جەتەلەۋ، وي - ءورىسىن، ءتىل مادەنيەتىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ.
2. جاستاردى ەلىن، جەرىن، ونىڭ داستۇرلەرىن سىيلاۋعا، حالقىمىزدىڭ بولاشاعىن گۇلدەنتەر تاربيەلى، ءبىلىمدى بولىپ وسۋىنە ىقپال ەتۋ جانە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ناقىل سوزدەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، پلاكات، شارلار.
بارىسى: جۇرگىزۋشى: بىلگەنگە: ءبىلىم - بايلىق، باعاسى ارتىق،
سالماعى سان جەتپەيتىن قورعاسىنداي.
ۇيرەنسەڭ ونەر - ءبىلىم، وشپەس مۇرا،
تاۋسىلماس تاۋ كەنىنىڭ قورداسىنداي.
جۇرگىزۋشى: ءبىلىم - وشپەس جۇرەككە جانعان شىراق،
ول - كوك ساۋىت، قۇرىشتاي قارۋ - جاراق.
اسىل سول اقىل، ءبىلىم بويدا بارلىق
كەزى كەلدى مىنە ويلانارلىق.
جۇرگىزۋشى: وقىساڭ عىلىم قورىن ءبىلىم اسار،
كوڭىلدىڭ كىرشىك باسقان كوزىن اشار.
بار ىزگىلىك تەك بىلىممەن الىنار،
ءبىلىم ال، ول ءومىردىڭ جولىن اشار،- دەي كەلە ءبىلىم - ادام بالاسىنىڭ ورتاق قازىناسى. ولاي بولسا ويىنشىلارىمىزدى ورتاعا شاقىرايىق.
جۇرگىزۋشى: كوزگە تۇسەر جۇيرىكتەر باعاسىمەن،
سۋدا اعار تاۋلاردىڭ سالاسىمەن.
قارا قىلدى قاق جارار الدارىڭدا،
تانىستىرايىق ءادىل قازى القاسىمەن.
(قازىلاردى تانىستىرۋ)
جۇرگىزۋشى: تەك ساتتىلىك، قاتىسىڭدار سايىسقا،
مىقتى بولساڭ، قابىرعاڭمەن قايىس پا.
وقۋ كەرەك، ءبىلىم كەرەك قاشاندا،
ول بولماسا، سايىس دەگەن سايىس پا؟ دەي وتىرىپ سايىسىمىزدى باستايمىز.
سايىستىڭ شارتتارى:
1. كىم تاپقىر؟ (گەوگرافيالىق سۇراقتار)
2. ويلان تاپ! (قالالار، ساياحاتشىلار، قورىقتار)
3. ءسوز تاپقانعا. (ارىپتەرمەن جاۋابىن تابۋ)
4. ويلى بولساڭ وزىپ كور. (گەوگرافيالىق جۇمباقتار، ماقال - ماتەلدەر)
1 - اينالىم.
1. ق. ر. شەكاراسىنىڭ ۇزىندىعى (15 ملن. كم.)
2. توقىما، بىلعارى، اياق كيىم، تىگىن قاي ونەركاسىپتىڭ سالالارى (جەڭىل ونەركاسىپ)
3. دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇلكەن ارال (گرەلانديا)
4. ەڭ كىشى ماتەريك ( اۆستراليا)
5. تروپيكتەن ەكۆاتورعا قاراي سوعاتىن تۇراقتى جەلدەر (پاسسات)
6. ق. ر. قانشا وبلىستان تۇرادى. (14)
7. فونتان تۇرىندە وقتىن - وقتىن اتقىلاپ تۇراتىن ىستىق بۇلاقتار (گەيزەرلەر)
8. دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ تەرەڭ كول (بايكال)
9. جەردىڭ تاس قاباتى، جەر قىرتىسى قالاي اتالادى. (ليتوسفەرا)
10. مۇحيت سۋىنىڭ تۇزدىلىعى نەمەن ولشەنەدى. (پروميل)
11. جەردىڭ سۋ قابىعى (گيدروسفەرا)
12. جانارتاۋدىڭ اتقىلاۋىنان بولىنەتىن قويمالجىڭ ماسسا. (لاۆا)
13. جەردىڭ كىشىرەيتىلگەن بەينەسى. (گلوبۋس)
14. ەڭ كىشى مۇحيت (سولتۇستىك مۇزدى مۇحيت)
15. ەكى دۇنيە بولىگىنەن تۇراتىن ماتەريك (ەۋرازيا)
16. كۇن جۇيەسىنە قانشا عالامشار كىرەدى. ( 9)
17. وتىن - ەنەرگەتيكاسىنىڭ سالالارىن اتا (مۇناي، گاز، كومىر)
18. ق. ر. قانشا ەكونوميكالىق اۋداننان تۇرادى (5)
19. ەڭ سانى كوپ حالىق (جۇڭگو)
20. جاعالاۋىن ءتورت مۇحيت سۋى شاياتىن ماتەريك (ەۋرازيا)
2 - اينالىم.
1. وبلىس ورتالىعى - تالاس وزەنىنىڭ تەمىر جولىمەن قيىلىسقان جەرىندەگى جوڭەسكە، تالاس - اسى ءىرى القابىنىڭ ورتالىعىنا ورنالاسقان. بۇل قالا قازاقستاننىڭ تاراز دەگەن اتپەن 6 عاسىردا بەلگىلى ەجەلگى قالاسى، ۇلى جىبەك جولىنداعى ءىرى ساۋدا ورتالىعى بولعان. (جامبىل)
2. وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ ورتالىعى، رەسپۋبليكانىڭ ەڭ ەجەلگى قالالارىنىڭ ءبىرى، ول وگەم جوتاسىنىڭ ەتەگىندەگى جازىقتى، سايرام جانە بادام وزەندەرىنىڭ ارالىعىندا، ارىستان، جامبىل مەن الماتىعا قاراي تەمىر جول وتەتىن تۇسقا سالىنعان. بۇل قاي قالا. (شىمكەنت)
پاۆلودار وبلىسى، لەبياجى اۋدانى،
پوتانين جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەبى
تاريح جانە گەوگرافيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
ەلەۋسيزوۆا نۋركامال مۋحتارحانوۆنا
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.