- 05 ناۋ. 2024 02:10
- 186
بۇعىشاق پەن ونىڭ سەرىگى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بۇعىشاق پەن ونىڭ سەرىگى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىك: ەرتەگىنى وقىپ، مازمۇنىن تۇسىنۋگە، ومىرمەن بايلانىستىرا وتىرىپ، يدەياسىن اشۋعا مۇمكىندىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: ءسوزدىڭ ءمان - ماعىناسىن اجىراتۋعا جاتتىقتىرۋ.
تاربيەلىك: شىعارماشىلىق جۇمىستار ارقىلى ءوز بەتىمەن جۇمىس جاساۋعا جاعداي تۋعىزۋ، ماسەلەنى شەشۋدەگى باتىلدىق، ىزدەنۋشىلىك قاسيەتتەرى مەن داعدىلارىنىڭ دامۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ، ەرىك بەرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: توپتاۋ سىزباسى، بۇعى سۋرەتى.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
وقۋشىلار توپپەن وتىرادى.
وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ ماقساتىندا، ءار توپقا تاپسىرما بەرۋ.
- بالالار، مىسالى، سەندەر ۇيدەن شىعاردا، ءبىر جاققا كەتەردە اتا - انالارىڭ قانداي ەسكەرتۋلەر ايتادى؟ ( وقۋشىلاردىڭ جازعان سوزدەرىن تىڭداۋ. ءسىز كۇتپەگەن سوزدەر بولاتىنىنا دايىن بولۋىڭىز كەرەك ەكەندىگى انىق).
- بۇل سوزدەر كۇندە ايتىلا ما؟
- ال كۇندە ايتقان سايىن، سەندەر قانداي جاۋاپ قايتاراسىڭدار؟ (وقۋشىلاردىڭ اۋىزشا جاۋاپتارىن تىڭداۋ). سەندەر كوشەگە، ءبىر جەرگە جولداس، سەرىكتەرىڭمەن شىعاسىڭدار. اتا - اناڭ دا، سەن دە جولداسىڭنىڭ جاقسى بولعانىن قالايسىڭدار.
3. ماعىنانى تانۋ.
- بۇگىن ءبىز وسى جاعداي سياقتى «بۇعىشاق پەن ونىڭ سەرىگى» اتتى ەرتەگىنى وقيمىز. قازاق حالقى جاڭىنا ەرگەن ادامدى سەرىك، جولداس، ساپارلاس دەپ اتايدى. ول ادام دوس بولماۋى دا مۇمكىن. سەبەبى ادامدار قىزمەت، وقۋ، جۇمىس بابىمەن بىرگە جۇرۋگە تۋرا كەلەدى. سەندەردىڭ دە جولداستارىڭ وتە كوپ، ال دوسىڭ بىرەۋ عانا بولۋى مۇمكىن.
ەرتەگىنى وقىتۋ. وقىپ بولعان سوڭ، وقۋلىقتىڭ تاپسىرمالار بولىگىنەن ەكىنشى، ءۇشىنشى سۇراقپەن جۇمىس جاساۋ. بۇل جەردە وقۋشىلاردىڭ ءوز ومىرلەرىمەن دە بايلانىستىرىپ، اتا - انا قامقورلىعىن سەزىندىرۋ.
- بۇعىشاقتىڭ قانداي سوزدەرى اكەنىڭ قامقورلىعىن بىلدىرەدى؟ (ماتىننەن ىزدەپ تابۋ)
اتا - انا بالاسىنىڭ جولداستارى جاقسى بولعانىن قالايدى.
- ەرتەگىدەگى بۇعىشاقتىڭ اكەسى ونىڭ جانىنداعى سەرىگىن ءتورت رەت سيپاتتايدى. وسى سيپاتتاۋلاردان بۇعىشاقتىڭ جولداسىنىڭ ەڭ جاقسى قاسيەتتەرىن ىزدەپ، ءتۇرتىپ الىپ، جازىپ وتىرۋ كەرەك. ونى توپتاسۋ سىزباسىنا داپتەرلەرىڭە تۇسىرەسىڭدەر. ءار توپتان ءبىر وقۋشى شىعىپ سيپاتتاۋ بويىنشا تۇسىندىرەدى. تاقتاداعى پلاكاتقا: 1. مىقتى؛ 2. ايلاكەر؛ 3. اقىلدى، ساق؛ 4. مەيىرىمدى دەگەن سوزدەر جازىلادى.
- بالالار، كەستەدەگى بۇعىشاقتىڭ جولداسىنىڭ قاسيەتتەرىنە قاراڭدارشى. سەندەرگە قايسىسى ۇنايدى؟ (وقۋشىلاردىڭ پىكىرلەرىن تىڭداۋ).
1. مىقتى
2. ايلاكەر، ەرجۇرەك
3. اقىلدى
4. مەيىرىمدى
ەندى سىزبا بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلەدى.
- ءبىراق، بالالار، بۇعىشاق سەرىگىن قانشا ماقتاسا دا، اكەسى ونىڭ جولداسىنىڭ ءبىر قاسيەتىن ەستىگەنشە عانا (.. ەندى. بالام، سەنى الاڭداماي كۇتەتىن بولامىن»، + دەدى. بۇل قانداي قاسيەت؟ ماتىننەن تاۋىپ وقىڭدار.
3. ويتولعاۋ.
- مەيىرىمدىلىك - اكەسى تانىعان جاقسى مىنەز ەكەن. ويتكەنى مەيىرىمدى ادام ۇنەمى ادامعا جاناشىرلىق جاساۋعا دايىن تۇرادى. بارلىق قاسيەتتەر جاقسى ەكەنىن اكەسى دە تۇسىنەدى، ءبىراق سونىڭ ىشىندە بارىنەن مەيىرىمدىلىك جاقسى ەكەنىن ايتادى. ال سەندەر ەڭ مەيىرىمدى ادام كىم ەكەنىن وتە جاقسى بىلەسىڭدەر... سونىمەن بالالارعا «اناشىم، الاڭداما!» اتتى ەسسە جازۋ تاپسىرىلادى. ساباقتى وسى جۇمىس ارقىلى قورىتىندىلاۋ.
وقۋلىقتاعى سۇراقتار مەن ماقالدار جانە قيىن سوزدەر بويىنشا جۇمىس جاساۋ.
ءۇي تاپسىرماسى ءمۇعالىمنىڭ قالاۋى بويىنشا بەرىلىپ، وقۋشىلار ءبىلىمى باعالانادى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىك: ەرتەگىنى وقىپ، مازمۇنىن تۇسىنۋگە، ومىرمەن بايلانىستىرا وتىرىپ، يدەياسىن اشۋعا مۇمكىندىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: ءسوزدىڭ ءمان - ماعىناسىن اجىراتۋعا جاتتىقتىرۋ.
تاربيەلىك: شىعارماشىلىق جۇمىستار ارقىلى ءوز بەتىمەن جۇمىس جاساۋعا جاعداي تۋعىزۋ، ماسەلەنى شەشۋدەگى باتىلدىق، ىزدەنۋشىلىك قاسيەتتەرى مەن داعدىلارىنىڭ دامۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ، ەرىك بەرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: توپتاۋ سىزباسى، بۇعى سۋرەتى.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
وقۋشىلار توپپەن وتىرادى.
وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ ماقساتىندا، ءار توپقا تاپسىرما بەرۋ.
- بالالار، مىسالى، سەندەر ۇيدەن شىعاردا، ءبىر جاققا كەتەردە اتا - انالارىڭ قانداي ەسكەرتۋلەر ايتادى؟ ( وقۋشىلاردىڭ جازعان سوزدەرىن تىڭداۋ. ءسىز كۇتپەگەن سوزدەر بولاتىنىنا دايىن بولۋىڭىز كەرەك ەكەندىگى انىق).
- بۇل سوزدەر كۇندە ايتىلا ما؟
- ال كۇندە ايتقان سايىن، سەندەر قانداي جاۋاپ قايتاراسىڭدار؟ (وقۋشىلاردىڭ اۋىزشا جاۋاپتارىن تىڭداۋ). سەندەر كوشەگە، ءبىر جەرگە جولداس، سەرىكتەرىڭمەن شىعاسىڭدار. اتا - اناڭ دا، سەن دە جولداسىڭنىڭ جاقسى بولعانىن قالايسىڭدار.
3. ماعىنانى تانۋ.
- بۇگىن ءبىز وسى جاعداي سياقتى «بۇعىشاق پەن ونىڭ سەرىگى» اتتى ەرتەگىنى وقيمىز. قازاق حالقى جاڭىنا ەرگەن ادامدى سەرىك، جولداس، ساپارلاس دەپ اتايدى. ول ادام دوس بولماۋى دا مۇمكىن. سەبەبى ادامدار قىزمەت، وقۋ، جۇمىس بابىمەن بىرگە جۇرۋگە تۋرا كەلەدى. سەندەردىڭ دە جولداستارىڭ وتە كوپ، ال دوسىڭ بىرەۋ عانا بولۋى مۇمكىن.
ەرتەگىنى وقىتۋ. وقىپ بولعان سوڭ، وقۋلىقتىڭ تاپسىرمالار بولىگىنەن ەكىنشى، ءۇشىنشى سۇراقپەن جۇمىس جاساۋ. بۇل جەردە وقۋشىلاردىڭ ءوز ومىرلەرىمەن دە بايلانىستىرىپ، اتا - انا قامقورلىعىن سەزىندىرۋ.
- بۇعىشاقتىڭ قانداي سوزدەرى اكەنىڭ قامقورلىعىن بىلدىرەدى؟ (ماتىننەن ىزدەپ تابۋ)
اتا - انا بالاسىنىڭ جولداستارى جاقسى بولعانىن قالايدى.
- ەرتەگىدەگى بۇعىشاقتىڭ اكەسى ونىڭ جانىنداعى سەرىگىن ءتورت رەت سيپاتتايدى. وسى سيپاتتاۋلاردان بۇعىشاقتىڭ جولداسىنىڭ ەڭ جاقسى قاسيەتتەرىن ىزدەپ، ءتۇرتىپ الىپ، جازىپ وتىرۋ كەرەك. ونى توپتاسۋ سىزباسىنا داپتەرلەرىڭە تۇسىرەسىڭدەر. ءار توپتان ءبىر وقۋشى شىعىپ سيپاتتاۋ بويىنشا تۇسىندىرەدى. تاقتاداعى پلاكاتقا: 1. مىقتى؛ 2. ايلاكەر؛ 3. اقىلدى، ساق؛ 4. مەيىرىمدى دەگەن سوزدەر جازىلادى.
- بالالار، كەستەدەگى بۇعىشاقتىڭ جولداسىنىڭ قاسيەتتەرىنە قاراڭدارشى. سەندەرگە قايسىسى ۇنايدى؟ (وقۋشىلاردىڭ پىكىرلەرىن تىڭداۋ).
1. مىقتى
2. ايلاكەر، ەرجۇرەك
3. اقىلدى
4. مەيىرىمدى
ەندى سىزبا بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلەدى.
- ءبىراق، بالالار، بۇعىشاق سەرىگىن قانشا ماقتاسا دا، اكەسى ونىڭ جولداسىنىڭ ءبىر قاسيەتىن ەستىگەنشە عانا (.. ەندى. بالام، سەنى الاڭداماي كۇتەتىن بولامىن»، + دەدى. بۇل قانداي قاسيەت؟ ماتىننەن تاۋىپ وقىڭدار.
3. ويتولعاۋ.
- مەيىرىمدىلىك - اكەسى تانىعان جاقسى مىنەز ەكەن. ويتكەنى مەيىرىمدى ادام ۇنەمى ادامعا جاناشىرلىق جاساۋعا دايىن تۇرادى. بارلىق قاسيەتتەر جاقسى ەكەنىن اكەسى دە تۇسىنەدى، ءبىراق سونىڭ ىشىندە بارىنەن مەيىرىمدىلىك جاقسى ەكەنىن ايتادى. ال سەندەر ەڭ مەيىرىمدى ادام كىم ەكەنىن وتە جاقسى بىلەسىڭدەر... سونىمەن بالالارعا «اناشىم، الاڭداما!» اتتى ەسسە جازۋ تاپسىرىلادى. ساباقتى وسى جۇمىس ارقىلى قورىتىندىلاۋ.
وقۋلىقتاعى سۇراقتار مەن ماقالدار جانە قيىن سوزدەر بويىنشا جۇمىس جاساۋ.
ءۇي تاپسىرماسى ءمۇعالىمنىڭ قالاۋى بويىنشا بەرىلىپ، وقۋشىلار ءبىلىمى باعالانادى.