بۇكىلالەمدىك تارتىلىس زاڭى
ساباق تاقىرىبى: §15. بۇكىلالەمدىك تارتىلىس زاڭى
(پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباق ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا بۇكىلالەمدىك تارتىلىس زاڭى تۋرالى مىسالدار كەلتىرە كەڭ كولەمدە ماعلۇمات بەرۋ، مازمۇندى ەسەپتەر شىعارۋعا پايدالانا الۋ ىسكەرلىگىن جەتىلدىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى جاۋاپكەرشىلىككە، ۇقىپتىلىققا، جان-جاقتىلىققا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن، زەردەسىن، لوگيكالىق ويلاۋ
قابىلەتتەرىن، شاپشاڭدىقتارىن دامىتۋ.
ساباق ءتۇرى: اشىق ساباق.
ساباق ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، وي قوزعاۋ، ەسەپتەر شىعارۋ.
ءپان ارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، گەومەتريا، استرونوميا.
ساباقتىڭ قۇرىلىسى:
1) قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
2) ماعىناسىن اجىراتۋ
3) وي - تولعانىس
قولدانىلاتىن قۇرالدار: كەسپە قاعازدارى، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ «بليس تۋرنير»
III. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
ءىV. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ
V. قورىتىندى «شيراتۋ»
VI. باعالاۋ
Vءىى. ءۇي تاپسىرماسى
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
1) وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ
2) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
3) وقۋشىلاردى ساباققا دايىنداۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
§ 15. بۇكىلالەمدىك تارتىلىس زاڭى.
1. شەكسىز الەم كەڭىستىگىندە دە، جەردە دە، كەز - كەلگەن دەنەنىڭ اراسىندا ارەكەت ەتەتىن ءوزارا تارتىلىس كۇش بۇكىل الەمدىك تارتىلىس كۇشتەرى نەمەسە گراۆتاسيالىق كۇشتەرى دەپ اتايدى.
ب. ءا. ت. زاڭىن عىلىمعا العاش ەنگىزگەن يسااك نيۋتون. وعان سەبەپ بولعان وقيعا - نيۋتوننىڭ باسىنا المانىڭ قۇلاۋى. تەك جەر عانا ەمەس، كۇندە باسقا پلانەتالاردى وزىنە تارتادى.
ي. كەپلەر، ر. گۋك – ەكى دەنەنىڭ اراسىنداعى تارتىلىس كۇشى ولاردىڭ اراقاشىقتىعىنىڭ كۆادراتىنا كەرى پروپورسيونال..
نيۋتون ي. كەپلەر اشقان پلانەتالار قوزعالىسىنىڭ زاڭدارىن پايدالانىپ، بۇكىل الەم تارتىلىس زاڭىن اشتى.
2. ايدىڭ جەردى اينالۋ پەريودى ت=27، 3ءتاۋل.=2، 4*106
جەردىڭ ايعا دەيىنگى قاشىقتىق R=384000كم
سەنترگە تارتقىش ۇدەۋ.
3. تارتىلىس كۇشى تارتىلاتىن ەكى دەنەنىڭ ماسساسىنا دا پروپورسيونال:
(پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباق ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا بۇكىلالەمدىك تارتىلىس زاڭى تۋرالى مىسالدار كەلتىرە كەڭ كولەمدە ماعلۇمات بەرۋ، مازمۇندى ەسەپتەر شىعارۋعا پايدالانا الۋ ىسكەرلىگىن جەتىلدىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى جاۋاپكەرشىلىككە، ۇقىپتىلىققا، جان-جاقتىلىققا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن، زەردەسىن، لوگيكالىق ويلاۋ
قابىلەتتەرىن، شاپشاڭدىقتارىن دامىتۋ.
ساباق ءتۇرى: اشىق ساباق.
ساباق ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، وي قوزعاۋ، ەسەپتەر شىعارۋ.
ءپان ارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، گەومەتريا، استرونوميا.
ساباقتىڭ قۇرىلىسى:
1) قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
2) ماعىناسىن اجىراتۋ
3) وي - تولعانىس
قولدانىلاتىن قۇرالدار: كەسپە قاعازدارى، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ «بليس تۋرنير»
III. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
ءىV. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ
V. قورىتىندى «شيراتۋ»
VI. باعالاۋ
Vءىى. ءۇي تاپسىرماسى
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
1) وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ
2) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
3) وقۋشىلاردى ساباققا دايىنداۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
§ 15. بۇكىلالەمدىك تارتىلىس زاڭى.
1. شەكسىز الەم كەڭىستىگىندە دە، جەردە دە، كەز - كەلگەن دەنەنىڭ اراسىندا ارەكەت ەتەتىن ءوزارا تارتىلىس كۇش بۇكىل الەمدىك تارتىلىس كۇشتەرى نەمەسە گراۆتاسيالىق كۇشتەرى دەپ اتايدى.
ب. ءا. ت. زاڭىن عىلىمعا العاش ەنگىزگەن يسااك نيۋتون. وعان سەبەپ بولعان وقيعا - نيۋتوننىڭ باسىنا المانىڭ قۇلاۋى. تەك جەر عانا ەمەس، كۇندە باسقا پلانەتالاردى وزىنە تارتادى.
ي. كەپلەر، ر. گۋك – ەكى دەنەنىڭ اراسىنداعى تارتىلىس كۇشى ولاردىڭ اراقاشىقتىعىنىڭ كۆادراتىنا كەرى پروپورسيونال..
نيۋتون ي. كەپلەر اشقان پلانەتالار قوزعالىسىنىڭ زاڭدارىن پايدالانىپ، بۇكىل الەم تارتىلىس زاڭىن اشتى.
2. ايدىڭ جەردى اينالۋ پەريودى ت=27، 3ءتاۋل.=2، 4*106
جەردىڭ ايعا دەيىنگى قاشىقتىق R=384000كم
سەنترگە تارتقىش ۇدەۋ.
3. تارتىلىس كۇشى تارتىلاتىن ەكى دەنەنىڭ ماسساسىنا دا پروپورسيونال:
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: سىيىنار ەم انا دەگەن تاڭىرگە! (پرەزەنتاسياسىمەن)
