InfoHub Logo

         بۇرىنعى وتكەن زاماندا گۇل-بايشەشەگى جايقالعان جالپاق ءبىر اڭعاردا تاڭدايىنان كۇي توگىلگەن ءانشى بۇلبۇل بولىپتى. ءوز تۇقىمىنىڭ ىشىندە ودان اسقان ءانشى بولماپتى. جالپاق اڭعارداعى ورماندى ارالاپ، اعاشتان-اعاشقا قونىپ، كۇنى-تۇنى تىنىم تاپپاي، سايرايدى دا جۇرەدى ەكەن. مۇلگىگەن تاۋدى، قالعىعان ورماندى، شىق ورانىپ، بالبىراعان گۇلدى اسەم انىمەن تەربەتىپتى. تاڭ ارايىن، كۇن شۇعىلاسىن سۇلۋ انىمەن قارسى الادى ەكەن.

         — و، قۇدىرەتتى كۇن! توك شاپاعىڭدى جالپاق اڭعارعا! جايقالىپ، جاندانسىن دالا، جايناسىن جالپاق ءوڭىر! سەن بار جەردە، ءومىر بار! سەن بار جەردە، تىرلىك بار! باقىت تا، شاتتىق تا سەنىڭ ءمولدىر شۇعىلاڭدا! تۇنەكتى ءتۇرىپ، قاراڭعىلىقتى سەرپىلتىپ، بۇكىل الەمگە جارىق ساۋلەنى سەبەلەيتىن قۇدىرەتتى كۇن ءوزىڭسىڭ! – دەپ، تاڭ الدىندا ساڭقىلداي جىر توگەدى ەكەن بۇلبۇل.

         تاڭ اتىپ كەلە جاتقاندا، شالقىعان اۋەن جاسىل اڭعاردىڭ ۇستىندە قالىقتايدى. سول ماڭداعى قۇستار مەن اڭدار، سىقىرلاۋىق قاناتتى كوبەلەك، قىپشا بەل ينەلىك، گۇل شىرىنىن ىزدەگەن بال اراسى، ىزىلداق شىركەي بۇلبۇل انىمەن بىرگە ويانىپ، كۇندەلىكتى ارەكەتىنە قۇلشىنا كىرىسەدى ەكەن.

         سويتسە دە وسى اڭعارداعى ءبىر جارتاستىڭ قۋىسىن، قاراڭعى ۇڭگىردى مەكەندەيتىن ءبىر جارقانات الەمدى تەربەتكەن بۇلبۇل ءانىن ولەردەي جەك كورىپتى. تاڭ ساز بەرگەندە، بۇلبۇل ءانى ەستىلسە بولدى، ءوزىنىڭ قاپاس ۇڭگىرىنە كىرىپ الىپ:

         — ۋا، ءۇنىڭ وشكىر، ءۇنىڭ ءوشسىن! كومەيىڭە تاس تىعىلسىن! – دەپ، ورشەلەنە قارعايدى ەكەن.

         ال بۇلبۇل تاڭنىڭ نۇرىن، كۇننىڭ شاپاعىن جىرعا قوسىپ، شاتتىق ءانىن شىرقاي بەرىپتى. جارىقتان قورقاتىن جارقاناتتىڭ قولىنان نە كەلەدى، قاراڭعى ۇڭگىردىڭ تۇبىندە جاتىپ:

         — قاراڭعىلىقتىڭ قۇشاعى جاقسى عوي. سونى دا تۇسىنبەيدى. قىزىق ءومىر مەنىڭ ۇڭگىرىمدە، – دەپ كۇڭكىلدەپ، كۇيىنىپ وتىرا بەرىپتى.

         بۇلبۇل ءانى تىنبايدى: جارقىرا، كۇن نۇرى! جادىرا، كەڭ دۇنيە! بۇلبۇل انىنەن وسىلاي سىر ۇعىپتى.

         — قاراڭعىلىق قۇرىسىن! بۇلت باسپاسىن كوك ءجۇزىن! – دەيدى ەكەن بۇلبۇل.

         ساڭقىلداعان بۇلبۇل انىنە جالپاق اڭعارداعى بارلىق ءانشى قۇس ءۇن قوسادى ەكەن.

         كۇندەردىڭ كۇنىندە جارقاناتتىڭ ۇڭگىرىنە قاراقۇرت كىرەدى دە ەكەۋى سىرلاسادى. جارقانات مۇڭىن شاعىپ، قاراقۇرتقا جالىنادى:

         — اينالايىن، قاراقۇرت، – دەپتى جارقانات قيىلىپ، – ەكەۋىمىز دوس ەدىك قوي. مەن قاراڭعىنى ۇناتامىن، سەن بىرەۋدىڭ قانىن سورعاندى جاقسى كورەسىڭ. دۇنيەدە سەنىڭ ۋىڭنان شوشىمايتىن جان يەسى جوق. سەن شاقساڭ، تاۋداي تۇيەنى دە قۇلاتاسىڭ...

         جارقاناتتىڭ ماقتاۋىنا ەلتىگەن قاراقۇرت:

         — ماعان نە قىل دەيسىڭ؟ – دەپ سۇرايدى.

         سوندا:

         — ءۇنىن ەستىپ جۇرگەن شىعارسىڭ ءوزىڭ دە. وسى اڭعاردا ءبىر زار جاق بۇلبۇل بار. ۇيقى بەرمەيدى. داۋسى مەزى ەتتى ابدەن. ەستىسەم، تۇلا بويىم تىتىركەنەدى. قۇرتشى سونى، جويشى كوزىن! مۇلگىگەن قاراڭعىدا تىنىش ءومىر سۇرەيىكشى! – دەپ بەزىلدەپتى جارقانات.

         بۇلبۇلدىڭ اسەم ءانى توپاس، زالىم قاراقۇرتتىڭ قۇلاعىنا كىرىپ تە شىقپايدى ەكەن. جالىنىپ، جالبارىنىپ تۇرعان سوڭ، جارقاناتتىڭ تىلەگىن جەرگە تاستاماپتى.

         — شاعايىن! كوزىن جويايىن! – دەپ، ۋادە بەرىپتى.

         سودان كەيىن اعاش بۇتاعىندا سايراپ وتىرعان بۇلبۇلعا كەلىپتى. مۇنى كورىپ، بۇلبۇل ويلانىپ قالىپتى. قاراقۇرتقا بۇرىلىپ، بىلاي دەپتى:

         — ۋا، قاراقۇرت، تىڭدا مەنى! مەن ءومىر بويى جەر بەتىندەگىنىڭ بارىنە جاقسىلىق جاساپ كەلەمىن. ويلاعانىم – ىزگىلىك، جىرلاعانىم – جاقسىلىق نىشانى. اجالىم سەنەن بە، كىم ءبىلسىن؟ ولاي بولسا، ولەر الدىندا ساعان دا ءبىر جاقسىلىق جاسايىن. تاقىر جەردە تىرباڭداپ ءجۇرىپ، بۇل ومىردەن نە كوردىم دەيسىڭ؟! ۇستا مەنىڭ قۇيرىعىمنان. مەن سەنى اسپانعا الىپ شىعىپ، مىناۋ جالپاق اڭعاردىڭ تاماشاسىن كورسەتەيىن. ومىرىڭدە ەسىڭنەن كەتپەيدى.

         بۇعان قاراقۇرت كەلىسەدى دە بۇلبۇلدىڭ قۇيرىعىنا جابىسىپ وتىرىپ الادى. بۇلبۇل قاناتىن جايىپ جىبەرىپ، بيىككە سامعايدى. جالپاق اڭعاردىڭ ۇستىندە شارلاپ ءجۇرىپ، تاڭ نۇرى مەن كۇن شاپاعىن انگە قوسىپ، سايراي بەرەدى.

         قۇمىر بۇلبۇلدىق اسەم ءانى قاراقۇرتتىڭ دا تاس جۇرەگىن جىبىتەدى. بالداي ءتاتتى، اسەم انگە بالقىپ وتىرعان قاراقۇرت بايقاۋسىزدا بۇلبۇلدىڭ ارقاسىنان اۋناپ كەتەدى. قۇلدىراي قۇلاپ، تاسقا سوعىلادى دا مىلجا-مىلجاسى شىعادى.

         ءسويتىپ، ارامزالاردىڭ ويى ىسكە اسپاپتى. جارقانات ءوز ۇڭگىرىندە كۇڭكىلدەپ جاتا بەرىپتى. ال قۇمىر بۇلبۇل وسى كۇنگە دەيىن تاڭ نۇرىن، كۇن شاپاعىن جىرعا قوسىپ، تىنباي سايراپ كەلەدى ەكەن.

 

---