بيسەردەن اعاش جاساۋ
تەحنولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى جانار بەكبايەۆا
تاقىرىبى: بيسەردەن اعاش جاساۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ مونشاقپەن توقۋداعى ءبىلىمىن جۇيەلەندىرۋ، بيسەردەن اعاش جاپىراقتارىن توقۋ تەحنولوگياسىن ۇيرەتە وتىرىپ، ءبىلىمىن جۇيەلەندىرۋ، شەبەرلىگىن ارتتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوز بەتىنشە جۇمىستى ورىنداۋداعى ەپتىلىگىن دامىتۋ، العان ءبىلىمىن ءوز بەتىنشە قولدانۋىن قاداعالاۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: قولونەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ەپتىلىككە، تالعامپازدىققا، شىدامدىلىققا باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساراماندىق، توپتىق.
ساباقتىڭ ءادىسى: تۇسىندىرمەلى، سۇراق - جاۋاپ، بايانداۋ، ساراماندىق جۇمىس، كورسەتۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: بيولوگيا، تاريح، حيميا، گەوگرافيا، ادەبيەت
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايدتار، سۋرەتتەر، دايىن جاسالعان اعاشتار، بۇيىمدار.
قاجەتتى قۇرال - جابدىقتار: بيسەر، بيسەر سالاتىن ىدىس، قايشى، سىم
ساباقتىڭ بارىسى: ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ. 2. دايىندىقتارىن تەكسەرۋ.
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
«مەن بىلەمىن ستراتەگياسى» بويىنشا قايتالاۋ. شىعارماشىلىق جۇمىس (بيسەردىڭ شىعۋ تاريحى، پايداسى تۋرالى دەرەكتەر سۇراۋ) وقۋشىلار ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى، تولىقتىرادى. (سلايد)
1. بيسەر - ول كىشكەنتاي ورتاسىندا تەسىگى بار شاريكتەر. تۇستەرى ءارتۇرلى. قۇرامىنا قاراي بيسەر شىنىدان جانە مەتالدان جاسالعان بولىپ بولىنەدى.
2. ستەكليارۋس - شىنى تۇتىكشە ( 5 - 10) قىرلى نەمەسە سيليندر ءپىشىندى.
3. بيسەردى ەڭ كوپ شىعاراتىن جەر، جاپونيا.
4. بيسەرمەن كەستەلەۋ ۇزاق ۋاقىتتى، شىدامدىلىقتى تالاپ ەتەدى.
5. بيسەردىڭ وتانى ەجەلگى ەگيپەت، بۇل جەردە ءتۇرلى ءتۇستى شىنىدان ۇلكەن مونشاقتاردا جاساعان.
6. «بيسەر» ءسوزى ارابتىڭ «بۋەرا» سوزىنەن شىققان. ول «ورتاسى تەسىك مونشاق» دەگەن ماعىنا بەرەدى.
7. بيسەردىڭ تۇرلەرى: قاراپايىم جاي بيسەر، ستەكليارۋس، رۋبكا، بوگەم بيسەرى، شورلوت دەپ بولەدى.
8. ايەلدەردىڭ، قىز - كەلىنشەكتەردىڭ كيىمدەرىنىڭ الدىن، ءوڭىرىن كەستەلەۋگە، كيىمدەرگە، ءارتۇرلى بۇيىمدار جاساۋعا قولدانادى.
III. نەگىزگى ءبولىم 1. «اداسقان ارىپتەر» اقلا، ىزجۇك، ارعىس، ىبلىكزە
بۇل بۇيىمداردى قالاي اتاۋعا بولادى. (اشەكەي بۇيىمدار.) اشەكەي بۇيىمداردى كىم جاسايدى.(زەرگەر) زەرگەر تۋرالى وقۋشىلار ءوز ويلارىن ايتادى.
2.«وي قوزعاۋ» ءبىزدىڭ اۋىلىمىز نەسىمەن كورىكتى، تارتىمدى؟ (جاسىل جەلەكتەر، ورمان) جاسىل جەلەكتەردى قورعاۋ ولارعا دەگەن ماحابباتى جەتكىزۋ. ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى. قورشاعان ورتانى قورعاۋ. اعاشتاردى كۇتۋ. بيسەردەن اعاشتاردى جاساۋ ارقىلى، ولارعا دەگەن ءوز سۇيىسپەنشىلىگىمىزدى كورسەتە الامىز. (سلايدتار ارقىلى بيسەردەن جاسالعان اعاشتاردى كورسەتۋ)
ءمۇعالىم اعاشتىڭ جاسالۋ تەحنولوگياسىن تۇسىندىرەدى. كورسەتەدى. ەكى ءتۇرلى اعاش ۇلگىسىن جاسايمىز.
جاسالۋ جولدارى: ا) قيىپ الىنعان دايىن سىمدارعا سۋمونشاقتاردى ءتىزۋ(قاجەتتى مولشەردە) ب) سۋمونشاقتاردان جاپىراقتار جاساۋ تەحنولوگياسىن كورسەتۋ. ۆ) دايىن بولعان جاپىراق تالدارىنان بىرىكتىرىپ وراپ اعاش جاساۋ.
ا) سىمنىڭ25 داناسىن دايىندايمىز، ەكىنشى ۇشىن بەكىتۋ ب) ءار سىمنىڭ بويىنا ۇساق مونشاقتار بولعاندىقتان 40 شاقتى مونشاقتاردى تىزەمىز ۆ) مونشاقتاردى وراپ جاپىراقتار جاساۋ. گ) 2 - 3تۇپتەن بەكىتىپ، كەيىن ءبارىن قوسىپ وراپ اعاش جاساۋ
IY. ساراماندىق توپتىق جۇمىس. جۇمىس كەزىندە نەنى ءبىلۋىمىز كەرەك؟ (تقە ەسكە ءتۇسىرۋ) (ءار توپ ءوز تاڭداعان جۇمىس ورىندايدى، قاراۋ، تەكسەرۋ. ءار توپ ءوز بۇيىمدارىن جارنامالايدى. ( 6مين)
«عاجايىپ جەتىلىك» (پاندەر بويىنشا سۇراقتار قويىلادى، وتكەن ماتەريالدارعا شولۋ)
1. بيولوگيا – تازا تابيعاتتان الىناتىن تالشىق ءتۇرى.(ماقتا، ءجۇن، زىعىر، جىبەك)
2. حيميا - شىنىنىڭ حيميالىق فورمۋلاسىن بىلەسىڭ بە؟ Si O2 * 6H2O
Na2O CaO – 2SiO2 حيميا CaO6 K2 – 2SiO2
3. ادەبيەت - اباي اتامىزدىڭ شەبەرلىككە بايلانىستى ولەڭ شۋماعىن وقىپ بەر.
4. گەوگرافيا – اعاش كوپ وسكەن جەردى حالىق نە دەپ اتايدى؟ (ورمان)
5. تاريح - بيسەردىڭ وتانى. (ەجەلگى ەگيپەت)
6. تەحنولوگيا – بيسەر دەگەنىمىز نە؟ (پلاستماسسادان، اينەكتەن، ءىنجۋ - مارجاننان جاسالعان ءتۇرلى – ءتۇستى ۇساق مونشاقتاردى بيسەر دەپ اتايدى.)
7. ورىس ءتىلى – رەسەيدە بيسەردى ءوز تاجىريبەسىنەن جاساعان كىم؟ (م. لومونوسوۆ)
گرافيكالىق ديكتانت. (سۇراققا جاۋاپ يا – نەمەسە جوق دەپ بەلگىلەنەدى، جەكە جۇمىس)
1) ستەكليارۋس دومالاق ۇساق مونشاقتار
2) بيسەر دەگەن ءسوز ۇساق مونشاقتارعا بەرىلەتىن جالپى تۇسىنىك
3) بيسەردى تەمىردەن جاسايدى
4) مونشاقپەن كەستەلەۋگە بولادى.
5) كەرگىش كيىم تىگۋ ءۇشىن كەرەك.
6) بيسەردىڭ وتانى ەجەلگى ەگيپەت.
7) بيسەردى ەڭ كوپ شىعاراتىن جەر جاپونيا.
جاۋابى:
Y قورىتىندى. «ىزگىلەندىرۋ» دياگرامماسى
YI باعالاۋ. YII ۇيگە تاپسىرما. بيسەردەن گۇل جاساۋ.
ساباقتىڭ ناتيجەسى: - گيگيەنالىق، قاۋىپسىزدىك - تەحنيكالىق ەرەجەسىمەن
- بيسەرمەن جۇمىس جاساۋ تەحنيكاسىن مەڭگەرەدى
- سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە الادى
- بيسەردىڭ شىعۋ تاريحىن بىلەدى
- اعاش جاپىراعىنىڭ جاسالۋ تەحنولوگياسىن ۇيرەنەدى
- بايقاعىشتىق قابىلەتتەرى ارتتى.
تاقىرىبى: بيسەردەن اعاش جاساۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ مونشاقپەن توقۋداعى ءبىلىمىن جۇيەلەندىرۋ، بيسەردەن اعاش جاپىراقتارىن توقۋ تەحنولوگياسىن ۇيرەتە وتىرىپ، ءبىلىمىن جۇيەلەندىرۋ، شەبەرلىگىن ارتتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوز بەتىنشە جۇمىستى ورىنداۋداعى ەپتىلىگىن دامىتۋ، العان ءبىلىمىن ءوز بەتىنشە قولدانۋىن قاداعالاۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: قولونەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ەپتىلىككە، تالعامپازدىققا، شىدامدىلىققا باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساراماندىق، توپتىق.
ساباقتىڭ ءادىسى: تۇسىندىرمەلى، سۇراق - جاۋاپ، بايانداۋ، ساراماندىق جۇمىس، كورسەتۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: بيولوگيا، تاريح، حيميا، گەوگرافيا، ادەبيەت
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايدتار، سۋرەتتەر، دايىن جاسالعان اعاشتار، بۇيىمدار.
قاجەتتى قۇرال - جابدىقتار: بيسەر، بيسەر سالاتىن ىدىس، قايشى، سىم
ساباقتىڭ بارىسى: ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ. 2. دايىندىقتارىن تەكسەرۋ.
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
«مەن بىلەمىن ستراتەگياسى» بويىنشا قايتالاۋ. شىعارماشىلىق جۇمىس (بيسەردىڭ شىعۋ تاريحى، پايداسى تۋرالى دەرەكتەر سۇراۋ) وقۋشىلار ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى، تولىقتىرادى. (سلايد)
1. بيسەر - ول كىشكەنتاي ورتاسىندا تەسىگى بار شاريكتەر. تۇستەرى ءارتۇرلى. قۇرامىنا قاراي بيسەر شىنىدان جانە مەتالدان جاسالعان بولىپ بولىنەدى.
2. ستەكليارۋس - شىنى تۇتىكشە ( 5 - 10) قىرلى نەمەسە سيليندر ءپىشىندى.
3. بيسەردى ەڭ كوپ شىعاراتىن جەر، جاپونيا.
4. بيسەرمەن كەستەلەۋ ۇزاق ۋاقىتتى، شىدامدىلىقتى تالاپ ەتەدى.
5. بيسەردىڭ وتانى ەجەلگى ەگيپەت، بۇل جەردە ءتۇرلى ءتۇستى شىنىدان ۇلكەن مونشاقتاردا جاساعان.
6. «بيسەر» ءسوزى ارابتىڭ «بۋەرا» سوزىنەن شىققان. ول «ورتاسى تەسىك مونشاق» دەگەن ماعىنا بەرەدى.
7. بيسەردىڭ تۇرلەرى: قاراپايىم جاي بيسەر، ستەكليارۋس، رۋبكا، بوگەم بيسەرى، شورلوت دەپ بولەدى.
8. ايەلدەردىڭ، قىز - كەلىنشەكتەردىڭ كيىمدەرىنىڭ الدىن، ءوڭىرىن كەستەلەۋگە، كيىمدەرگە، ءارتۇرلى بۇيىمدار جاساۋعا قولدانادى.
III. نەگىزگى ءبولىم 1. «اداسقان ارىپتەر» اقلا، ىزجۇك، ارعىس، ىبلىكزە
بۇل بۇيىمداردى قالاي اتاۋعا بولادى. (اشەكەي بۇيىمدار.) اشەكەي بۇيىمداردى كىم جاسايدى.(زەرگەر) زەرگەر تۋرالى وقۋشىلار ءوز ويلارىن ايتادى.
2.«وي قوزعاۋ» ءبىزدىڭ اۋىلىمىز نەسىمەن كورىكتى، تارتىمدى؟ (جاسىل جەلەكتەر، ورمان) جاسىل جەلەكتەردى قورعاۋ ولارعا دەگەن ماحابباتى جەتكىزۋ. ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى. قورشاعان ورتانى قورعاۋ. اعاشتاردى كۇتۋ. بيسەردەن اعاشتاردى جاساۋ ارقىلى، ولارعا دەگەن ءوز سۇيىسپەنشىلىگىمىزدى كورسەتە الامىز. (سلايدتار ارقىلى بيسەردەن جاسالعان اعاشتاردى كورسەتۋ)
ءمۇعالىم اعاشتىڭ جاسالۋ تەحنولوگياسىن تۇسىندىرەدى. كورسەتەدى. ەكى ءتۇرلى اعاش ۇلگىسىن جاسايمىز.
جاسالۋ جولدارى: ا) قيىپ الىنعان دايىن سىمدارعا سۋمونشاقتاردى ءتىزۋ(قاجەتتى مولشەردە) ب) سۋمونشاقتاردان جاپىراقتار جاساۋ تەحنولوگياسىن كورسەتۋ. ۆ) دايىن بولعان جاپىراق تالدارىنان بىرىكتىرىپ وراپ اعاش جاساۋ.
ا) سىمنىڭ25 داناسىن دايىندايمىز، ەكىنشى ۇشىن بەكىتۋ ب) ءار سىمنىڭ بويىنا ۇساق مونشاقتار بولعاندىقتان 40 شاقتى مونشاقتاردى تىزەمىز ۆ) مونشاقتاردى وراپ جاپىراقتار جاساۋ. گ) 2 - 3تۇپتەن بەكىتىپ، كەيىن ءبارىن قوسىپ وراپ اعاش جاساۋ
IY. ساراماندىق توپتىق جۇمىس. جۇمىس كەزىندە نەنى ءبىلۋىمىز كەرەك؟ (تقە ەسكە ءتۇسىرۋ) (ءار توپ ءوز تاڭداعان جۇمىس ورىندايدى، قاراۋ، تەكسەرۋ. ءار توپ ءوز بۇيىمدارىن جارنامالايدى. ( 6مين)
«عاجايىپ جەتىلىك» (پاندەر بويىنشا سۇراقتار قويىلادى، وتكەن ماتەريالدارعا شولۋ)
1. بيولوگيا – تازا تابيعاتتان الىناتىن تالشىق ءتۇرى.(ماقتا، ءجۇن، زىعىر، جىبەك)
2. حيميا - شىنىنىڭ حيميالىق فورمۋلاسىن بىلەسىڭ بە؟ Si O2 * 6H2O
Na2O CaO – 2SiO2 حيميا CaO6 K2 – 2SiO2
3. ادەبيەت - اباي اتامىزدىڭ شەبەرلىككە بايلانىستى ولەڭ شۋماعىن وقىپ بەر.
4. گەوگرافيا – اعاش كوپ وسكەن جەردى حالىق نە دەپ اتايدى؟ (ورمان)
5. تاريح - بيسەردىڭ وتانى. (ەجەلگى ەگيپەت)
6. تەحنولوگيا – بيسەر دەگەنىمىز نە؟ (پلاستماسسادان، اينەكتەن، ءىنجۋ - مارجاننان جاسالعان ءتۇرلى – ءتۇستى ۇساق مونشاقتاردى بيسەر دەپ اتايدى.)
7. ورىس ءتىلى – رەسەيدە بيسەردى ءوز تاجىريبەسىنەن جاساعان كىم؟ (م. لومونوسوۆ)
گرافيكالىق ديكتانت. (سۇراققا جاۋاپ يا – نەمەسە جوق دەپ بەلگىلەنەدى، جەكە جۇمىس)
1) ستەكليارۋس دومالاق ۇساق مونشاقتار
2) بيسەر دەگەن ءسوز ۇساق مونشاقتارعا بەرىلەتىن جالپى تۇسىنىك
3) بيسەردى تەمىردەن جاسايدى
4) مونشاقپەن كەستەلەۋگە بولادى.
5) كەرگىش كيىم تىگۋ ءۇشىن كەرەك.
6) بيسەردىڭ وتانى ەجەلگى ەگيپەت.
7) بيسەردى ەڭ كوپ شىعاراتىن جەر جاپونيا.
جاۋابى:
Y قورىتىندى. «ىزگىلەندىرۋ» دياگرامماسى
YI باعالاۋ. YII ۇيگە تاپسىرما. بيسەردەن گۇل جاساۋ.
ساباقتىڭ ناتيجەسى: - گيگيەنالىق، قاۋىپسىزدىك - تەحنيكالىق ەرەجەسىمەن
- بيسەرمەن جۇمىس جاساۋ تەحنيكاسىن مەڭگەرەدى
- سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە الادى
- بيسەردىڭ شىعۋ تاريحىن بىلەدى
- اعاش جاپىراعىنىڭ جاسالۋ تەحنولوگياسىن ۇيرەنەدى
- بايقاعىشتىق قابىلەتتەرى ارتتى.