ءبيشى باقىتى
...قازاقتىڭ م. اۋەزوۆ اتىنداعى اكادەميالىق دراما تەاترى كورەرمەندەرگە تولى. رەسپۋبليكالىق ەسترادا ستۋدياسىن بىتىرۋشىلەر بۇگىن وسىندا ونەر كورسەتپەك، سوڭعى سىننان وتپەك. الدىڭعى جاقتاعى ۇزىن ستول جانىندا مەملەكەتتىك كوميسسيا مۇشەلەرى.
— «ماۆريتان ءبيى». ورىندايتىن گۇلجان تالپاقوۆا! — دەپ حابارلاندى.
مىڭ بۇرالعان قىز ەركىن بيلەپ ءجۇر. ساحناداعى سيقىرلى بي قۇدىرەتىنىڭ قۇشاعىنا ورانعانداي كورەرمەن جۇرت تىم-تىرىس. بي اياقتالعان سوڭ ساحنا سىرتىنا شىققان گۇلجاننىڭ ءبىرىنشى كورگەنى اياۋلى ۇستازى، وسى ءبيدى قويعان بالەتمەيستەر ەلەونورا نيكولايەۆنا گريكۋروۆا بولدى. جۇزىندە كۇلكى، كوزىندە جاس. قۋانىش جاسى.
— جارايسىڭ! — دەپ شاكىرتىنىڭ بەتىنەن ءسۇيدى. بالالار باقشاسىندا ءجۇرىپ بي ۇيرەنگەن گۇلجان كەيىننەن گۋريەۆتەگى مۇناي وڭدەۋ زاۆودىنىڭ مادەنيەت سارايى جانىنداعى بالەت ۇيىرمەسىنە قاتىناستى. بي دەگەندە ىشكەن اسىن جەرگە قوياتىن بولىپ الدى.
— قاراعىم، سەن دارىگەر بول. پاپاڭ مەنى ۆالسكە دە الىپ شىعىپ كورگەن ەمەس، سەن قايدان ءبيشى بولاسىڭ؟ — دەيتىن اناسى ءرايلاش ءازىل-شىنى ارالاس. 8-كلاستى ماقتاۋ گراموتاسىمەن بىتىرگەن گۇلجان رەسپۋبليكالىق ەسترادا ستۋدياسىنا ءتۇسۋدى ويلادى. الدىمەن اپايى رابيعامەن اقىلداستى. ەڭ باستىسى — اناسىن كوندىرۋ.
— جارايدى. بارام دەسەڭ بار. ازار بولسا، الماتىداعى ناعاشىڭنىڭ ۇيىنە بارىپ دەم الىپ قايتارسىڭ، — دەدى اناسى ءبىرازدان كەيىن. ونەر شىڭىنا باستايتىن داڭعىل جولدىڭ العاشقى بۇرالاڭ سوقپاعى وسىلاي باستالدى. بيداي ءوڭدى تالدىرماش قىز كوكىرەگىندەگى ارمان قاناتىنا وتىرىپ العاش الماتىعا جول تارتتى. مىنە، سودان بەرگى وتكەن ەكى جىل جەمىسسىز بولعان جوق. تالانتىمەن، ەڭبەكسۇيگىشتىگىمەن مۇعالىمدەرىنە ءۇمىت كۇتتىرگەن جاس قىز ستۋديانى ۇزدىك ديپلوممەن ءبىتىرىپ شىقتى
* * *
1968 جىلعى 1تامىز. بولگاريانىڭ استاناسى — سوفيا قالاسىندا جاستار مەن ستۋدەنتتەردىڭ بۇكىلدۇنيەجۇزىلىك IX فەستيۆالى ءوتىپ جاتىر، 80 مىڭنان استام جاس بالقان تاۋىنىڭ باۋرايىن شات-شادىمان دۋمانعا بولەۋدە. ءار جاستىڭ اۋزىندا ءبىر-اق ءسوز. ول — دوستىق.
ءبىز، ءار ەلدىڭ جاستارى،
بەيبىتشىل ءومىردى اڭسايمىز.
ءبىز، قازاقستاننان كەلگەن ءبىر توپ جاستار، سوفيانىڭ كرەميكوۆسكي كومبيناتىنىڭ جۇمىسشى-جاستارىندا قوناقتا بولىپ، ەندى قالا ورتالىعىنا اسىعا باسىپ كەلەمىز.
— كەش قالىپ قويماساق جارار ەدى، — دەيدى بەلگىلى مەحانيزاتور گۇلسارا قۋاندىقوۆا.
بەت الىسىمىز — بولگاريانىڭ ورتالىق كلۋبى. بۇگىن مۇندا فەستيۆالگە كەلگەن دۇنيە ءجۇزى بيشىلەرىنىڭ سايىسى بولماق. كەلسەك، كلۋب ءىشى حالىققا لىق تولى ەكەن. ءبىر-بىر شوق گۇلىمىزدى قۇشاقتاعان كۇيىمىزبەن ءار جەرگە ورنالاستىق،
— قازاقتىڭ ونەرلى قىزىنا جانكۇيەر بولامىز، — دەپ كرەميكوۆتىق ءبىر توپ قىزدار مەن جىگىتتەر دە كەلگەن بولاتىن. ولار دا ءبولىنىپ-بولىنىپ بىزبەن قاتار جايعاستى. ارينە، دۇنيەجۇزىلىك سايىسقا وسالدار كەلمەيتىنى بەلگىلى عوي. ساحنادان تالاي ساڭلاقتار ءوتىپ جاتىر. كەنەت، شىمىلدىق اشىلىپ، حابارلاۋشىلاردىڭ:
— № 65. سايىسقا ءتۇسۋشى گۇلجان تالپاقوۆا. پروفەسسيونال. قازاق سوۆەتتىك سوسياليستىك رەسپۋبليكاسىنان. حالىق ءبيى «ايجان قىز!» — دەگەنىن ەستىگەندە، ءبىزدىڭ جۇرەگىمىز اۋزىمىزدان شىعىپ كەتە جازدادى. سەبەبى وسىندا قاتىناسىپ وتىرعان قازاقستان وكىلدەرى ولجاس سۇلەيمەنوۆ، شەرحان مۇرتازايەۆ، سارا تىنىشتىقۇلوۆا، ايگۇل قىدىربەكوۆا، تاعى باسقا كوپتەگەن ازاماتتار مىناۋ دۇنيە ءجۇزى جاستارىنىڭ الدىندا بۇگىنگى وسىپ-وركەندەگەن قازاق حالقىنىڭ ونەرىنە ءسۇيسىنىپ، ءارى شىن نيەتتى جانكۇيەرلىكپەن تولقىپ وتىردى. قازاقتىڭ ۇلت كيىمىن كيىپ، قۇلپىرا تۇسكەن گۇلجاننىڭ ادەمى قيمىلى كورەرمەندەر كوڭىلىنە بىردەن جول تاپقانىن اڭعارۋ قيىنعا تۇسپەدى. شىنىن ايتۋ كەرەك، ءبىز زالداعىلاردىڭ جۇزىنە ۇرلانا قاراپ قويامىز. تاڭدانعاندىق پەن سۇيسىنگەندىكتى كورىپ، قۋانا تۇسەمىز. كوڭىلىمىزدە جالعىز-اق اتتەگەن-اي وتىردى؛ «ايجان قىزدىڭ» ويناقى اۋەنىن زالداعىلار ەستي المادى. بۇل اۋەندى ويناۋعا جىبەرىلگەن كۆارتەت موسكۆادا ءجيۋريدىڭ سىنىنان وتپەي قالىپتى. ەندى وزبەك جىگىتىنىڭ بۋبەندە سۇيەمەلدەۋىمەن ساحناعا شىعۋعا تۋرا كەلدى. بي اياقتالعاندا جۇرتتىڭ قول شاپالاقتاۋىمەن گۇلجان ساحناعا قايتا شىقتى.
ساحنا سىرتىنداعى ەسىكتەن بىزگە جولىعۋعا شىققان گۇلجان جۋرناليستەر مەن فوتوتىلشىلەردىڭ قورشاۋىندا قالىپ قويدى. ءارقايسىسى ءبىراۋىز ءسوزىن ەستىپ، بەينەسىن ءتۇسىرىپ العانشا اسىق. قازاق ساحاراسىنىڭ ەرتە كوكتەمدەگى قىزعالداعىنداي كوز تارتادى ءبيشى قىز. ءبىز قۇتتىقتاۋعا، ءتىپتى قولىن قىسىپ، بەتىنەن سۇيۋگە مۇمكىندىگىمىز بولماسا دا، سىرتتاي ماقتانىپ تۇرمىز.
ەرتەڭىندە بولگاريا جاستارىنىڭ ورتالىق «نارودنا ملادەج» گازەتى گۇلجاننىڭ ۇلكەن پورترەتىن باسىپ شىعاردى. ءبىز ءۇشىن ەڭ قيىنى — سايىستىڭ قورىتىندىسىن كۇتكەن كۇندەر بولدى. گۇلجان دا مازاسىز تولقۋ ۇستىندە. ءبىراق ونىسىن سەزدىرمەۋگە تىرىسادى. ءبىزدىڭ ءارقايسىسىمىزدىڭ كوڭىلىمىزدە دە ءسال-پال كىربىڭ بار-دى. ول — ءبيدى سۇيەمەلدەيتىن قازاقتىڭ ۇلت-اسپاپتارىنىڭ بولماعاندىعى. ءجيۋريدىڭ پرەدسەداتەلى، بەلگىلى ءبيشى ۋستينوۆا سايىس باستالۋعا ءبىر كۇن قالعاندا گۇلجاندى شاقىرىپ الدى.
— كەشە سوۆەت-ۆەنگەر دوستىعىنا ارنالعان كەشتە ءسىزدىڭ بيلەگەنىڭىزدى كوردىم، — دەدى ايگىلى ءبيشى، — وتە تاماشا! ءبىراق حالىق ءبيىن ەسترادالىق اسپاپتارمەن سۇيەمەلدەۋگە ءتىپتى بولمايدى. بۇل سەنىڭ بالىڭدى تومەندەتۋى مۇمكىن (گۇلجاندى موسكۆا مۋزىكانتتارىنىڭ ەسترادالىق تريوسى سۇيەمەلدەپ كەلگەن). قىزىم، نەدە بولسا، ۇلتتىق اسپاپ تابۋ كەرەك. سەنىڭ ونەرىڭە سۇيسىنگەننەن جانىم اشىپ ايتىپ وتىرمىن.
ەندى نە ىستەۋ كەرەك؟ وزبەك جىگىتى، «باحور» ءانسامبلىنىڭ ءسوليسى بۋبەنشى ادىلگە بارۋعا تۋرا كەلدى. ول قولىنان كەلگەن كومەگىن اياعان جوق، بۋبەندە سۇيەمەلدەدى.
اقىرى ءۇش كۇن وتكەندە سايىس قورىتىندىسى دا شىقتى-اۋ.
— قازاق سوۆەتتىك سوسياليستىك رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبيشىسى گۇلجان تالپاقوۆاعا حالىق ءبيى «ايجان قىزدى» ورىنداعانى ءۇشىن جاستار مەن ستۋدەنتتەردىڭ بۇكىلدۇنيەجۇزىلىك IX فەستيۆالىنىڭ لاۋرەاتى اتاعى جانە كۇمىس مەدال قوسا تاپسىرىلادى.
جيۋري پرەدسەداتەلىنىڭ وسى لەبىزىن ەستىگەندە، ءبىز قاتتى قۋانىستىق. شەت جەردە جۇرگەندە ءوز ەلىڭە، وتانىڭا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىڭنىڭ شەكسىز ەكەنىن سەزىنە تۇسەدى ەكەنسىڭ...
— بۇل اتاق ماعان ەمەس، — مەنىڭ ۇستازدارىما، قازاق حالقىنىڭ بۇگىنگى ونەرىنە بەرىلگەن اتاق. بۇل شارا، گۇلجاھان سەكىلدى اپايلارىمنىڭ ەڭبەگى، — دەپ قىزارا كۇلىمسىرەدى گۇلجان.
كەيىن ەكەۋمىز وڭاشا قالعاندا ول ءوزىنىڭ تۋعان جەرى اتىراۋ ءوڭىرىن، كۇمىس تولقىندى اق جايىقتى، تۋىسقاندارىن ەسكە الىپ وتىردى. مەن ودان بولاشاقتاعى جوسپارىن ايتۋدى ءوتىندىم. بۇل مەنىڭ بەلگىلى جۋرناليستەرگە ەلىكتەۋىمنەن عوي دەيمىن.
— جوسپار تۋرالى ويلاۋعا دا مۇرشا بولماي جاتىر عوي، — دەپ كۇلدى ول. — ءقازىر رەپەرتۋارىمدا قازاق پوەماسى، «ماۆريتان ءبيى»، «بۇحار ءبيى»، «بىلقىلداق»، «ايجان قىز» — مىنە، وسىلار عانا. افريكا، اراب، ءۇندى حالىقتارىنىڭ بيلەرىن ۇيرەنۋ ۇستىندەمىن.
گۇلجان ءسوز اراسىندا ءوزىنىڭ كينونى دا ۇناتاتىنىن ايتىپ وتىردى. ەرتەڭىندە بولگاريا كينوستۋدياسى گۇلجاندى بەلگىلى سوۆەت كينواكتەرى ولەگ تاباكوۆپەن بىرگە كينوجۋرنالعا تۇسىرۋگە الىپ كەتتى.
«ايجان قىز» اۋەنىندەي سۇيكىمدى، وسىناۋ قاراپايىم قازاق قىزىنىڭ سول ءبىر اسەم بەينەسى مەنىڭ كوكىرەگىمدە ۇيالاپ قالىپتى. سول بەينە كوز الدىما كەلە قالسا، ىلعي دا الىس قيالدارعا، ارمان بيىكتەرىنە سامعاپ بارا جاتقانداي كورىنەدى ماعان.
You Might Also Like
-
ماساي-مارا قورىعىندا ەكى تۋريست پەن ولاردىڭ گيدى جايىلىمداعى جانۋارلاردى باقىلاۋ بارىسىندا قىزىققا تاپ بولدى. اڭدار پاتشاسىنىڭ سونشالىقتى قورلاناتىنىن كىم بىلگەن.
-
ءموبيلدى بايلانىستىڭ كەڭ دامۋ سەبەبىنەن تەلەفون بۋدكالارى قولدانىستان تولىق شىقپاسا دا، قولدانۋى بۇرىنعىدان قانشاما ەسە ازايىپ كەتتى. وسىنىڭ سەبەبىنەن بريتانيادا British Telecom دەپ اتالاتىن بايلانى...
