دامىتا وقىتۋ جۇيەسى
نەگىزدەر
(دامىتا وقىتۋ جۇيەسى بويىنشا قۇراستىرىلعان ساباق جوسپارى)
دامىتا وقىتۋ جۇيەسى
دامىتا وقىتۋ - ءمۇعالىمنىڭ باستى مىندەتى، ول وقۋ ماتەريالى مازمۇنىن وقۋشىعا دايىن كۇيىندە جەتكىزۋ، ءتۇسىندىرۋ، ءىس - ارەكەت ۇلگىسىن دايىن تۇردە كورسەتۋ ەمەس، وقۋشىمەن بىرلەسە، جالپى ءىس - ارەكەتتى ۇيىمداستىرا وتىرىپ، العا قويىلعان مىندەتتەردى ءتۇسىنۋ، ولاردى شەشۋدىڭ تاسىلدەرىن، جولدارىن ىزدەستىرۋ. وسى نەگىزدە «نەگىزدەر» تاقىرىبى بويىنشا وتكىزىلگەن ساباقتا وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن، توپ بولىپ جۇمىس ىستەۋىن نەگىزگە الا وتىرىپ، مىناداي ماقساتتار قويدىم:
1. بىلىمدىلىك. نەگىزدەردىڭ قۇرامىن فيزيكالىق جانە حيميالىق قاسيەتىن سيپاتتاي ءبىلۋ جانە حيميالىق قاسيەتتەرىن سيپاتتايتىن حيميالىق رەاكسيا تەڭدەۋلەرىن جازا بىلۋگە باۋلۋ. 2. دامىتۋشىلىق. زاتتاردى ءبىر - بىرىنەن اجىراتا ءبىلۋ، نەگىزدەردىڭ حيميالىق فورمۋلاسىن جازۋ، تەڭدەۋ قۇرۋ بىلىكتەرىن تاربيەلىك ۇيىمشىلدىققا، جاۋاپكەرشىلىككە، ۋاقىتتى ۇنەمدەي بىلۋگە، قورشاعان ورتانى قورعاۋعا تاربيەلەۋ.
تاقتانىڭ ورتاسىنا «نەگىزدەر» دەگەن ءسوز جازىلىپ ءاربىر وقۋشى وسى زاتتى سيپاتتايتىن بەلگىلەر تۋرالى ويلارىن ايتادى. ايتىلعان ويلار تاقتاعا جازىلىپ، سىزبا - نۇسقا قۇرالادى.
جاڭا ساباقتى وقىپ ۇيرەنۋ وسى سىزبا ارقىلى جۇرگىزىلەدى. نەگىزدەردى قۇرامىنا قاراي وتىرىپ جىكتەۋ ءۇشىن وقۋشىلارعا سىنىپتىق جۇمىس بەرىلەدى.
مىنا بەرىلگەن نەگىزدەردى كەستەگە ورنالاستىرىڭىز.
سا(ون)، Fe(OH) Ba(OH) AL(OH) Be(OH) Li(OH) Cu(OH) Zn(OH)
بەرىلگەن گيدروكسيدتەر قۇرامىنداعى مەتەللداردىڭ ۆالەنتتىلىكتەرىن انىقتاپ، كەستەنى تولتىر جانە گيدروكسيد توبىنىڭ سانى نەگە تاۋەلدى بولاتىندىعىن تۇسىندىرىڭدەر.
Cu(OH) ₂ CuOH Al (OH) ₃Ca(OH) ₂LiOH
نەگىزدەردىڭ فورمۋلاسىندا ءبىرىنشى ورىندا مەتال اتومى، ورتاسىندا وتتەك اتومى، سوڭىندا سۋتەك اتومى جازىلادى. نەگىزدەردىڭ گرافيكالىق فورمۋلاسىن كەسكىندەۋ ءۇشىن باسشىلىققا الىناتىن سىزبا نۇسقا ۇسىنىلادى دا، تاپسىرما بەرىلدى.
بايباتىروۆا ايگۇل قايىر قىزى
م. احمەتبەكوۆا اتىنداعى ورتا مەكتەبىنىڭ
حيميا ءپانىنىڭ جوعارى ساناتتى ءمۇعالىمى
(دامىتا وقىتۋ جۇيەسى بويىنشا قۇراستىرىلعان ساباق جوسپارى)
دامىتا وقىتۋ جۇيەسى
دامىتا وقىتۋ - ءمۇعالىمنىڭ باستى مىندەتى، ول وقۋ ماتەريالى مازمۇنىن وقۋشىعا دايىن كۇيىندە جەتكىزۋ، ءتۇسىندىرۋ، ءىس - ارەكەت ۇلگىسىن دايىن تۇردە كورسەتۋ ەمەس، وقۋشىمەن بىرلەسە، جالپى ءىس - ارەكەتتى ۇيىمداستىرا وتىرىپ، العا قويىلعان مىندەتتەردى ءتۇسىنۋ، ولاردى شەشۋدىڭ تاسىلدەرىن، جولدارىن ىزدەستىرۋ. وسى نەگىزدە «نەگىزدەر» تاقىرىبى بويىنشا وتكىزىلگەن ساباقتا وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن، توپ بولىپ جۇمىس ىستەۋىن نەگىزگە الا وتىرىپ، مىناداي ماقساتتار قويدىم:
1. بىلىمدىلىك. نەگىزدەردىڭ قۇرامىن فيزيكالىق جانە حيميالىق قاسيەتىن سيپاتتاي ءبىلۋ جانە حيميالىق قاسيەتتەرىن سيپاتتايتىن حيميالىق رەاكسيا تەڭدەۋلەرىن جازا بىلۋگە باۋلۋ. 2. دامىتۋشىلىق. زاتتاردى ءبىر - بىرىنەن اجىراتا ءبىلۋ، نەگىزدەردىڭ حيميالىق فورمۋلاسىن جازۋ، تەڭدەۋ قۇرۋ بىلىكتەرىن تاربيەلىك ۇيىمشىلدىققا، جاۋاپكەرشىلىككە، ۋاقىتتى ۇنەمدەي بىلۋگە، قورشاعان ورتانى قورعاۋعا تاربيەلەۋ.
تاقتانىڭ ورتاسىنا «نەگىزدەر» دەگەن ءسوز جازىلىپ ءاربىر وقۋشى وسى زاتتى سيپاتتايتىن بەلگىلەر تۋرالى ويلارىن ايتادى. ايتىلعان ويلار تاقتاعا جازىلىپ، سىزبا - نۇسقا قۇرالادى.
جاڭا ساباقتى وقىپ ۇيرەنۋ وسى سىزبا ارقىلى جۇرگىزىلەدى. نەگىزدەردى قۇرامىنا قاراي وتىرىپ جىكتەۋ ءۇشىن وقۋشىلارعا سىنىپتىق جۇمىس بەرىلەدى.
مىنا بەرىلگەن نەگىزدەردى كەستەگە ورنالاستىرىڭىز.
سا(ون)، Fe(OH) Ba(OH) AL(OH) Be(OH) Li(OH) Cu(OH) Zn(OH)
بەرىلگەن گيدروكسيدتەر قۇرامىنداعى مەتەللداردىڭ ۆالەنتتىلىكتەرىن انىقتاپ، كەستەنى تولتىر جانە گيدروكسيد توبىنىڭ سانى نەگە تاۋەلدى بولاتىندىعىن تۇسىندىرىڭدەر.
Cu(OH) ₂ CuOH Al (OH) ₃Ca(OH) ₂LiOH
نەگىزدەردىڭ فورمۋلاسىندا ءبىرىنشى ورىندا مەتال اتومى، ورتاسىندا وتتەك اتومى، سوڭىندا سۋتەك اتومى جازىلادى. نەگىزدەردىڭ گرافيكالىق فورمۋلاسىن كەسكىندەۋ ءۇشىن باسشىلىققا الىناتىن سىزبا نۇسقا ۇسىنىلادى دا، تاپسىرما بەرىلدى.
بايباتىروۆا ايگۇل قايىر قىزى
م. احمەتبەكوۆا اتىنداعى ورتا مەكتەبىنىڭ
حيميا ءپانىنىڭ جوعارى ساناتتى ءمۇعالىمى
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
قابىلداۋ دەڭگەيى ءار ءتۇرلى بالالارعا بىردەي زەيىن اۋدارىپ، ولارمەن دەربەس جۇمىس جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ءادىس رەتىندەگى وقىتۋ تەحنولوگياسى «دەڭگەيلەپ سارالاپ وقىتۋ تەحنولوگياسى» دەپ ەسەپتەيمىن. وسى...
