دارا جانە كۇردەلى سان ەسىمدەر
6 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: دارا جانە كۇردەلى سان ەسىمدەر. (پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك ماقساتى: سان ەسىم تۋرالى تۇسىنىكتەرىن ارى قاراي تولىقتىرۋ، سان ەسىمدەردىڭ قۇرامىنا قاراي دارا جانە كۇردەلى بولىپ بولىنەتىنىن ءتۇسىندىرۋ، كۇردەلى سان ەسىمدەردىڭ جاسالۋ ەرەكشەلىكتەرىن تانىتۋ؛
دامىتۋشىلىق ماقساتى: ويلاۋ بەلسەندىلىگى مەن تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ، وي قورىتىپ ناقتى شەشىم جاساتا ءبىلۋ، شىعارماشىلىق ىزدەنىستەرىن ارتتىرۋعا ىقپال جاساۋ؛
تاربيەلىك ماقساتى: ادام ومىرىندەگى سانداردىڭ ماڭىزدىلىعىن جەتە ءتۇسىندىرىپ، ومىرمەن بايلانىس ارقىلى تۋعان حالقىنىڭ ونەرىن ءسۇيىپ وسۋگە باۋلۋ، ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، ىزدەنىس، بايانداۋ، تالداۋ، ت. ب.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، بەينە سيۋجەت،
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، تاريح، ادەبيەت.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ:
1. سالەمدەسۋ، سىنىپتىڭ ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ.
2. سىنىپ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن، قۇرال - جابدىقتارىنىڭ بارلىعىن قاداعالاۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
ۇيگە، ا) سان ەسىم تۋرالى تۇسىنىكتى وقۋعا بەرىلگەن بولاتىن. اناليز - سينتەز ءتاسىلى ارقىلى سان ەسىم تۋرالى بىلىمدەرى پىسىقتالادى.
سانداردى تاڭداۋ ارقىلى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
1. سان ەسىم دەگەنىمىز قانداي ءسوز تابى؟
2. سان ەسىم قانداي سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى؟
3. سان ەسىم قاي ءسوز تابىمەن تىكەلەي تىركەسىپ، قولدانىلادى؟
4. سان ەسىمدەر سويلەمدە قانداي قىزمەت اتقارادى؟
5. سان ەسىمدەردىڭ زات ەسىمسىز جۇمسالۋىن مىسال كەلتىرىڭدەر؟
ءا) ال ەندى، سان ەسىمدەر قاتىسقان ماقال - ماتەلدەردى ورتاعا سالىڭدار.
وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارى:
1. بىلگەنىم – ءبىر توعىز، بىلمەگەنىم توقسان توعىز.
2. جىگىتكە جەتپىس ونەر دە از.
3. جەتى رەت ولشەپ، ءبىر رەت كەس.
4. وتىز ەكى تىستەن شىققان ءسوز، وتىز رۋلى ەلگە تارايدى.
5. ون ۇشتە وتاۋ يەسى
6.
ءۇي تاپسىرماسى مەن جاڭا ساباقتىڭ بايلانىسى: وقۋشىلار، 99، 32، 25 ايتقان وقۋشىلار وڭ جاققا، 7، 1 سان ەسىمدەرى بار ماقالداردى ايتقان وقۋشىلار سول جاققا شىعىڭدار.
ميعا شابۋىل جاساۋ. وقۋشىلار، مەن نەگە سەندەردى وسىلاي ءبولدىم؟ قالاي ويلايسىڭدار؟
ارينە، دۇرىس ايتاسىڭدار. ەندەشە بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى – دارا جانە كۇردەلى سان ەسىمدەر.
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
1. تاقىرىپ سىرىن اشۋ (1 سلايد)
سان ەسىمدەر قۇرامىنا قاراي دارا سان ەسىم جانە كۇردەلى سان ەسىم بولىپ بولىنەدى.
ءبىر تۇبىردەن قۇرالعان نەگىزگى جانە تۋىندى سان ەسىم دارا سان ەسىم دەپ اتالادى.
مىسالى، ون، ەكى، بەس، مىڭ – نەگىزى سان ەسىمدەر؛
ونداعان، مىڭداعان، التىنشى، ەكەۋ – تۋىندى سان ەسىمدەر.
ەكى يا ودان دا كور ءتۇبىردىڭ تىركەسىنەن نەمەسە قوسارلانۋىنان جاسالعان سان ەسىم كۇردەلى سان ەسىم دەپ اتالادى.
مىسالى، ەكى مىڭ ون ءۇش، 25 ت. ب.
سوزدەردىڭ قوسارلانۋ مەن قايتالانۋى ارقىلى جاسالعان كۇردەلى سان ەسىمدەر دەفيس (-) ارقىلى جازىلادى.
مىسالى، قىرىق - ەلۋ، الپىس - جەتپىس،
2. داپتەرمەن جۇمىس:
159 جاتتىعۋ. ءماتىننىڭ قۇرامىنان دارا سان ەسىمدەردى ءبىر بولەك، كۇردەلى سان ەسىمدەردى ءبىر بولەك ەكى باعان ەتىپ جازىڭدار.
ۇلگى، دارا سان ەسىمدەر كۇردەلى سان ەسىمدەر
ءجۇزىنشى، بەسىنشى، ءۇشىنشى، مىڭ توعىز ءجۇز قىرىق ەكىنشى
تاپسىرما تەكسەرىلىپ بەكىتىلەدى.
3. «سەرگىتۋ» ويىنى. دارا سان ەسىمدەردى اتاعاندا وڭ قولدارىڭدى كوتەرەسىڭدەر، كۇردەلى سان ەسىمدەردى اتاعاندا ەكى قولدارىڭدى بىردەي كوتەرەسىڭدەر.
ەكىنشى، قىرىق - ەلۋ، توعىز ءجۇز ءبىر، جەتەۋ، جۇزدەگەن، ءۇش - ۇشتەن، بەسەۋ، ون ءبۇتىن جۇزدەن ەلۋ ءبىر، توقسان، ءجۇز شاقتى.
4. “ەتنومادەني سۇراقتار” - اۋىزشا جۇمىس ءتۇرى
ساندارعا بايلانىستى حالقىمىزدىڭ ۇعىمىندا 1، 3، 5، 7، 9، 40 سەكىلدى سانداردىڭ ءبارىن ءبىر ىرىمعا نەگىزدەپ، كيەلى دەپ ەسەپتەگەن. سوندىقتان دا مەنىڭ قوياتىن سۇراعىم وسى توڭىرەكتى قامتيدى.
1. جەتى اتاڭدى اتا (اتا، اكە، بالا، نەمەرە، شوبەرە، شوپشەك، نەمەنە)
2. حالقىمىزدىڭ كيە تۇتقان ساندارىن اتا (7، 9)
3. ءۇش ارسىزدى اتا (ۇيقى، تاماق، كۇلكى)
4. جىگىتتىڭ ءۇش جۇرتى (ءوز جۇرتى، قايىن جۇرتى، ناعاشى جۇرتى)
5. ءتورت تۇلىك (قوي، سيىر، جىلقى، تۇيە)
6. ەر قارۋى بەس قارۋ (نايزا، ساداق، شوقپار، قىلىش، ايبالتا)
7. قوناقتىڭ ءتورت ءتۇرى (ارنايى، قىدىرما، قۇدايى، قىلعىما)
8. ءۇش بايتەرەك (ءىلياس، ساكەن، بەيىمبەت)
9. بەس ارىس (شاكارىم، احمەت، ماعجان، ءمىرجاقىپ، جۇسىپبەك)
10. حالقىمىزدىڭ سان ەسىمدەردەن باستالىپ ايتىلاتىن ۇلتتىق ويىندارى قالاي اتالادى؟ (توعىزقۇمالاق، التىباقان)
5. بەينەسيۋجەتپەن جۇمىس (ينتەرتاقتا)
ارتىق بولماس بىلگەنىڭ…. وقۋشىلار، سەندەر ەلىمىزدە جانە الەمدە بولىپ جاتقان وقيعالاردى قايدان بىلە الاسىڭدار؟ ارينە، باسپا ءسوز قۇرالدارى مەن تەلەحابارلاردان. ەندەشە ءقازىر سەندەردىڭ نازارلارىڭا بۇگىنگى جاڭالىقتاردان ءۇزىندى كورسەتەمىن. سونى مۇقيات تىڭداپ شىعىڭدار. سەندەردىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىڭدى بايقاۋ ءۇشىن، مىناداي جۇمىس بەرەمىن. بەينەسيۋجەتتە ايتىلعان جاڭالىقتان سان ەسىمدەردى وزدەرى تىركەسكەن زات ەسىمدەرىمەن بىرگە ەستە ساقتاپ، داپتەرلەرىڭە جازىپ الىڭدار.
تاپسىرما تەكسەرىلىپ، بەكىتىلەدى.
6. ادەبيەتپەن بايلانىس.
حالىق اۋىز ادەبيەتىندە جانە جەكەلەگەن اۆتورلار شىعارمالارىندا كوپتەپ كەزدەسەتىن شىعارمانىڭ ءبىر ءتۇرى – ساناماقتار. ءقازىر كەسپە كارتوچكالاردى تاراتامىن. كارتوچكالاردا ساناماقتىڭ ءبىر - ءبىر جولىنان جازىلعان. مەن بەلگى بەرگەن كەزدە سان رەتى بويىنشا وقىپ شىعاسىڭدار.
ءبىر دەگەنىم – ءبىلىم الۋ.
ەكى دەگەنىم - ەلىن ءسۇيۋ.
ءۇش دەگەنىم - ۇلگىلى بولۋ.
ءتورت دەگەنىم - ءتوزىمدى بولۋ.
بەس دەگەنىم - بىرلىكتە بولۋ.
التى دەگەنىم - اقىلدى بولۋ.
جەتى دەگەنىم - جەتىستىككە جەتۋ.
سەگىز دەگەنىم - سەزىنە ءبىلۋ.
توعىز دەگەنىم - تولعانۋ.
ون دەگەنىم - وسىنىڭ ءبارىن ويعا الۋ.
قورىتىندى وي تولعاۋ.
ءىۇ. ساباقتى بەكىتۋ:
«ماقسۇتىم - ءتىل ۇستارتىپ، ونەر شاشپاق» دەگەندەي، بۇل ساباقتا اباي اتامىزدى ايتپاي كەتۋگە بولمايدى. اباي اتامىزدىڭ «تۋعاندا دۇنيە ەسىگىن اشادى ولەڭ، ولەڭمەن جەر قوينىنا كىرەر دەنەڭ» دەمەكشى، ءبىزدىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسىمىزدا، توي - دۋمانداردا ايتىلىپ جۇرگەن ولەڭ تاقىرىپتارىنىڭ كەيبىرى سانمەن اتالادى.
مىسالى، قانداي اندەردى بىلەسىڭدەر؟ (ءبىر بالا، جيىرما بەس، ەكى جيرەن، ءبىر كەلىنشەك، ون التى قىز، سەگىز اياق)
ءۇ. ساباقتى قورىتۋ.
- سونىمەن، سان ەسىم دەگەنىمىز قانداي ءسوز تابى؟
- قانداي سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى؟
- دارا سان ەسىمدەر دەگەنىمىز نە؟
- كۇردەلى سان ەسىمدەر قالاي جاسالادى؟
ەندى جۇمباقتاردى شەشەيىك!
1. مۇز ايدىندا جەتى بالا،
اسىر ساپ ءجۇر سىرعاناپ،
سىرعاناماي ەكى بالا،
جاعالاۋدا تۇر قاراپ
ەندى وسى بالانىڭ
سانىن ايتساڭ جارادىڭ
9. ەكى اياق پەن ەكى قول،
ءبىر اۋىز بەن ءبىر ءتىلىڭ،
نەشەۋ بولدى، قانە، بول،
ساناپ شىعار كىم بۇرىن
12. مىنا التى اق الما،
ءنۇربيبى مەن جانارعا.
ءۇش سارىسى – انارعا،
قىزىل الما – مانارعا.
قانشا سوندا بار الما.
13. سۋ قۇيىپ ەم استاۋعا،
ءۇش قاز ۇشتى اسپانعا.
ءۇش قاسقالداق، ءبىر قازان،
ەكى ۇيرەك، ءبىر سازان،
ءبىر كوكسەركە، ءبىر قارعا،
ايت، نەشە قۇس ۇشىپ ءجۇر،
نەگە ەكەنىن ءتۇسىندىر
ءۇى. ۇيگە تاپسىرما.
مىندەتتى دەڭگەي: دارا جانە كۇردەلى سان ەسىم تۋرالى تۇسىنىك.
مۇمكىندىك دەڭگەيى: 161 - جاتتىعۋ. سان ەسىمدەردى قاتىستىرىپ، «ءبىزدىڭ سىنىپ» دەگەن تاقىرىپتا شاعىن شىعارما قۇراستىرىپ جازىڭدار.
ءۇىى. باعالاۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: دارا جانە كۇردەلى سان ەسىمدەر. (پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك ماقساتى: سان ەسىم تۋرالى تۇسىنىكتەرىن ارى قاراي تولىقتىرۋ، سان ەسىمدەردىڭ قۇرامىنا قاراي دارا جانە كۇردەلى بولىپ بولىنەتىنىن ءتۇسىندىرۋ، كۇردەلى سان ەسىمدەردىڭ جاسالۋ ەرەكشەلىكتەرىن تانىتۋ؛
دامىتۋشىلىق ماقساتى: ويلاۋ بەلسەندىلىگى مەن تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ، وي قورىتىپ ناقتى شەشىم جاساتا ءبىلۋ، شىعارماشىلىق ىزدەنىستەرىن ارتتىرۋعا ىقپال جاساۋ؛
تاربيەلىك ماقساتى: ادام ومىرىندەگى سانداردىڭ ماڭىزدىلىعىن جەتە ءتۇسىندىرىپ، ومىرمەن بايلانىس ارقىلى تۋعان حالقىنىڭ ونەرىن ءسۇيىپ وسۋگە باۋلۋ، ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، ىزدەنىس، بايانداۋ، تالداۋ، ت. ب.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، بەينە سيۋجەت،
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، تاريح، ادەبيەت.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ:
1. سالەمدەسۋ، سىنىپتىڭ ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ.
2. سىنىپ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن، قۇرال - جابدىقتارىنىڭ بارلىعىن قاداعالاۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
ۇيگە، ا) سان ەسىم تۋرالى تۇسىنىكتى وقۋعا بەرىلگەن بولاتىن. اناليز - سينتەز ءتاسىلى ارقىلى سان ەسىم تۋرالى بىلىمدەرى پىسىقتالادى.
سانداردى تاڭداۋ ارقىلى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
1. سان ەسىم دەگەنىمىز قانداي ءسوز تابى؟
2. سان ەسىم قانداي سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى؟
3. سان ەسىم قاي ءسوز تابىمەن تىكەلەي تىركەسىپ، قولدانىلادى؟
4. سان ەسىمدەر سويلەمدە قانداي قىزمەت اتقارادى؟
5. سان ەسىمدەردىڭ زات ەسىمسىز جۇمسالۋىن مىسال كەلتىرىڭدەر؟
ءا) ال ەندى، سان ەسىمدەر قاتىسقان ماقال - ماتەلدەردى ورتاعا سالىڭدار.
وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارى:
1. بىلگەنىم – ءبىر توعىز، بىلمەگەنىم توقسان توعىز.
2. جىگىتكە جەتپىس ونەر دە از.
3. جەتى رەت ولشەپ، ءبىر رەت كەس.
4. وتىز ەكى تىستەن شىققان ءسوز، وتىز رۋلى ەلگە تارايدى.
5. ون ۇشتە وتاۋ يەسى
6.
ءۇي تاپسىرماسى مەن جاڭا ساباقتىڭ بايلانىسى: وقۋشىلار، 99، 32، 25 ايتقان وقۋشىلار وڭ جاققا، 7، 1 سان ەسىمدەرى بار ماقالداردى ايتقان وقۋشىلار سول جاققا شىعىڭدار.
ميعا شابۋىل جاساۋ. وقۋشىلار، مەن نەگە سەندەردى وسىلاي ءبولدىم؟ قالاي ويلايسىڭدار؟
ارينە، دۇرىس ايتاسىڭدار. ەندەشە بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى – دارا جانە كۇردەلى سان ەسىمدەر.
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
1. تاقىرىپ سىرىن اشۋ (1 سلايد)
سان ەسىمدەر قۇرامىنا قاراي دارا سان ەسىم جانە كۇردەلى سان ەسىم بولىپ بولىنەدى.
ءبىر تۇبىردەن قۇرالعان نەگىزگى جانە تۋىندى سان ەسىم دارا سان ەسىم دەپ اتالادى.
مىسالى، ون، ەكى، بەس، مىڭ – نەگىزى سان ەسىمدەر؛
ونداعان، مىڭداعان، التىنشى، ەكەۋ – تۋىندى سان ەسىمدەر.
ەكى يا ودان دا كور ءتۇبىردىڭ تىركەسىنەن نەمەسە قوسارلانۋىنان جاسالعان سان ەسىم كۇردەلى سان ەسىم دەپ اتالادى.
مىسالى، ەكى مىڭ ون ءۇش، 25 ت. ب.
سوزدەردىڭ قوسارلانۋ مەن قايتالانۋى ارقىلى جاسالعان كۇردەلى سان ەسىمدەر دەفيس (-) ارقىلى جازىلادى.
مىسالى، قىرىق - ەلۋ، الپىس - جەتپىس،
2. داپتەرمەن جۇمىس:
159 جاتتىعۋ. ءماتىننىڭ قۇرامىنان دارا سان ەسىمدەردى ءبىر بولەك، كۇردەلى سان ەسىمدەردى ءبىر بولەك ەكى باعان ەتىپ جازىڭدار.
ۇلگى، دارا سان ەسىمدەر كۇردەلى سان ەسىمدەر
ءجۇزىنشى، بەسىنشى، ءۇشىنشى، مىڭ توعىز ءجۇز قىرىق ەكىنشى
تاپسىرما تەكسەرىلىپ بەكىتىلەدى.
3. «سەرگىتۋ» ويىنى. دارا سان ەسىمدەردى اتاعاندا وڭ قولدارىڭدى كوتەرەسىڭدەر، كۇردەلى سان ەسىمدەردى اتاعاندا ەكى قولدارىڭدى بىردەي كوتەرەسىڭدەر.
ەكىنشى، قىرىق - ەلۋ، توعىز ءجۇز ءبىر، جەتەۋ، جۇزدەگەن، ءۇش - ۇشتەن، بەسەۋ، ون ءبۇتىن جۇزدەن ەلۋ ءبىر، توقسان، ءجۇز شاقتى.
4. “ەتنومادەني سۇراقتار” - اۋىزشا جۇمىس ءتۇرى
ساندارعا بايلانىستى حالقىمىزدىڭ ۇعىمىندا 1، 3، 5، 7، 9، 40 سەكىلدى سانداردىڭ ءبارىن ءبىر ىرىمعا نەگىزدەپ، كيەلى دەپ ەسەپتەگەن. سوندىقتان دا مەنىڭ قوياتىن سۇراعىم وسى توڭىرەكتى قامتيدى.
1. جەتى اتاڭدى اتا (اتا، اكە، بالا، نەمەرە، شوبەرە، شوپشەك، نەمەنە)
2. حالقىمىزدىڭ كيە تۇتقان ساندارىن اتا (7، 9)
3. ءۇش ارسىزدى اتا (ۇيقى، تاماق، كۇلكى)
4. جىگىتتىڭ ءۇش جۇرتى (ءوز جۇرتى، قايىن جۇرتى، ناعاشى جۇرتى)
5. ءتورت تۇلىك (قوي، سيىر، جىلقى، تۇيە)
6. ەر قارۋى بەس قارۋ (نايزا، ساداق، شوقپار، قىلىش، ايبالتا)
7. قوناقتىڭ ءتورت ءتۇرى (ارنايى، قىدىرما، قۇدايى، قىلعىما)
8. ءۇش بايتەرەك (ءىلياس، ساكەن، بەيىمبەت)
9. بەس ارىس (شاكارىم، احمەت، ماعجان، ءمىرجاقىپ، جۇسىپبەك)
10. حالقىمىزدىڭ سان ەسىمدەردەن باستالىپ ايتىلاتىن ۇلتتىق ويىندارى قالاي اتالادى؟ (توعىزقۇمالاق، التىباقان)
5. بەينەسيۋجەتپەن جۇمىس (ينتەرتاقتا)
ارتىق بولماس بىلگەنىڭ…. وقۋشىلار، سەندەر ەلىمىزدە جانە الەمدە بولىپ جاتقان وقيعالاردى قايدان بىلە الاسىڭدار؟ ارينە، باسپا ءسوز قۇرالدارى مەن تەلەحابارلاردان. ەندەشە ءقازىر سەندەردىڭ نازارلارىڭا بۇگىنگى جاڭالىقتاردان ءۇزىندى كورسەتەمىن. سونى مۇقيات تىڭداپ شىعىڭدار. سەندەردىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىڭدى بايقاۋ ءۇشىن، مىناداي جۇمىس بەرەمىن. بەينەسيۋجەتتە ايتىلعان جاڭالىقتان سان ەسىمدەردى وزدەرى تىركەسكەن زات ەسىمدەرىمەن بىرگە ەستە ساقتاپ، داپتەرلەرىڭە جازىپ الىڭدار.
تاپسىرما تەكسەرىلىپ، بەكىتىلەدى.
6. ادەبيەتپەن بايلانىس.
حالىق اۋىز ادەبيەتىندە جانە جەكەلەگەن اۆتورلار شىعارمالارىندا كوپتەپ كەزدەسەتىن شىعارمانىڭ ءبىر ءتۇرى – ساناماقتار. ءقازىر كەسپە كارتوچكالاردى تاراتامىن. كارتوچكالاردا ساناماقتىڭ ءبىر - ءبىر جولىنان جازىلعان. مەن بەلگى بەرگەن كەزدە سان رەتى بويىنشا وقىپ شىعاسىڭدار.
ءبىر دەگەنىم – ءبىلىم الۋ.
ەكى دەگەنىم - ەلىن ءسۇيۋ.
ءۇش دەگەنىم - ۇلگىلى بولۋ.
ءتورت دەگەنىم - ءتوزىمدى بولۋ.
بەس دەگەنىم - بىرلىكتە بولۋ.
التى دەگەنىم - اقىلدى بولۋ.
جەتى دەگەنىم - جەتىستىككە جەتۋ.
سەگىز دەگەنىم - سەزىنە ءبىلۋ.
توعىز دەگەنىم - تولعانۋ.
ون دەگەنىم - وسىنىڭ ءبارىن ويعا الۋ.
قورىتىندى وي تولعاۋ.
ءىۇ. ساباقتى بەكىتۋ:
«ماقسۇتىم - ءتىل ۇستارتىپ، ونەر شاشپاق» دەگەندەي، بۇل ساباقتا اباي اتامىزدى ايتپاي كەتۋگە بولمايدى. اباي اتامىزدىڭ «تۋعاندا دۇنيە ەسىگىن اشادى ولەڭ، ولەڭمەن جەر قوينىنا كىرەر دەنەڭ» دەمەكشى، ءبىزدىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسىمىزدا، توي - دۋمانداردا ايتىلىپ جۇرگەن ولەڭ تاقىرىپتارىنىڭ كەيبىرى سانمەن اتالادى.
مىسالى، قانداي اندەردى بىلەسىڭدەر؟ (ءبىر بالا، جيىرما بەس، ەكى جيرەن، ءبىر كەلىنشەك، ون التى قىز، سەگىز اياق)
ءۇ. ساباقتى قورىتۋ.
- سونىمەن، سان ەسىم دەگەنىمىز قانداي ءسوز تابى؟
- قانداي سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى؟
- دارا سان ەسىمدەر دەگەنىمىز نە؟
- كۇردەلى سان ەسىمدەر قالاي جاسالادى؟
ەندى جۇمباقتاردى شەشەيىك!
1. مۇز ايدىندا جەتى بالا،
اسىر ساپ ءجۇر سىرعاناپ،
سىرعاناماي ەكى بالا،
جاعالاۋدا تۇر قاراپ
ەندى وسى بالانىڭ
سانىن ايتساڭ جارادىڭ
9. ەكى اياق پەن ەكى قول،
ءبىر اۋىز بەن ءبىر ءتىلىڭ،
نەشەۋ بولدى، قانە، بول،
ساناپ شىعار كىم بۇرىن
12. مىنا التى اق الما،
ءنۇربيبى مەن جانارعا.
ءۇش سارىسى – انارعا،
قىزىل الما – مانارعا.
قانشا سوندا بار الما.
13. سۋ قۇيىپ ەم استاۋعا،
ءۇش قاز ۇشتى اسپانعا.
ءۇش قاسقالداق، ءبىر قازان،
ەكى ۇيرەك، ءبىر سازان،
ءبىر كوكسەركە، ءبىر قارعا،
ايت، نەشە قۇس ۇشىپ ءجۇر،
نەگە ەكەنىن ءتۇسىندىر
ءۇى. ۇيگە تاپسىرما.
مىندەتتى دەڭگەي: دارا جانە كۇردەلى سان ەسىم تۋرالى تۇسىنىك.
مۇمكىندىك دەڭگەيى: 161 - جاتتىعۋ. سان ەسىمدەردى قاتىستىرىپ، «ءبىزدىڭ سىنىپ» دەگەن تاقىرىپتا شاعىن شىعارما قۇراستىرىپ جازىڭدار.
ءۇىى. باعالاۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: م اۋەزوۆ «كوكسەرەك» حيكاياتى. كوكسەرەك – تابيعاتتىڭ تاعى پەرزەنتى
