- 05 ناۋ. 2024 00:20
- 230
دارىلىك وسىمدىكتەر
تاقىرىبى: دارىلىك وسىمدىكتەر
ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا دارىلىك وسىمدىكتەر تۋرالى تەرەڭ ماعلۇمات بەرۋ، بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ؛
ءا) دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ؛
ب) تاربيەلىلىگى: وقۋشىلاردى تابيعاتتا وزدەرىن دۇرىس ۇستاۋعا ۇيرەتۋ، تابيعاتتاعى وسىمدىكتەردى قورعاۋعا تاربيەلەۋ، وقۋ – جازۋ داعدىسىن جەتىلدىرۋ؛
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەۋ.
ءتۇرى: جاڭا ساباق ( فليپچارت)
كورنەكىلىگى: ديداكتيكالىق - ادىستەمەلىك قۇرال، ۆيدەو جازبا، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ءجۇرىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ا) قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ
1. وقۋشىلار نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. وتكەندى پىسىقتاۋ.
1. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
- وتكەن ساباقتا قانداي تاقىرىپپەن تانىستىق؟
- وسىمدىك ءوسۋى ءۇشىن قانداي جاعدايلار كەرەك ەكەن؟
- وسىمدىك جىل مەزگىلدەرىنە بايلانىستى قانداي كۇيگە ۇشىراپ، قانداي وزگەرىسكە تۇسەدى؟
- وقۋشىلاردان ءماتىن مازمۇنىن سۇراۋ.
- قورىتۋ، تياناقتاۋ.
ءىىى. رەبۋس شەشۋ،،،
جاۋابى: «دارىلىك وسىمدىكتەر»
بەينە كورىنىسكە نازار اۋدارايىق.
- بەينە كورىنىستە نە بەينەلەنگەن؟
ءىV. جاڭا ساباق.
1. دارىلىك وسىمدىكتەردىڭ سۋرەتتەرى كورسەتىلەدى.
- سۋرەتتەگى وسىمدىكتەر قالاي اتالادى؟
- نەلىكتەن بۇل وسىمدىكتەردى دارىلىك وسىمدىكتەر دەپ اتايدى؟
- تاعى باسقا قانداي دارىلىك وسىمدىكتەردى بىلەسىڭدەر؟
- ولار قايدا وسەدى؟
ۆيدەوجازبا كورسەتۋ.
V. ماتىنمەن جۇمىس.
- ءماتىندى وقۋ.
- ءماتىندى جەتە ءتۇسىندىرۋ، مازمۇنىن اشۋ.
- سۋرەتتەر بويىنشا ءار وسىمدىككە جەكە توقتالۋ، جەكە تۇسىنىك بەرۋ.
قازاقستاندا دارىلىك وسىمدىكتەردىڭ كوپتەگەن ءتۇرى وسەدى. ولار: شايقۋراي، قالاقاي، تۇيمەداعى،
مىڭجاپىراق، تاۋشىمىلدىق، ءبورىقاراقات، شىرعاناق، يتمۇرىن، جۋسان جانە تاعى باسقالار.
شىرعاناقتىڭ جەمىسىنەن كۇيىككە جانە جاراعا جاعاتىن ماي الىنادى.
يتمۇرىننىڭ جەمىسىنەن دارۋمەنگە باي ءدامدى قايناتپا جانە شىرىندار جاسايدى.
تاڭقۋراي جاڭا پىسكەن، كەپتىرىلگەن، توسپا تۇرىندە دە وتە پايدالى. ونى سۋىق تيگەن كەزدە شايعا سالىپ ءىشۋ كەرەك.
شايقۋرايدى حالىق 99 اۋرۋدىڭ ەمى دەپ سانايدى. وندا پايدالى زاتتار وتە كوپ. جۇپارگۇل اس قورىتۋدى جاقسارتادى، سۋىق تيگەندە كومەكتەسەدى. بۇل وسىمدىكتىڭ اتاۋىنىڭ ءوزى ونىڭ جۇپار ءيىسى تۋرالى ايتىپ تۇر. جۇپارگۇلدى شايعا قوسساڭ، ەرەكشە ءدام جانە حوش ءيىس بەرەدى.
جولجەلكەننىڭ جارانى ەمدەپ جازۋدا كومەگى كوپ. جولجەلكەندى جاراعا جاپسىرىپ قويساڭ، تەز جازىلادى. جولجەلكەننىڭ شىرىنىنان جوتەلدى باساتىن ءدارى دايىندايدى.
Vءى. وقۋلىقپەن جۇمىس!
1. وقۋشىلارعا ءماتىندى تىزبەكتەي وقىتۋ.
2. ءماتىن مازمۇنى بويىنشا سۇراقتار:
ا) ءوزىڭ بىلەتىن دارىلىك وسىمدىكتەردى اتا.
ءا) دارىلىك وسىمدىكتەردى نە ءۇشىن قولدانادى؟
ب) دارىلىك وسىمدىكتەردەن نە دايىندايدى؟
V. ديداكتيكالىق ويىن «ۇيىنە ورنالاستىر»
1. بەرىلگەن وسىمدىكتەردىڭ ىشىنەن دارىلىك وسىمدىكتەردى تاۋىپ، ءوز ورنىنا ورنالاستىر.
Vءى. شىعارماشىلىق تاپسىرما
ا) جۇمباقتار شەشۋ.
1 - توپقا:
وزىنە شاپ - شاق،
كيگەن قالپاعى اپپاق،
بالالار تۇر قاپتاپ. ( باقباق)
2 - توپقا:
سازداۋىت جەردە وسەدى،
حوش ءيىسى اڭقىعان،
شيپا وسىمدىك دەسەدى. (جالبىز)
3 - توپقا:
بۇتاعا ىلگەن ۇلپەرشەك،
ءىشى ءنارلى قىزىل ءسول،
تەرىپ الىپ ۇلگەرسەك. (بۇلدىرگەن)
ءا) وسى جۇمباق شەشۋىندەگى وسىمدىكتەردىڭ سۋرەتىن سالۋ.
Vءىى. قورىتىندى
- بۇگىنگى ساباقتا قانداي تاقىرىپپەن تانىستىق؟
- ولاردى نە ءۇشىن قولدانادى؟
Vءىىى. ۇيگە تاپسىرما
ا) ءماتىن مازمۇنىن ايتۋ.
ءا) ءوز جەرىمىزدە وسەتىن دارىلىك وسىمدىكتەر تۋرالى اتا - اناڭنان سۇراپ ءبىل.
ءىح. باعالاۋ
بەلسەندىلىك تانىتقان وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا دارىلىك وسىمدىكتەر تۋرالى تەرەڭ ماعلۇمات بەرۋ، بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ؛
ءا) دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ؛
ب) تاربيەلىلىگى: وقۋشىلاردى تابيعاتتا وزدەرىن دۇرىس ۇستاۋعا ۇيرەتۋ، تابيعاتتاعى وسىمدىكتەردى قورعاۋعا تاربيەلەۋ، وقۋ – جازۋ داعدىسىن جەتىلدىرۋ؛
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەۋ.
ءتۇرى: جاڭا ساباق ( فليپچارت)
كورنەكىلىگى: ديداكتيكالىق - ادىستەمەلىك قۇرال، ۆيدەو جازبا، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ءجۇرىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ا) قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ
1. وقۋشىلار نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. وتكەندى پىسىقتاۋ.
1. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
- وتكەن ساباقتا قانداي تاقىرىپپەن تانىستىق؟
- وسىمدىك ءوسۋى ءۇشىن قانداي جاعدايلار كەرەك ەكەن؟
- وسىمدىك جىل مەزگىلدەرىنە بايلانىستى قانداي كۇيگە ۇشىراپ، قانداي وزگەرىسكە تۇسەدى؟
- وقۋشىلاردان ءماتىن مازمۇنىن سۇراۋ.
- قورىتۋ، تياناقتاۋ.
ءىىى. رەبۋس شەشۋ،،،
جاۋابى: «دارىلىك وسىمدىكتەر»
بەينە كورىنىسكە نازار اۋدارايىق.
- بەينە كورىنىستە نە بەينەلەنگەن؟
ءىV. جاڭا ساباق.
1. دارىلىك وسىمدىكتەردىڭ سۋرەتتەرى كورسەتىلەدى.
- سۋرەتتەگى وسىمدىكتەر قالاي اتالادى؟
- نەلىكتەن بۇل وسىمدىكتەردى دارىلىك وسىمدىكتەر دەپ اتايدى؟
- تاعى باسقا قانداي دارىلىك وسىمدىكتەردى بىلەسىڭدەر؟
- ولار قايدا وسەدى؟
ۆيدەوجازبا كورسەتۋ.
V. ماتىنمەن جۇمىس.
- ءماتىندى وقۋ.
- ءماتىندى جەتە ءتۇسىندىرۋ، مازمۇنىن اشۋ.
- سۋرەتتەر بويىنشا ءار وسىمدىككە جەكە توقتالۋ، جەكە تۇسىنىك بەرۋ.
قازاقستاندا دارىلىك وسىمدىكتەردىڭ كوپتەگەن ءتۇرى وسەدى. ولار: شايقۋراي، قالاقاي، تۇيمەداعى،
مىڭجاپىراق، تاۋشىمىلدىق، ءبورىقاراقات، شىرعاناق، يتمۇرىن، جۋسان جانە تاعى باسقالار.
شىرعاناقتىڭ جەمىسىنەن كۇيىككە جانە جاراعا جاعاتىن ماي الىنادى.
يتمۇرىننىڭ جەمىسىنەن دارۋمەنگە باي ءدامدى قايناتپا جانە شىرىندار جاسايدى.
تاڭقۋراي جاڭا پىسكەن، كەپتىرىلگەن، توسپا تۇرىندە دە وتە پايدالى. ونى سۋىق تيگەن كەزدە شايعا سالىپ ءىشۋ كەرەك.
شايقۋرايدى حالىق 99 اۋرۋدىڭ ەمى دەپ سانايدى. وندا پايدالى زاتتار وتە كوپ. جۇپارگۇل اس قورىتۋدى جاقسارتادى، سۋىق تيگەندە كومەكتەسەدى. بۇل وسىمدىكتىڭ اتاۋىنىڭ ءوزى ونىڭ جۇپار ءيىسى تۋرالى ايتىپ تۇر. جۇپارگۇلدى شايعا قوسساڭ، ەرەكشە ءدام جانە حوش ءيىس بەرەدى.
جولجەلكەننىڭ جارانى ەمدەپ جازۋدا كومەگى كوپ. جولجەلكەندى جاراعا جاپسىرىپ قويساڭ، تەز جازىلادى. جولجەلكەننىڭ شىرىنىنان جوتەلدى باساتىن ءدارى دايىندايدى.
Vءى. وقۋلىقپەن جۇمىس!
1. وقۋشىلارعا ءماتىندى تىزبەكتەي وقىتۋ.
2. ءماتىن مازمۇنى بويىنشا سۇراقتار:
ا) ءوزىڭ بىلەتىن دارىلىك وسىمدىكتەردى اتا.
ءا) دارىلىك وسىمدىكتەردى نە ءۇشىن قولدانادى؟
ب) دارىلىك وسىمدىكتەردەن نە دايىندايدى؟
V. ديداكتيكالىق ويىن «ۇيىنە ورنالاستىر»
1. بەرىلگەن وسىمدىكتەردىڭ ىشىنەن دارىلىك وسىمدىكتەردى تاۋىپ، ءوز ورنىنا ورنالاستىر.
Vءى. شىعارماشىلىق تاپسىرما
ا) جۇمباقتار شەشۋ.
1 - توپقا:
وزىنە شاپ - شاق،
كيگەن قالپاعى اپپاق،
بالالار تۇر قاپتاپ. ( باقباق)
2 - توپقا:
سازداۋىت جەردە وسەدى،
حوش ءيىسى اڭقىعان،
شيپا وسىمدىك دەسەدى. (جالبىز)
3 - توپقا:
بۇتاعا ىلگەن ۇلپەرشەك،
ءىشى ءنارلى قىزىل ءسول،
تەرىپ الىپ ۇلگەرسەك. (بۇلدىرگەن)
ءا) وسى جۇمباق شەشۋىندەگى وسىمدىكتەردىڭ سۋرەتىن سالۋ.
Vءىى. قورىتىندى
- بۇگىنگى ساباقتا قانداي تاقىرىپپەن تانىستىق؟
- ولاردى نە ءۇشىن قولدانادى؟
Vءىىى. ۇيگە تاپسىرما
ا) ءماتىن مازمۇنىن ايتۋ.
ءا) ءوز جەرىمىزدە وسەتىن دارىلىك وسىمدىكتەر تۋرالى اتا - اناڭنان سۇراپ ءبىل.
ءىح. باعالاۋ
بەلسەندىلىك تانىتقان وقۋشىلاردى باعالاۋ.