دەنەلەردىڭ ءجۇزۋ شارتتارى
دەنەلەردىڭ ءجۇزۋ شارتتارى. (پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) دەنەلەردىڭ ءجۇزۋ شارتتارىن ءتۇسىنۋ، دەنەنىڭ جانە سۇيىقتىڭ تىعىزدىعىنا بايلانىستى بولاتىنىن ءتۇسىندىرۋ، تاجىريبە قويۋ داعدىلارىن، ىسكەرلىكتەرىن قالىپتاستىرۋ.
ءا) وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ جانە دامىتۋ.
ب) وقۋشىلاردىڭ توپ بوپ جۇمىس اتقارۋىن، ويلارىن تۇجىرىمداپ، شاپشاڭ، جيناقى ايتۋىن، ءار توپتى ءبىرىن - ءبىرى سىيلاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. ەكسپەريمەنت جاساۋ.
جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما.
" كوزگە ەلەستەتكەن مىڭ ويدان، قولمەن ىستەگەن ءبىر ءىس ارتىق"
( م. ۆ. لومونوسوۆ)
تاجىريبە: سۋى بار ىدىس، دەنە، دينامومەتر.
1. بەرىلگەن دەنەنىڭ اۋاداعى سالماعىن تاپ: ر
2. وسى دەنەنىڭ سۋداعى سالماعىن تاپ: ر
3. ولشەمنىڭ ناتيجەسىن سالىستىر دا، قورىتىندى جاساڭدار.
سايكەستىك تەست
1. نەلىكتەن سۋداعى دەنەنىڭ سالماعى اۋاداعى دەنەنىڭ سالماعىنان كىشى؟
2. ارحيمەد زاڭىن پايدالانا وتىرىپ، دەنەنىڭ تىعىزدىعىن قالاي انىقتاۋعا بولادى؟
سۇيىققا باتىرىلعان دەنەگە ونىڭ سۇيىققا باتقان بولىگى كولەمىندەگى سۇيىقتىڭ سالماعىنا تەڭ ىعىستىرۋشى كۇش ارەكەت ەتەدى.
3. ارحيمەد زاڭىنىڭ تۇجىرىمداماسى (ەمەس)
4. ارحيمەد كۇشىنىڭ فورمۋلاسى
(سۇيىق ىشىندەگى دەنەگە تىك جوعارى باعىتتالعان ارحيمەد كۇشى اسەر ەتەدى).
5. سۇيىققا تولىق باتقان دەنەگە ارەكەت ەتەتىن ارحيمەد كۇشىن قالاي ەسەپتەۋگە بولادى؟
6. ارحيمەد كۇشى سۇيىققا باتىرىلعان دەنەنىڭ تىعىزدىعىنا تاۋەلدى مە؟
جاڭا ساباق
1 - توپ
• سۋى بار ىدىس، تىعىن، پلاستيليننەن جاسالعان قايىق.
2 - توپ.
• شەگە، سۋى بار ىدىس، پلاستيليننەن جاسالعان شاريك.
3 - توپ.
• كارتوپ، تۇزدى سۋ.
• ەگەر دەنە سۇيىق ىشىندە ءجۇزىپ جۇرسە، وندا دەنەگە ارەكەت ەتەتىن اۋىرلىق كۇشى ارحيمەد كۇشىنە تەڭ.
• ەگەر دەنەگە ارەكەت ەتەتىن اۋىرلىق كۇشى ارحيمەد كۇشىنەن ارتىق بولسا، وندا دەنە سۇيىققا باتادى.
• ەگەر اۋىرلىق كۇشى ارحيمەد كۇشىنەن كەم
بولسا، وندا دەنە سۇيىقتىڭ بەتىنە كوتەرىلەدى.
ەگەر دەنە سۇيىق بەتىندە ءجۇزىپ جۇرسە، دەنەنىڭ سۇيىققا باتقان بولىگىنىڭ كولەمى سۇيىق پەن دەنە ماتەريالى تىعىزدىقتارىنىڭ اراقاتىناسىنا بايلانىستى بولادى.
• دەنەنىڭ تىعىزدىعى سۇيىقتىڭ تىعىزدىعىنان ۇلكەن بولسا – دەنە باتادى.
• دەنەنىڭ تىعىزدىعى سۇيىقتىڭ تىعىزدىعىنا تەڭ بولسا – دەنە جۇزەدى.
• دەنەنىڭ تىعىزدىعى سۇيىقتىڭ تىعىزدىعىنان كىشى بولسا – دەنە قالقىپ شىعادى.
لوگيكالىق ەسەپتەر.
1 - توپ
• تىعىزدىقتار كەستەسىن اشىپ، قانداي مەتالدار سىناپتا جۇزە الادى، قاندايلارى باتىپ كەتەدى، سونى انىقتاڭدار.
• سىناپتىڭ تىعىزدىعى - 13600كگ/م3
2 - توپ
• ءبىر ىدىسقا بىرىمەن – ءبىرى ارالاسپايتىن ءۇش سۇيىق: سۋ، كەروسين، سىناپ قۇيىلعان. سوندا ولار قانداي تارتىپپەن ورنالاسادى. سۋرەتىن سالىپ تۇسىندىرىڭدەر.
3 - توپ
• ءبىر ىدىسقا سۋ، كەروسين جانە سىناپ قۇيىلعان. وعان تىعىننان، پارافيننەن جانە بولاتتان جاسالعان ءۇش شار سالىنعان. ولار قالاي ورنالاسادى؟ سۋرەتىن سالىپ، دالەلدە.
1 - توپ
• اليۋمينيي، شويىن، مىرىش، قالايى، بولات، تەمىر، جەز، مىس، كۇمىس، قورعاسىن - جۇزەدى، ويتكەنى مەتالدىڭ تىعىزدىعى سىناپتىڭ تىعىزدىعىنان كىشى.
• التىن، پلاتينا، وسمي - باتادى، ويتكەنى مەتالدىڭ تىعىزدىعى سىناپتىڭ تىعىزدىعىنان ۇلكەن.
ەكسپەريمەنتتىك ەسەپتەر.
1 - توپ
• تازا سۋ، تۇزدى سۋ. ءار ىدىسقا ءبىر - ءبىر كارتوپ سالىپ تۇسىندىرىڭدەر.
2 - توپ
• تاباقتى سۋعا قىرىمەن سالسا باتادى، ال ءتتۇپ جاعىمەن سالسا جۇزەدى. نەلىكتەن؟
3 - توپ
• مۇزدى - بەنزينگە، كەروسينگە، گليسەرينگە سالساڭدار نە بايقايسىڭدار؟
ۇيگە تاپسىرما:
• 56، 30 - جاتتىعۋ. 152 - 154 بەتتەر.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) دەنەلەردىڭ ءجۇزۋ شارتتارىن ءتۇسىنۋ، دەنەنىڭ جانە سۇيىقتىڭ تىعىزدىعىنا بايلانىستى بولاتىنىن ءتۇسىندىرۋ، تاجىريبە قويۋ داعدىلارىن، ىسكەرلىكتەرىن قالىپتاستىرۋ.
ءا) وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ جانە دامىتۋ.
ب) وقۋشىلاردىڭ توپ بوپ جۇمىس اتقارۋىن، ويلارىن تۇجىرىمداپ، شاپشاڭ، جيناقى ايتۋىن، ءار توپتى ءبىرىن - ءبىرى سىيلاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. ەكسپەريمەنت جاساۋ.
جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما.
" كوزگە ەلەستەتكەن مىڭ ويدان، قولمەن ىستەگەن ءبىر ءىس ارتىق"
( م. ۆ. لومونوسوۆ)
تاجىريبە: سۋى بار ىدىس، دەنە، دينامومەتر.
1. بەرىلگەن دەنەنىڭ اۋاداعى سالماعىن تاپ: ر
2. وسى دەنەنىڭ سۋداعى سالماعىن تاپ: ر
3. ولشەمنىڭ ناتيجەسىن سالىستىر دا، قورىتىندى جاساڭدار.
سايكەستىك تەست
1. نەلىكتەن سۋداعى دەنەنىڭ سالماعى اۋاداعى دەنەنىڭ سالماعىنان كىشى؟
2. ارحيمەد زاڭىن پايدالانا وتىرىپ، دەنەنىڭ تىعىزدىعىن قالاي انىقتاۋعا بولادى؟
سۇيىققا باتىرىلعان دەنەگە ونىڭ سۇيىققا باتقان بولىگى كولەمىندەگى سۇيىقتىڭ سالماعىنا تەڭ ىعىستىرۋشى كۇش ارەكەت ەتەدى.
3. ارحيمەد زاڭىنىڭ تۇجىرىمداماسى (ەمەس)
4. ارحيمەد كۇشىنىڭ فورمۋلاسى
(سۇيىق ىشىندەگى دەنەگە تىك جوعارى باعىتتالعان ارحيمەد كۇشى اسەر ەتەدى).
5. سۇيىققا تولىق باتقان دەنەگە ارەكەت ەتەتىن ارحيمەد كۇشىن قالاي ەسەپتەۋگە بولادى؟
6. ارحيمەد كۇشى سۇيىققا باتىرىلعان دەنەنىڭ تىعىزدىعىنا تاۋەلدى مە؟
جاڭا ساباق
1 - توپ
• سۋى بار ىدىس، تىعىن، پلاستيليننەن جاسالعان قايىق.
2 - توپ.
• شەگە، سۋى بار ىدىس، پلاستيليننەن جاسالعان شاريك.
3 - توپ.
• كارتوپ، تۇزدى سۋ.
• ەگەر دەنە سۇيىق ىشىندە ءجۇزىپ جۇرسە، وندا دەنەگە ارەكەت ەتەتىن اۋىرلىق كۇشى ارحيمەد كۇشىنە تەڭ.
• ەگەر دەنەگە ارەكەت ەتەتىن اۋىرلىق كۇشى ارحيمەد كۇشىنەن ارتىق بولسا، وندا دەنە سۇيىققا باتادى.
• ەگەر اۋىرلىق كۇشى ارحيمەد كۇشىنەن كەم
بولسا، وندا دەنە سۇيىقتىڭ بەتىنە كوتەرىلەدى.
ەگەر دەنە سۇيىق بەتىندە ءجۇزىپ جۇرسە، دەنەنىڭ سۇيىققا باتقان بولىگىنىڭ كولەمى سۇيىق پەن دەنە ماتەريالى تىعىزدىقتارىنىڭ اراقاتىناسىنا بايلانىستى بولادى.
• دەنەنىڭ تىعىزدىعى سۇيىقتىڭ تىعىزدىعىنان ۇلكەن بولسا – دەنە باتادى.
• دەنەنىڭ تىعىزدىعى سۇيىقتىڭ تىعىزدىعىنا تەڭ بولسا – دەنە جۇزەدى.
• دەنەنىڭ تىعىزدىعى سۇيىقتىڭ تىعىزدىعىنان كىشى بولسا – دەنە قالقىپ شىعادى.
لوگيكالىق ەسەپتەر.
1 - توپ
• تىعىزدىقتار كەستەسىن اشىپ، قانداي مەتالدار سىناپتا جۇزە الادى، قاندايلارى باتىپ كەتەدى، سونى انىقتاڭدار.
• سىناپتىڭ تىعىزدىعى - 13600كگ/م3
2 - توپ
• ءبىر ىدىسقا بىرىمەن – ءبىرى ارالاسپايتىن ءۇش سۇيىق: سۋ، كەروسين، سىناپ قۇيىلعان. سوندا ولار قانداي تارتىپپەن ورنالاسادى. سۋرەتىن سالىپ تۇسىندىرىڭدەر.
3 - توپ
• ءبىر ىدىسقا سۋ، كەروسين جانە سىناپ قۇيىلعان. وعان تىعىننان، پارافيننەن جانە بولاتتان جاسالعان ءۇش شار سالىنعان. ولار قالاي ورنالاسادى؟ سۋرەتىن سالىپ، دالەلدە.
1 - توپ
• اليۋمينيي، شويىن، مىرىش، قالايى، بولات، تەمىر، جەز، مىس، كۇمىس، قورعاسىن - جۇزەدى، ويتكەنى مەتالدىڭ تىعىزدىعى سىناپتىڭ تىعىزدىعىنان كىشى.
• التىن، پلاتينا، وسمي - باتادى، ويتكەنى مەتالدىڭ تىعىزدىعى سىناپتىڭ تىعىزدىعىنان ۇلكەن.
ەكسپەريمەنتتىك ەسەپتەر.
1 - توپ
• تازا سۋ، تۇزدى سۋ. ءار ىدىسقا ءبىر - ءبىر كارتوپ سالىپ تۇسىندىرىڭدەر.
2 - توپ
• تاباقتى سۋعا قىرىمەن سالسا باتادى، ال ءتتۇپ جاعىمەن سالسا جۇزەدى. نەلىكتەن؟
3 - توپ
• مۇزدى - بەنزينگە، كەروسينگە، گليسەرينگە سالساڭدار نە بايقايسىڭدار؟
ۇيگە تاپسىرما:
• 56، 30 - جاتتىعۋ. 152 - 154 بەتتەر.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
