دوس بولايىق ءبارىمىز
ۇوق - نىڭ تاقىرىبى: دوس بولايىق ءبارىمىز
ۇوق - نىڭ ءبىلىم سالاسى: كوممۋنيكاسيا. تانىم. شىعارماشىلىق.
ۇوق - نىڭ ماقساتى: «دوستىق» قۇندىلىعى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن ودان ءارى جەتىلدىرۋ.
ۇوق - نىڭ مىندەتتەرى:
بىلىمدىلىك: ءوزارا سىيلاستىق، دوستىق، سۇيىسپەنشىلىك ءبىلىم بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوزارا سىيلاستىق قارىم - قاتىناستارىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: ءبىر – بىرىمەن تاتۋ، دوس بولۋعا تاربيەلەۋ.
قولدانىلاتىن كورنەكى قۇرالدارى: سۋرەتتەر، سلايد، قىلعان ادامدار سۋرەتتەرى، جەر شارى (گلوبۋس) ءتۇرلى - ءتۇستى بوياۋلار، ويىنشىق.
ۇوق بارىسىندا قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: سۇراق – جاۋاپ، كورسەتۋ، ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەۋ، كورنەكىلىك، سەرگىتۋ ءساتى.
تاربيەشى: سالەمەتسىزدەر مە، بالالار؟! مەن سىزدەردى كەزدەستىرگەنىمە وتە قۋانىشتىمىن. قانەكەي بالالار ۇيىمداستىرىلعان وقۋ قىزمەتىمىزدى باستاماس بۇرىن بويىمىزدى سەرگىتىپ الايىق.
شاتتىق شەڭبەر:
قانە، قانە تۇرايىق،
ۇلكەن شەڭبەر قۇرايىق.
وڭ جاقتاعى كورشىگە،
سول جاقتاعى كورشىگە،
كۇلىمسىرەي قارايىق.
قولدى كوككە سوزايىق،
بارىنەن دە وزايىق!
قۇشاقتاسىپ ءار كەزدە،
تاتۋ ءتاتتى تۇرايىق!
تاربيەشى: بالالار، ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
بالالار: ءقازىر جىلدىڭ كۇز مەزگىلى.
تاربيەشى: كۇز مەزگىلىندە نەشە اي بار؟
بالالار: كۇز مەزگىلىندە 3 اي بار.
تاربيەشى: كۇز مەزگىلىنىڭ ايلارىن اتاڭدارشى
بالالار: كۇز مەزگىلىنىڭ ايلارى قىركۇيەك، قازان، قاراشا.
تاربيەشى: ءقازىر قانداي اي؟
بالالار: ءقازىر قاراشا ايى.
تاربيەشى: ءبىر اپتادا نەشە كۇن بار؟
بالالار: ءبىر اپتادا جەتى كۇن بار.
تاربيەشى: بۇگىن اپتانىڭ قاي كۇنى؟
بالالار: بۇگىن اپتانىڭ سارسەنبى كۇنى
تاربيەشى: دۇرىس، جارايسىڭدار بالالار، ەندەشە تاقتاعا قاراندارشى، مىندا ءسوز جاسىرىلعان ەكەن، ال ءسوزدى تابۋ ءۇشىن جۇمباقتى شەشەۋىمىز كەرەك، سوندا بۇگىنگى وتتىلەتىن ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبىن اشامىز.
سەندەر جۇمباقتى شەشسەڭدەر بارلىق ارىپتەر اشىلادى.
1. سول اياقپەن – وڭ اياق،
كەزەك ونى تەبەدى،
ول تىنىمسىز دومالاپ،
زىر جۇگىرە بەرەدى.
(دوپ)
تاربيەشى: دوپ سوزىندە ءبىرىنشى قانداي دىبىس ەستىلىپ تۇر؟
2. اجەم كورپە تىگەدى،
بەتىنە ورنەك سالادى.
(ويۋ)
3. سىرت - سىرت ەتەدى،
ۋاقىت وتەدى.
(ساعات)
4. اق كويلەكتى كوك جەلەك،
ورماندا ورنى ءبىر بولەك.
(تال)
5. كەسە، شىنى، پيالا،
ونسىز ءشاي قۇياما؟
قاسىقسىز تاماق ىشپەيمىز،
ونىڭ ءبارىن نە دەيمىز.
(ىدىستار)
6. ءىشى جۇمساق، سىرتى قاتتى،
ەتى قىزىل، ءسۇتى ءتاتتى.
(قاربىز)
تاربيەشى: بالالار قاراڭدارشى قانداي سيقىرلى ءسوز شىقتى.
بالالارمەن بىرگە وقيمىز د و س ت ى ق.
تاربيەشى اڭگىمەلەيدى: بۇگىنگى تاقىرىبىمىز «دوس بولايىق ءبارىمىز» - دەپ اتالادى.
دوس، دوستىق دەگەنىمىز ادامدار اراسىندىعى جاقسى قارىم - قاتىناستى، ءبىر - بىرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك، جاناشىرلىق سەزىمىن ايتامىز.
دوستار ءبىر - ءبىرىن رەنجىتپەيدى، كەرىسىنشە ناعىز دوستار ءبىر - ءبىرىن قۇرمەتتەيدى، سىيلايدى، كەشىرىمدى بولادى.
دوستىق سەزىم تەك قانا ادامدار اراسىندا ەمەس، ەل مەن ەلدىڭ اراسىندا دا بولادى. مىسالى ءبىزدىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسى باسقا مەملەكەتتەرمەن دوستىق قارىم - قاتىناستا. بالالار سەندەر دە ءبىر - بىرلەرىڭدى رەنجىتپەي تاتۋ - ءتاتتى ويناساڭدار، ءبىر - بىرىڭە سىيلى بولىڭدار، سەندەردە دە دوستىق سەزىم پايدا بولادى.
دوستىق تۋرالى سۋرەتتەر كورسەتۋ.
دوستىق تۋرالى تاقپاق سۇراۋ
ابدۋرراحمان: ەكى دەگەن ‒ ەكى دوس،
ءبىرىن‒ءبىرى سىيلايتىن.
ارتىق كەمدى ەتپەي ءسوز،
ءبىرىن ءبىرى سىيلايتىن.
ايزەرە: بالدىرعان بالامىز،
دوستى كوپ تابامىز.
قاشان دا، قايدا دەپ
دوستار ءبىر بىرىنە سەنىمدى بولامىز.
الي: دوستار بىرگە جۇرەمىز.
بىرگە وينايمىز كۇلەمىز.
بىرگە بالىق اۋلايمىز.
مىنە بىزدەر قاندايمىز.
نازىم: ادال دوس بارلىق جەردە كەرەك ەكەن.
ومىردە دوستىڭ ورنى بولەك ەكەن
جاقسى دوس جادىراتسا، جان دۇنيەڭدى.
جامان دوستان جاماندىق كەلەدى ەكەن.
تاربيەشى: بالالار، سەندەر دوس دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
بالالار:
- دوستار ءبىرىن - ءبىرىن الدامايدى، ءبىرىن - ءبىرى رەنجىتپەيدى.
- دوستار ءبىر - بىرىنە كومەكتەسەدى.
تاربيەشى: ەندەشە، سەندەر دوستارىڭنىڭ قانداي بولعانىن قالايسىڭدار؟
بالالار:
الي: - مەن دوسىمنىڭ وتىرىك ايتپايتىن شىنشىل بولعانىن قالايمىن.
توميريس: - مەن دوسىمنىڭ ادال، مەيىرىمدى بولعانىن قالايمىن.
ايزەرە: - ال، مەن دوسىمنىڭ اقىلدى، نامىستى بولسا ەكەن دەيمىن.
تاربيەشى: بالالار، سەندەردىڭ دوستارىڭ بار ما؟
بالالار: - ءبىز ءبارىمىز دوسپىز.
تاربيەشى: نەلىكتەن ولاي ويلايسىڭدار؟
بالالار:
ەسنازار: ءبىز توپتا ءبارىمىز تاتۋ - ءتاتتى وينايمىز. الەمدەگى بار ادامعا تەك جاقسىلىق ويلايمىز.
حاقنازار: ءبىز بىرگە وينايمىز، بىرگە وقيمىز، ءبىر - ءبىرىمىزدى رەنجىتپەيمىز.
تاربيەشى: جارايسىڭدار، بالالار، سەندەر اقىلدى، ادال دوس ەكەنسىڭدەر.
(وسى كەزدە جىلاعان بالانىڭ داۋىسى ەستىلەدى)
- بالالار، ءبىر ءسات تىنىشتالايىقشى، جىلاعان بالانىڭ داۋىسى ەستىلەتىن سياقتى.
بالا كىرەدى.
تاربيەشى: بالاقاي، سەن كىمسىڭ؟
ايجۇلدىز: - مەنىڭ اتىم ايجۇلدىز.
تاربيەشى: ال سەن نەگە جىلاپ تۇرسىڭ؟
ايجۇلدىز: - مەنى دوستارىم وزدەرىمەن بىرگە ويناتپايدى.
تاربيەشى: نەگە ويناتپايدى؟ مۇمكىن سەن ولاردى رەنجىتكەن بولارسىڭ؟
ايجۇلدىز: جوق، جوق، جوق.
وسى كەزدە توپقا ءبىر قىز بالا كىرەدى. (ايانات)
ايانات: يا، ول ءوزىنىڭ جاڭا ويىنشىعىن بىزگە ويناۋعا بەرمەدى.
تاربيەشى: ايجۇلدىز، سەنىڭ رەنجۋىڭنىڭ رەتى جوق. سەن ءوز ويىنشىعىڭدى ولارعا ويناي تۇرۋعا بەرمەپسىڭ. ونداي قىزعانشاق بولماۋ كەرەك.
ايانات: اپاي، ءبىز ايجۇلدىزعا ءوزىمىزدىڭ بىلەتىن تاقپاق، ناقىل سوزدەرىمىزدى ايتىپ بەرەيىك.
دوسىم كوپ بولسىن دەسەڭ،
ايتپا جالعان ەشقاشان،
شىنشىل بول، ءارقاشان.
ەرحان: دوس بولساڭ بەرىك بول، دوسىڭا سەرىك بول.
سابينا: دوسىڭ ءۇشىن دولى بورانعا دا شىدا.
بەكارىس: كەل ايجۇلدىز، ءبىزدىڭ دوستىق شەڭبەرىمىزگە قوسىلىپ، بىزبەن دوس بول.
تاربيەشى: بالالار ءبارى وتىرادى.
ايجۇلدىز: راحمەت، مەن دە سەندەرمەن دوس بولايىنشى.
ديداكتيكالىق ويىن: «مەنىڭ كوڭىل كۇيىم»
سەرگىتۋ ءساتى:
(ەرانداعى جاساپ جاتقان قيمىلعا قوسىلىپ جاسايدى)
سۋرەتتى اياقتايمىز
قيىلعان ادامداردى ءناسىل بولەمىز، سارى، اق جانە قارا وسىلاردى
ءتۇرلى – ءتۇستى بوياۋلارمەن بويايمىز. دوڭگەلەك جەر شارىنا جينايمىز.
بالالارعا قورىتىندى سۇراقتار قويۋ.
1. بالالار بۇگىن بىزدەر نە تۋرالى اڭگىمەلەستىك؟
2. دوستىقتى قالاي تۇسىندىڭدەر؟
3. بۇگىن ساباقتا بىزدەر نە جاسادىق؟
جۇرەكتەن جۇرەككە شەڭبەرى.
بالالار ولەڭ جولدارىن داۋىستاپ بىرگە ايتايىق.
بالدىرعان بالامىز.
قاشان دا، قايدا دا،
دوستار ءبىر - بىرىمىزگە،
سەنىمدى بولامىز.
قولدارىنداعى ادەمى جۇرەكشەلەرىمىزدى ءبىر – بىرىمىزگە سىيلايىق.
اقتوبە قالاسى № 52 «قۇلاگەر»
بالاباقشاسىنىڭ تاربيەشىلەرى
احايەۆا ايگۋليا ەرجان قىزى
ۇوق - نىڭ ءبىلىم سالاسى: كوممۋنيكاسيا. تانىم. شىعارماشىلىق.
ۇوق - نىڭ ماقساتى: «دوستىق» قۇندىلىعى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن ودان ءارى جەتىلدىرۋ.
ۇوق - نىڭ مىندەتتەرى:
بىلىمدىلىك: ءوزارا سىيلاستىق، دوستىق، سۇيىسپەنشىلىك ءبىلىم بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوزارا سىيلاستىق قارىم - قاتىناستارىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: ءبىر – بىرىمەن تاتۋ، دوس بولۋعا تاربيەلەۋ.
قولدانىلاتىن كورنەكى قۇرالدارى: سۋرەتتەر، سلايد، قىلعان ادامدار سۋرەتتەرى، جەر شارى (گلوبۋس) ءتۇرلى - ءتۇستى بوياۋلار، ويىنشىق.
ۇوق بارىسىندا قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: سۇراق – جاۋاپ، كورسەتۋ، ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەۋ، كورنەكىلىك، سەرگىتۋ ءساتى.
تاربيەشى: سالەمەتسىزدەر مە، بالالار؟! مەن سىزدەردى كەزدەستىرگەنىمە وتە قۋانىشتىمىن. قانەكەي بالالار ۇيىمداستىرىلعان وقۋ قىزمەتىمىزدى باستاماس بۇرىن بويىمىزدى سەرگىتىپ الايىق.
شاتتىق شەڭبەر:
قانە، قانە تۇرايىق،
ۇلكەن شەڭبەر قۇرايىق.
وڭ جاقتاعى كورشىگە،
سول جاقتاعى كورشىگە،
كۇلىمسىرەي قارايىق.
قولدى كوككە سوزايىق،
بارىنەن دە وزايىق!
قۇشاقتاسىپ ءار كەزدە،
تاتۋ ءتاتتى تۇرايىق!
تاربيەشى: بالالار، ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
بالالار: ءقازىر جىلدىڭ كۇز مەزگىلى.
تاربيەشى: كۇز مەزگىلىندە نەشە اي بار؟
بالالار: كۇز مەزگىلىندە 3 اي بار.
تاربيەشى: كۇز مەزگىلىنىڭ ايلارىن اتاڭدارشى
بالالار: كۇز مەزگىلىنىڭ ايلارى قىركۇيەك، قازان، قاراشا.
تاربيەشى: ءقازىر قانداي اي؟
بالالار: ءقازىر قاراشا ايى.
تاربيەشى: ءبىر اپتادا نەشە كۇن بار؟
بالالار: ءبىر اپتادا جەتى كۇن بار.
تاربيەشى: بۇگىن اپتانىڭ قاي كۇنى؟
بالالار: بۇگىن اپتانىڭ سارسەنبى كۇنى
تاربيەشى: دۇرىس، جارايسىڭدار بالالار، ەندەشە تاقتاعا قاراندارشى، مىندا ءسوز جاسىرىلعان ەكەن، ال ءسوزدى تابۋ ءۇشىن جۇمباقتى شەشەۋىمىز كەرەك، سوندا بۇگىنگى وتتىلەتىن ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبىن اشامىز.
سەندەر جۇمباقتى شەشسەڭدەر بارلىق ارىپتەر اشىلادى.
1. سول اياقپەن – وڭ اياق،
كەزەك ونى تەبەدى،
ول تىنىمسىز دومالاپ،
زىر جۇگىرە بەرەدى.
(دوپ)
تاربيەشى: دوپ سوزىندە ءبىرىنشى قانداي دىبىس ەستىلىپ تۇر؟
2. اجەم كورپە تىگەدى،
بەتىنە ورنەك سالادى.
(ويۋ)
3. سىرت - سىرت ەتەدى،
ۋاقىت وتەدى.
(ساعات)
4. اق كويلەكتى كوك جەلەك،
ورماندا ورنى ءبىر بولەك.
(تال)
5. كەسە، شىنى، پيالا،
ونسىز ءشاي قۇياما؟
قاسىقسىز تاماق ىشپەيمىز،
ونىڭ ءبارىن نە دەيمىز.
(ىدىستار)
6. ءىشى جۇمساق، سىرتى قاتتى،
ەتى قىزىل، ءسۇتى ءتاتتى.
(قاربىز)
تاربيەشى: بالالار قاراڭدارشى قانداي سيقىرلى ءسوز شىقتى.
بالالارمەن بىرگە وقيمىز د و س ت ى ق.
تاربيەشى اڭگىمەلەيدى: بۇگىنگى تاقىرىبىمىز «دوس بولايىق ءبارىمىز» - دەپ اتالادى.
دوس، دوستىق دەگەنىمىز ادامدار اراسىندىعى جاقسى قارىم - قاتىناستى، ءبىر - بىرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك، جاناشىرلىق سەزىمىن ايتامىز.
دوستار ءبىر - ءبىرىن رەنجىتپەيدى، كەرىسىنشە ناعىز دوستار ءبىر - ءبىرىن قۇرمەتتەيدى، سىيلايدى، كەشىرىمدى بولادى.
دوستىق سەزىم تەك قانا ادامدار اراسىندا ەمەس، ەل مەن ەلدىڭ اراسىندا دا بولادى. مىسالى ءبىزدىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسى باسقا مەملەكەتتەرمەن دوستىق قارىم - قاتىناستا. بالالار سەندەر دە ءبىر - بىرلەرىڭدى رەنجىتپەي تاتۋ - ءتاتتى ويناساڭدار، ءبىر - بىرىڭە سىيلى بولىڭدار، سەندەردە دە دوستىق سەزىم پايدا بولادى.
دوستىق تۋرالى سۋرەتتەر كورسەتۋ.
دوستىق تۋرالى تاقپاق سۇراۋ
ابدۋرراحمان: ەكى دەگەن ‒ ەكى دوس،
ءبىرىن‒ءبىرى سىيلايتىن.
ارتىق كەمدى ەتپەي ءسوز،
ءبىرىن ءبىرى سىيلايتىن.
ايزەرە: بالدىرعان بالامىز،
دوستى كوپ تابامىز.
قاشان دا، قايدا دەپ
دوستار ءبىر بىرىنە سەنىمدى بولامىز.
الي: دوستار بىرگە جۇرەمىز.
بىرگە وينايمىز كۇلەمىز.
بىرگە بالىق اۋلايمىز.
مىنە بىزدەر قاندايمىز.
نازىم: ادال دوس بارلىق جەردە كەرەك ەكەن.
ومىردە دوستىڭ ورنى بولەك ەكەن
جاقسى دوس جادىراتسا، جان دۇنيەڭدى.
جامان دوستان جاماندىق كەلەدى ەكەن.
تاربيەشى: بالالار، سەندەر دوس دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
بالالار:
- دوستار ءبىرىن - ءبىرىن الدامايدى، ءبىرىن - ءبىرى رەنجىتپەيدى.
- دوستار ءبىر - بىرىنە كومەكتەسەدى.
تاربيەشى: ەندەشە، سەندەر دوستارىڭنىڭ قانداي بولعانىن قالايسىڭدار؟
بالالار:
الي: - مەن دوسىمنىڭ وتىرىك ايتپايتىن شىنشىل بولعانىن قالايمىن.
توميريس: - مەن دوسىمنىڭ ادال، مەيىرىمدى بولعانىن قالايمىن.
ايزەرە: - ال، مەن دوسىمنىڭ اقىلدى، نامىستى بولسا ەكەن دەيمىن.
تاربيەشى: بالالار، سەندەردىڭ دوستارىڭ بار ما؟
بالالار: - ءبىز ءبارىمىز دوسپىز.
تاربيەشى: نەلىكتەن ولاي ويلايسىڭدار؟
بالالار:
ەسنازار: ءبىز توپتا ءبارىمىز تاتۋ - ءتاتتى وينايمىز. الەمدەگى بار ادامعا تەك جاقسىلىق ويلايمىز.
حاقنازار: ءبىز بىرگە وينايمىز، بىرگە وقيمىز، ءبىر - ءبىرىمىزدى رەنجىتپەيمىز.
تاربيەشى: جارايسىڭدار، بالالار، سەندەر اقىلدى، ادال دوس ەكەنسىڭدەر.
(وسى كەزدە جىلاعان بالانىڭ داۋىسى ەستىلەدى)
- بالالار، ءبىر ءسات تىنىشتالايىقشى، جىلاعان بالانىڭ داۋىسى ەستىلەتىن سياقتى.
بالا كىرەدى.
تاربيەشى: بالاقاي، سەن كىمسىڭ؟
ايجۇلدىز: - مەنىڭ اتىم ايجۇلدىز.
تاربيەشى: ال سەن نەگە جىلاپ تۇرسىڭ؟
ايجۇلدىز: - مەنى دوستارىم وزدەرىمەن بىرگە ويناتپايدى.
تاربيەشى: نەگە ويناتپايدى؟ مۇمكىن سەن ولاردى رەنجىتكەن بولارسىڭ؟
ايجۇلدىز: جوق، جوق، جوق.
وسى كەزدە توپقا ءبىر قىز بالا كىرەدى. (ايانات)
ايانات: يا، ول ءوزىنىڭ جاڭا ويىنشىعىن بىزگە ويناۋعا بەرمەدى.
تاربيەشى: ايجۇلدىز، سەنىڭ رەنجۋىڭنىڭ رەتى جوق. سەن ءوز ويىنشىعىڭدى ولارعا ويناي تۇرۋعا بەرمەپسىڭ. ونداي قىزعانشاق بولماۋ كەرەك.
ايانات: اپاي، ءبىز ايجۇلدىزعا ءوزىمىزدىڭ بىلەتىن تاقپاق، ناقىل سوزدەرىمىزدى ايتىپ بەرەيىك.
دوسىم كوپ بولسىن دەسەڭ،
ايتپا جالعان ەشقاشان،
شىنشىل بول، ءارقاشان.
ەرحان: دوس بولساڭ بەرىك بول، دوسىڭا سەرىك بول.
سابينا: دوسىڭ ءۇشىن دولى بورانعا دا شىدا.
بەكارىس: كەل ايجۇلدىز، ءبىزدىڭ دوستىق شەڭبەرىمىزگە قوسىلىپ، بىزبەن دوس بول.
تاربيەشى: بالالار ءبارى وتىرادى.
ايجۇلدىز: راحمەت، مەن دە سەندەرمەن دوس بولايىنشى.
ديداكتيكالىق ويىن: «مەنىڭ كوڭىل كۇيىم»
سەرگىتۋ ءساتى:
(ەرانداعى جاساپ جاتقان قيمىلعا قوسىلىپ جاسايدى)
سۋرەتتى اياقتايمىز
قيىلعان ادامداردى ءناسىل بولەمىز، سارى، اق جانە قارا وسىلاردى
ءتۇرلى – ءتۇستى بوياۋلارمەن بويايمىز. دوڭگەلەك جەر شارىنا جينايمىز.
بالالارعا قورىتىندى سۇراقتار قويۋ.
1. بالالار بۇگىن بىزدەر نە تۋرالى اڭگىمەلەستىك؟
2. دوستىقتى قالاي تۇسىندىڭدەر؟
3. بۇگىن ساباقتا بىزدەر نە جاسادىق؟
جۇرەكتەن جۇرەككە شەڭبەرى.
بالالار ولەڭ جولدارىن داۋىستاپ بىرگە ايتايىق.
بالدىرعان بالامىز.
قاشان دا، قايدا دا،
دوستار ءبىر - بىرىمىزگە،
سەنىمدى بولامىز.
قولدارىنداعى ادەمى جۇرەكشەلەرىمىزدى ءبىر – بىرىمىزگە سىيلايىق.
اقتوبە قالاسى № 52 «قۇلاگەر»
بالاباقشاسىنىڭ تاربيەشىلەرى
احايەۆا ايگۋليا ەرجان قىزى