دۇنيە ءجۇزىنىڭ حالقىنىڭ سانى جانە ۇدايى ءوسۋى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: دۇنيە ءجۇزىنىڭ حالقىنىڭ سانى جانە ۇدايى ءوسۋى
ساباقتىڭ ماقساتى: دۇنيە ءجۇزىنىڭ تابيعات رەسۋرستارى تاقىرىبى بويىنشا العان بىلىمدەرىن جۇيەلەۋ، تولىقتىرۋ، تەرەڭدەتۋ. دۇنيە ءجۇزىنىڭ حالقىنىڭ سانى جانە ۇدايى ءوسۋى جونىندە ءتۇسىندىرۋ.
مازمۇنعا بايلانىستى مىندەتتەر:
1. ادامنىڭ شىعۋ تەگىمەن دامۋ ەرەكشەلىكتەرىن زەرتتەيتىن انتروپولوگيا، بۇكىل ادامزاتتىڭ اتا تەگى جونىندەگى باعىتتار، العاشقى ادامداردىڭ شىققان جەرى، حالىق ساناعى، دۇنيە ءجۇزى حالقىنىڭ سانى، حالىق سانىنىڭ ۇدايى ءوسۋى، دەموگرافيالىق ساياسات تۋرالى ءبىلۋ؛
دەموگرافيالىق كورسەتكىشتەردى سالىستىرۋ، تالداۋ.
2. وقۋلىق ماتىنىنە تالداۋ جاساۋ، سالىستىرۋ، باعا بەرۋ.
3. وقۋشىلاردى ءبىرىن-بىرى تىڭداۋعا، جاۋاپكەرشىلىككە وزىندىك پىكىرىن ايتۋعا، سويلەۋ مادەنيەتىنە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق-جاۋاپ، توپپەن جۇمىس، ءىشىنارا زەرتتەۋشىلىك.
قولدانىلاتىن تەحنولوگيا؛ وقىتۋ مەن جازۋ ارقىلى سىني تۇرعىدان ويلاۋدى دامىتۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا ارقىلى سىزبا نۇسقا، كەستە،سلايدتار قولدانىلادى.
ءپانارالىق بايلانىسى: تاريح، بيولوگيا.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ. 1 مين.
II بىلىمدەرىن جان-جاقتى تەكسەرۋ.15مين
1. گەوگرافيالىق ورتا دەگەنىمىز نە؟
2. قورشاعان ورتا دەگەنىمىز نە؟
3. ءعتر-دىڭ جەتىستىكتەرى، ادامزاتتىڭ شارۋاشىلىق ارەكەتتەرى ناتيجەسىندە قانداي ەكولوگيالىق زارداپتار تۋدىرادى، ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى سىزبانۇسقانى تولتىرۋ.
4. رەسۋرستار تۇرلەرىن سايكەستەندىرۋ، كەستە بويىنشا.
5. سلايدتار كورسەتۋ، قانداي رەسۋرستار تۇرىنە جاتاتىندىعىن انىقتاۋ.
6. تەست، ( 1،2 نۇسقا )
III. جاڭا ءبىلىمدى يگەرتۋگە دايىندىق كەزەڭى، جاڭا ساباقتىڭ ماقسات-مىندەتتەرىمەن تانىستىرۋ، سىنىپتى توپقا ءبولۋ. ( ماقال-ماتەلدىڭ جالعاسىن تابۋ ارقىلى سىنىپ 5-توپقا ءبولىندى)
IV. جاڭا ءبىلىمدى يگەرۋ. 25 مين
ساباقتىڭ العاشقى « قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ » ساتىسىنىڭ ماقساتتارى:
• وقىلاتىن تاقىرىپقا تانىمدىق قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
• وقۋشىنى بەلسەندىلىككە باۋلۋ، جاڭا ءبىلىمدى وقىپ ۇيرەنۋگە دايىنداۋ، موتيۆتەندىرۋ.
بۇل ماقسات « وي شاقىرۋ » ستراتەگياسى ارقىلى جۇزەگە استى. بۇگىنگى ساباقتا
« دۇنيە ءجۇزى حالقىنىڭ سانى ۇدايى ءوسۋى » تۋرالى وقىپ تانىساتىندىقتارى جايلى ايتىلىپ، تاقىرىپقا ساي نە بىلەتىندىكتەرىن 3-5 مينۋت ارالىعىندا داپتەرگە جازۋ تاپسىرىلدى، ەڭ ماڭىزدىسى- بارلىق بىلگەنىن ەگجەي-تەگجەيلى جازۋ كەرەك ەكەندىگى ايتىلدى. جەكە جۇمىس كەزىندە ءار وقۋشى تاقىرىپقا بايلانىستى ءوز ءبىلىمىن انىقتادى.
توپتا ورتاعا سالۋ وي الماسۋ ارقىلى بىلىمدەرىن تولىقتىردى.
بۇل ساتىدا الىنعان اقپاراتتار تىڭدالدى، تالقىلاندى، جۇمىس دارا ، جۇپ، توپ بويىنشا جۇرگىزىلدى.
2ء-شى ساتى « ماعىنانى تانىتۋ » ساتىسىنىڭ ماقساتتارى:
• جاڭا اقپاراتپەن تانىسۋ
• تاقىرىپ مازمۇنىنا ساي، ءوز بىلەتىندەرىن جاڭا اقپاراتپەن
• سالىستىرۋ.
بۇل ماقسات جيگسو-2 ستراتەگياسىن قولدانۋ ارقىلى جۇزەگە استى. توپتارعا تاپسىرما پاراعى تاراتىلدى.
1-توپتىڭ تاپسىرماسى:
1. انتروپولوگيا عىلىمى نەنى زەرتتەيدى؟
2. 16-سۋرەت (107 بەت ) كارتا بويىنشا ادامنىڭ ەجەلگى قونىستانۋ ايماقتارىن انىقتاۋ.
3. ادامزاتتىڭ ارعى تەگى جونىندە قانداي باعىتتار بار.
2-توپتىڭ تاپسىرماسى:
1. العاشقى حالىق ساناقتارى قاي مەملەكەتتەردە جانە قانداي ماقساتپەن جۇرگىزىلدى.
2. بۇۇ ەل ىشىندە حالىق ساناعىن نەشە جىل سايىن وتكىزىپ تۇرۋدى ۇسىندى
3. 14-سىزبا نۇسقانى، قوسىمشا انىقتامالىق قۇرالداردى قولدانا وتىرىپ، قازاقستانداعى حالىق سانىنىڭ وزگەرىستەرىنە تالداۋ جاساۋ، سەبەپتەرىن انىقتاۋ، ءتۇسىندىرۋ.
3-توپتىڭ تاپسىرماسى:
1. 15-نۇسقا بويىنشا جەر شارى حالىق سانىنىڭ وزگەرۋ سەبەپتەرىن تالداۋ.
2. دەموگرافيالىق جارىلىس دەگەنىمىز نە، ءتۇسىندىرۋ.
3. دەموگرافيالىق جاعدايدى سيپاتتاۋ ءۇشىن، قانداي دەموگرافيالىق كورسەتكىشتەر پايدالانىلدى.
4-توپتىڭ تاپسىرماسى:
1. ءابسوليۋتتى دەموگرافيالىق كورسەتكىشتەرى بويىنشا تابيعي ءوسۋ، مەحانيكالىق ءوسۋ دەگەنىمىز نە
2. سالىستىرمالى دەموگرافيالىق كورسەتكىشتەر بويىنشا تۋۋ، ءولۋ، تابيعي ءوسۋ كوەففيسيەنتتەرى قالاي ەسەپتەلىنەدى، بەرىلگەن دەرەكتەر بويىنشا قازاقستان حالقىنىڭ تابيعي ءوسۋ كوەففيسيەنتىن ەسەپتەپ شىعارۋ.
3. دۇنيەجۇزى ايماقتارىنىڭ دەموگرافيالىق كورسەتكىشتەرىن تالداۋ، 16-سىزبا نۇسقا بويىنشا تۋۋ، ءولۋ، كورسەتكىشتەرىنىڭ ەڭ جوعارعى، ەڭ تومەنگى ايماقتارىن انىقتاۋ، ادامنىڭ جەكە ەلدەردەگى ءومىر جاسىنىڭ ۇزىقتىعى قانشا، سەبەبىن ءتۇسىندىرۋ.
5-توپتىڭ تاپسىرماسى:
1. حالىقتىڭ ۇدايى ءوسۋى دەگەنىمىز نە، ونىڭ نەشە ءتيپى بار
2. قازاقستانعا حالىقتىڭ ۇدايى ءوسۋىنىڭ قاي ءتيپى ءتان، سەبەبى نەدە.
3. دەموگرافيالىق ساياسات دەگەنىمىز نە، قازاقستان قانداي دەموگرافيالىق ساياسات ۇستانۋدا، سەنىڭ ءوز پىكىرىن قانداي.
بۇل ساتىدا وقۋشى جاڭا اقپاراتتار مەن، ويلارمەن تانىسادى، ءاربىر توپ بەرىلگەن تاپسىرمالاردى ورىنداپ، ورتاق پىكىرلەرىن ساراپتايدى.
3. « وي تولعاۋ » ساتىسىندا ءاربىر توپ مۇشەلەرى ورىنداعان ساراپتاما قورىتىندىلارمەن توپتارىنا قايتىپ كەلىپ، ءماتىندى تۇيىندەدى.ءاربىر توپتان سپيكەرلەر شىعىپ، ءماتىندى تۇيىندەۋدى، سىزبانۇسقا، كەستە تۇرىندە قورعادى.
ەڭ ۇزدىك توپتى انىقتادى.
« وي تولعانىس » ۇيرەنۋ پروسەسىنىڭ سوڭعى ساتىسى بولدى، بۇل كەزدە العان بىلىمدەرىن ورتاعا سالىپ، تۇسىنگەندەرىن ءوز سوزدەرىمەن جەتكىزىپ، ءوز ويلارىن ناقتىلادى، العان بىلىمدەرىن ساراپقا سالىپ، وزدەرىن-وزدەرى باعالادى.
V. باعالاۋ. 2 مين
ءاربىر توپ مۇشەسى تاراتىلعان باعالاۋ پاراعى ارقىلى باعالانادى.
ءاربىر توپ ءوز مۇشەلەرىن وزدەرى باعالايدى.
VI ۇيگە تاپسىرما بەرۋ، 2 مين.
§ 24-وقۋ،كەسكىن كارتاعا حالىق تىعىزدىعى جوعارى مەملەكەتتەردى ءتۇسىرۋ، عالامتوردان W.W.W stat kz. قازاقستان حالقى تۋرالى مالىمەتتەردى قاراۋ، سوڭعى دەرەكتەر بويىنشا حابارلاما دايىنداۋ.
ۇيگە تاپسىرما بەرىلىپ، ءمۇعالىم ساباقتى توپ مۇشەلەرىمەن بىرگە قورىتىندىلايدى.
ساباقتىڭ ماقساتى: دۇنيە ءجۇزىنىڭ تابيعات رەسۋرستارى تاقىرىبى بويىنشا العان بىلىمدەرىن جۇيەلەۋ، تولىقتىرۋ، تەرەڭدەتۋ. دۇنيە ءجۇزىنىڭ حالقىنىڭ سانى جانە ۇدايى ءوسۋى جونىندە ءتۇسىندىرۋ.
مازمۇنعا بايلانىستى مىندەتتەر:
1. ادامنىڭ شىعۋ تەگىمەن دامۋ ەرەكشەلىكتەرىن زەرتتەيتىن انتروپولوگيا، بۇكىل ادامزاتتىڭ اتا تەگى جونىندەگى باعىتتار، العاشقى ادامداردىڭ شىققان جەرى، حالىق ساناعى، دۇنيە ءجۇزى حالقىنىڭ سانى، حالىق سانىنىڭ ۇدايى ءوسۋى، دەموگرافيالىق ساياسات تۋرالى ءبىلۋ؛
دەموگرافيالىق كورسەتكىشتەردى سالىستىرۋ، تالداۋ.
2. وقۋلىق ماتىنىنە تالداۋ جاساۋ، سالىستىرۋ، باعا بەرۋ.
3. وقۋشىلاردى ءبىرىن-بىرى تىڭداۋعا، جاۋاپكەرشىلىككە وزىندىك پىكىرىن ايتۋعا، سويلەۋ مادەنيەتىنە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق-جاۋاپ، توپپەن جۇمىس، ءىشىنارا زەرتتەۋشىلىك.
قولدانىلاتىن تەحنولوگيا؛ وقىتۋ مەن جازۋ ارقىلى سىني تۇرعىدان ويلاۋدى دامىتۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا ارقىلى سىزبا نۇسقا، كەستە،سلايدتار قولدانىلادى.
ءپانارالىق بايلانىسى: تاريح، بيولوگيا.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ. 1 مين.
II بىلىمدەرىن جان-جاقتى تەكسەرۋ.15مين
1. گەوگرافيالىق ورتا دەگەنىمىز نە؟
2. قورشاعان ورتا دەگەنىمىز نە؟
3. ءعتر-دىڭ جەتىستىكتەرى، ادامزاتتىڭ شارۋاشىلىق ارەكەتتەرى ناتيجەسىندە قانداي ەكولوگيالىق زارداپتار تۋدىرادى، ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى سىزبانۇسقانى تولتىرۋ.
4. رەسۋرستار تۇرلەرىن سايكەستەندىرۋ، كەستە بويىنشا.
5. سلايدتار كورسەتۋ، قانداي رەسۋرستار تۇرىنە جاتاتىندىعىن انىقتاۋ.
6. تەست، ( 1،2 نۇسقا )
III. جاڭا ءبىلىمدى يگەرتۋگە دايىندىق كەزەڭى، جاڭا ساباقتىڭ ماقسات-مىندەتتەرىمەن تانىستىرۋ، سىنىپتى توپقا ءبولۋ. ( ماقال-ماتەلدىڭ جالعاسىن تابۋ ارقىلى سىنىپ 5-توپقا ءبولىندى)
IV. جاڭا ءبىلىمدى يگەرۋ. 25 مين
ساباقتىڭ العاشقى « قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ » ساتىسىنىڭ ماقساتتارى:
• وقىلاتىن تاقىرىپقا تانىمدىق قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
• وقۋشىنى بەلسەندىلىككە باۋلۋ، جاڭا ءبىلىمدى وقىپ ۇيرەنۋگە دايىنداۋ، موتيۆتەندىرۋ.
بۇل ماقسات « وي شاقىرۋ » ستراتەگياسى ارقىلى جۇزەگە استى. بۇگىنگى ساباقتا
« دۇنيە ءجۇزى حالقىنىڭ سانى ۇدايى ءوسۋى » تۋرالى وقىپ تانىساتىندىقتارى جايلى ايتىلىپ، تاقىرىپقا ساي نە بىلەتىندىكتەرىن 3-5 مينۋت ارالىعىندا داپتەرگە جازۋ تاپسىرىلدى، ەڭ ماڭىزدىسى- بارلىق بىلگەنىن ەگجەي-تەگجەيلى جازۋ كەرەك ەكەندىگى ايتىلدى. جەكە جۇمىس كەزىندە ءار وقۋشى تاقىرىپقا بايلانىستى ءوز ءبىلىمىن انىقتادى.
توپتا ورتاعا سالۋ وي الماسۋ ارقىلى بىلىمدەرىن تولىقتىردى.
بۇل ساتىدا الىنعان اقپاراتتار تىڭدالدى، تالقىلاندى، جۇمىس دارا ، جۇپ، توپ بويىنشا جۇرگىزىلدى.
2ء-شى ساتى « ماعىنانى تانىتۋ » ساتىسىنىڭ ماقساتتارى:
• جاڭا اقپاراتپەن تانىسۋ
• تاقىرىپ مازمۇنىنا ساي، ءوز بىلەتىندەرىن جاڭا اقپاراتپەن
• سالىستىرۋ.
بۇل ماقسات جيگسو-2 ستراتەگياسىن قولدانۋ ارقىلى جۇزەگە استى. توپتارعا تاپسىرما پاراعى تاراتىلدى.
1-توپتىڭ تاپسىرماسى:
1. انتروپولوگيا عىلىمى نەنى زەرتتەيدى؟
2. 16-سۋرەت (107 بەت ) كارتا بويىنشا ادامنىڭ ەجەلگى قونىستانۋ ايماقتارىن انىقتاۋ.
3. ادامزاتتىڭ ارعى تەگى جونىندە قانداي باعىتتار بار.
2-توپتىڭ تاپسىرماسى:
1. العاشقى حالىق ساناقتارى قاي مەملەكەتتەردە جانە قانداي ماقساتپەن جۇرگىزىلدى.
2. بۇۇ ەل ىشىندە حالىق ساناعىن نەشە جىل سايىن وتكىزىپ تۇرۋدى ۇسىندى
3. 14-سىزبا نۇسقانى، قوسىمشا انىقتامالىق قۇرالداردى قولدانا وتىرىپ، قازاقستانداعى حالىق سانىنىڭ وزگەرىستەرىنە تالداۋ جاساۋ، سەبەپتەرىن انىقتاۋ، ءتۇسىندىرۋ.
3-توپتىڭ تاپسىرماسى:
1. 15-نۇسقا بويىنشا جەر شارى حالىق سانىنىڭ وزگەرۋ سەبەپتەرىن تالداۋ.
2. دەموگرافيالىق جارىلىس دەگەنىمىز نە، ءتۇسىندىرۋ.
3. دەموگرافيالىق جاعدايدى سيپاتتاۋ ءۇشىن، قانداي دەموگرافيالىق كورسەتكىشتەر پايدالانىلدى.
4-توپتىڭ تاپسىرماسى:
1. ءابسوليۋتتى دەموگرافيالىق كورسەتكىشتەرى بويىنشا تابيعي ءوسۋ، مەحانيكالىق ءوسۋ دەگەنىمىز نە
2. سالىستىرمالى دەموگرافيالىق كورسەتكىشتەر بويىنشا تۋۋ، ءولۋ، تابيعي ءوسۋ كوەففيسيەنتتەرى قالاي ەسەپتەلىنەدى، بەرىلگەن دەرەكتەر بويىنشا قازاقستان حالقىنىڭ تابيعي ءوسۋ كوەففيسيەنتىن ەسەپتەپ شىعارۋ.
3. دۇنيەجۇزى ايماقتارىنىڭ دەموگرافيالىق كورسەتكىشتەرىن تالداۋ، 16-سىزبا نۇسقا بويىنشا تۋۋ، ءولۋ، كورسەتكىشتەرىنىڭ ەڭ جوعارعى، ەڭ تومەنگى ايماقتارىن انىقتاۋ، ادامنىڭ جەكە ەلدەردەگى ءومىر جاسىنىڭ ۇزىقتىعى قانشا، سەبەبىن ءتۇسىندىرۋ.
5-توپتىڭ تاپسىرماسى:
1. حالىقتىڭ ۇدايى ءوسۋى دەگەنىمىز نە، ونىڭ نەشە ءتيپى بار
2. قازاقستانعا حالىقتىڭ ۇدايى ءوسۋىنىڭ قاي ءتيپى ءتان، سەبەبى نەدە.
3. دەموگرافيالىق ساياسات دەگەنىمىز نە، قازاقستان قانداي دەموگرافيالىق ساياسات ۇستانۋدا، سەنىڭ ءوز پىكىرىن قانداي.
بۇل ساتىدا وقۋشى جاڭا اقپاراتتار مەن، ويلارمەن تانىسادى، ءاربىر توپ بەرىلگەن تاپسىرمالاردى ورىنداپ، ورتاق پىكىرلەرىن ساراپتايدى.
3. « وي تولعاۋ » ساتىسىندا ءاربىر توپ مۇشەلەرى ورىنداعان ساراپتاما قورىتىندىلارمەن توپتارىنا قايتىپ كەلىپ، ءماتىندى تۇيىندەدى.ءاربىر توپتان سپيكەرلەر شىعىپ، ءماتىندى تۇيىندەۋدى، سىزبانۇسقا، كەستە تۇرىندە قورعادى.
ەڭ ۇزدىك توپتى انىقتادى.
« وي تولعانىس » ۇيرەنۋ پروسەسىنىڭ سوڭعى ساتىسى بولدى، بۇل كەزدە العان بىلىمدەرىن ورتاعا سالىپ، تۇسىنگەندەرىن ءوز سوزدەرىمەن جەتكىزىپ، ءوز ويلارىن ناقتىلادى، العان بىلىمدەرىن ساراپقا سالىپ، وزدەرىن-وزدەرى باعالادى.
V. باعالاۋ. 2 مين
ءاربىر توپ مۇشەسى تاراتىلعان باعالاۋ پاراعى ارقىلى باعالانادى.
ءاربىر توپ ءوز مۇشەلەرىن وزدەرى باعالايدى.
VI ۇيگە تاپسىرما بەرۋ، 2 مين.
§ 24-وقۋ،كەسكىن كارتاعا حالىق تىعىزدىعى جوعارى مەملەكەتتەردى ءتۇسىرۋ، عالامتوردان W.W.W stat kz. قازاقستان حالقى تۋرالى مالىمەتتەردى قاراۋ، سوڭعى دەرەكتەر بويىنشا حابارلاما دايىنداۋ.
ۇيگە تاپسىرما بەرىلىپ، ءمۇعالىم ساباقتى توپ مۇشەلەرىمەن بىرگە قورىتىندىلايدى.