InfoHub Logo

ەرتەدە ءبىر ناشار، كەدەي ادام بولعان ەكەن، ءوزىنىڭ جالعىز ۇلىنان باسقا جاقىن تۋىسقان ەشكىمى جوق ەكەن. قاتىنىنان ۇلى ون ەكىگە كەلگەندە ايىرىلعان ەكەن. بالا ون تورتكە كەلگەن سوڭ اكەسى وپات بولىپ، مۇلدە جالعىز، جەتىم قالدى. اكەسى ولگەن سوڭ ءبىر جىلدان كەيىن بالا ءبىر باي ساۋداگەرگە جالداندى. جالاقى تۋراسىنان ەكەۋى دە ەشتەڭە دەگەن جوق ەكەن. ون ەكى جىل جىگىت بايعا قىزمەت قىلىپ تۇردى. ون ەكى جىل وتكەن سوڭ جىگىت بايدان شىعامىن دەپ اقىسىن سۇرايدى. باي «جارايدى»» دەيدى.

— ءبىراق سەنىڭ كيىم، تاماعىڭا ون ەكى جىلدان بەرى قاراي مەن ەكى ءجۇز ءدىلدا جۇمسادىم، سونىڭدى تولەپ كەت، — دەيدى، — وزگە سەنىڭ جاماندىعىڭمەن شىققان شىعىندى ساناماي-اق قويايىن، — دەيدى. جىگىت:

— مەن سەنىڭ ۇيىڭدە تەككە قاراپ جۇرگەن جوق ەدىم عوي. قويىڭ بولسا باعىپ، ۇيدەگى جۇمىسىڭ بولسا ىستەپ ءجۇرىپ ەدىم عوي، — دەپ باعىپ ەدى، باي وعان ەشتەمە دەپ جاۋاپ قايتارمادى. جىگىت قازىعا الىپ باردى، كوپ كىسى بايعا بولىسىپ كۋالىك بەردى. جىگىت بايعۇستىڭ وزىنەن باسقا جاقىنى جوق، وعان بولىساتىن ەشبىر جان شىقپادى. قازى كەسىم قىلىپ سالدى، كەسىمى بويىنشا جىگىت بايعا ەكى ءجۇز ءدىلدا بەرسە كەرەك. ەگەر دە ونى تاۋىپ بەرە الماسا، باي جىگىتتىڭ ەتىنەن سەگىز قاداق ەت كەسىپ الۋعا مۇمكىن بولادى. جىگىت مۇنى ەستىگەن سوڭ بايدان قۇتىلايىن دەپ قاشىپتى. باي كوتىنەن قۋادى. جىگىت جايىلىپ جۇرگەن تۇيەنىڭ جانىمەن كەتىپ بارا جاتىر ەدى، ءبىر ۋاقىتتا ءبىر بۋرا اۋزىنان اق كوبىگى اعىپ جىگىتتى قۋا باستادى. تۇيە جىگىتكە جاقىنداپ-اق قالدى. ەندى ءبىر جەتەدى-اۋ دەگەندە جىگىت جالت قاراپ، قولىنداعى تاياعىن تۇيەگە جىبەرىپ قالىپ ەدى، تاياق بارىپ تۇيەنىڭ وڭ كوزىنە تيەدى. وڭ كوزىن شىعاردى، ءسويتىپ تۇيەدەن قۇتىلىپ كەتتى. تۇيەنىڭ يەسى جىگىتتىڭ سوڭىنا ءتۇسىپ، جىگىتتى قۋدى، تۇيەسىنىڭ قۇنىن الايىن دەپ. جىگىت قاشىپ كەلەدى. اياعى اياعىنا تيمەي كەلە جاتسا، الدىندا ءبىر جار قاباعى بار وزەن ەكەن. جىگىت نە قىلارىن بىلمەي ساسىڭقىرايدى. كىم بولسا سو بولسىن، نە قىلسا دا وزەننەن ءوتىپ باعايىن دەپ جاردان سەكىرىپ ءتۇستى. جار استىندا ءۇش جىگىت بالىق اۋلاپ، دە مالىپ جاتىر ەكەن. جىگىت جاردان سەكىرىپ تۇسكەندە ۇشەۋىنىڭ ەڭ ءىشىسىنىڭ ۇستىنە ءتۇسىپ، كىشىسىن باسىپ ولتىرەدى. ءىنىسى ولگەن سوڭ اعالارى ۇشىپ تۇرەگەلىپ، جىگىتتى شاپ بەرىپ ۇستاي الادى «ءىنىمىزدىڭ قۇنىن تولە!» دەپ. سول ۋاقىتتا جىگىتتىڭ ارتىنداعى ەكى قۋعىنشى دا ەستىپ قالادى، ءسويتىپ، جىگىتتىڭ سۇراۋشىسىنىڭ ءوزى دە ۇشەۋ بوپ قالادى. بىرەۋى قازىنىڭ بۇيىرعان سەگىز قاداق ەتىن سۇرايدى، بىرەۋى تۇيەسىنىڭ كوزىنىڭ قۇنىن سۇرايدى. جىگىت ابدەن ساستى. كىسىلەر وزدى-وزدەرى سويلەستى، سويلەستى دە، ەدىگەگە بارماقشى بولدى. ەدىگەگە كەلىپ ءتۇسىندىرىپ، اركىم ءوزىنىڭ ءىسىن ايتادى. «سەن قانداي تورە قىلساڭ دا، بىزدەر رازى بولامىز» دەپ ۋاعدا بەردى ءبارى دە. ەدىگە سوزدەرىن قابىل الىپ، جىگىت ون ەكى جىل جۇرگەن بايعا ايتتى:

— ساعان قازى جىگىتتىڭ ەتىنەن سەگىز قاداق ەت كەسىپ الۋعا بۇيىرىپتى عوي. مەن دە ساعان سونى بۇيىرامىن. ءبىراق سەن ونىڭ ەتىنەن ءدال سەگىز قاداق ەت كەسىپ ال، ەگەردە ءبىر مىسقال ارتىق، بولماسا ءبىر مىسقال كەم كەسسەڭ، مەن سەنىڭ باسىڭدى العىزامىن وسى جەردە.

مەن ءقايتىپ سەگىز قاداق ەت كەسىپ الامىن دەپ ويلاي-ويلاي، قوي مەن مۇنى تاستايىن دەپ كەتىپ قالادى.

ونان كەيىن ەدىگە تۇيەنىڭ ەگەسىنە ايتتى:

— سەن جۇگىرىپ قاشاسىڭ، مەن سەنىڭ ارتىڭنان ءبىر بۋرانى جىبەرەمىن، بۋرا جاقىنداي بەرگەندە ارتىڭا جالت قاراپ تاياقپەن تۇيەگە جىبەرىپ قالىپ، تۇيەنىڭ وڭ كوزىن شىعارساڭ كەرەك. ەگەردە ايتقانىمدى ىستەي الماساڭ، باسىڭدى العىزامىن. ەگەر ايتقانىمدى ىستەي الساڭ، تۇيەنىڭ كوزىنىڭ قۇنىن ءوزىم-اق تولەيمىن، — دەيدى.

«قوي، مۇنى مەن ىستەي الماي ءوزىم ءبىر ماسقارا بوپ قالارمىن» دەپ ول دا قايتىپ جونىنە جونەلگەن.

اعايىندى ەكەۋىنە ءبۇي دەيدى:

— مەن بۇ جىگىتتى جاردىڭ استىنا ءبىر جەرگە جاتقىزىپ قويامىن. ەكەۋىڭنىڭ بىرەۋىڭ جۇگىرىپ كەلىپ جاردان سەكىرىپ تۇسسەڭدەر كەرەك. سول سەكىرىپ تۇسكەن سالماقتارىڭنان جىگىت ءولىپ كەتسە كەرەك. ەگەر مۇنى قىلا الماساڭدار، ەكەۋىڭنىڭ دە باستارىڭدى العىزامىن، ەگەر ايتقانىمشا قىلساڭدار، ىنىلەرىڭنىڭ قۇنىن ءوزىم تولەيمىن، — دەيدى.

حوش، جىگىت جاردىڭ استىندا جاتادى ەكەن، ونىڭ قاي جەردە جاتقانىن بىلمەيمىز. ونىڭ ۇستىنە تاعى دا سەكىرىپ ءتۇسۋ كەرەك، ۇستىنە تۇسكەن سوڭ ولسە كەرەك. مۇنىڭ ءبارىن قايتىپ ورنىنا كەلتىرە الامىز. بۇ قيىن ەكەن دەپ كەتىپ قالادى. ءسويتىپ، جىگىت ءۇش بىردەي پالەدەن ەدىگەنىڭ كومەگىمەن قۇتىلىپتى.

---