ەلەكتر قىزدىرعىش قۇرالدار. قىزدىرۋ شامدارى. قىسقا تۇيىقتالۋ. بالقىمالى ساقتاندىرعىشتار
ساباقتىڭ تاقىرىبى: §43 ەلەكتر قىزدىرعىش قۇرالدار. قىزدىرۋ شامدارى.
§44 قىسقا تۇيىقتالۋ. بالقىمالى ساقتاندىرعىشتار.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ەلەكترقىزدىرعىش قۇرالدار تۋرالى جانە قىزدىرۋ شامدارى جايلى وقۋشىلارعا ماعلۇمات بەرۋ جانە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردى قىزدىرۋ ەلەمەنتىنىڭ قانداي ماتەريالدان جاسالعانىن ءوز بەتىنشە تاپقىزا وتىرىپ، ءبىلىم، بىلىك داعدىسىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى سۇيىسپەنشىلىككە، قابىلەتتىلىككە، تازالىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ينتەللەكتۋالدى ويىن، قورىتىندىلاۋ، جۇيەلەۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ
ساباقتىڭ ءادىسى مەن تاسىلدەرى: تۇسىندىرمەلى، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىكتەر: دەربەس كومپيۋتەر، پلاكات، ۇلەستىرمەلى ماتەريالدار، سۋرەتتەر.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، تاريح
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
a) وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ؛
b) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
c) سىنىپتى 2 توپقا ءبولۋ؛ I توپ:«قىزدىرۋ شامى»؛ II توپ:«توك كۇشى»؛
سايىستىڭ جۇرگىزىلۋ بارىسىمەن تانىستىرۋ.
d) وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن جاڭا ساباققا اۋدارۋ؛
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: «زەرەكتەر» ايالداماسى
1. ەكى توپتان ەكى وقۋشىنى تاقتاعا 29 - جاتتىعۋدىڭ №5 - 6 ەسەپتەرىن ورىنداتۋ؛
III. جان - جاقتى ءبىلىمىن تەكسەرۋ
1. «تاپسىرمالار» ايالداماسىندا ەكى توپتى قۇرالداردىڭ سيپاتىن سۇراۋ ارقىلى جارىستىرۋ؛
2. «قۇپيالار» ايالداماسىندا انىقتاما كەستەسىن ەكى توپقا بىردەي ورىنداتۋ؛ ناتيجەسىن تاقتاعا جازۋ؛
IV. جاڭا ماتەريالدى يگەرۋگە دايىندىق.
ەلەكتر قىزدىرعىش قۇرالدار. قىزدىرۋ شامدارى. قىسقا تۇيىقتالۋ. بالقىمالى ساقتاندىرعىشتار.
V. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ: «اقپارات» ايالداماسى
ەڭ العاشقى ەلەكتر شامدار، وسى ۋاقىتقا دەيىن پايدالانىلىپ جۇرگەن، قىزدىرۋ شامدارى ب. ت. ولاردىڭ جارىق كوزى ادام كوزىنىڭ قابىلداۋىنا وپتيمالدى ب. ت. ءبىراق ولاردىڭ ەلەۋلى كەمشىلىگى بار: جۋىق شامامەن ولاردىڭ 95% ەنەرگياسى جىلۋعا اينالادى، ال 5% عانا جارىق كوزىنىڭ ۇلەسىنە قالادى.
ەلەكتر شامىنىڭ ءبىر عانا ونەرتاپقىشى جوق. شامنىڭ تاريحى ءار ءتۇرلى ۋاقىتتا، ءار ءتۇرلى ادامداردىڭ اشقان جاڭالىقتارىنىڭ تىزبەگىنەن تۇرادى. لودىگين ەڭ ءبىرىنشى بولىپ شامعا ۆولفرام سىمىن قولداندى جانە قىزدىرعىش سىمدى سپيرال پىشىندە وراۋدى ۇسىندى. لودىگين ەڭ ءبىرىنشى شامنان اۋانى سورىپ الدى، ءسويتىپ ول شامنىڭ قولدانۋ مەرزىمىن كوپ ەسەگە ارتتىردى. لودىگيننىڭ تاعى ءبىر جاڭالىعى شامدى ينەرتتى گازعا تولتىرىپ، قولدانۋ مەرزىمىن ارتتىرۋعا باعىتتالدى.
1876 جىلى 23 - ءشى ناۋرىزدا پ. ن. يابلوچكوۆ (1847 - 1894) دۇنيەجۇزىندە ءبىرىنشى بولىپ ەلەكتر شامىن جاساۋعا پاتەنت الدى. ورىستىڭ ەلەكتروتەحنيگى پ. ن. يابلوچكوۆ «يابلوچكوۆ شامى» دەپ اتالاتىن ەلەكتر دوعالى شام جاسادى. مۇنداي شامدار 1878 جىلى ءپاريجدىڭ الاڭدارى مەن كوشەلەرىندە ورناتىلدى، ال كەيىن موسكۆا مەن پەتەربۋرگتە پايدا بولدى.
§44 قىسقا تۇيىقتالۋ. بالقىمالى ساقتاندىرعىشتار.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ەلەكترقىزدىرعىش قۇرالدار تۋرالى جانە قىزدىرۋ شامدارى جايلى وقۋشىلارعا ماعلۇمات بەرۋ جانە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردى قىزدىرۋ ەلەمەنتىنىڭ قانداي ماتەريالدان جاسالعانىن ءوز بەتىنشە تاپقىزا وتىرىپ، ءبىلىم، بىلىك داعدىسىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى سۇيىسپەنشىلىككە، قابىلەتتىلىككە، تازالىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ينتەللەكتۋالدى ويىن، قورىتىندىلاۋ، جۇيەلەۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ
ساباقتىڭ ءادىسى مەن تاسىلدەرى: تۇسىندىرمەلى، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىكتەر: دەربەس كومپيۋتەر، پلاكات، ۇلەستىرمەلى ماتەريالدار، سۋرەتتەر.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، تاريح
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
a) وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ؛
b) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
c) سىنىپتى 2 توپقا ءبولۋ؛ I توپ:«قىزدىرۋ شامى»؛ II توپ:«توك كۇشى»؛
سايىستىڭ جۇرگىزىلۋ بارىسىمەن تانىستىرۋ.
d) وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن جاڭا ساباققا اۋدارۋ؛
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: «زەرەكتەر» ايالداماسى
1. ەكى توپتان ەكى وقۋشىنى تاقتاعا 29 - جاتتىعۋدىڭ №5 - 6 ەسەپتەرىن ورىنداتۋ؛
III. جان - جاقتى ءبىلىمىن تەكسەرۋ
1. «تاپسىرمالار» ايالداماسىندا ەكى توپتى قۇرالداردىڭ سيپاتىن سۇراۋ ارقىلى جارىستىرۋ؛
2. «قۇپيالار» ايالداماسىندا انىقتاما كەستەسىن ەكى توپقا بىردەي ورىنداتۋ؛ ناتيجەسىن تاقتاعا جازۋ؛
IV. جاڭا ماتەريالدى يگەرۋگە دايىندىق.
ەلەكتر قىزدىرعىش قۇرالدار. قىزدىرۋ شامدارى. قىسقا تۇيىقتالۋ. بالقىمالى ساقتاندىرعىشتار.
V. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ: «اقپارات» ايالداماسى
ەڭ العاشقى ەلەكتر شامدار، وسى ۋاقىتقا دەيىن پايدالانىلىپ جۇرگەن، قىزدىرۋ شامدارى ب. ت. ولاردىڭ جارىق كوزى ادام كوزىنىڭ قابىلداۋىنا وپتيمالدى ب. ت. ءبىراق ولاردىڭ ەلەۋلى كەمشىلىگى بار: جۋىق شامامەن ولاردىڭ 95% ەنەرگياسى جىلۋعا اينالادى، ال 5% عانا جارىق كوزىنىڭ ۇلەسىنە قالادى.
ەلەكتر شامىنىڭ ءبىر عانا ونەرتاپقىشى جوق. شامنىڭ تاريحى ءار ءتۇرلى ۋاقىتتا، ءار ءتۇرلى ادامداردىڭ اشقان جاڭالىقتارىنىڭ تىزبەگىنەن تۇرادى. لودىگين ەڭ ءبىرىنشى بولىپ شامعا ۆولفرام سىمىن قولداندى جانە قىزدىرعىش سىمدى سپيرال پىشىندە وراۋدى ۇسىندى. لودىگين ەڭ ءبىرىنشى شامنان اۋانى سورىپ الدى، ءسويتىپ ول شامنىڭ قولدانۋ مەرزىمىن كوپ ەسەگە ارتتىردى. لودىگيننىڭ تاعى ءبىر جاڭالىعى شامدى ينەرتتى گازعا تولتىرىپ، قولدانۋ مەرزىمىن ارتتىرۋعا باعىتتالدى.
1876 جىلى 23 - ءشى ناۋرىزدا پ. ن. يابلوچكوۆ (1847 - 1894) دۇنيەجۇزىندە ءبىرىنشى بولىپ ەلەكتر شامىن جاساۋعا پاتەنت الدى. ورىستىڭ ەلەكتروتەحنيگى پ. ن. يابلوچكوۆ «يابلوچكوۆ شامى» دەپ اتالاتىن ەلەكتر دوعالى شام جاسادى. مۇنداي شامدار 1878 جىلى ءپاريجدىڭ الاڭدارى مەن كوشەلەرىندە ورناتىلدى، ال كەيىن موسكۆا مەن پەتەربۋرگتە پايدا بولدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
