InfoHub Logo

مۋحتaرoۆa Aيگeريم مۋرaت قىزى

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ 1-كۋرc مaگيcترaنتى

عىلىمي جeتeكشici: ءتولeبaeۆ تۇرعaنجaن ءابeۋ ۇلى ت.ع.د.، پرoفeccoر

XXI عاسىر اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردىڭ ءداۋىرى ەكەندىگى ايقىن، سونىڭ نەگىزىندە قازاقستاندا دا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردىڭ ەرەكشە دامۋى بايقالادى. قازىرگى كەزەڭدە جاڭا تەحنولوگيالار ارقىلى جاسالاتىن ەلەكتروندى تۇردەگى اقپاراتتار قۇندى دەرەك كوزىنە اينالۋدا. سول سەبەپتى دە بۇگىنگى تاڭدا ەلەكتروندى قۇجات اينالىمىن جۇرگىزۋ، ەلەكتروندى ارحيۆتەردىڭ قالىپتاسۋى، ولاردى ەلەكتروندى تاسىمالداۋشىدا ساقتاۋ زاماناۋي تەحنولوگيالاردى ۇيىمداستىرۋ مەن ەلەكتروندى نۇسقادا جاريالانىمعا ۇسىنۋ قاجەتتىگىن كۇن تارتىبىنە قويۋدا.

وتاندىق ورتا جانە جوعارى ءبىلىم بەرۋ سالاسىنا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ، قازاقستاننىڭ ءبىرتۇتاس دۇنيەجۇزىلىك ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىنىڭ قۇرامىنا ەنۋىنىڭ العىشارتى بولىپ تابىلادى. كومپيۋتەرلىك جەلىلىك تەحنولوگيانى امبەباپ قولدانۋمەن قاتار، كومپيۋتەرلىك اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى دا قولدانۋ بارعان سايىن ماڭىزدى ءرول اتقارۋدا. تاريحي دەرەككوزدەردىڭ ەلەكتروندى باسىلىمدارى قازىرگى زامانعى تاريح عىلىمىنىڭ دامۋىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىكتەرىنىڭ ءبىرى عانا ەمەس، بۇكىل الەمدىك مادەني كەڭىستىكتى دامىتۋدىڭ ماڭىزدى ەلەمەنتتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى دەپ ايتۋعا بولادى. وسىعان بايلانىستى ەلەكتروندى فورماتتاعى قۇجاتتىق جاريالانىم ماسەلەسىنىڭ مۇمكىندىكتەرى مەن دامۋ جولدارىن ۇعىنۋ مىندەتى ۇلكەن وزەكتىلىككە يە بولادى. قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان عالامدىق ينتەرنەت جەلىسى عىلىمدى اقپاراتتاندىرۋعا، ونىڭ ىشىندە تاريحي تۇرعىدا اقپاراتتاندىرۋعا ۇلكەن اسەر ەتەدى.

وسى ورايدا، بولاشاق ءارحيۆشى مامانداردىڭ تاريحي قۇجاتتاردى ينتەرنەت جەلىلەرىندە ەلەكتروندى فورماتتا جاريالاۋدىڭ تەوريالىق جانە قولدانبالى ماسەلەلەرىن تالداۋعا جانە كومپيۋتەرلىك ىزدەۋ قۇرالدارى مەن ەلەكتروندى عىلىمي انىقتامالىق اپپاراتتى جاساۋعا قابىلەتتىلىگىن قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا، ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ، تاريح، ارحەولوگيا جانە ەتنولوگيا فاكۋلتەتىندە «ەلەكتروندى فورماتتاعى قۇجاتتىق جاريالانىم ءپانى» وقىتىلادى. ءپاندى مەڭگەرۋ بارىسىندا ءبىز، ماگيسترانتتار، ەلەكتروندى قۇجاتتىق باسىلىمداردى دايىنداۋ، قۇجاتتاردى ارحەوگرافيالىق وڭدەۋ، ماتىنمەن جۇمىس ىستەۋ جانە ەلەكتروندى فورماتتاعى باسىلىمداردىڭ عىلىمي-انىقتامالىق اپپاراتتىن قۇراستىرۋ ءۇشىن تەوريالىق ءبىلىم مەن تاجىريبەلىك داعدىلاردى قولدانۋدى ۇيرەندىك. سونداي-اق، ارحەوگرافيانىڭ كومپيۋتەرلىك جانە تاجىريبەلىك نەگىزدەرىن، ەلەكتروندى فورماتتا قۇجاتتىق باسىلىمداردى قۇرۋدىڭ نورماتيۆتىك بازاسىن، ەلەكتروندى فورماتتا جاريالانىمداردى دايىنداۋدىڭ جالپى پرينسيپتەرى مەن پروبلەمالارىن، وتاندىق ۆەب-سايتتارداعى ەلەكتروندى باسىلىمدار تۋرالى بىلىمدەرىمىزدى شىڭدادىق. مۋلتيمەديالىق فورماتتا ەلەكتروندى قۇجاتتىق جاريالانىمداردى قۇرۋدىڭ حالىقارالىق تاجىريبەسىمەن تانىستىق. تاريح عىلىمىنداعى حالقىمىزدىڭ شىعۋ تەگىن، تارالۋىن باياندايتىن تارماعى – شەجىرەنىڭ ماتىنىمەن جۇمىس جاساۋ جانە ەلەكتروندى فورماتتا جاريالاۋ ەرەكشەلىكتەرىن مەڭگەردىك. سونداي-اق، قۇجاتتاردى جاريالاۋ فەنومەنولوگياسىن، قۇجاتتاردى ەلەكتروندى تۇردە باسپاعا دايارلاۋ تاجىريبەسىن، ەلىمىزدەگى قۇجات اينالىمى مەن ەلەكتروندى قۇجاتتاردى جاريالاۋ مەن باسىلىمدارى ماسەلەلەرىن قاراستىردىق.

ۋاقىت وتە كەلە ەلەكتروندى قۇجاتتىق باسىلىمدار، ەلىمىزدىڭ تاريحي-مادەني مۇراسىنىڭ ءبىر بولىگىنە اينالاتىنىڭ ايتىپ وتكەن ءجون. اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ عالامشارلىق سيپاتقا يە بولعان قازىرگى جاعدايدا،  ەلەكتروندى قۇجاتتىق جاريالانىمدار ينتەرنەتتىڭ ۆيرتۋالدى كەڭىستىگىندە ءتۇرلى ەلدەر مەن حالىقتاردىڭ مادەني مۇراسىنا on-line تۇردە قولجەتىمدىلىككە مۇمكىندىك بەرەدى. سوندىقتان، وسى ماسەلەنى وقىتۋدى ورتا جانە جوعارى ءبىلىم سالاسىنا ەنگىزۋ، بولاشاق مامانداردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان ۇلكەن قادام بولىپ تابىلادى.

---