ەلىم مەنىڭ
تاربيە ساعاتى
تاقىرىبى: ەلىم مەنىڭ
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ەلىمىزدىڭ تاريحى، رامىزدەرى، ەلباسى، سالت - داستۇرلەرى تۋرالى جان - جاقتى ءبىلىم بەرۋ
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ وي - ورىستەرىن، ءوز بەتىنشە ىزدەنىس قابىلەتتەرىن دامىتۋ
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ. ەلىن، جەرىن، ءتىلىن، ءدىنىن، پرەزيدەنتىن سۇيۋگە ءارى قۇرمەتتەۋگە شاقىرۋ
كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تۇرمىس زاتتارى. قازاقستاننىڭ كارتاسى جانە ت. ب.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك گيمنى ورىندالادى.
جۇرگىزۋشى: ارمىسىزدار قۇرمەتتى وقۋشىلار جانە ساباعىمىزدىڭ قوناقتارى!
تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسى – ەۋرازيا ماتەريگىنىڭ ورتالىق بولىگىندە ورنالاسقان مەملەكەت. جەر كولەمى – 2724. 9 مىڭ كم2. قازاقستان جەر كولەمى جونىنەن دۇنيە ءجۇزى بويىنشا 9 - ورىندى يەلەنەدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءوز تاۋەلسىزدىگىن 1991 جىلى 16 جەلتوقساندا جاريالاعانى بەلگىلى.
بيىلعى 2012 جىلى جاس مەملەكەتىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنە 21جىل، مەملەكەتتىك رامىزدەرىمىزگە 20 جىل تولىپ وتىر. سونىمەن قاتار العاش رەت 1 - جەلتوقساندا تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنىن اتاپ وتتىك. ءبىز بەن ءسىزدىڭ باقىتتى كۇن كەشىپ جۇرگەنىمىز ەلباسىمىزدىڭ ارقاسى. ولاي بولسا بۇگىنگى «ەلىم مەنىڭ» اتتى سايىسىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر.
بۇگىنگى ساباعىمىزعا سىنىپ وقۋشىلارى 2 توپقا ءبولىنىپ سايىسا وتىرىپ، ءوز بىلىمدەرى مەن ونەرىن ورتاعا سالۋعا كەلىپ وتىر.
بۇگىنگى سايىس ساباققا قاتىسقالى وتىرعان وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىنە باعا بەرىپ، تورەلىك جاسايتىن ءادىل قازىلار القاسىمەن تانىس بولىڭىزدار.
ءادىل قازىلار القاسى تاعايىندالادى.
جۇرگىزۋشى: ەندىگى كەزەكتە سايىس ساباعىمىزدىڭ ەرەجەلەرىمەن تانىستىرىپ وتەيىن. سايىس التى اينالىمنان تۇرادى.
ءى اينالىم. ەلىمىزدىڭ تاريحىنا بايلانىستى 5 سۇراق قويىلادى. 1 سۇراق 1 ۇپايمەن باعالانادى؟
1. تۇڭعىش قازاق حاندىعى قاي عاسىردا قۇرىلدى؟ (ءىۇ عاسىر)
2. قازاقتىڭ العاشقى حانى كىم؟ (جانىبەك)
3. قازاق حاندىعىنىڭ نەگىزىن قالاعان سۇلتاندار كىمدەر؟ (كەرەي مەن جانىبەك)
4. «جەتى جارعى» قاي حاننىڭ تۇسىندا قابىلداندى؟ (تاۋكە حان)
5. قازاقتىڭ سوڭعى حانى كىم؟ (كەنەسارى)
ءان جاسىرىلادى. دۇرىس جاۋاپقا 2 ۇپاي بەرىلەدى.
ءىى اينالىم. بۇل اينالىم قازاق تىلىنە ارنالادى. ءىىى بولىمنەن تۇرادى.
ءى ءبولىم. سوزدەردى جازىلۋى بويىنشا دۇرىس ايتۋ.
1. كىتاپ
2. كەمەڭگەر
3. ادامگەرشىلىك
4. كوكجيەك
5. شاڭقوبىز
6. قۇدىرەت
ءىى ءبولىم. تۇراقتى ءسوز تىركەستەرىنىڭ ماعىنالارىن تابۋ
1. ات قۇلاعى كورىنبەيدى – وتە بيىك ءشوپ
2. ايدى اسپانعا شىعاردى – اتاعى شىقتى، تاڭ قالدىردى
3. بارماعىن تىستەدى – وكىندى
4. قىزىل سوزدەن بال جاعۋ – ماداقتاۋ
5. تۇيەنىڭ تۇياعى تۇسەتىن جەر – وتە الىس جەر
6. جۇرەگىنىڭ تۇگى بار – باتىر
ءىىى ءبولىم. ءار توپ وزدەرى دايىنداپ كەلگەن ءبىر كونەرگەن ءسوزدى جاسىرادى.
ءان جاسىرىلادى. دۇرىس جاۋاپقا 2 ۇپاي بەرىلەدى.
ءىىى اينالىم. بۇل اينالىمدا كوماندا كاپيتاندارى وزدەرىنىڭ ويىنشىلارىنا تۇلعالاردى جاسىرادى. جازىلعان ادامدى تىكەلەي اتاۋعا بولمايدى. ءار توپقا 1 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى.
ءى توپتىڭ تاپسىرمالارى:
1. نۇرسۇلتان نازاربايەۆ
2. جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ
3. ءشامشى قالداياقوۆ
4. شوتا ءۋاليحانوۆ
5. سەرىك احمەتەوۆ
6. مۇحتار شاحانوۆ
7. ولجاس سۇلەيمەنوۆ
8. توحتار اۋباكىروۆ
9. يمانعالي تاسماعانبەتوۆ
10. سەرىك ساپييەۆ
ءىى توپتىڭ تاپسىرمالارى:
1. جانداربەك مالىبەك ۇلى
2. اباي قۇنانبايەۆ
3. شوقان ءۋاليحانوۆ
4. باۋىرجان مومىش ۇلى
5. شاكەن نيازبەكوۆ
6. روزا رىمبايەۆا
7. تالعات مۇسابايەۆ
8. انسار مۇساحونوۆ
9. يليا يلين
10. داريعا نازاربايەۆا
ءان جاسىرىلادى. دۇرىس جاۋاپقا 2 ۇپاي بەرىلەدى.
ءىV اينالىم. سالت داستۇرگە بايلانىستى بەينە سۇراقتار قويىلادى.
ءان جاسىرىلادى. دۇرىس جاۋاپقا 2 ۇپاي بەرىلەدى.
V اينالىم
ءى ءبولىم. سەنەمىن سەنبەيمىن
ءى توپتىڭ سۇراقتارى.
1. تمد دا وندىرىلەتىن كۇمىستىڭ 50% قازاقستاندا شىعاتىنىنا سەنەسىز بە؟
2. قازاقستان تەمىر قورى جونىنەن تمد دا ءبىرىنشى ورىن الاتىنىنا سەنەسىز بە؟
3. تمد ەلدەرىندەگى ءحروميتتىڭ 97% قازاقستاندا وندىرىلەتىنىنە سەنەسىز بە؟
4. ەڭ العاشقى عارىشتىق ءتۋريستى عارىشقا الىپ ۇشقان قازاقستاندىق عارىشكەر ەكەنىنە سەنەسىزبە؟
ءىى توپتىڭ سۇراقتارى
1. قازاقستاندا 45 مىڭ وزەن بار ەكەنىنە سەنەسىزبە؟
2. تمد دا وندىرىلەتىن التىننىڭ 5 % قازاقستاندا شىعاتىنىنا سەنەسىزبە؟
3. ەڭ العاشقى عارىشكەر عارىشقا قازاق جەرىنەن ساپار شەككەنىنە سەنەسىزبە؟
4. ماراگانەس قورى جونىنە قازاقستان دۇنيەجۇزىندە ءتورتىنشى ورىندا ەكەكنىنە سەنەسىزبە؟
ءىى ءبولىم. زاتتاردى تابۋ. ورتاعا كونە قۇرالدار شىعارىلادى.
ءىىى. ءبولىم. گەوگرافيادان سۇراقتار. كارتادا كورسەتىلگەن وبلىستاردى تابۋ
IV ءبولىم. قاناتتى سوزدەردى اۆتورلارىن تابۋ.
قازاق حالقىنا ەڭ اۋەلى وقۋ كەرەك، وقۋ كەرەك، وقۋ كەرەك! وقىسا كوزى، كوكىرەگىنىڭ كوزى اشىلادى. كوزى اشىلعانىن ايتپاي - اق، ىمداماي - اق، نۇسقاماي - اق ءوزى كورەدى. وقىماعان ادام، وقىماعان حالىق – نادان، قاراڭعى، سوقىر.
ساكەن سەيفۋلين
وگىزدى ورگە سالما – قاناتىڭ تالار، نادانعا كوزىڭدى سالما – ساعىڭ سىنار. دوسىڭى وتىرىك ايتپا – سەنىمىڭ كەتەر، دۇشپانىڭا سىرىڭدى ايتپا – تۇبىڭە جەتەر.
تولە بي
ەردەن ەردىڭ نەسى ارتىق،
ەپتەستىرگەن ءسوزى ارتىق.
مالدان مالدىڭ نەسى ارتىق،
ءبىراق اسىم ەتى ارتىق،
جەردەن جەردىڭ نەسى ارتىق،
براق ۋىس ءشوبى ارتىق.
مىندەتىڭە العان سوزدەن،
شەگىنگەن جىگىتتەن،
اشتان ولگەن ايۋدىڭ ءوزى ارتىق
قازىبەك بي
سۋالمايتىن سۋات جوق،
تارتىلمايتىن بۇلاق جوق.
قۇيرىعى سۋدا تۇرسا دا،
ۋاقتىتىسى جەتكەندە
قۋرامايتىن قۇراق جوق.
ايتەكە بي
داۋ مۇراتى – ءبىتۋ،
ساۋداگەر مۇراتى – ۇتۋ،
قىز مۇراتى – كەتۋ،
جول مۇراتى – جەتۋ.
سىرىم باتىر
ءان جاسىرىلادى. دۇرىس جاۋاپقا 2 ۇپاي بەرىلەدى.
VI اينالىم. ءسوز قۇراۋ
ءى توپ. ات........، ەسەك........ (اربا)
ءسۇتتى توكپە......... بولادى (وبال)
.......... بەتىن تىرناما (جارا)
...... عايىپ، قوناق عايىپ، نەسىبە عايىپ. (اجال)
ۇل......، قىز....... (بالا)
(وبىر)
ءىى توپ. التى........ (الاش)
بالا، بالانىڭ ءىسى......... (شالا)
ەكى جاسار سيىر (تانا)
ەركەك تۇيە (اتان)
بۇك، شىك،......، تايكى (الشى)
قىسقى سىرعاناق (شانا)
جەڭىمپازداردى انىقتاۋ ماراپاتتاۋ.
تاقىرىبى: ەلىم مەنىڭ
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ەلىمىزدىڭ تاريحى، رامىزدەرى، ەلباسى، سالت - داستۇرلەرى تۋرالى جان - جاقتى ءبىلىم بەرۋ
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ وي - ورىستەرىن، ءوز بەتىنشە ىزدەنىس قابىلەتتەرىن دامىتۋ
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ. ەلىن، جەرىن، ءتىلىن، ءدىنىن، پرەزيدەنتىن سۇيۋگە ءارى قۇرمەتتەۋگە شاقىرۋ
كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تۇرمىس زاتتارى. قازاقستاننىڭ كارتاسى جانە ت. ب.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك گيمنى ورىندالادى.
جۇرگىزۋشى: ارمىسىزدار قۇرمەتتى وقۋشىلار جانە ساباعىمىزدىڭ قوناقتارى!
تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسى – ەۋرازيا ماتەريگىنىڭ ورتالىق بولىگىندە ورنالاسقان مەملەكەت. جەر كولەمى – 2724. 9 مىڭ كم2. قازاقستان جەر كولەمى جونىنەن دۇنيە ءجۇزى بويىنشا 9 - ورىندى يەلەنەدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءوز تاۋەلسىزدىگىن 1991 جىلى 16 جەلتوقساندا جاريالاعانى بەلگىلى.
بيىلعى 2012 جىلى جاس مەملەكەتىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنە 21جىل، مەملەكەتتىك رامىزدەرىمىزگە 20 جىل تولىپ وتىر. سونىمەن قاتار العاش رەت 1 - جەلتوقساندا تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنىن اتاپ وتتىك. ءبىز بەن ءسىزدىڭ باقىتتى كۇن كەشىپ جۇرگەنىمىز ەلباسىمىزدىڭ ارقاسى. ولاي بولسا بۇگىنگى «ەلىم مەنىڭ» اتتى سايىسىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر.
بۇگىنگى ساباعىمىزعا سىنىپ وقۋشىلارى 2 توپقا ءبولىنىپ سايىسا وتىرىپ، ءوز بىلىمدەرى مەن ونەرىن ورتاعا سالۋعا كەلىپ وتىر.
بۇگىنگى سايىس ساباققا قاتىسقالى وتىرعان وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىنە باعا بەرىپ، تورەلىك جاسايتىن ءادىل قازىلار القاسىمەن تانىس بولىڭىزدار.
ءادىل قازىلار القاسى تاعايىندالادى.
جۇرگىزۋشى: ەندىگى كەزەكتە سايىس ساباعىمىزدىڭ ەرەجەلەرىمەن تانىستىرىپ وتەيىن. سايىس التى اينالىمنان تۇرادى.
ءى اينالىم. ەلىمىزدىڭ تاريحىنا بايلانىستى 5 سۇراق قويىلادى. 1 سۇراق 1 ۇپايمەن باعالانادى؟
1. تۇڭعىش قازاق حاندىعى قاي عاسىردا قۇرىلدى؟ (ءىۇ عاسىر)
2. قازاقتىڭ العاشقى حانى كىم؟ (جانىبەك)
3. قازاق حاندىعىنىڭ نەگىزىن قالاعان سۇلتاندار كىمدەر؟ (كەرەي مەن جانىبەك)
4. «جەتى جارعى» قاي حاننىڭ تۇسىندا قابىلداندى؟ (تاۋكە حان)
5. قازاقتىڭ سوڭعى حانى كىم؟ (كەنەسارى)
ءان جاسىرىلادى. دۇرىس جاۋاپقا 2 ۇپاي بەرىلەدى.
ءىى اينالىم. بۇل اينالىم قازاق تىلىنە ارنالادى. ءىىى بولىمنەن تۇرادى.
ءى ءبولىم. سوزدەردى جازىلۋى بويىنشا دۇرىس ايتۋ.
1. كىتاپ
2. كەمەڭگەر
3. ادامگەرشىلىك
4. كوكجيەك
5. شاڭقوبىز
6. قۇدىرەت
ءىى ءبولىم. تۇراقتى ءسوز تىركەستەرىنىڭ ماعىنالارىن تابۋ
1. ات قۇلاعى كورىنبەيدى – وتە بيىك ءشوپ
2. ايدى اسپانعا شىعاردى – اتاعى شىقتى، تاڭ قالدىردى
3. بارماعىن تىستەدى – وكىندى
4. قىزىل سوزدەن بال جاعۋ – ماداقتاۋ
5. تۇيەنىڭ تۇياعى تۇسەتىن جەر – وتە الىس جەر
6. جۇرەگىنىڭ تۇگى بار – باتىر
ءىىى ءبولىم. ءار توپ وزدەرى دايىنداپ كەلگەن ءبىر كونەرگەن ءسوزدى جاسىرادى.
ءان جاسىرىلادى. دۇرىس جاۋاپقا 2 ۇپاي بەرىلەدى.
ءىىى اينالىم. بۇل اينالىمدا كوماندا كاپيتاندارى وزدەرىنىڭ ويىنشىلارىنا تۇلعالاردى جاسىرادى. جازىلعان ادامدى تىكەلەي اتاۋعا بولمايدى. ءار توپقا 1 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى.
ءى توپتىڭ تاپسىرمالارى:
1. نۇرسۇلتان نازاربايەۆ
2. جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ
3. ءشامشى قالداياقوۆ
4. شوتا ءۋاليحانوۆ
5. سەرىك احمەتەوۆ
6. مۇحتار شاحانوۆ
7. ولجاس سۇلەيمەنوۆ
8. توحتار اۋباكىروۆ
9. يمانعالي تاسماعانبەتوۆ
10. سەرىك ساپييەۆ
ءىى توپتىڭ تاپسىرمالارى:
1. جانداربەك مالىبەك ۇلى
2. اباي قۇنانبايەۆ
3. شوقان ءۋاليحانوۆ
4. باۋىرجان مومىش ۇلى
5. شاكەن نيازبەكوۆ
6. روزا رىمبايەۆا
7. تالعات مۇسابايەۆ
8. انسار مۇساحونوۆ
9. يليا يلين
10. داريعا نازاربايەۆا
ءان جاسىرىلادى. دۇرىس جاۋاپقا 2 ۇپاي بەرىلەدى.
ءىV اينالىم. سالت داستۇرگە بايلانىستى بەينە سۇراقتار قويىلادى.
ءان جاسىرىلادى. دۇرىس جاۋاپقا 2 ۇپاي بەرىلەدى.
V اينالىم
ءى ءبولىم. سەنەمىن سەنبەيمىن
ءى توپتىڭ سۇراقتارى.
1. تمد دا وندىرىلەتىن كۇمىستىڭ 50% قازاقستاندا شىعاتىنىنا سەنەسىز بە؟
2. قازاقستان تەمىر قورى جونىنەن تمد دا ءبىرىنشى ورىن الاتىنىنا سەنەسىز بە؟
3. تمد ەلدەرىندەگى ءحروميتتىڭ 97% قازاقستاندا وندىرىلەتىنىنە سەنەسىز بە؟
4. ەڭ العاشقى عارىشتىق ءتۋريستى عارىشقا الىپ ۇشقان قازاقستاندىق عارىشكەر ەكەنىنە سەنەسىزبە؟
ءىى توپتىڭ سۇراقتارى
1. قازاقستاندا 45 مىڭ وزەن بار ەكەنىنە سەنەسىزبە؟
2. تمد دا وندىرىلەتىن التىننىڭ 5 % قازاقستاندا شىعاتىنىنا سەنەسىزبە؟
3. ەڭ العاشقى عارىشكەر عارىشقا قازاق جەرىنەن ساپار شەككەنىنە سەنەسىزبە؟
4. ماراگانەس قورى جونىنە قازاقستان دۇنيەجۇزىندە ءتورتىنشى ورىندا ەكەكنىنە سەنەسىزبە؟
ءىى ءبولىم. زاتتاردى تابۋ. ورتاعا كونە قۇرالدار شىعارىلادى.
ءىىى. ءبولىم. گەوگرافيادان سۇراقتار. كارتادا كورسەتىلگەن وبلىستاردى تابۋ
IV ءبولىم. قاناتتى سوزدەردى اۆتورلارىن تابۋ.
قازاق حالقىنا ەڭ اۋەلى وقۋ كەرەك، وقۋ كەرەك، وقۋ كەرەك! وقىسا كوزى، كوكىرەگىنىڭ كوزى اشىلادى. كوزى اشىلعانىن ايتپاي - اق، ىمداماي - اق، نۇسقاماي - اق ءوزى كورەدى. وقىماعان ادام، وقىماعان حالىق – نادان، قاراڭعى، سوقىر.
ساكەن سەيفۋلين
وگىزدى ورگە سالما – قاناتىڭ تالار، نادانعا كوزىڭدى سالما – ساعىڭ سىنار. دوسىڭى وتىرىك ايتپا – سەنىمىڭ كەتەر، دۇشپانىڭا سىرىڭدى ايتپا – تۇبىڭە جەتەر.
تولە بي
ەردەن ەردىڭ نەسى ارتىق،
ەپتەستىرگەن ءسوزى ارتىق.
مالدان مالدىڭ نەسى ارتىق،
ءبىراق اسىم ەتى ارتىق،
جەردەن جەردىڭ نەسى ارتىق،
براق ۋىس ءشوبى ارتىق.
مىندەتىڭە العان سوزدەن،
شەگىنگەن جىگىتتەن،
اشتان ولگەن ايۋدىڭ ءوزى ارتىق
قازىبەك بي
سۋالمايتىن سۋات جوق،
تارتىلمايتىن بۇلاق جوق.
قۇيرىعى سۋدا تۇرسا دا،
ۋاقتىتىسى جەتكەندە
قۋرامايتىن قۇراق جوق.
ايتەكە بي
داۋ مۇراتى – ءبىتۋ،
ساۋداگەر مۇراتى – ۇتۋ،
قىز مۇراتى – كەتۋ،
جول مۇراتى – جەتۋ.
سىرىم باتىر
ءان جاسىرىلادى. دۇرىس جاۋاپقا 2 ۇپاي بەرىلەدى.
VI اينالىم. ءسوز قۇراۋ
ءى توپ. ات........، ەسەك........ (اربا)
ءسۇتتى توكپە......... بولادى (وبال)
.......... بەتىن تىرناما (جارا)
...... عايىپ، قوناق عايىپ، نەسىبە عايىپ. (اجال)
ۇل......، قىز....... (بالا)
(وبىر)
ءىى توپ. التى........ (الاش)
بالا، بالانىڭ ءىسى......... (شالا)
ەكى جاسار سيىر (تانا)
ەركەك تۇيە (اتان)
بۇك، شىك،......، تايكى (الشى)
قىسقى سىرعاناق (شانا)
جەڭىمپازداردى انىقتاۋ ماراپاتتاۋ.