ەڭبەك ەتسەڭ ەمەرسىڭ
قاراعاندى وبلىسى، جەزقازعان قالاسىنىڭ
№10 ورتا مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
داۋلەشوۆا اكنۋر بايانوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەڭبەك ەتسەڭ ەمەرسىڭ
ساباقتىڭ ماقساتى:
«ەڭبەك» ادامگەرشىلىك قۇندىلىعى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
- ەڭبەكتىڭ ادام ومىرىندەگى ءمانى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ؛
- ەڭبەك ەتۋگە قىزىعۋشىلىقتارىن دامىتۋ؛
- ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ؛
كورنەكى قۇرالدار: سارا نازاربايەۆا تۋرالى بەينەفيلم، فوتوسۋرەتتەرى، ءۇنتاسپا، «قايدان كەلدىڭ باۋىرساق؟» ولەڭى بويىنشا ساحنالاۋعا ارنالعان قۇرالدار، پرەزەنتاسيالار، ءتۇرلى - ءتۇستى سۋرەتتەر، جۇرەكشەلەر.
امانداسۋ
ءبىز ادەپتى بالامىز،
ءبىز ەرەكشە بولامىز،
قوناقتاردى كورگەندە،
سالەمەتسىزدەر مە! – دەپ
سالەمدەسىپ الامىز.
ءمۇعالىم ءسوزى:
- بالالار، مەن سەندەردى بۇگىنگى ساباقتا كورگەنىمە قۋانىشتىمىن. سەندەردىڭ كۇلىمدەگەن جۇزدەرىڭدى كورىپ ءسۇيسىنىپ تۇرمىن. بۇگىن ءبىزدىڭ ساباعىمىز اپتانىڭ ءساتتى كۇنىندە ياعني، سارسەنبى كۇنى ءوتىپ جاتىر. سوندىقتان ساباعىمىز ءساتتى ءوتسىن دەپ تىلەيىك. مەن بارلىعىڭدى جىلۋلىق شەڭبەرى – شاتتىق شەڭبەرىنە شاقىرامىن.
شاتتىق شەڭبەرى
وقۋشىلار مۇعالىممەن بىرگە شەڭبەر قۇرىپ تۇرادى، سالەمدەسەدى، بۇگىنگى كۇنگە تىلەك ايتىپ، ا. مەڭجانوۆانىڭ «بولايىقشى وسىنداي» ءانىن ورىندايدى.
جاقسى بالا ەڭبەكشىل تازا بالا مۇنتازداي،
ەر ازامات بولادى. سۇيسىنەدى قاراعان
قيىندىقتى جەڭىپ كىل، ۇقىپتى دەپ بۇل قانداي
قۇشاعى گۇلگە تولادى. جاقسى كورەر بار ادام.
قايىرماسى: ەڭبەكشىل دوسىم – اي،
بولايىقشى وسىنداي.
وي شاقىرۋ
ءسوزجۇمباق شەشۋ ارقىلى ساباقتىڭ تاقىرىبىن انىقتاپ، ماقساتىن ايقىنداۋ.
ءسوزجۇمباق شەشەيىك.
1. قاسيەتتى سان.
2. قاتەلىگىڭدى تۇسىنگەن كەزدە ايتاتىن ءسوز.
3. ءبىز وتكەن تاقىرىپ «............ مەن ساۋاپ»
4. ۇلكەنگە -...........، كىشىگە – ىزەت. (قۇرمەت)
5. اپتانىڭ سوڭعى كۇنى.
اڭگىمەلەسۋ
بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى – «ەڭبەك ءبارىن جەڭبەك». تاقىرىپ توڭىرەگىندە بىرنەشە سۇراقتار قويىلىپ، اڭگىمەلەسۋ جۇرگىزىلەدى.
- ەڭبەك ادامعا نە ءۇشىن قاجەت دەپ ويلايسىڭدار؟
- ەڭبەكقور دەپ قانداي ادامدى ايتامىز؟
- وزدەرىڭ قانداي ەڭبەكپەن اينالىسقاندى ۇناتاسىڭدار؟
- ادام بويىندا قانداي قاسيەتتەر بولعاندا جەتىستىكتەرگە جەتۋگە بولادى؟
سلايد ارقىلى «ەڭبەكتىڭ پايداسى» دەگەن سوزگە توپتاستىرۋ جاساۋ.
ەڭبەكتىڭ پايداسى – تاربيەلەيدى، جىگەرلەندىرەدى، كۇش بەرەدى، قۋانتادى، باقىتتى ەتەدى، ءومىر سۇرۋگە ۇيرەتەدى، ۇنەمشىل بولۋعا ۇيرەتەدى، شيراتادى، شىنىقتىرادى.
بالالاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالىپ بولعان سوڭ، ءمۇعالىم تولىقتىرىپ، ادامنىڭ ءومىر سۇرۋىنە قاجەتتىنىڭ بارلىعى ەڭبەكپەن كەلەتىنى ءتۇسىندىرىلىپ، ءوزىن - ءوزى تانۋ ءپانىن مەكتەپ باعدارلاماسىنا ەنگىزۋگە ۇسىنىس جاساپ، وسى جولدا ايانباي ەڭبەك ەتكەن ەڭبەكقور جان سارا الپىس قىزى نازاربايەۆا جايلى فوتوسۋرەتتەر جانە بەينەفيلم كورسەتىلەدى.
ساباقتىڭ دايەكسوزى
وقۋشىلارعا بەينەفيلم كورسەتىلىپ بولعان سوڭ، تاقتاعا يتالياندىق عالىم، سۋرەتشى لەوناردو دا ءۆينچيدىڭ «كوپ ەڭبەك ەتكەنگە باقىت باسىن يەدى» دەگەن ءسوزدىڭ انىقتاماسىن، ۇقساس تۇسىنىكتەردى، باقىت دەگەن تۇسىنىكتىڭ ارتىقشىلىعىن جانە كەمشىلىگىن انىقتاتۋ
ساحنالاۋ
ەڭبەكتىڭ ادام ومىرىندەگى ءمانىن ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن ءو. تۇرمانجانوۆتىڭ «قايدان كەلدىڭ باۋىرساق؟» اتتى ولەڭىن رولدىك ورىنداۋلار ارقىلى ءۇش وقۋشى (اۆتور، قۋىرشاق، باۋىرساق) وقيدى. وسىدان كەيىن وقۋشىلار «نان داستارقانعا قالاي كەلەدى؟» دەگەن سۇراق اياسىندا سويلەيدى.
سەرگىتۋ ءساتى
1. دەنەگە ارنالعان جاتتىعۋ
2. كوزگە ارنالعان جاتتىعۋ
شىعارماشىلىق جۇمىس
وقۋشىلار ەكى توپقا ءبولىنىپ جۇمىس ىستەيدى.
1 – تاپسىرما: ماقال – ماتەل كىتاپشاسىن جاساۋ تاپسىرىلادى. وعان ەڭبەك تۋرالى ماقال – ماتەلدەر جازىپ، ماعىناسىن تۇسىندىرەدى.
2 – تاپسىرما: «ەڭبەك – باقىت باستاۋى» اڭگىمە قۇراستىرۋ.
تىنىشتىق ءساتى
داپتەرمەن جۇمىس
بەرىلگەن سۋرەتتەردى پايدالانىپ اڭگىمە قۇراڭدار، سۋرەتتى بوياڭدار.
قورىتىندىلاۋ
- بالالار، وسىمەن ساباعىمىزدى قورىتىندىلايتىن كەز دە كەلدى. ەندەشە، ءبىز «ەڭبەكقورلار ەلىنە» بارىپ، ساياحات جاساپ قايتايىق. ول ءۇشىن «ءبىز نە ۇيرەندىك؟ نە بىلدىك؟» دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەمىز. ءاربىر دۇرىس جاۋاپ بەرگەن وقۋشى ءارتۇرلى سۋرەتتەرمەن ەڭبەكقورلار ەلىن بەزەندىرەدى.
جۇرەكتەن – جۇرەككە
ساباق سارسەنبى كۇنى ءوتىپ وتىرعاندىقتان «سارسەنبى ءساتتى كۇن» دەگەن ماقالمەن باستالسا، ەندى وسى ىرىمدى جالعاستىرىپ، كىشكەنە جۇرەكشەلەرگە جازىپ، بالالار ءبىر – بىرىنە باتا بەرەدى.
مىسالى:
- ەراسىل، ەڭبەگىڭ جەمىستى بولسىن!
- الما، ەڭبەك ەتسەڭ ەمەرسىڭ دەگەن. وسىنى ەسىڭە ساقتا.
- ولجاس، ءسۇيىپ ىستەگەن ءىس شارشاتپايدى. سوندىقتان وزىڭە ۇنايتىن ىستەرىڭ كوپ بولسىن.
- ادەليا، ومىردەگى تىرەگىڭ ەڭبەك بولسىن،
- مۇحاممەد، «ەڭبەك – قۋانىش، جالقاۋلىق - ايىرىلماس ازاپ»، - دەپ ۇلى اباي اتامىز ايتقانداي ەشقاشان جالقاۋ بولما.
جۇرەكتەن – جۇرەككە وسىلايشا جالعاسا بەرەدى.
№10 ورتا مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
داۋلەشوۆا اكنۋر بايانوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەڭبەك ەتسەڭ ەمەرسىڭ
ساباقتىڭ ماقساتى:
«ەڭبەك» ادامگەرشىلىك قۇندىلىعى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
- ەڭبەكتىڭ ادام ومىرىندەگى ءمانى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ؛
- ەڭبەك ەتۋگە قىزىعۋشىلىقتارىن دامىتۋ؛
- ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ؛
كورنەكى قۇرالدار: سارا نازاربايەۆا تۋرالى بەينەفيلم، فوتوسۋرەتتەرى، ءۇنتاسپا، «قايدان كەلدىڭ باۋىرساق؟» ولەڭى بويىنشا ساحنالاۋعا ارنالعان قۇرالدار، پرەزەنتاسيالار، ءتۇرلى - ءتۇستى سۋرەتتەر، جۇرەكشەلەر.
امانداسۋ
ءبىز ادەپتى بالامىز،
ءبىز ەرەكشە بولامىز،
قوناقتاردى كورگەندە،
سالەمەتسىزدەر مە! – دەپ
سالەمدەسىپ الامىز.
ءمۇعالىم ءسوزى:
- بالالار، مەن سەندەردى بۇگىنگى ساباقتا كورگەنىمە قۋانىشتىمىن. سەندەردىڭ كۇلىمدەگەن جۇزدەرىڭدى كورىپ ءسۇيسىنىپ تۇرمىن. بۇگىن ءبىزدىڭ ساباعىمىز اپتانىڭ ءساتتى كۇنىندە ياعني، سارسەنبى كۇنى ءوتىپ جاتىر. سوندىقتان ساباعىمىز ءساتتى ءوتسىن دەپ تىلەيىك. مەن بارلىعىڭدى جىلۋلىق شەڭبەرى – شاتتىق شەڭبەرىنە شاقىرامىن.
شاتتىق شەڭبەرى
وقۋشىلار مۇعالىممەن بىرگە شەڭبەر قۇرىپ تۇرادى، سالەمدەسەدى، بۇگىنگى كۇنگە تىلەك ايتىپ، ا. مەڭجانوۆانىڭ «بولايىقشى وسىنداي» ءانىن ورىندايدى.
جاقسى بالا ەڭبەكشىل تازا بالا مۇنتازداي،
ەر ازامات بولادى. سۇيسىنەدى قاراعان
قيىندىقتى جەڭىپ كىل، ۇقىپتى دەپ بۇل قانداي
قۇشاعى گۇلگە تولادى. جاقسى كورەر بار ادام.
قايىرماسى: ەڭبەكشىل دوسىم – اي،
بولايىقشى وسىنداي.
وي شاقىرۋ
ءسوزجۇمباق شەشۋ ارقىلى ساباقتىڭ تاقىرىبىن انىقتاپ، ماقساتىن ايقىنداۋ.
ءسوزجۇمباق شەشەيىك.
1. قاسيەتتى سان.
2. قاتەلىگىڭدى تۇسىنگەن كەزدە ايتاتىن ءسوز.
3. ءبىز وتكەن تاقىرىپ «............ مەن ساۋاپ»
4. ۇلكەنگە -...........، كىشىگە – ىزەت. (قۇرمەت)
5. اپتانىڭ سوڭعى كۇنى.
اڭگىمەلەسۋ
بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى – «ەڭبەك ءبارىن جەڭبەك». تاقىرىپ توڭىرەگىندە بىرنەشە سۇراقتار قويىلىپ، اڭگىمەلەسۋ جۇرگىزىلەدى.
- ەڭبەك ادامعا نە ءۇشىن قاجەت دەپ ويلايسىڭدار؟
- ەڭبەكقور دەپ قانداي ادامدى ايتامىز؟
- وزدەرىڭ قانداي ەڭبەكپەن اينالىسقاندى ۇناتاسىڭدار؟
- ادام بويىندا قانداي قاسيەتتەر بولعاندا جەتىستىكتەرگە جەتۋگە بولادى؟
سلايد ارقىلى «ەڭبەكتىڭ پايداسى» دەگەن سوزگە توپتاستىرۋ جاساۋ.
ەڭبەكتىڭ پايداسى – تاربيەلەيدى، جىگەرلەندىرەدى، كۇش بەرەدى، قۋانتادى، باقىتتى ەتەدى، ءومىر سۇرۋگە ۇيرەتەدى، ۇنەمشىل بولۋعا ۇيرەتەدى، شيراتادى، شىنىقتىرادى.
بالالاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالىپ بولعان سوڭ، ءمۇعالىم تولىقتىرىپ، ادامنىڭ ءومىر سۇرۋىنە قاجەتتىنىڭ بارلىعى ەڭبەكپەن كەلەتىنى ءتۇسىندىرىلىپ، ءوزىن - ءوزى تانۋ ءپانىن مەكتەپ باعدارلاماسىنا ەنگىزۋگە ۇسىنىس جاساپ، وسى جولدا ايانباي ەڭبەك ەتكەن ەڭبەكقور جان سارا الپىس قىزى نازاربايەۆا جايلى فوتوسۋرەتتەر جانە بەينەفيلم كورسەتىلەدى.
ساباقتىڭ دايەكسوزى
وقۋشىلارعا بەينەفيلم كورسەتىلىپ بولعان سوڭ، تاقتاعا يتالياندىق عالىم، سۋرەتشى لەوناردو دا ءۆينچيدىڭ «كوپ ەڭبەك ەتكەنگە باقىت باسىن يەدى» دەگەن ءسوزدىڭ انىقتاماسىن، ۇقساس تۇسىنىكتەردى، باقىت دەگەن تۇسىنىكتىڭ ارتىقشىلىعىن جانە كەمشىلىگىن انىقتاتۋ
ساحنالاۋ
ەڭبەكتىڭ ادام ومىرىندەگى ءمانىن ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن ءو. تۇرمانجانوۆتىڭ «قايدان كەلدىڭ باۋىرساق؟» اتتى ولەڭىن رولدىك ورىنداۋلار ارقىلى ءۇش وقۋشى (اۆتور، قۋىرشاق، باۋىرساق) وقيدى. وسىدان كەيىن وقۋشىلار «نان داستارقانعا قالاي كەلەدى؟» دەگەن سۇراق اياسىندا سويلەيدى.
سەرگىتۋ ءساتى
1. دەنەگە ارنالعان جاتتىعۋ
2. كوزگە ارنالعان جاتتىعۋ
شىعارماشىلىق جۇمىس
وقۋشىلار ەكى توپقا ءبولىنىپ جۇمىس ىستەيدى.
1 – تاپسىرما: ماقال – ماتەل كىتاپشاسىن جاساۋ تاپسىرىلادى. وعان ەڭبەك تۋرالى ماقال – ماتەلدەر جازىپ، ماعىناسىن تۇسىندىرەدى.
2 – تاپسىرما: «ەڭبەك – باقىت باستاۋى» اڭگىمە قۇراستىرۋ.
تىنىشتىق ءساتى
داپتەرمەن جۇمىس
بەرىلگەن سۋرەتتەردى پايدالانىپ اڭگىمە قۇراڭدار، سۋرەتتى بوياڭدار.
قورىتىندىلاۋ
- بالالار، وسىمەن ساباعىمىزدى قورىتىندىلايتىن كەز دە كەلدى. ەندەشە، ءبىز «ەڭبەكقورلار ەلىنە» بارىپ، ساياحات جاساپ قايتايىق. ول ءۇشىن «ءبىز نە ۇيرەندىك؟ نە بىلدىك؟» دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەمىز. ءاربىر دۇرىس جاۋاپ بەرگەن وقۋشى ءارتۇرلى سۋرەتتەرمەن ەڭبەكقورلار ەلىن بەزەندىرەدى.
جۇرەكتەن – جۇرەككە
ساباق سارسەنبى كۇنى ءوتىپ وتىرعاندىقتان «سارسەنبى ءساتتى كۇن» دەگەن ماقالمەن باستالسا، ەندى وسى ىرىمدى جالعاستىرىپ، كىشكەنە جۇرەكشەلەرگە جازىپ، بالالار ءبىر – بىرىنە باتا بەرەدى.
مىسالى:
- ەراسىل، ەڭبەگىڭ جەمىستى بولسىن!
- الما، ەڭبەك ەتسەڭ ەمەرسىڭ دەگەن. وسىنى ەسىڭە ساقتا.
- ولجاس، ءسۇيىپ ىستەگەن ءىس شارشاتپايدى. سوندىقتان وزىڭە ۇنايتىن ىستەرىڭ كوپ بولسىن.
- ادەليا، ومىردەگى تىرەگىڭ ەڭبەك بولسىن،
- مۇحاممەد، «ەڭبەك – قۋانىش، جالقاۋلىق - ايىرىلماس ازاپ»، - دەپ ۇلى اباي اتامىز ايتقانداي ەشقاشان جالقاۋ بولما.
جۇرەكتەن – جۇرەككە وسىلايشا جالعاسا بەرەدى.
You Might Also Like
