ەڭبەكشىل تاپ قورىقپايدى
سوڭعى ۋاقىتتاعى ەۋروپا ۇكىمەتتەرىنىڭ ءتۇرلى ارەكەتىنە قاراعاندا، ەڭبەكشىل تابىن تىرناقتى شەڭگەلىنە ەزىپ-قىسىپ الۋ ءۇشىن بۇلاردىڭ بارلىق كۇشىن اياماي الاسۇرىپ كىرىسكەنى كورىنەدى.
«انگليا ۇكىمەتى نايزاسىن وقتاپ كەڭەس ۇكىمەتىنەن اقى داۋلاپ، ءام باسقا ءتۇرلى دە ىلىك قىلىپ، پالەن ساعاتتا جاۋاپ بەر، ايتپەسە ماعان وكپەلەمە...» — دەپ ءسوز سالدى.
شۆەيساريادا كەڭەستىك روسسيا قۇراماسىنىڭ ەلشىسى جولداس ۆوروۆسكييدى ءولتىردى. جانە پولشا جەرلەرىندە كەڭەس ۇكىمەتىمەن جاۋلاسىپ جۇرگەن جاندارالدار كەڭەستىك روسسياعا جىلانشا كوزدەرىن تىگىپ، جينالىسىپ، استىرتىن سويلەسۋدە.
ەۋروپانىڭ ءار مەملەكەتىندە ەڭبەكشىل تابىنىڭ ماقساتتارىنا قارسى ارەكەتتەر قىلۋعا پارتيالار، ۇيىمدار جاسالۋدا.
بۇلاردىڭ، ياعني جەر دۇنيەدەگى بايلار، تورەلەر تاپتارىنىڭ ءام ولاردىڭ شاشباۋلارىن كوتەرىپ قالعان، ولارعا جاندارى ساتىلعان قۋلاردىڭ بارلىق تىلەك، بارلىق ماقساتتارى جەر-دۇنيەدەگى قاتتىراق ۇرانداسىپ، كۇشتىرەك كۇڭىرەنىپ بايلار، تورەلەر تابىنا قارسى قوزعالعان ەڭبەكشىل تابىن قاندى شەڭگەلدەرىمەن قاتتىراق قىسىپ، ءالى دە بولسا ءبىراز ەزبەك.
ءبىراق ءبىر قوزعالعان ەڭبەكشىل تاپ جاۋىن جەڭبەي، جەر دۇنيەدەگى بارلىق بيلىكتى، بارلىق ۇكىمەتتى ءوز قولىنا الماي، جەر دۇنيەگە بىردەي، بارلىق ادامزاتقا بىردەي تەڭدىك جاساماي قويماق ەمەس.
قازىرگى ەۋروپا ۇكىمەتتەرىنىڭ بۇل الاسۇرىپ ىستەپ وتىرعاندارى «ءبورى ارىعىن بىلدىرمەس، جاۋىنا سىرتىن قامپايتار...» دەگەندەي. ءبىراق ونىمەن ەڭبەكشىل تابىن، ول ەڭبەكشىل تابىنىڭ تىرەۋى بولىپ وتىرعان كەڭەس ۇكىمەتىن قورقىتا المايدى. قانشا سوعىسقا قارسى بولسا دا، قان توگۋگە ءام قان توككىزۋگە قارسى بولسا دا جالپى ەڭبەكشىل تابى ءام ونىڭ تىرەۋى كەڭەس ۇكىمەتى ەشۋاقىتتا جالپى جاۋىنان، بايلار، تورەلەر تابىنان قورقىپ، قورعالاپ كورگەن ەمەس.
انگليا ۇكىمەتىنىڭ قورقىتىپ، شارت قويىپ سالعان سوزىنە (نوتاسىنا) كەڭەس ۇكىمەتى ءتيىستى جاۋابىن قايىردى. كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ قايىرعان جاۋابىن انگليادان باسقا كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ وزگە جاۋلارى دا دۇرىس دەپ جاتىر.
جانە اەروپلانمەن بارىپ انگليانىڭ سىرتقى ىستەرىن باسقاراتىن ءۋازىرى كەرزونمەن، كەڭەستىك روسسيانىڭ ەلشىسى كراسين جولداس اۋىزشا دا سويلەستى. سويلەسكەندە كەرزون انگليانىڭ كەڭەس ۇكىمەتىنە جىبەرگەن ءسوزىن وڭدەپ قايتا ايتقان جانە كراسينمەن ءبىر جۇمادان سوڭ سويلەسپەك بولعان. انگليانىڭ جوعارعى زاڭ-زاكوندەرىن شىعارىپ قاراپ وتىراتىن مەكەمەسى — پارلامەنتىندە جۇمىسكەرلەر تابىنان كىرىپ وتىرعان دەپۋتاتتاردىڭ ۇكىمەتتەن بۇل ۋاقيعا تۋرالى ءتۇرلى جاۋاپتار سۇراعاننان كەيىن ءام انگليانىڭ جۇمىسكەرلەر پارتياسى كەڭەستىك روسسياعا دوستىعىن بىلدىرگەننەن كەيىن انگليا ۇكىمەتى بۇرىنعى داۋىن وزگەرتىپ، تىكىرەيگەن تۇكتەرىن ازىراق جۇمسارتىپ سويلەگەن كورىنەدى.
انگليانىڭ كەڭەستىك روسسياعا وتە-موتە قاھارىن تىگەتىن سەبەبى — بۇل ۋاقىتقا شەيىن انگلياعا جەم بولىپ كەلە جاتقان جاقىن كۇنشىعىس حالىقتارىنىڭ كەڭەستىك روسسياعا دوستىق كوزدەرىمەن قاراي باستاعاندارى ءام سول جاقىن كۇنشىعىس حالىقتارىنىڭ انگلياعا قارسى قوزعالىس جاساي باستاعاندارى.
جاقىن كۇنشىعىستىڭ، ياعني تۇركيا، ارابيا، پەرسيا، اۋعانستان، ءۇندىستان، مىسىر جۇرتتارىنىڭ قازىرگى ۋاقىتتارى انگليانىڭ قۇلدىعىنان قۇتىلۋعا ارەكەت قىلىپ، ۇرانداسىپ قوزعالا باستاعاندارىن انگليا ۇكىمەتى كەڭەس ۇكىمەتىنەن كورەدى.
كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ بارلىق جەر-دۇنيەدەگى زورلىقشىل تاپتارعا قارسى ەكەنى راس. كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ ەۋروپانىڭ وتارشىل، وبىر ۇكىمەتتەرىنە قارسى ەكەنى راس. ءام ولاردىڭ قورقىتقانىنان ەشۋاقىتتا قورىقپايتىنى دا راس.
كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ قورىقپايتىنى — ونىڭ تىرەۋى بولىپ وتىرعان ەڭبەكشىل تابى قورىقپايتىندىعىنان.
ەڭبەكشىل تابىنىڭ قورقارلىق ەشنارسەسى جوق.
1923 جىل
You Might Also Like
-
1917 جىلدان بەرى قازاقستاننىڭ ءاربىر جيىلىسىندا، ءاربىر بولشيەۆيك باعىتىمەن شىققان گازەت-جۋرنالدارىندا قازاق كەدەيىنىڭ تەڭدىگى، كەدەي بوستاندىعى دەپ ايتىپ تا كەلەمىز، جازىپ تا كەلەمىز. قازاقستاننىڭ ك...
-
تەمىر جولى جوق، كولبەگەن، قيىرسىز كەڭ بەتپاق دالالى قازاقستانعا اۋە كەمەسىنىڭ كەرەك ەكەنىن بىردە جازىپ ەتكەنبىز.
